Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Pietrzak

Protokolant: sekretarz sądowy Aleksandra Tiuchtij

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2023 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa R. D.

przeciwko (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 3458,73 zł (trzy tysiące czterysta pięćdziesiąt osiem złotych siedemdziesiąt trzy grosze),

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od powoda R. D. na rzecz powoda (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę (...) (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1680/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 listopada 2022 roku powód R. D. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 32 206,01 zł wraz z odsetkami oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zawarł w dniu 31 sierpnia 2017 roku z (...) Bank spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu gotówkowego przeznaczonego na potrzeby konsumpcyjne kredytobiorcy, prowizję banku oraz składkę ubezpieczeniową z tytułu ubezpieczenia na wypadek zgonu. Na mocy powyższej umowy Bank przyznał kredytobiorcy kredyt w wysokości 82 040,76 zł, w tym kwotę 8195,87 zł na pokrycie prowizji oraz kwotę 9844,89 zł na pokrycie składki ubezpieczeniowej. Całkowita kwota kredytu wynosiła 64 000 zł. Natomiast w dniu 5 lipca 2022 roku powód złożył bankowi oświadczenie, w którym wskazał, że wobec naruszenia przez kredytodawcę w umowie obowiązków wskazanych w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim w szczególności poprzez naruszenie art. 5 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 7, art. 30 ust. 1 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 14, art. 30 ust. 1 pkt 11, art. 30 ust. 1 pkt 15, art. 30 ust. 1 pkt 1, art. 30 ust. 1 pkt 5 ustawy korzysta z sankcji przewidzianej w art. 45 ustawy i zwraca kredyt w wysokości nominalnej. W tym samym piśmie bank został wezwany do zwrotu pobranych przez kredytodawcę kwot oraz uiszczonych przez powoda kosztów w łącznej wysokości 31 228,72 zł, na którą składały się pobrana przez bank z kwoty kredytu prowizja, składka na ubezpieczenie oraz odsetki.

W pozwie powód wniósł ponadto o udzielenie zabezpieczenia roszczenia na czas trwania postępowania poprzez zobowiązanie strony pozwanej do zaliczania całości dalszych wpłacanych przez stronę powodową rat w wysokości określonej umową lub harmonogramem płatności na poczet kapitału kredytu z jednoczesnym zawieszeniem naliczania przez bank odsetek umownych i odsetek za opóźnienie w przypadku ustalenia przez stronę pozwaną, że doszło do powstania zaległości w spłacie kredytu ewentualnie poprzez umożliwienie stronie powodowej uiszczania dalszych rat jedynie w ich części kapitałowej z jednoczesnym zobowiązaniem strony powodowej do wstrzymania się z naliczaniem odsetek oraz wstrzymanie stronie powodowej obowiązku dokonywania spłaty rat w ich części odsetkowej a nadto w przypadku udzielenia zabezpieczenia jak powyżej także poprzez nakazanie stronie pozwanej powstrzymanie się od złożenia stronie powodowej oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu w przypadku stwierdzenia przez kredytodawcę powstania zaległości w spłacie kredytu z powodu niedokonywania przez powodów płatności rat wynikających z treści umowy oraz powstrzymania się od zgłaszania tak stwierdzonych zaległości w Biurze (...), (...), I. oraz innych podobnych rejestrach.

Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2022 roku wniosek o zabezpieczenie powództwa został oddalony z uwagi na brak uprawdopodobnienia roszczenia, brak wykazania interesu w udzieleniu zabezpieczenia oraz w związku ze wskazaniem przez wnioskującego sposobu zabezpieczenia spoza zamkniętego katalogu sposobu zabezpieczenia roszczeń pieniężnych.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał że formułowane przez powoda zarzuty sprzeczności umowy kredytowej z treścią artykułu 30 ustawy o kredycie konsumenckim są całkowicie chybione i nie mają oparcia ani w faktach ani w prawidłowej wykładni przedmiotowego przepisu. Zastosowanie sankcji kredytu darmowego w przypadku uchybień wskazanych przez powoda stoi w sprzeczności zasadą proporcjonalności wynikającą z artykułu 23 dyrektywy (...). Ponadto pozwany wskazał, że kredyt został zaciągnięty w bezpośrednim związku z prowadzoną przez powoda działalnością gospodarczą i powodowi nie przysługuje status konsumenta, a co za tym idzie możliwość powołania się na regulacje z artykułu 45 ustęp 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto w ocenie pozwanego uprawnienie powoda do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasło.

