Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 15 lutego 2023 r.

W pozwie z dnia 30 grudnia 2022 r. wniesionym przeciwko pozwanym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej również „pozwana ad 1” lub (...)) oraz (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej również „pozwana ad 2”) powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wniosła o zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki solidarnie:

kwoty 1.357.630,87 zł tytułem roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji oraz odpowiedzialności deliktowej w okresie współpracy lipiec 2017 – wrzesień 2021 r., powiększonej o odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone od wskazanych niżej kwot do dnia zapłaty, na którą składają się:

kwota 668.663,37 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od 16 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty, w związku z systemowym ograniczaniem powódce możliwości osiągania premii i dodatkowych wynagrodzeń z tytułu sprzedaży pojazdów, a w konsekwencji, normalnego osiągania zysków z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej;

kwota 620.400,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od 30 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty, w związku z narzucaniem warunków sprzecznych z umową w postaci obciążenia powódki kosztami transportu pojazdów;

kwota 44.046,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od 6 października 2022 r. do dnia zapłaty, tytułem braku wypłaconej, a należnej premii za realizację celu sprzedaży samochodów osobowych w maju 2021 r., zgodnie z tabelą należności premii;

kwota 14.521,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od 6 października 2022 r. do dnia zapłaty tytułem braku wypłaconego tzw. wyrównania rabatu w wysokości 7% wartości pojazdu, do samochodu demonstracyjnego P. (...), o numerze VIN: (...);

kwota 10.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od 6 października 2022 r. do dnia zapłaty, tytułem braku wypłaty dodatkowego, przyznanego wsparcia z budżetu szefa strefy do pięciu pojazdów;

zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów postępowania zabezpieczającego i kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Ponadto powódka wniosła o:

udzielenie zabezpieczenia dochodzonego przez powódkę w niniejszym postępowaniu roszczenia pieniężnego o zapłatę kwoty 1.357.630,87 zł poprzez:

obciążenie hipoteką przymusową do kwoty 1.519.090,47 zł nieruchomości objętą księgą wieczystą o nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie – XIII Wydział Ksiąg Wieczystych

ewentualnie

zajęcie do kwoty 1.519.090,47 zł wierzytelności z rachunku bankowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o nr (...)

Powódka wskazał, że na wysokość żądanego zabezpieczenia składają się:

należność główna w kwocie 1.357.630,87 zł,

odsetki ustawowe za opóźnienie w łącznej kwocie 82.778,05 zł liczone od kwot i dat wskazanych w pkt. 1 petitum pozwu do 29 grudnia 2022 r.,

opłata sądowa od pozwu w kwocie 67.881,55 zł,

kwota 10.800 zł wyliczona na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Powódka podała, że umowa dealerska obowiązująca w obecnym kształcie został podpisana między nią a (...)w 2011 r. Współpraca między stronami układa się poprawnie do roku 2014 – 2015, kiedy to, w ocenie powódki, retoryka (...) wobec współpracujących z marką dealerów została zaostrzona. Powódka wskazała na coraz trudniejszą sytuację na rynku sprzedaży samochodów oraz postępujący wzrost celów sprzedażowych wyznaczanych przez powódkę ad 1.

Powódka podkreśliła działania ówczesnego kontrahenta – (...) sp. z o.o. – zmierzające do, w ocenie powódki, zmanipulowania celów sprzedażowych i w rezultacie pozbawienia dealerów premii wynikających z ich realizacji.

Zgodnie z postanowieniami umowy łączącej strony powódka wystąpiła o przeprowadzenia arbitrażu do (...), który ustalił ostateczny cel sprzedażowy na rok 2018 na 443 sztuki. W stosunku do celu ustalonego na ten rok przez (...)– 637 sztuk – różnica wyniosła 204 sztuki pojazdów.

