Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 28 maja 2025 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku

Wydział XII Cywilny Sekcja do Spraw Egzekucyjnych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Joanna Krata

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2025 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy egzekucyjnej GKm (...) z wniosku wierzyciela K. P.

przeciwko dłużnikowi A. P.

ze skargi wierzyciela na punkty 2 i 3 postanowienia Komornika sądowego (...) E. K. – postanowienie z dnia 11 stycznia 2025r.

postanawia:

oddalić skargę.

SSR Joanna Krata

UZASADNIENIE

Wierzyciel, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wystąpił ze skargą na punkty 2 i 3 postanowienia z dnia 11 stycznia 2024r. Komornika sądowego (...) E. K., w sprawie egzekucyjnej GKm (...). Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w zakresie punktów 2 i 3 oraz ustalenie kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 69,32 zł, tj. na poziomie ustalonych wydatków.

Komornik przekazał uzasadnienie zaskarżonej czynności wraz z aktami egzekucyjnymi GKm (...), wnosząc o oddalenie skargi wierzyciela w całości jako bezzasadnej.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Wierzyciel w dniu 18 listopada 2024r. złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi A. P. do Komornika sądowego przy (...) E. K. (k. 1 – 7 akt GKm).

W dniu 27 listopada 2024 r., Komornik wydał postanowienie oddalające częściowo wniosek wierzyciela oraz dokonał zajęć wierzytelności z rachunków bankowych dłużnika.

Wobec uzyskanych następnie w toku postępowania informacji dotyczących upadłości dłużnika (e - mail dłużnika z wnioskiem o anulowanie zajęć rachunków bankowych, k. 29), Komornik zwrócił się do Sądu (...) o udzielenie informacji w tym przedmiocie. W odpowiedzi Komornik uzyskał następujące informacje z Sądu: w sprawie VI GU (...) postanowieniem z dnia 17 marca 2021r. ogłoszono upadłość dłużnika, którym jest A. P.; postanowienie stało się prawomocne 18 czerwca 2021r.; postępowanie upadłościowe kontynuowane było pod sygn. VI GUp (...); postanowieniem z dnia 12 października 2022r. ustalono plan spłaty, postanowienie w tym zakresie stało się prawomocne 17 maja 2023r., zaś obecnie plan spłaty wykonywany jest pod sygn. akt VI GUu (...) (k. 45 akt Km).

Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2025r. (k. 50 akt GKm (...)) Komornik między innymi:

- umorzył postępowanie egzekucyjne w całości z uwagi na oczywiście niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela (punkt 1),

- w punkcie 2 ustalił koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji na kwotę 11 528,42 zł, w tym opłatę z art. 30 u.k.k. w wysokości 11 459,10 zł oraz wydatki gotówkowe (art. 6 pkt 8 u.k.k.) w kwocie 69,32 zł, obciążając nimi w całości wierzyciela,

- w punkcie 3 wezwał wierzyciela do uiszczenia kwoty 11 459,10 zł.

Wierzyciel zaskarżył wyłącznie punkty 2 i 3 postanowienia. Postanowienie w pozostałym zakresie, także co do punktu 1 jest prawomocne.

W ocenie Sądu, skarga wierzyciela nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 146 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

Prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku z dnia 17 marca 2021 r. (sygn. akt VI GU (...)) ogłoszono upadłość dłużnika.

Zgodnie z art. 30 ustawy o kosztach komorniczych, w razie oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego lub wskazania we wniosku o wszczęcie egzekucji osoby niebędącej dłużnikiem komornik wydaje postanowienie o pobraniu od wierzyciela opłaty stosunkowej w wysokości 10% egzekwowanego świadczenia.

Na wstępie zasadnym wydaje się przypomnienie, że podmiotem wszczynającym postępowanie egzekucyjne jest wierzyciel i następuje to z chwilą wniesienia przez niego do Komornika wniosku o wszczęcie egzekucji.

Pojęcie niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego nie jest zdefiniowane w przepisach kodeksu postępowania cywilnego ani w przepisach aktualnie obowiązującej ustawy o kosztach komorniczych.