Na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2023 roku pełnomocnik powoda cofnął pozew w części, to jest co do kwoty 3458,73 zł, bez zrzeczenia się roszczenia, podtrzymując pozew co do kwoty 28447,28 zł, na którą składała się kwota odsetek tj. 20251,41 zł oraz prowizja w kwocie 8195,87 zł. Pełnomocnik pozwanego złożył wniosek o zasądzenie kosztów również zakresie cofniętego powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 sierpnia 2017 roku powód R. D. zawarł z (...) Bank spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego. W karcie informacyjnej kredytobiorcy R. D. wskazał, że utrzymuje się z prowadzonej działalności gospodarczej, z której uzyskuje dochód netto w kwocie 4718,22 zł. Na potwierdzenie czego przedłożył ewidencję przychodów. Ponadto powód celem przedstawienia swojej sytuacji majątkowej przedłożył bankowi zaświadczenie o braku zaległości podatkowych, braku zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne.

Zgodnie z paragrafem 1 umowy bank na wniosek kredytobiorcy udzielił powodowi na okres 84 miesięcy kredytu w kwocie 82 040,76 zł na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy, prowizji bankowej za udzielenie kredytu płatne jednorazowo oraz składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Zgodnie z paragrafem 1 ustęp 2 umowy kredytobiorca miał ponieść koszty, na które składała się prowizja bankowa za udzielenie kredytu płatna jednorazowo w kwocie 8195,87 zł, składka ubezpieczeniowa z tytułu umowy ubezpieczenia w kwocie 9844,89 zł oraz odsetki od kapitału kredytu w kwocie 29271,37 zł. Koszty prowizji bankowej oraz składki ubezpieczeniowej zostały skredytowane przez bank oraz ujęte w kwocie kredytu. W myśl paragrafu 2 kredyt oprocentowany był według stałej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 9,19 % w stosunku rocznym. W paragrafie 2 ustęp 2 jednoznacznie wskazano, że całkowita kwota kredytu wynosi 64 000 zł, oraz że kwota ta nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu. Ponadto oznaczono, że całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę w dniu zawarcia umowy wynosi 111 312,13 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wynosiła 19,1 %. Raty kredytu były równe i płatne w okresach miesięcznych do 19 dnia każdego miesiąca. Wysokość raty kredytu wynosiła 1327,88 zł, z zastrzeżeniem że wysokość pierwszej raty, która jest ratą wyrównawczą, nie będzie wyższa niż 1098,09 zł. Pierwsza rata kredytu płatna była do dnia 19 września 2017 roku.

Celem spłaty kredytu bank utworzył i zobowiązał się prowadzić przez cały okres trwania umowy bezpłatny rachunek o numerze wskazanym w umowie, na którym gromadzone były środki pieniężne wpłacane przez kredytobiorcę. Celem prowadzenia tego rachunku było umożliwienie kredytobiorcy gromadzenia kapitału służącego wyłącznie spłacie kredytu. Środki gromadzone na tym rachunku były nieoprocentowane. W terminie wymagalności należności bank miał pobierać środki w wysokości odpowiadającej tej należności z rachunku kredytu, dokonując obciążenia konta. Kredytobiorca zobowiązany był zaś do zapewnienia na powyższym rachunku kredytu środków na pokrycie wymagalnych należności banku, w terminach ich wymagalności, w szczególności środków na pokrycie rat (§ 3).

W paragrafie 6 umowy wskazano, że bank zgodnie z „Tabelą opłat i prowizji (...) Banku S.A. dla klientów indywidualnych – Kredyty i P.” pobiera opłaty i prowizje za wykonanie czynności wynikających z umowy albo związanych z jej obsługą lub zmianą. W umowie wskazano konkretne kwoty za określone czynności banku. Ponadto wskazano, że zmiana wysokości opłat lub prowizji albo zasad ich stosowania i naliczania, wprowadzenie opłat lub prowizji za czynności dotychczas nieujęte w tabeli albo rezygnacja z opłat lub prowizji za czynności dotychczas ujęte w tabeli są możliwe z ważnych przyczyn, za które uznaje się zmiany powszechnie obowiązujących przepisów, wydanie rekomendacji przez organ nadzoru nad działalnością banku, urzędowej lub sądowej interpretacji powszechnie obowiązujących przepisów albo wydanie wyroku sądowego lub decyzji administracyjnej przez uprawniony organ, zmiany cen energii elektrycznej, taryf pocztowych, telekomunikacyjnych lub rozliczeń międzybankowych, o ile istnieje związek przyczynowo skutkowy pomiędzy okolicznościami wskazanymi powyżej a zmianą kosztów wykonania czynności przez bank. Jako ważną przyczynę uzasadniającą zmianę opłat i prowizji wskazano również zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych o nie mniej niż 0,5 %, ustalaną na podstawie kwartalnego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny. Zmieniona tabela opłat obowiązywać miała kredytobiorcę o ile bank doręczy mu treść zmian, a kredytobiorca nie wypowie umowy w terminie miesiąca od daty doręczenia zmiany.

