Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

  Dnia 04 marca 2016 r.

  Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku w Wydziale II Karnym

  w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Andrzej Haliński

Protokolant: staż. Monika Bis

w obecności oskarżyciela skarbowego Drugiego Urzędu Skarbowego w G. – nie stawił się zawiadomiony prawidłowo

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 09 lipca, 17 września 2015 r., 13 stycznia, 02 marca 2016 r.

sprawy:

K. F., syna S. i H. z domu B., urodzonego w dniu (...) w Z.

oskarżonego o to, że:

I.  w okresie od 26.04.2012 r. do 25.07.2014 r. w G. wbrew art. 103 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) jako podatnik uporczywie nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, podatku od towarów i usług (...)-7K za I, II, III i IV kwartał 2012 r., I, II, III i IV kwartał 2013 r. oraz za I i II kwartał 2014 r. w łącznej wysokości 18.597,00 zł

tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks;

II.  w okresie od 23.04.2013 r. do 30.04.2014 r. w G. wbrew art. 44 ust. 6 i art. 45 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) uporczywie nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, zaliczek na podatek dochodowy za okres od marca do grudnia 2013 r. w łącznej kwocie 4.287,00 zł oraz w terminie do 30 kwietnia 2014 r. podatku wynikającego z zeznania rocznego PIT-36 za 2013 r. w kwocie 4.287,00 zł

tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks

I.  uniewinnia oskarżonego K. F. od popełnienia czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia;

II.  na podstawie art. 626 § 1 kpk, art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II W 909/15

UZASADNIENIE

Sąd w oparciu o zgromadzony w sprawie i ujawniony w toku przewodu sądowego materiał dowodowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. F. z innymi osobami prowadził w ostatnich latach ubiegłego wieku działalność w formie spółki. Została ona zakończona po tym, jak w 1998 r. rosyjski kontrahent z uwagi na swoje problemy nie zapłacił tej spółce kwoty około 200.000 zł, stanowiącej zapłatę za wykonane zlecenie polegające na wytworzeniu worków próżniowych z nadrukami zamawiającej firmy, w wyniku czego osoby te nie miały środków na dalsze prowadzenie działalności, którą zakończyły z długami przypadającymi na poszczególne z nich.

Następnie działalność gospodarczą otworzyła żona K. D. F.. W dniu 21 maja 2008 r. wymienieni jako kredytobiorcy zawarli z (...) S.A. Oddział w Polsce umowę kredytu hipotecznego celem m. in. wykupienia mieszkania spółdzielczego, kwota kredytu została ustalona na kwotę 230.000 zł, przy czym był on indeksowany do waluty obcej – franka szwajcarskiego. Począwszy od grudnia 2013 r., z związku z kryzysem związanym z uprzednią nagłą zmianą kursu franka szwajcarskiego i znaczącym zwiększeniem się kosztów kredytu w przeliczeniu na polską walutę oraz w konsekwencji znaczącym zwiększeniem się raty kredytu, do umowy zostało sporządzonych kilka aneksów, na mocy których w szczególności okresowo obniżano kwotę raty kredytu oraz przedłużano okres spłaty kredytu. Kwota raty kredytu w drugiej połowie 2014 r. wynosiła w związku z tym od 314 do 325 franków szwajcarskich, od początku 2015 r. 723,14 franków szwajcarskich, zaś od początku 2016 r. wynosi kwotę 477,96 franków szwajcarskich. Do czasu tych zmian początkowo kwota raty kredytu w związku ze wspomnianą zmianą kursu franka szwajcarskiego wzrosła niemal dwukrotnie.

