Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

STANOWISKA STRON

Związek (...) z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko (...) spółce jawnej z siedzibą w G., w którym domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 6 747,19 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie liczonymi od:

- kwoty 5.905,62 złotych od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty,

- kwoty 841,57 złotych od dnia 30 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty.

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu żądania pozwu, powód wskazał, że zobowiązanie pozwanego wynika z umowy licencyjnej, na mocy której pozwany uzyskał prawo do publicznego wykorzystywania chronionych utworów z repertuaru powoda w zamian za zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne, którego pozwany nie uiścił.

W dniu 20 maja 2022 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku wydał nakaz zapłaty zobowiązując pozwanego do zapłaty powodowi kwoty 6.747,19 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat wskazanych w treści pozwu do dnia zapłaty w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu wraz z kosztami postępowania w kwocie 1.617 złotych.

Pozwany wniósł sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Strona pozwana podniosła, iż zgodnie z art. 15l ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.) (dalej jako ustawa covid-19) w okresie, w którym obowiązuje zakaz prowadzenia działalności od przedsiębiorców „wstrzymuje się” pobieranie wynagrodzeń na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania. Powyższe oraz fakt, że pozwany nie prowadził działalności w okresie, za który została naliczona opłata, świadczy, w ocenie pozwanego, o braku obowiązku jego uiszczenia w terminie późniejszym.

Powód zaprzeczył powyższym twierdzeniom. W jego ocenie, ustawowe określenie „wstrzymuje się” oznacza odroczenie płatności z tytułu publicznego odtwarzania fonogramów, a nie jej umorzenie.

USTALENIA FAKTYCZNE

Powód, Związek (...) z siedzibą w W. (w dalszej części uzasadnienia: (...)), jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 3 pkt 2 Ustawy z dnia 15 czerwca 2018 roku o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz.U. z 2008 r. poz. 1293; dalej także: u.z.z.) i posiada zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki nr DP.WPA.024/482/02/ik z dnia 5 marca 2003 roku na zbiorowy zarząd prawami autorskimi na polach wskazanych w tej decyzji, na zarząd prawami autorskimi do fonogramów i wideogramów.

/okoliczności bezsporne/

Pozwany (...) spółka jawna z siedzibą w G., w oparciu o zawartą z powodem 9 lutego 2017 roku umowę licencyjną nr (...), uzyskał prawo do publicznego wykorzystywania w ramach prowadzonej działalności chronionych utworów z repertuaru (...). Strony umówiły się na wynagrodzenie w postaci stawki ryczałtowej naliczanej zgodnie z § 4 ust. 1 umowy oraz załącznika nr 1 do umowy generalnej z dnia 9.02.2017 roku. Umowa licencyjna została podpisana przez pozwanego.

Zgodnie z treścią umowy licencyjnej, powód wystawił pozwanemu faktury VAT:

a)  nr (...) na kwotę 5.905,62 złotych z terminem płatności wyznaczonym na dzień 30 kwietnia 2021 r., za okres od dnia 16 marca 2020 r. do dnia 28 lutego 2021 r.

b)  nr (...) na kwotę 841,57 złotych z terminem płatności wyznaczonym na dzień 29 czerwca 2021 r. za okres od dnia 1 marca 2021 r. do dnia 31 maja 2021 r.

Pozwany nie opłacił powyższych faktur VAT.

/okoliczności bezsporne/

Pismem z 7 sierpnia 2021 roku, powód wezwał pozwanego do dobrowolnego uregulowania zadłużenia z tytułu wynagrodzenia autorskiego. Pismo zostało pozostawione bez odpowiedzi.

/okoliczności bezsporne/

PODSTAWA PRAWNA

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Strony go nie kwestionowały.