W paragrafie 7 umowy wskazano, że w przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu zobowiązań pieniężnych wynikających z umowy, bank będzie pobierał od kwoty niespłaconych w terminie zobowiązań podwyższone odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w artykule 481 § 2 ¹ k.c. (stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego). Odsetki podwyższone pobierane są począwszy od dnia następującego po wynikającym z umowy i wskazanym w harmonogramie spłat terminie wymagalności danego zobowiązania pieniężnego, aż do spłaty tego zobowiązania.

Paragraf 10 umowy określał, że kredytobiorca ma prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Odstąpienia od umowy dokonuje się przez złożenie bankowi lub pośrednikowi kredytowemu pisemnego oświadczenia na adres wskazany we wręczanym kredytobiorcy wzorze oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Dla zachowania powyższego terminu wystarczające jest wysłanie oświadczenia przed upływem terminu. Kredytobiorca miał nie ponosić kosztów związanych z odstąpieniem od umowy, w tym w szczególności nie uiszczał odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty. Zobowiązany był natomiast zwrócić niezwłocznie bankowi kwoty wypłacone przez bank na podstawie umowy, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W umowie wskazano, że bankowi nie przysługują żadne inne opłaty z wyjątkiem bezzwrotnych kosztów poniesionych przez bank na rzecz organów administracji publicznej oraz opłat notarialnych, o ile takie wystąpiły. W przypadku braku zwrotu środków przez kredytobiorcę wskazano, że bank będzie traktował to zobowiązanie jako przeterminowane, od którego będzie naliczał odsetki maksymalne za opóźnienie.

W paragrafie 17 umowy określono sposób i termin wypłaty kredytu. W umowie wskazano, że po ustanowieniu prawnych zabezpieczeń kredytu, które w niniejszej umowie polegały na wskazaniu banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z ubezpieczenia z tytułu zgonu kredytobiorcy do wysokości salda kredytu na dzień wypłaty świadczenia, bank miał postawić do dyspozycji kredytobiorcy kwotę kredytu wskazaną w paragrafie 1 ustęp 1. Wypłata powyższej kwoty następowała na podstawie wskazanej w umowie dyspozycji uruchomienia kredytu składanej przez kredytobiorcę. W umowie określono, że kredytobiorca wnioskuje o wypłatę kredytu według poniższego wskazania tj:

- kwoty 64 000 zł przeznaczonej na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych w formie przelewu na wskazany rachunek,

- kwoty 8195,87 zł przelewem, tytułem sfinansowania prowizji bankowej,

- kwoty 9844,98 zł przelewem na rachunek banku działającego jako agent Towarzystwa (...) spółka akcyjna, tytułem składki ubezpieczeniowej na ubezpieczenie.

Dalej określono, że bank uruchomi kredyt zgodnie ze złożoną dyspozycją uruchomienia, najpóźniej w terminie 5 dni roboczych licząc od dnia następnego po dniu zawarcia niniejszej umowy, pod warunkiem uprzedniego ustanowienia prawnych zabezpieczeń spłaty kredytu. Wskazano ponadto przyczyny dla których bank mógł odmówić uruchomienia kredytu (§ 17 ust. 2).

(dowód: umowa kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) z dnia 31 sierpnia 2017 roku k. 21-24, wniosek o udzielenie kredytu konsumenckiego k. 69, karta informacyjna kredytobiorcy k. 70-71, formularz informacyjny k. 75v-77, zaświadczenie US k. 73v-74, zaświadczenie (...) k. 75, wydruk (...) k. 72)

Pismem z dnia 29 czerwca 2022 roku pełnomocnik powoda złożył wobec banku oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego na podstawie artykułu 45 ustawy o kredycie konsumenckim oraz wezwał bank do zapłaty kwoty 31 228,72 zł.

(dowód: pismo z dnia 29 czerwca 2022 roku wraz z potwierdzeniem odbioru k. 26-28)

W odpowiedzi na złożone oświadczenie, pismem z dnia 27 lipca 2022 roku bank wskazał, że możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasła po upływie roku od dnia wypłaty kwoty kredytu, która nastąpiła w dniu 31 sierpnia 2017 roku.