W 2009 r. K. F., aby mieć środki na spłatę należności, w tym związanych ze wskazanym wyżej kredytem, ponownie otworzył działalność gospodarczą na własną osobę, prowadząc ją jako osoba fizyczna. Rosnąca kwota raty opisanego wyżej kredytu powodowała jednak po jego stronie coraz większe problemy finansowe. W konsekwencji po jego stronie zaczęły narastać zaległości w płatnościach na rzecz ZUS z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy, których łączna kwota w sierpniu 2015 r. wyniosła wraz z odsetkami ponad 47.000 zł, przy czym zaległości te zaczęły narastać już od 2009 r., jednak ze szczególną mocą od końcowych miesięcy 2012 r. Sytuacja finansowa K. F. w owym okresie aż do 2012 r. stopniowo pogarszała się. W 2012 r. uzyskał on dochód 22.499,67 zł (wraz z małżonką 33.484,17 zł), w 2013 r. dochód 35.637 zł (wraz z małżonką 57.231,06 zł), w 2014 r. dochód 29.655,36 zł (wraz z małżonką 51.770,24 zł).

W wyniku wskazanych wyżej problemów finansowych K. F., jako podatnik podatku od towarów i usług (...), w okresie od 26 kwietnia 2012 r. do 25 lipca 2014 r. nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 25-tego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, należnego podatku od towarów i usług za I, II, III i IV kwartał 2012 r., I, II, III i IV kwartał 2013 r. oraz za I i II kwartał 2014 r., wynikającego z deklaracji VAT-7K złożonych za powyższy okres. Łączna wysokość nie wpłaconego w ten sposób podatku wyniosła 18.597,00 zł i był to podatek w wysokości odpowiednio 1.700,00 zł za I kwartał 2012 r., 1.816,00 zł za II kwartał 2012 r., 1.826,00 zł za III kwartał 2012 r., 1.910,00 zł za IV kwartał 2012 r., 1.877,00 zł za I kwartał 2013 r., 1.921,00 zł za II kwartał 2013 r., 2.612,00 zł za III kwartał 2013 r., 1.930,00 zł za IV kwartał 2013 r., 1.965,00 zł za I kwartał 2014 r. oraz 1.671,00 zł za II kwartał 2014 r.

Ponadto K. F. w okresie od 23 kwietnia 2013 r. do 30 kwietnia 2014 r. nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 20-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za okres od marca do grudnia 2013 r. w łącznej kwocie 4.287,00 zł oraz w terminie do 30 kwietnia 2014 r. nie wpłacił podatku wynikającego z zeznania rocznego PIT-36 za 2013 r. w kwocie 4.287,00 zł.

K. F. należny podatek od towarów i usług za wskazane wyżej okresy wpłacił częściowo z opóźnieniem. I tak podatek za I kwartał 2012 r. wpłacił w dniu 19 czerwca 2012 r., podatek za II kwartał 2012 r. w dniach 24 sierpnia i 25 września 2012 r., podatek za III kwartał 2012 r. w dniu 30 stycznia 2013 r., podatek za IV kwartał 2012 r. w dniach 23 stycznia i 27 kwietnia 2013 r., podatek za I kwartał 2013 r. w dniach 12 czerwca i 05 grudnia 2013 r., podatek za II kwartał 2013 r. w części w dniach 25 września i 28 listopada 2014 r., podatek za III kwartał 2013 r. w części w dniach 05 grudnia i 31 grudnia 2014 r., podatek za IV kwartał 2013 r. w części w dniach 27 lutego i 17 września 2014 r. Na dzień 09 lipca 2015 r. K. F. pozostały do zapłaty drobne kwoty z tytułu zaległego podatku VAT za II i IV kwartał 2013 r., kwota 1.926 zł z tytułu zaległego podatku VAT za III kwartał 2013 r. oraz w całości kwoty z tytułu zaległego podatku VAT za I i II kwartał 2014 r. Do wskazanej daty 09 lipca 2015 r. K. F. nie wpłacił również zaległego podatku dochodowego za 2013 r. Ponadto K. F. posiada jeszcze zaległości z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za miesiące od lutego do czerwca 2014 r. w łącznej kwocie 1.564 zł.