Powódka wskazała następujące działania pozwanej, które uznała za jednostronnie utrudniające dostęp do premii i dodatkowych wynagrodzeń z tytułu sprzedaży pojazdów lub sprzeczne z umową:

• ustalenie rocznych celów sprzedażowych nieprzystających do warunków panujących na rynku, znacznie, w ocenie powódki, zawyżonych. Ponadto, w wyniku przeprowadzenia przewidzianego umową arbitrażu, cel roczny na rok 2018 został ustalony w wysokości niższej o 200 sztuk pojazdów niż cel wskazany przez pozwaną;

• naliczanie premii jakościowych na podstawie poziomu realizacji miesięcznych celów określanych jednostronnie przez (...) w Biuletynach Handlowych, które to cele miesięczne w skali roku przewyższały cel roczny, o którym mowa powyżej;

• ignorowanie przez (...) wyników arbitrażu przeprowadzonego zgodnie z trybem określonym w umowie i uzależnienie wyniku Procesu Oceny Osiąganych Wyników Sprzedażowych Dealerów 360° od realizacji celu pierwotnie wyznaczonego przez (...), który na skutek wspomnianego arbitrażu został obniżony;

• obciążanie dealera przez (...) kosztami transportu pojazdów, przygotowania transportu do sprzedaży;

• przypisywanie odgórnie dealerom obszarów terytorialnego oddziaływania, szczególnie ze względu na brak wyłączności w ramach takiego obszaru oraz brak komunikowania powódce jasnych zasad, w oparciu o które podejmowano decyzje dotyczące przypisania wskazanych obszarów;

Dnia 6 maja 2019 r. powódka otrzymała oświadczenie pozwanej (...)o rozwiązaniu umowy dealerskiej. W ocenie powódki okoliczności rozwiązania umowy, jak i wymienione wyżej działania pozwanej oparte o wykorzystywanie pozycji dominującej, stanowią naruszenie przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Poza powyższymi powódka wskazał, że działania pozwanej wypełniają znamiona czynów wskazanych w art. 9 Ustawy z dnia z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 275 z późniejszymi zmianami) oraz art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 z późniejszymi zmianami) oraz stanowią czyn bezprawny w rozumieniu art. 415 k.c.

Co do sposobu oceny realizacji umowy dealerskiej powódka wskazała na okoliczności, w oparciu o które pozwana ustalała plany sprzedażowe: wynik sprzedażowy ustalany dla całej sieci oraz wielkości wynikające z tzw. terrytu (obszaru terytorialnego oddziaływania) oraz ilości rejestracji pojazdów dokonywanych przez wszystkie podmioty na danym obszarze (ustalana w oparciu o dane z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców – dalej CEPIK). W ocenie powódki dla zachowania rentowności konieczne było sięganie przez dealera po premie jakościowe i premie za realizację miesięcznych planów sprzedażowych ustalanych jednostronnie przez pozwaną i wynikających z publikowanych przez nią Biuletynów Handlowych.

Konieczność pokrywania części rabatów przyznanych klientom z potencjalnej marży (uzyskiwanej m.in. w wyniku zakupu pojazdów od(...) z rabatem uzależnionym od modelu pojazdu) oraz funkcjonowanie specjalnych warunków sprzedaży pojazdów dla tzw. klientów flotowych prowadziły, w ocenie powódki, do uzyskiwania marży w wysokości uniemożliwiającej wygenerowanie wystarczającego zysku z samej sprzedaży.

Powódka podkreśliła zasady konstruowania rocznego planu sprzedaży, które uznała za szczególnie ważne w okoliczności sprawy. Wskazała na zawyżane przez pozwaną ad 1 i znacznie odbiegające do rzeczywistości wielkości udziału marki P. w rynku ogólnopolskim oraz nieuwzględnienie sprzedaży pojazdów prowadzonej przez pozwaną ad 1 z pominięciem sieci dealerów. Okoliczności te, w ocenie powódki, w dwójnasób prowadziły do zawyżenie wyników sprzedażowych dla całej sieci, a w konsekwencji – dla poszczególnych dealerów.