Umowa kredytu konsumpcyjnego wciąż obowiązuje. Powód dokonuje spłat zgodnie z harmonogramem.

(okoliczność bezsporna)

Następcą prawnym (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. jest (...) Bank spółka akcyjna z siedzibą w W..

(okoliczność bezsporna)

Sąd zważył, co następuje:

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach z załączonych do akt dokumentów prywatnych. Autentyczność i prawdziwość tych dokumentów nie była kwestionowana w toku postępowania przez strony, jak również nie budziła wątpliwości Sądu. Z tego względu Sąd uznał je w całości za wiarygodne i uwzględnił ich treść, dokonując rekonstrukcji istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych. Stan faktyczny sprawy w dużej mierze pozostawał bezsporny. Strony pozostawały zgodne co do tego, że powód zawarł z poprzednikiem prawnym pozwanego umowę kredytu, oraz że kredyt wciąż nie został spłacony. Bezsporna pozostała również treść umowy. Strony postępowania pozostawały natomiast w sporze co do oceny prawnej dokonanych czynności.

Na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2023 roku na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął wniosek dowodowy powoda zawarty w punkcie 6 pozwu, to jest o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia salda kredytu oraz historii rachunku, jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy, z uwagi na ustalenie przez Sąd braku podstaw do skorzystania przez powoda z uprawnień wynikających z zastosowania sankcji kredytu darmowego. Ponadto na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął wniosek dowodowy pozwanego zawarty w punkcie 3 odpowiedzi na pozew z uwagi na jego nieistotność, ponieważ w ocenie Sądu historia rachunku bankowego na jaki zostały wypłacone powodowi środki z kredytu, niezależnie od jej treści nie przesądzałaby jednoznacznie o braku posiadania przez powoda statusu konsumenta w konfrontacji z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

W dniu 28 kwietnia 2023 roku do Sądu wpłynęło pismo przygotowawcze powoda stanowiące replikę na odpowiedź na pozew oraz zawierające oświadczenie o częściowym cofnięciu pozwu (które zostało złożone również na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2023 roku). W treści pisma strona nie uprawdopodobniła, że nie mogła powołać dowodów i twierdzeń zawartych w piśmie przygotowawczym we wskazanym terminie na jego złożenie. Nie usprawiedliwiła też opóźnienia w jego złożeniu, nie wniosła o przywrócenie terminu do jego złożenia. Niewątpliwie zatem pismo to stanowiło pismo złożone z uchybieniem terminu i bez odrębnego zarządzenia, czyli na podstawie art. 205 ³ § 5 k.p.c. pismo przygotowawcze podlegało zwrotowi. Wskazać bowiem należy, że po złożeniu przez pozwanego odpowiedzi na pozew, zarządzeniem z dnia 12 stycznia 2023 roku przewodnicząca zobowiązała powoda do złożenia pisma przygotowawczego, w którym powód ustosunkuje się do treści odpowiedzi na pozew w terminie 2 tygodni. Zarządzenie zostało odebrane przez pełnomocnika powoda w dniu 20 stycznia 2023 roku, zatem termin do złożenia pisma procesowego upłynął bezskutecznie w dniu 3 lutego 2023 roku. Z uwagi zaś na wpływ pisma do sądu już po zamknięciu rozprawy, nie wydano zarządzeń w przedmiocie przyjęcia bądź zwrotu przedmiotowego pisma.

W ocenie Sądu powództwo podlegało oddaleniu.

Przechodząc do oceny prawnej powództwa wskazać należy, że zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (dalej u.k.k.) w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Sankcja kredytu darmowego polega w ogólności na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy.

Wykładnia językowa art. 45 ust. 1 u.k.k. wskazuje, że skutki związane z sankcją kredytu darmowego powstają - verba legis - "po złożeniu" oświadczenia. Oświadczenie konsumenta uznaje się za złożone z chwilą, gdy doszło do kredytodawcy w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.). Oświadczenie konsumenta powinno być złożone w formie pisemnej ad probationem (art. 45 ust. 1 u.k.k. w zw. z art. 73 § 1 k.c.).