W konsekwencji Sąd ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie przede wszystkim w oparciu oświadczenia stron zawarte w pozwie, sprzeciwie od nakazu zapłaty oraz kolejnym piśmie procesowym powoda. Sąd ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, zgodnie z dyspozycją przewidzianą w art. 233 k.p.c. Sąd miał przy tym na uwadze to, iż żadna ze stron nie kwestionowała zgodności z oryginałami kopii dokumentów złożonych do akt sprawy, jak również wiarygodności tych dokumentów.

Sąd pominął wniosek strony pozwanej o przesłuchanie stron dla stwierdzenia faktu, że w okresie, za który żądana jest zapłata, ośrodek prowadzony przez pozwanego, nie funkcjonował z powodu epidemii COVID-19 na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2) Strona pozwana nie przytoczyła w sprzeciwie dostatecznie precyzyjnych twierdzeń co do tego w jakich okresach nie prowadziła działalności gospodarczej i w jaki zakresie. Jedyny zarzut strony pozwanej dotyczył wykładni przepisów prawa w oderwaniu od okoliczności faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd doszedł do przekonania, że powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Pozwany nie kwestionował tego, że podpisał umowę z powodem. Pomimo zakwestionowania wysokości roszczenia nie przedstawił argumentacji na poparcie tej tezy. Zarzut pozostawał gołosłowny. Strona pozwana nie przedstawiła w uzasadnieniu sprzeciwu żadnej analizy wyliczeń przeprowadzanych przez powoda skupiając się jedynie na kwestionowaniu samej dopuszczalności naliczania opłat. Z uwagi na zgodność wyliczeń powoda z zapisami umowy sąd nie uwzględnił tego zarzutu.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do interpretacji treści art. 15l Ustawy COVID-19 w brzmieniu, które weszło w życie dnia 8 marca 2020 r. Przede wszystkim należało ocenić, czy pojęcie zastosowane w tym przepisie „wstrzymuje się pobieranie” oznacza, że należności z tytułu zbiorowego zarządzania prawami autorskimi podlegają umorzeniu za okres wskazany w przepisie, czy też organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jest zobowiązana jedynie do czasowego wstrzymania ich poboru. Wykładnia tego przepisu będzie przedmiotem dalszej części niniejszego uzasadnienia.

Zgodnie z brzmieniem art. 15l ust. 1 tego przepisu: „W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców wstrzymuje się pobieranie: 1) wynagrodzeń dla organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi wynikających z umowy, której przedmiotem jest korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie, a wynagrodzenia te nie są określane jako wprost zależne od faktycznego przychodu lub dochodu tego podmiotu za świadczenie przez niego usług w danym okresie (…)”. Przepis ten następnie był nowelizowany.

W przepisie, którego znowelizowana wersja weszła w życie dnia 16 grudnia 2020 roku i na moment wyrokowania pozostaje wersją aktualną, ustawodawca postanowił, co następuje: „Od przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców przez okres, w którym obowiązuje zakaz prowadzenia działalności na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wstrzymuje się pobieranie: (…)”.

Treść znowelizowanego przepisu o tyle różni się od jego pierwotnej wersji, że wstrzymanie poboru nie zostało uzależnione od okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, jednakże zostało wprost powiązane z obowiązywaniem ograniczeń oraz zakazów prowadzenia działalności wprowadzonych wydawanymi rozporządzeniami na podstawie Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Sąd przychyla się do stanowiska wyrażonego w dotychczasowym orzecznictwie sądów własności intelektualnej (m.in. wyroki Sądu Okręgowego w Gdańsku, sygn. XVII GW 229/21, XVII GW 241/21 oraz wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 31 maja 2022 r., sygn. XIX GW 383/21), według którego pojęcie „wstrzymuje się pobieranie” nie oznacza umorzenia należności z tytułu zbiorowego zarządu prawami autorskimi i pokrewnymi.