Jak – w ocenie Sądu - trafnie zauważa się w doktrynie, niecelowość zachodzi także w przypadku braku podstaw do złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji (por. Simbierowicz M. i Skoczylas T., Art. 30. W: Komentarz do ustawy o kosztach komorniczych, [w:] Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Komentarz, wyd. I zaktualizowane. System Informacji Prawnej LEX, 2019). Postępowanie egzekucyjne należy uznać zatem za wszczęte niecelowo, jeżeli już w chwili złożenia wniosku egzekucyjnego czynności podejmowane przez komornika nie mogły doprowadzić do zrealizowania obowiązku objętego tytułem wykonawczym, zaś wierzyciel jeszcze przed złożeniem wniosku egzekucyjnego mógł się o tym dowiedzieć i wniosku tego nie składać.

Sądowi znane jest stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w powołanej przez wierzyciela uchwale z dnia 28 stycznia 2022 r. (sygn. akt: III CZP 21/22), nawiązujące do wcześniejszego poglądu Sądu Najwyższego zawartego w uchwale z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 93/10.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2010 r. została wydana na gruncie nieobowiązujących już przepisów tj. przepisów w ustawy 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, która z dniem 1 stycznia 2019 r. zastąpiona została przez ustawę z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych oraz ustawę z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych. Wskazać należy, iż na gruncie obecnie obowiązujących przepisów fundamentalnej zmianie uległa nie tylko wysokość, ale również charakter opłat stosunkowych ustalanych w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych (art. 27 -32 ustawy o kosztach komorniczych). Zasadniczej zmianie uległ również sposób rzeczywistego finansowania kosztów nieskutecznych postępowań egzekucyjnych. O ile w poprzednim stanie prawnym finansowe ryzyko ich prowadzenia ponosił Komornik (pokrywając w praktyce ich koszty przychodami z innych skutecznych egzekucji) o tyle w obecnym stanie prawnym ustawodawca w sposób ewidentny ryzyko to przeniósł na strony postępowania.

Zdaniem Sądu, obowiązujące przepisy akcentują szczególną rolę i odpowiedzialność wierzyciela, jako inicjatora i gestora postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu do projektu ustawy o kosztach komorniczych, słusznie podkreślone zostało, że to wierzyciel ma najpełniejszą wiedzę o tym kto jest dłużnikiem i czy zachodzi potrzeba wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Wierzyciel powinien zatem dochować należytej staranności zarówno przy określaniu osoby dłużnika, jak i ocenie aktualności istnienia zobowiązania do spełnienia świadczenia przez dłużnika.

Sąd nie podziela stanowiska Sądu Najwyższego, wyrażonego w uchwale z dnia 28 stycznia 2022 r. (sygn. akt: III CZP 21/22). W uzasadnieniu uchwały posłużono się następującymi argumentami: „Istnieje zasadnicza różnica pomiędzy przypadkiem oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego (zbędnego z uwagi na jego cel) i złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji, której prowadzenie jest niedopuszczalne. Artykuł 30 KosztKomU odwołuje się wprost jedynie do kryterium rozgraniczającego przypadki celowego i niecelowego wszczęcia egzekucji. Należy zatem przyjąć, że przesłanki dokonania oceny o celowym lub niecelowym wszczęciu postępowania egzekucyjnego powinny mieć ten sam charakter. Nie może budzić wątpliwości, że stwierdzenie, iż egzekucja była prowadzona celowo, co na gruncie art. 770 § 1 KPC daje podstawy do obciążenia dłużnika kosztami postępowania, jest możliwe jedynie wówczas, gdy prowadzenie egzekucji było dopuszczalne. Komornik może wydać postanowienie na podstawie art. 770 § 1 KPC wyłącznie w ramach toczącego się postępowania egzekucyjnego.”