Zgodnie z art. 45 ust. 5 u.k.k. do wygaśnięcia uprawnienia dochodzi dopiero po roku od dnia wykonania umowy. Przez wykonanie umowy należy rozumieć sytuację, w której należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego, w tym obowiązki powstające z mocy ustawy. Chodzi o obowiązki dotyczące świadczenia głównego i świadczeń ubocznych, po stronie konsumenta oraz kredytodawcy, wykonane dobrowolnie lub przymusowo. W typowych przypadkach umowę o kredyt konsumencki uznaje się za wykonaną w dniu, w którym konsument spłacił ostatnią należność z tytułu tej umowy na rzecz kredytodawcy. Powyżej wskazane rozumienie rocznego terminu ugruntowane jest już w orzecznictwie, nie powinno zatem budzić jakichkolwiek wątpliwości.

W odpowiedzi na pozew pozwany bank wskazywał, że oświadczenie powoda zostało złożone po przekroczeniu ustawowego terminu. Z powyższym twierdzeniem nie sposób się zgodzić, ponieważ umowa kredytu zawarta w dniu 31 sierpnia 2017 roku został zawarta na okres 7 lat, tj. do dnia 19 sierpnia 2024 roku. Bezsporne było również, że do dnia zamknięcia rozprawy powód nie spłacił całości kredytu, tym samym termin na złożenie przez powoda oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego dotychczas nie upłynął.

W odpowiedzi na pozew bank kwestionował również przysługiwanie R. D. statusu konsumenta, a tym samym możliwość skorzystania z uprawnień jakie wynikają z ustawy o kredycie konsumenckim. W ocenie Sądu z przedłożonych przez strony dokumentów, w tym z wniosku kredytowego, karty informacyjnej kredytobiorcy, umowy oraz formularza informacyjnego jednoznacznie wynika, że powód zawierał umowę jako konsument. Sposób zaś uzyskiwania przez powoda dochodów nie powinien przy tym rzutować na ocenę jego statusu jako konsumenta w relacji z bankiem. W ocenie Sądu bank działający jako profesjonalista w zakresie udzielania kredytów, świadomy przy tym regulacji związanych z przysługiwaniem klientowi statusu konsumenta, winien już na etapie zawierania umowy dokonać wszelkich czynności, aby ustalić jaki jest cel zawarcia umowy oraz czy klientowi przysługuje status konsumenta. Próba ustalania powyższych okoliczności na etapie sporu sądowego winna być oceniania wyłącznie jako wyraz przyjętej taktyki procesowej, wobec niebudzącej wątpliwości treści umowy sporządzonej przez bank. Ponadto wykazany w (...) przedmiot działalności gospodarczej prowadzonej przez powoda tj. działalność w zakresie opieki zdrowotnej, (jaki i pozostałe wskazane za pomocą kodów) nie ma związku z zawartą umową kredytową. Wobec powyższego również i ten zarzut pozwanego Sąd ocenił jako niezasadny.

Powód R. D. w pozwie w sposób szczegółowy wskazał, że roszczenie swoje opiera na założeniu istnienia podstaw do skorzystania przez niego z przewidzianej w ustawie o kredycie konsumenckim tzw. sankcji kredytu darmowego przewidzianej w art. 45, która to uprawnia kredytobiorcę do zwrotu kredytu bez odsetek oraz innych kosztów kredytu w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c. Naruszenie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, oznacza niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez kredytodawcę obowiązków co do formy umowy oraz obowiązków informacyjnych szczegółowo uregulowanych w ustawie o kredycie konsumenckim, a dla zastosowania sankcji kredytu darmowego nie ma znaczenia zakres lub istotność naruszenia ani jego wpływ na interesy konsumenta. Przesłanką stosowania sankcji nie jest również wystąpienie szkody w majątku konsumenta, nie jest ona oparta na konstrukcji odpowiedzialności odszkodowawczej kredytodawcy (komentarz do art. 45 . T. Czech, SIP LEX, WKP 2018 i przywołana tam literatura). Istotną zaletą sankcji kredytu darmowego z punktu widzenia ochrony interesów konsumenta jest występowanie sankcji bez względu na zakres i stopień naruszenia wymogów informacyjnych. W przypadku obowiązku informacyjnego naruszenie może polegać na podaniu konsumentowi nieprawdziwych lub niepełnych wiadomości, błędnie wyliczonej całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta. Oceniając, czy doszło do naruszenia obowiązku, należy uwzględnić podwyższony stopień staranności, jaki jest wymagany od kredytodawcy w zakresie prowadzonej przez niego działalności (art. 355 § 2 k.c.). Ciężar dowodu, że kredytodawca naruszył określony obowiązek wymieniony w art. 45 ust. 1 u.k.k., spoczywa przy tym na konsumencie (art. 6 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie R. D. wskazywał, że umowa kredytu konsumpcyjnego z dnia 31 sierpnia 2017 roku, łącząca go z pozwanym naruszała art. 30 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 30 ust. 1 pkt 7 poprzez zastosowanie w umowie pojęcia „kwoty kredytu”, która to wprowadziła w błąd konsumenta co do wysokości realnie uzyskanych przez niego środków. W ocenie powoda informacja dotycząca tego jaką realnie kwotę uzyska kredytobiorca powinna być przekazana w sposób czytelny i rzetelny. Zastosowane zapisy umowne, zaś w ocenie powoda wymogu tego nie spełniają. Ponadto jak wskazał powód oprocentowanie kosztów kredytu w jego ocenie skutkuje błędnym wskazaniem całkowitego kosztu kredytu, co implikuje naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy tj. wymogu wskazania w umowie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (dalej jako: (...)) oraz całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalanej w dniu zawarcia umowy.