/Dowód: wyjaśnienia oskarżonego F. k. 34-34v., 60-61; kopie dokumentów przedłożonych przez oskarżonego i dotyczących kredytu hipotecznego k. 101-120; informacja z ZUS k. 66; wydruki zeznań podatkowych PIT-36 k. 20, 77-82; wydruki deklaracji podatkowych VAT-7 k. 21-26; pisemne zawiadomienia o wykroczeniach skarbowych k. 1, 6, 11, 17; informacje o stanie zaległości podatkowych k. 53, 54; informacja z Drugiego Urzędu Skarbowego w G. k. 63/

Oskarżyciel publiczny Drugi Urząd Skarbowy w G. oskarżył K. F. o to, że:

III.  w okresie od 26.04.2012 r. do 25.07.2014 r. w G. wbrew art. 103 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) jako podatnik uporczywie nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, podatku od towarów i usług (...)-7K za I, II, III i IV kwartał 2012 r., I, II, III i IV kwartał 2013 r. oraz za I i II kwartał 2014 r. w łącznej wysokości 18.597,00 zł, tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks;

IV.  w okresie od 23.04.2013 r. do 30.04.2014 r. w G. wbrew art. 44 ust. 6 i art. 45 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) uporczywie nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, zaliczek na podatek dochodowy za okres od marca do grudnia 2013 r. w łącznej kwocie 4.287,00 zł oraz w terminie do 30 kwietnia 2014 r. podatku wynikającego z zeznania rocznego PIT-36 za 2013 r. w kwocie 4.287,00 zł, tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks.

/Akt oskarżenia k. 48-49/

Oskarżony K. F. jest żonaty, ma troje dorosłych dzieci, najmłodsze z nich pozostaje na jego utrzymaniu. Posiada wykształcenie średnie, jego zawód wyuczony to geodeta, prowadzi własną działalność gospodarczą z dochodem około 3.000 zł miesięcznie, nie posiada majątku. Stan zdrowia oskarżony określa jako średni, wskazując na nadciśnienie, nie leczył się psychiatrycznie ani odwykowo, nie deklaruje uzależnień. K. F. nie był uprzednio karany.

/Dowód: dane o oskarżonym k. 59; dane o karalności k. 38/

Oskarżony K. F. przesłuchany w toku postępowania przygotowawczego przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Podał, iż jego problemy finansowe zaczęły się w 1998 r., próbuje różnych rzeczy, ale jak jedno spłaci, to w innym miejscu robi się zaległość, natomiast nie unika odpowiedzialności i stawia się na każde wezwanie urzędu. Opisał sytuację z 1998 r., kiedy to jako spółka prowadzili działalność i podmiot rosyjski nie zapłacił im kwoty rzędu 200.000 zł za zlecenie polegające na wytworzeniu worków próżniowych z nadrukami zamawiającej firmy, w związku z czym musieli zamknąć spółkę i każdy z nich pozostał z dużym długiem. Wskazał, że ma ponadto zaległości w ZUS oraz kredyt wzięty we frankach szwajcarskich, na zapłatę raty którego nie ma pieniędzy i bez pomocy dzieci nie jest w stanie tego wszystkie zapłacić, gdyż obecnie ma tego kredytu do spłaty znacznie więcej niż wtedy, gdy brał go w 2009 r. Podkreślił, że obecnie jest u niego lepiej i ma nadzieję spłacić wszystkie zaległości, cały czas jest w kontakcie z poborcą skarbowym i jak tylko może i ma jakieś pieniądze, to spłaca. Przyznał natomiast, że nie występował o odroczenie terminu płatności podatku ani o rozłożenie go na raty. Dodał, że był już taki czas, że był prawie na czysto z zaległościami podatkowymi, ale w innych instytucjach robiły mu się zaległości i musiał rozpocząć działalność na nowo, żeby mieć jakikolwiek dochód i móc w jakimś stopniu spłacać długi, jest zmuszony wybierać na zmianę, komu pierwszemu zapłaci, czy ZUS czy Urzędowi Skarbowemu, a nawet jak płaci VAT, to nie bieżący, a za zaległe miesiące i nie może z tego wyjść, bo ciągle powstaje nowa zaległość. Wskazał, że nie chce zamykać działalności, bo wtedy nie będzie miał zupełnie dochodu, a tak o ile da radę, to będzie wpłacać, chciałby to spłacić i żałuje takiej sytuacji, ale nie widzi szybkiego wyjścia z niej.