Ustawodawca w razie wprowadzenia takiego rozwiązania, posłużyłby się wprost terminem „umarza” lub równoznacznym. Posługując się wykładnią językową, wskazać należy, że „umorzyć” oznacza m.in. „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych”1, natomiast „wstrzymać” oznacza m.in. „odłożyć na później, zawiesić coś”, ewentualnie „powstrzymać się przez chwilę od czegoś”2. Mając powyższe na względzie, pojęcie „wstrzymuje się pobieranie” oznacza wstrzymanie w czasie czynności polegającej na naliczaniu opłat i wystawianiu faktur VAT przez powoda jako organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Wobec tego w ocenie Sądu powód z końcem okresu, którego dotyczyło wstrzymanie, był uprawniony do naliczania należności pozwanemu oraz następnie ich poboru, gdyż należności te przysługiwały powodowi, aczkolwiek zawieszono możliwość ich poboru w okresie wskazanym w art. 15l ustawy COVID-19.

Wtrzymanie /zawieszenie poboru opłat okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, czy obowiązywania zakazu prowadzenia działalności, jest ingerencją ustawodawcy (państwa) w cywilno-prawny stosunek pomiędzy organizacją zbiorowego zarządzania (reprezentująca autorów, wykonawców itd.) a przedsiębiorcą korzystającym z praw autorskich (praw pokrewnych) tych podmiotów. Stan epidemii jak sytuacja nadzwyczajna niesie za sobą ujemne konsekwencje zarówno dla autorów (wykonawców) jak i dla przedsiębiorców. Zakaz naliczania i poboru opłat za korzystanie z utworów w okresie epidemii przenosiłby całe ryzyko tej sytuacji na podmioty praw autorskich (pokrewnych). Odroczenie płatności jest rozwiązaniem, choć niedoskonałym, to o tyle sprawiedliwym, że pozwala przedsiębiorcy na nieponoszenie tych wydatków o okresie, kiedy ze względu na epidemię nie prowadzi działalności, natomiast uprawnionemu pozwala na uzyskanie wynagrodzenia, choć w późniejszym terminie.

Jak już wskazano ustawa nowelizująca z dnia 9 grudnia 2020 r. wprowadzała możliwość żądania przez przedsiębiorców obniżenia wynagrodzenia dla organizacji zbiorowego zarządzania proporcjonalnie do obniżenia przychodu z działalności gospodarczej w związku z obowiązywaniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Pozwany nie wskazywał, aby ubiegał się o takie obniżenie wynagrodzenia, ani też nie wskazał okoliczności faktycznych, z których wynikałoby, że takie roszczenie mu przysługuje.

Powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 5.905,62 złotych w dniu 10.03.2021 r. Odbyło się to zatem już po wejściu w życie znowelizowanego art. 15l ustawy COVID-19 oraz częściowym uchyleniu obostrzeń i zakazów w prowadzeniu działalności. Faktura ta, zgodnie z jej opisem obejmuje „opłatę za należności odroczone z powodu COVID-19 za odtwarzanie fonogramów zgodnie z umową (...) za okres od 2020-03-16 do 2021-02-28”. Podobnie faktura VAT nr nr (...) została wystawiona w dniu 15.06.2021 roku i obejmuje opłatę za odtwarzanie fonogramów zgodnie z umową (...) za okres 2021-03-01 do 2021-05-31.

W niniejszej sprawie powód dochodził także zasądzenia na jego rzecz odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia. Zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi; jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził w punkcie I. wyroku od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.747,19 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 5.905,62 złotych od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 841,57 złotych od dnia 30 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty.

KOSZTY PROCESU

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II. wyroku na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu i biorąc pod uwagę treść art. 98 § 1 k.p.c., obciążając nimi stronę pozwaną jako przegrywającą sprawę całości.

Na koszty procesu składało się wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej w kwocie 1.800,00 złotych, które ustalono na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), opłata od pozwu w kwocie 400 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.217 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

SSO Weronika Klawonn

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

SSO Weronika Klawonn

1 Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/umorzyc;2532746.html, dostęp: 23.11.2022,

2 Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/wstrzymac;2538189.html, dostęp: 23.11.2022,