Nie ulega wątpliwości, że umowa o kredyt konsumencki winna określać wszelkie jej warunki zgodnie z art. 30 u.k.k. Treść umowy zawieranej z konsumentem winna być przy tym formułowana w sposób jednoznaczny i czytelny. Jednakże przy ocenie powyższych wymagań stawianych treści umowy o kredyt konsumencki nie można tracić z pola widzenia jej przedmiotu oraz specyfiki, a tym samym że stosowana w umowie nomenklatura może niekiedy wymagać od klienta pogłębionej analizy jej treści. Konieczność ta, nie będzie w ocenie Sądu jednak wprost prowadzić do uznania, że umowa nie spełnia wymagań stawianych przez ustawę.

Odnosząc się zatem do zarzutów dotyczących wprowadzenia w błąd konsumenta co do wysokości realnie uzyskanych przez niego środków oraz błędnego wskazania (...), wskazać należy, że analiza treści umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego z dnia 31 sierpnia 2017 roku doprowadziła Sąd do przekonania, że bank w sposób jednoznaczny i wyraźny określił jaka jest wartość całkowitej kwoty kredytu (§ 2 ust. 2), całkowitej kwoty do zapłaty (§ 2 ust. 2), co jest przedmiotem umowy, jakie są elementy składowe kwoty 82 040,76 zł (§ 1 ust. 1) i w jaki sposób oraz na jaki cel zostaną one udostępnione powodowi. W ocenie Sądu brak w tym zakresie jakichkolwiek niejasności i podstaw do innego sposobu interpretowania zakwestionowanej umowy.

Z kolei definicja rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania zawarta jest w art. 5 ust. 12 ustawy o kredycie konsumenckim, następnie artykuł 25 oraz załącznik 4 do ustawy precyzują sposób jej wyliczenia oraz wskazują co winien uwzględnić kredytodawca przy jej wyliczeniu. Bezsporne jest przy tym, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, a całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. W niniejszej sprawie, jak wynika z treści umowy (§ 2 ustęp 3) pozwany wskazał wartość (...) na poziomie 19,1 %. W pozwie powód zakwestionował prawidłowość wyliczenia tego wskaźnika przez pozwanego, poprzestając na stwierdzeniu, że pozwany do jego wyliczenia wykorzystał nieprawidłową wartość w postaci kosztu kredytu, w którym zawierały się również odsetki od prowizji i składki na ubezpieczenie. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę nie podziela stanowiska powoda, że kredytowanie prowizji, czy składki ubezpieczeniowej jako kosztu zawartej umowy jest niewłaściwe. Nie sprzeciwia się temu ani treść Dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dz.Urz. UE L z 2008 r. Nr 133 ze zm.), ani ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Te pozaodsetkowe koszty kredytu zostały przecież sfinansowane przez bank, zgodnie z wnioskiem powoda. Składniki kosztu kredytu mogą być zaś kredytowane przez kredytodawcę. Żaden przepis tego nie zabrania. Prowizja, czy inne koszty kredytu, nie mogą być jedynie wykazywane w umowie w całkowitej kwocie kredytu. W analizowanej umowie kredytu, wyraźnie wskazano, że całkowita kwota kredytu to 64 000 zł (§ 2 ustęp 2) i kwota ta została udostępniona kredytobiorcy. Dalej zaś wskazano całkowitą kwotę do zapłaty 111 312,13 zł. W § 1 ustęp 2 wskazany został zaś całkowity koszt kredytu złożony z odsetek, prowizji i kosztów składki ubezpieczeniowej. Kwota kredytowanej prowizji wchodzi zatem w zakres całkowitej kwoty do zapłaty, ale nie w zakres całkowitej kwoty kredytu. Powód nie naruszył zatem żadnych reguł obowiązujących w tym zakresie i mógł uwzględnić odsetki od kredytowanej prowizji oraz składki ubezpieczeniowej przy wyliczeniu (...).