Przesłuchany na rozprawie oskarżony K. F. ponownie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i złożył obszerne wyjaśnienia o treści zbliżonej do jego poprzednich wyjaśnień. Dodał, że kredyt we frankach szwajcarskich wraz z żoną wzięli w 2008 r. i nie był przygotowany na to, co się stało z takimi kredytami, a także, że w 2009 r. otworzył działalność na siebie, wcześniej działalność była na żonę od czasu zamknięcia spółki na skutek opisanych wydarzeń z 1998 r. Stwierdził, że na skutek tego powstały na nowo wcześniej umorzone zaległości w ZUS i zaczęły się problemy ze spłatą, częściowo zaległości w ZUS rozłożono mu na raty i je spłacał, ale za to rosła rata kredytu hipotecznego i był zmuszony do przebranżowienia się i zmiany zawodu, problemy narastały, rata kredytu wzrosła z 1.500 zł na początku do 2.800 zł i nie był już w stanie tego spłacać. Dodał, że jak były wezwania do Urzędu Skarbowego, to się nie migał, jak tylko miał pieniądze, to umawiał się z komornikami i wpłacał, aczkolwiek z dużym opóźnieniem i niecałe kwoty, nie wie, jak z tego wybrnąć. Potwierdził, że nie składał do Urzędu Skarbowego wniosków o rozłożenie należności na raty czy odroczenie ich płatności, nie wiedział nawet, że jest to możliwe, miał kontakt z komornikami i wpłacał tyle, ile mógł, mówiono mu, że najpilniejszy jest VAT, a mu było wszystko jedno, co zapłaci, jak miał z czego, to VAT był po części płacony, zawsze wpłacane były najstarsze należności, aby schodziły. Oskarżony podtrzymał wcześniejsze wyjaśnienia.

/Dowód: wyjaśnienia oskarżonego K. F. k. 34-34v., 60-61/

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu analiza zgromadzonego w sprawie i ujawnionego w toku przewodu sądowego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż nie sposób dopatrzyć się wystarczających podstaw do przypisania oskarżonemu popełnienia czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, albowiem oskarżony swoim zachowaniem nie wypełnił wszystkich znamion zarzucanych mu wykroczeń skarbowych.

Do powyższego wniosku Sąd doszedł po dokonaniu analizy całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Dowody te pozwoliły zdaniem Sądu na poczynienie jednoznacznych i nie budzących wątpliwości ustaleń faktycznych, albowiem korespondują ze sobą i razem tworzą logiczną całość.

Przy ustaleniu stanu faktycznego w niniejszej sprawie Sąd opierał się na przytoczonych wyżej wyjaśnieniach oskarżonego K. F., albowiem w ocenie Sądu są one jasne, logiczne, konsekwentne, a ponadto korespondują z innymi dowodami w postaci dokumentów, a przez to należało je uznać za wiarygodne. Oskarżony nie kwestionował niezapłacenia w terminie podatku VAT i podatku dochodowego od osób fizycznych wskazanych w zarzutach i formalnie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, podał natomiast szereg okoliczności, które doprowadziły do pogorszenia się jego sytuacji finansowej i w konsekwencji do niemożności terminowego zapłacenia przedmiotowych podatków. Twierdzenia oskarżonego w obu tych kwestiach korespondują z pozostałymi dowodami w postaci dokumentów.

Sąd swoje ustalenia opierał również na wspomnianych dowodach w postaci dokumentów. Należy wskazać, iż przedmiotowe dokumenty zostały sporządzone przez upoważnione do tego osoby i we właściwej formie, ich autentyczność nie budzi wątpliwości Sądu, nie była również kwestionowana przez strony, i w związku z tym należy je uznać za w pełni wartościowy materiał dowodowy.