Nie budzi wątpliwości Sądu orzekającego w sprawie niniejszej, że postanowienie o kosztach postępowania egzekucyjnego może być wydane wyłącznie w sytuacji gdy toczyło się postępowanie egzekucyjne; stanowi o tym wprost przepis art. 770 §2 k.p.c., zgodnie z którym koszty postępowania egzekucyjnego ustala postanowieniem komornik wraz z ukończeniem postępowania egzekucyjnego. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie jest czynnością komornika lecz czynnością wierzyciela (do wszczęcia postępowania egzekucyjnego dochodzi w momencie złożenia przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego). Czynnością komornika jest natomiast niewątpliwie wszczęcie egzekucji. Przepis art. 30 u.k.k. nie odwołuje się do kryterium – jak wskazano w uzasadnieniu uchwały - celowego i niecelowego wszczęcia egzekucji lecz do kryterium oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, co wynika wprost z treści tego przepisu. Poprzestanie na wykładni językowej jest tu w pełni uzasadnione; opłata z art. 30 u.k.k. jest wszak finansową dolegliwością obciążającą wierzyciela, powiązaną z jego czynnością oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd nie ma wątpliwości, iż w sprawie GKm (...)wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela nie było celowe, zaś niecelowość miała oczywisty charakter.

Celem postępowania egzekucyjnego jest wyegzekwowanie od dłużnika należności wierzyciela objętej tytułem wykonawczym. Oczywistym jest, że w sprawie GKm (...) nie było to możliwe już w dacie wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela. W ocenie Sądu, wierzyciel reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, mógł przy dochowaniu należytej staranności dowiedzieć się, że wobec dłużnika ogłoszona została ponad 3 i pół roku wcześniej upadłość. Obwieszczenia o ogłoszeniu upadłości umieszczane były w tamtym czasie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – publikatorze jawnym.

Zdaniem Sądu, zainicjowanie w takiej sytuacji postępowania egzekucyjnego znacząco odbiega od standardów należytej zawodowej staranności.

Wierzyciel swoją skargą nie objął punktu 1 postanowienia Komornika sądowego z dnia 11 stycznia 2025r.; nie kwestionował zatem umorzenia postępowania egzekucyjnego w całości z uwagi na oczywiście niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela. W wywiedzionej skardze nie wskazywał, że inicjując postępowanie egzekucyjne nie wiedział o ogłoszeniu upadłości dłużnika. Należy zauważyć, że tytuł wykonawczy, którym posłużył się wierzyciel został wydany przez Wydział Gospodarczy, a zatem powstał w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą wierzyciela, a w toku postępowania sądowego i egzekucyjnego wierzyciel był reprezentowany przez tego samego profesjonalnego pełnomocnika. Ponadto składając w toku postępowania egzekucyjnego do akt Km (...) pełnomocnictwo procesowe z dnia 13 listopada 2024r. wierzyciel upoważnił reprezentującego go radcę prawnego do reprezentowania m. in. w postępowaniu upadłościowym (k. 5 akt Km). Powyższe oznacza, że wierzyciel wszczynając w dniu 18 listopada 2024r. postępowanie egzekucyjne miał świadomość, że jego dłużnicy mogą znajdować się w upadłości. Wierzyciel nie wskazał w swojej skardze żadnych okoliczności mogących prowadzić do odmiennej oceny kwestii celowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego, niż dokonana powyżej.

W sprawie niniejszej wierzyciel – korzystający z profesjonalnej obsługi prawnej - zainicjował postępowanie egzekucyjne, które nie mogło w sposób oczywisty doprowadzić do zamierzonego celu, a które zaangażowało organ egzekucyjny, co zawsze generuje koszty.

W konsekwencji Komornik prawidłowo kosztami postępowania egzekucyjnego, w tym opłatą z art. 30 u.k.k. obciążył wierzyciela. Opłata została ustalona w prawidłowej wysokości.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie przepisów art. 767 k.p.c. w zw. z art. 770 §1 k.p.c. a contrario, art. 770 §2 k.p.c. oraz art. 30 ustawy o kosztach komorniczych.

SSR Joanna Krata