Przychylając się przy tym do stanowiska powoda odnośnie ciążącego na banku obowiązku wykazania poprawności zawartego w umowie wskaźnika (...), w sytuacji podważenia go przez konsumenta, wobec ograniczenia się przez powoda wyłącznie do zakwestionowania możliwości uwzględnienia przy obliczaniu (...) odsetek od kredytowanej prowizji i kosztów ubezpieczenia, w ocenie Sądu brak było podstaw do obciążania banku koniecznością przedstawienia szczegółowych matematycznych wyliczeń określonego w umowie wskaźnika.

W dalszej kolejności powód wskazał na naruszenie przez bank art. 30 ustęp 1 pkt 1 ustawy o kredycie konsumenckim, poprzez nieujawnienie w umowie adresów do doręczeń elektronicznych wpisanych do bazy adresów elektronicznych. Również i ten zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie. Wskazać w tym miejscu należy, że wymóg przedstawienia adresów do doręczeń elektronicznych został wprowadzony na podstawie ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320 ze zm.), która weszła w życie w życie 5 października 2021 r., to jest już po zawarciu spornej umowy. Tym samym w momencie zawierania umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego w dniu 31 sierpnia 2017 roku, pozwany nie miał obowiązku wskazywania adresu do doręczeń elektronicznych. Na marginesie wskazać należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 18 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320) o doręczeniach elektronicznych ) adres do doręczeń elektronicznych to adres elektroniczny, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2020 r. poz. 344) czyli oznaczenie systemu teleinformatycznego umożliwiające porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej. W ocenie Sądu oznaczenie takiego systemu teleinformatycznego to również wskazanie adresu strony internetowej, na której znajduje się formularz kontaktowy, jak tego dokonał pozwany w paragrafie 16 umowy z dnia 31 sierpnia 2017 roku. Zatem i ten argument w ocenie Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie.

Następnie powód wskazał na naruszenie art. 30 ustęp 1 pkt 5 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez uzależnienie terminu udostępnienia środków od spełnienia warunków w postaci pozytywnej weryfikacji wniosku oraz ustanowienia zabezpieczeń. W ocenie powoda taka konstrukcja umowy powoduje, że konsument nie ma pewności co do daty przekazania mu przyznanych w ramach kredytu środków pieniężnych i powoduje u niego stan niepewności. Paragraf 17 umowy wskazywał, że po ustanowieniu prawnych zabezpieczeń kredytu określonych w umowie bank stawia do dyspozycji kredytobiorcy kwotę kredytu. Wypłata następuje zaś na podstawie dyspozycji kredytobiorcy najpóźniej w terminie 5 dni roboczych licząc od dnia następującego po dniu zawarcia umowy pod warunkiem uprzedniego ustanowienia prawnych zabezpieczeń spłaty kredytu. W umowie określono również przypadki w których bank może odmówić uruchomienia kredytu. W ocenie Sądu regulacja ta nie pozostawia wątpliwości co do tego, że w przypadku ustanowienia przez powoda wskazanych w umowie zabezpieczeń, kredyt miał zostać wypłacony powodowi w ciągu 5 dni roboczych po dniu podpisania umowy. W umowie kredytu strony ustaliły jego zabezpieczenie w formie wskazania banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu kredytobiorcy, do wysokości salda kredytu na dzień wypłaty świadczenia. Wskazać przy tym należy, że przy zawieraniu umowy kredytu bank dodatkowo działał jako agent Towarzystwa (...) S.A., tym samym zawarcie umowy ubezpieczenia oraz ustanowienie zabezpieczenia zgodnie z treścią umowy kredytu następowało zapewne w momencie zawierania umowy kredytu. W ocenie Sądu termin i sposób wypłaty kredytu został więc w umowie określony w sposób jednoznaczny i czytelny.