Dokumenty w postaci pisemnych zawiadomień o wykroczeniach skarbowych (k. 1, 6 i 17 odnośnie czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie I aktu oskarżenia i k. 11 odnośnie czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie II aktu oskarżenia), wydruków deklaracji podatkowych VAT-7K (k. 21-26, dotyczących czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie I aktu oskarżenia), wydruku zeznania podatkowego PIT-36 za 2013 r. (k. 20, dotyczącego czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie II aktu oskarżenia) oraz informacji o stanie zaległości podatkowych oskarżonego (k. 53, 54 dotyczące odpowiednio czynów zarzucanych oskarżonemu w punktach I i II aktu oskarżenia, w aktach znajdują się również wcześniejsze informacje – k. 27, 28, 44 i 45) wskazują na wysokość należności podatkowych K. F. w zakresie podatku VAT oraz podatku dochodowego od osób fizycznych za okresy wskazane w postawionych mu zarzutach oraz wynika z nich, że oskarżony nie uregulował w terminie ustawowym należności podatkowych za te okresy. Z ostatnich z wymienionych dokumentów wynika również, że większa część objętych zarzutem z punktu I aktu oskarżenia zobowiązań podatkowych została uregulowana przez oskarżonego do dnia 09 lipca 2015 r, przy czym jednak nastąpiło to z różnej długości opóźnieniem, zaś pozostałe należności podatkowe objęte zarzutem z punktu I aktu oskarżenia oraz w całości należności podatkowe objęte zarzutem z punktu II aktu oskarżenia nie zostały do tej daty uregulowane przez oskarżonego.

Z kolei kopie dokumentów przedłożonych przez oskarżonego (k. 101-120), dotyczących kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich zaciągniętego w 2008 r. przez oskarżonego i jego żonę, korespondują z wyjaśnieniami oskarżonego dotyczącymi zaciągnięcia tego kredytu i jego wpływu na nieuregulowanie należności podatkowych objętych zarzutami w terminach ustawowych. Jest przy tym okolicznością powszechnie znaną, że na skutek tzw. kryzysu frankowego, związanego z nagłym wzrostem kursu franka szwajcarskiego, jaki miał miejsce już po zaciągnięciu wskazanego wyżej kredytu, ale przed okresami objętymi zarzutami, przy tego rodzaju kredytach gwałtownie wzrosły koszty kredytu obciążające kredytodawcę, przede wszystkim sama rata miesięczna kredytu, a tym samym wyjaśnienia oskarżonego wskazujące na znaczący wpływ tej okoliczności na jego sytuację finansową i możliwość regulowania zobowiązań są logiczne i jasne. Warto przy tym zauważyć, że począwszy od grudnia 2013 r. do przedmiotowej umowy zostało sporządzonych kilka aneksów, na mocy których w szczególności okresowo obniżano kwotę raty kredytu oraz przedłużano okres spłaty kredytu, co także rzutowało na wysokość ray, jednak sytuacja ta, niewątpliwie polepszająca sytuację finansową oskarżonego i w konsekwencji umożliwiająca mu spłatę innych zobowiązań, nastąpiła dopiero w końcowej części okresu objętego zarzutami postawionymi oskarżonemu w niniejszej sprawie. Z kolei z dowodów w postaci wydruków zeznań podatkowych PIT-36 za lata 2012 i 2014 (k. 77-82), a także ze wspomnianego już wyżej wydruku zeznania podatkowego PIT-36 za rok 2013 r. wynika wysokość dochodów oskarżonego i jego żony w tych latach, która w istocie nie była znaczna i przy uwzględnieniu wspomnianych wyżej, nagle i niespodziewanie zwiększonych kosztów kredytu hipotecznego, mogła zdaniem Sądu uniemożliwiać oskarżonemu terminowe regulowanie zobowiązań, w tym zobowiązań podatkowych. Należy bowiem zauważyć, że przeciętny, miesięczny dochód oskarżonego w tych latach jest niższy niż 3.000 zł, co przy uwzględnieniu zwiększonej raty kredytu hipotecznego, zbliżającej się wysokością do wskazanej wyżej przeciętnej kwoty miesięcznego dochodu, nawet przy uwzględnieniu również jeszcze niższych dochodów małżonki oskarżonego (kredyt hipoteczny został przez nich zaciągnięty wspólnie), w istocie mogło rzutować na sytuację finansową oskarżonego w sposób na tyle istotny, że nie miał on realnej możliwości terminowego opłacania należności podatkowych objętych zarzutami. Należy do tego dodać jednocześnie istniejące po stronie oskarżonego, zaległe i stosunkowo wysokie zobowiązania wobec ZUS, wynikające z informacji z ZUS (k. 66), i łącznie okoliczności wynikające z wszystkich tych dokumentów korespondują z wyjaśnieniami oskarżonego dotyczącymi przyczyn braku terminowego uregulowania należności podatkowych objętych zarzutami postawionymi mu w niniejszej sprawie. Warto dodać, iż rzutowało to również na powstanie po stronie oskarżonego kolejnych zaległości podatkowych w okresie późniejszym niż okresy wskazane w zarzutach, co wynika z treści informacji z Drugiego Urzędu Skarbowego w G. (k. 63).