Powód zarzucił również naruszenie art. 30 ustęp 1 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez brak wskazania w umowie informacji dotyczącej opłat za korzystanie ze środków płatniczych dla transakcji płatności jak i dla wypłat, marżach, oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń oraz warunków na jakich koszty te mogą ulec zmianie oraz jakie są koszty monitów i wezwań do zapłaty. Regulacje te wbrew twierdzeniom powoda zawarte są w umowie kredytu konsumpcyjnego w § 1, § 3 praz § 6-8. Nie powtarzając treści wskazanych paragrafów umowy, przytoczonych powyżej w ustaleniach faktycznych, podkreślić należy, że rachunek przeznaczony do spłaty kredytu został utworzony wyłącznie w celu gromadzenia kapitału służącego spłacie kredytu. Dla utworzonego rachunku nie wydano żadnego środka płatniczego, tym samym niezrozumiały jest w ocenie Sądu zarzut braku wskazania w umowie informacji dotyczącej opłat za korzystanie ze środków płatniczych czy marż. W umowie wskazano przy tym, że rachunek jest bezpłatny. Ponadto brak wskazania opłat za usługi dodatkowe, monity czy wezwania, oznacza, że bank nie przewidywał pobierania opłat ponad te, które zostały wskazane w umowie i tabeli opłat. Powód nie wykazał przy tym, aby bank w trakcie wykonywania umowy naliczył jakąś opłatę, która nie została wskazana w umowie. Trudno przy tym zarzucać bankowi, że formułując treść umowy nie wskazał, w sposób szczegółowy za jakie czynności opłat nie pobiera. W umowie bank wskazał również zasady zmiany wysokości opłat (§ 6 ust 2 i 3). Zasady te określono w sposób opisowy, jednakże niebudzący wątpliwości.

Dalej powód powoływał się na naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 11 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez nieprecyzyjne określenie rocznej stopy oprocentowania przeterminowanego i warunków jej zmiany poprzez odwołanie się do pojęcia odsetek maksymalnych określonych w kodeksie cywilnym. W ocenie Sądu odwołanie się przez pozwanego do przepisów prawa powszechnie obowiązującego w zakresie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego nie może stanowić naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c. jest przy tym obecnie łatwa do zweryfikowania i ustalenia przez przeciętnego konsumenta. Wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie jest informacją powszechnie dostępną w mediach, a także informacje o wysokości tej stawki kredytobiorca może uzyskać w każdym czasie w dowolnej instytucji finansowej. Jest to przy tym wartość, na którą żadna ze stron umowy nie ma bezpośredniego wpływu i która ogłaszana jest przez Ministra Sprawiedliwości w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Kolejno powód wskazywał naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez brak wskazania kwoty odsetek w stosunku dziennym, jaki kredytobiorca byłyby zobowiązany do zapłaty w przypadku odstąpienia od umowy oraz poprzez wprowadzające w błąd zapisy § 10 umowy, które mogą wywołać u kredytobiorcy mylne wrażenie, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy, które zostały złożone w innej formie niż pisemna i z pominięciem wzoru oświadczenia sporządzonego przez kredytodawcę, nie zostaną uznane przez stronę pozwaną za wywołujące skutki prawne.

Z paragrafu 10 umowy zawartej pomiędzy stronami jednoznacznie wynika, że kredytobiorca ma prawo bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia. Odstąpienie od umowy dokonuje się przez złożenie bankowi lub pośrednikowi kredytowemu pisemnego oświadczenia na adres wskazany we wzorze oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Z powyższego stwierdzenia w żaden sposób nie wynika, że kredytobiorca zobowiązany jest do złożenia oświadczenia wyłącznie na formularzu udostępnionym przez pozwanego. Jedynie wiążący dla kredytobiorcy jest adres wskazany w formularzu, na który to należy przesłać oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy. Odnośnie zaś zarzutu dotyczącego braku wskazania kwoty odsetek w stosunku dziennym, jaki kredytobiorca byłyby zobowiązany do zapłaty w przypadku odstąpienia od umowy to umowa przewiduje, że kredytobiorca nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy w tym w szczególności nie uiszcza odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty (§ 10 ust. 2). W przypadku zaś opóźnienia w zwrocie wypłaconych przez bank środków, ponownie odwołano się do powszechnie obowiązujących regulacji kodeksu cywilnego.

Reasumując, w ocenie Sądu powód nie zdołał wykazać zasadności swojego roszczenia czyli naruszenia przez bank art. art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c u.k.k., wobec czego na podstawie art. 6 k.c. powództwo podlegało oddaleniu, zaś w zakresie cofniętego powództwa podlegało umorzeniu (art. 355 k.p.c.).

O kosztach procesu, Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., obciążając powoda w całości obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego. Obejmują one: wynagrodzenie reprezentującego pozwanego pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 3600 zł (stosownie do § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych), powiększone o 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

(...)