W ocenie Sądu wszystkie wskazane wyżej dowody pozwoliły na ustalenie jednoznacznego, nie budzącego wątpliwości stanu faktycznego, z którego wynika z jednej strony to, iż oskarżony nie uregulował w ustawowych terminach należności podatkowych określonych w postawionych mu zarzutach, z drugiej jednak również to, iż w ocenie Sądu wynikało to z przyczyn związanych ze znaczącym pogorszeniem się sytuacji finansowej oskarżonego, co usprawiedliwiało takie jego zachowanie.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i przechodząc do rozważań natury prawnej, przede wszystkim wskazać należy, iż zarzucane oskarżonemu w akcie oskarżenia wykroczenia skarbowe kwalifikowane z art. 57 § 1 kks popełnia podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku.

Podstawowym znamieniem przedmiotowego wykroczenia jest więc niewpłacenie w terminie podatku. W przypadku rozpatrywanych zarzutów był to z jednej strony podatek od towarów i usług (...) za I, II, III i IV kwartał 2012 r., za I, II, III i IV kwartał 2013 r. oraz za I i II kwartał 2014 r., z drugiej zaś zaliczki na podatek dochodowy za okres od marca do grudnia 2013 r. i następnie już sam podatek dochodowy za 2013 r. W ocenie Sądu w świetle zgromadzonych dokumentów, jak również wyjaśnień oskarżonego, który nie kwestionował tej okoliczności, sam fakt niewpłacenia w terminie podatku VAT oraz podatku dochodowego od osób fizycznych za wskazane wyżej okresy przez K. F. nie budzi najmniejszych wątpliwości. Odnośnie pierwszego zarzutu wskazać należy, iż zgodnie treścią z art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy rozliczeniowe w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego. Tymczasem oskarżony wpłacał przedmiotowy podatek za wskazane wyżej kwartały z różnej długości opóźnieniem lub też do dnia 09 lipca 2015 r. za niektóre okresy należności tych nie wpłacił w ogóle. Odnośnie drugiego zarzutu oskarżony wbrew normom określonym w art. 44 ust. 6 i art. 45 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wpłacał na rachunek Drugiego Urzędu Skarbowego w G. w terminach ustawowych, tj. w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpił obowiązek podatkowy, zaliczek na podatek dochodowy za okres od marca do grudnia 2013 r. w łącznej kwocie 4.287,00 zł oraz w terminie do 30 kwietnia 2014 r. podatku wynikającego z zeznania rocznego PIT-36 za 2013 r., także we wskazanej wyżej kwocie.

Aby jednak zachowanie takie wypełniało znamiona wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks, konieczne jest również ustalenie, iż niewpłacanie podatku miało charakter uporczywy. O uporczywości należy mówić wówczas, gdy uchylanie się ma charakter powtarzalny lub utrzymujący się długo, trwały (takie znaczenie słowa „uporczywy” wynika ze Słownika języka polskiego, por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 03 października 2008 r., sygn. akt III KK 176/08, Biul. PK 2009/3/60), a przy tym zabarwiony ujemnie z powodu złej woli sprawcy, tj. gdy sprawca ignoruje swój obowiązek pomimo tego, że ma obiektywnie możliwość jego wykonania. Należy uznać, że ten pierwszy warunek został w niniejszej sprawie spełniony, skoro oskarżony nie wpłacił podatku od towarów i usług za kolejne dziesięć kwartałów, a stan uchylania się od wpłacenia podatku, jak już wyżej wskazano, trwał w większości przypadków dłuższy czas i w pewnym zakresie trwa nadal, zaś ta ostatnia uwaga dotyczy także niewpłaconego przez oskarżonego podatku dochodowego od osób fizycznych, również obejmującego należności za dłuższy okres.

W ocenie Sądu brak jednak wystarczających podstaw do przyjęcia, aby spełniony został po stronie oskarżonego K. F. również element subiektywny uporczywości, polegający na negatywnym stosunku sprawcy do realizacji obowiązku zapłaty podatku w terminie. Wykroczenie skarbowe kwalifikowane z art. 57 § 1 kks może być bowiem popełnione jedynie umyślnie, w formie zamiaru bezpośredniego, zabarwionego negatywnym stosunkiem sprawcy do obowiązku wykonania zapłaty podatku.

Oskarżony K. F. niewywiązanie się z przedmiotowego obowiązku w terminach ustawowych tłumaczył szeregiem okoliczności rzutujących w sposób negatywny na jego sytuację finansową, w konsekwencji których jego dochody nie pozwalały mu na terminowe regulowanie zobowiązań, w tym zobowiązań podatkowych. Wśród tych okoliczności wskazał na zadłużenie wynikające z zamknięcia spółki spowodowanego niewywiązaniem się przez kontrahenta z obowiązku zapłaty dużej należności w 1998 r., ale także okoliczności późniejsze i w ocenie Sądu w większym stopniu rzutujące na ocenę omawianego znamienia wykroczenia skarbowego kwalifikowanego z art. 57 § 1 kks w odniesieniu do konkretnych zarzutów postawionych oskarżonemu w niniejszej sprawie, takie jak zaciągnięcie kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich i następnie gwałtowne zwiększenie się jego kosztów związane ze wskazanym wyżej kryzysem wynikającym ze znaczącej zmiany kursu franka szwajcarskiego, ale także istnienie po jego stronie znaczących zobowiązań z innych tytułów, w tym wobec ZUS. Przedmiotowe twierdzenia oskarżonego znalazły poparcie w treści wspomnianych już wyżej dokumentów i wynikające z nich okoliczności niewątpliwie mogły uniemożliwić oskarżonemu terminowe regulowanie należności podatkowych za okresy objęte postawionymi mu zarzutami. Oczywistym jest przy tym, że poza regulowaniem zobowiązań wynikających ze wszystkich wymienionych tytułów (podatkowych, wobec ZUS i wynikających z zawartej umowy kredytu hipotecznego) oskarżony musiał również starać się utrzymać siebie i osoby najbliższe w zakresie podstawowych potrzeb, co było utrudnione z uwagi na niskie dochody oskarżonego i jego żony w tym okresie.

Powyższe ustalenia nie mogą pozostawać bez wpływu na ocenę zasadności rozpatrywanych zarzutów. Wskazać należy bowiem, iż do realizacji ustawowych znamion wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks konieczne jest, aby sprawca posiadał możliwość zachowania się zgodnie z normą nakazującą mu wykonanie obowiązku, tylko wówczas bowiem niewykonanie tego obowiązku może zawierać w sobie wskazany wyżej element subiektywny, polegający na negatywnym stosunku sprawcy do realizacji obowiązku zapłaty podatku w terminie. W konsekwencji nie można mówić o realizacji znamion wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks, jeżeli brak zapłaty podatku w terminie wynika z niezawinionego braku środków pieniężnych z jednoczesnym brakiem możliwości ich uzyskania na terminową zapłatę podatku lub też z jednoczesną możliwością ich uzyskania, jednak kosztem zachowania niezgodnego z regułami racjonalnego postępowania w działalności gospodarczej, nie spełniającego modelu racjonalnie postępującego przedsiębiorcy. Tym bardziej zaś pozostawanie w obliczu braku możliwości spełnienia podstawowych potrzeb życiowych uznać należy za okoliczność w tej kwestii usprawiedliwiającą, skoro już postępowanie racjonalne gospodarczo wyłącza negatywną ocenę zamiaru podatnika. W takich sytuacjach bowiem nie dochodzi do realizacji wszystkich znamion wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks po pierwsze z uwagi na brak zawinienia, po drugie dlatego, że takie zaniechanie zapłaty podatku w terminie nie jest zachowaniem uporczywym z uwagi na brak negatywnego nastawienia psychicznego sprawcy do realizacji obowiązku podatkowego.

W ocenie Sądu taka właśnie sytuacja zaistniała w rozpatrywanych przypadkach. Należy bowiem uznać, iż niepłacenie w terminie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych przez K. F. przypadło w okresie szczególnie ciężkim dla niego pod względem finansowym, kiedy nawarstwiły się jego problemy związane z jednej strony z niskimi dochodami, a z drugiej z zaległościami wobec ZUS i przede wszystkim nagle rosnącymi kosztami spłaty zaciągniętego kredytu hipotecznego, a spowodowany tym brak środków finansowych na terminowe regulowanie należności podatkowych po stronie oskarżonego trudno uznać za zawiniony. Wprawdzie w tym samym okresie oskarżony osiągał pewne dochody, a dodatkowo nie rezygnował z prowadzenia działalności gospodarczej, jednak wysokość tych dochodów w porównaniu z wysokością ciążących ze wspomnianych tytułów zobowiązań nie była znaczna i pozwalająca na pełne i terminowe regulowanie ich wszystkich, zaś samo kontynuowanie działalności gospodarczej, pomimo że generowało konieczność regulowania kolejnych zobowiązań podatkowych, w tym z tytułu podatku VAT, dawało jednocześnie, co podkreślał oskarżony, możliwość uzyskiwania dochodów i szansę na uregulowanie również, w przypadku poprawy sytuacji finansowej, zaległych należności, w tym podatkowych, co zresztą oskarżony w świetle zgromadzonych dowodów w miarę możliwości czynił także w zakresie zobowiązań objętych zarzutem z punktu I aktu oskarżenia. Tym samym zaniechanie terminowego wpłacenia podatku w celu utrzymania siebie i osób najbliższych, a także w celu możliwości kontynuowania działalności gospodarczej i uzyskania dochodów umożliwiających spłatę zaległości, należy uznać za działanie racjonalne i usprawiedliwione, zaś w konsekwencji niewpłacenie przez oskarżonego podatku w terminie nie może być uznane za uporczywe pod względem subiektywnym.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności Sąd uznał, że rozpatrywane zachowania oskarżonego K. F. nie wypełniły znamienia uporczywego niewpłacania podatku w terminie, a jednocześnie nie były zachowaniami zawinionymi we wskazanym wyżej rozumieniu. W tej sytuacji, skoro wszystkie znamiona strony przedmiotowej i podmiotowej omawianego wykroczenia skarbowego nie zostały przez oskarżonego wypełnione w odniesieniu do obu zarzucanych mu czynów, oskarżonego należało uniewinnić od popełnienia czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

Na podstawie art. 113 § 1 kks w zw. z art. 626 § 1 kpk, art. 632 pkt 2 kpk, wobec wydania wyroku uniewinniającego, w punkcie II wyroku kosztami procesu Sąd obciążył Skarb Państwa.