Co do sposobu ustalenia planu sprzedażowego dla poszczególnych dealerów powódka wskazała na następujące okoliczności. W ocenie powódki tzw. terryt nie jest wiarygodnym miernikiem potencjału sprzedażowego na danym terenie, szczególnie ze względu na możliwość obsługi danego terenu przez innego dealera prowadzącego działalność w mniejszej odległości oraz brak jasnych zasad, w oparciu o które pozwana przypisywała dealerów do obszarów. Parametr ustalany w oparciu o liczbę rejestracji pojazdów przez wszystkie podmioty na danym obszarze również nie pozwalał na ustalenie rzeczywistej liczby pojazdów sprzedanych klientom na danym terenie, ponieważ część dealerów sprzedawała pojazdy klientom zagranicznym po uprzednim zarejestrowaniu ich na terytorium Polski. Praktyka ta odbywała się, zdaniem powódki, za wiedzą pozwanej mimo oficjalnego zakazu takich działań w ramach współpracy z marką P.. Te okoliczności, obok wskazanych w poprzednim akapicie, wpływały na zawyżenie szacowanego potencjału sprzedażowego danego obszaru.

Innymi okolicznościami wpływającymi na wysokość planów sprzedażowych poszczególnych dealerów były pojedyncze większe zakupy pojazdów przez pojedynczych klientów oraz sprzedaż realizowana bezpośrednio przez pozwaną ad 1.

Powyższe dotyczą rocznego planu sprzedażowego, który wpływał na ocenę dealera, określanego corocznie w formie aneksu do umowy. Mimo skorzystania przez powódkę z możliwości dochodzenia zmiany celu rocznego w drodze arbitrażu pozwana ad 1 nie zastosowała się do jego wyniku i nie uwzględniła ich przy ocenie powódki, co, w jej ocenie, doprowadziło bezpośrednio do wypowiedzenia umowy dealerskiej.

Co do premii za realizację celów sprzedażowych powódka wskazała, iż wypłacana była w oparciu o realizację celu miesięcznego ustalanego jednostronnie przez pozwaną. W ocenie powódki suma celów miesięcznych za dany rok zawsze przekraczała wysokość celu rocznego określanego w aneksie do umowy.

Dla uzasadnienia solidarnej odpowiedzialności pozwanych ad 1 i ad 2 powódka wskazała następujące okoliczności. Pozwana ad 1 jest spółką powstałą na skutek połączenia (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. – ogłoszenie o połączeniu z datą 13 października 2021 r. Powódka zgłosiła przysługujące jej wierzytelności z zachowaniem półrocznego terminu wynikającym z art. 495 k.s.h. Dnia 26 listopada 2021 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym zarejestrowana została spółka (...) sp. z o.o. (ówcześnie (...) sp. z o.o.), na którą przeniesiona została część majątku spółki – pozwanej ad 1.

Sąd zważył co następuje:

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia w niniejszej sprawie nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 730 ¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Stosownie do § 2 tego artykułu interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Jak wynika z powyższego, dla zasadności zabezpieczenia niezbędne jest ustalenie, iż roszczenie, które ma być zabezpieczone, jest wiarygodne oraz uprawdopodobnienie, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni zaspokojenie powoda po osiągnięciu celu postępowania, to jest po wydaniu wyroku.

Co do argumentacji powódki opartej na wyroku austriackiego sądu kartelowego Sąd rozpoznający wniosek o udzielenie zabezpieczenia uznał, iż przywołany przez powódkę wyrok jest irrelewantny dla sprawy w kwestii oceny zasadności udzielenia powódce zabezpieczenia wskazanych roszczeń.

Odnosząc się do twierdzeń powódki o możliwości wszczęcia przez innych dealerów postępowań przeciwko pozwanej ad 1 oraz potencjalnych działań tej pozwanej w reakcji na kolejne powództwa, należało uznać, że te hipotetyczne zdarzenia są pozbawione znaczenia w kontekście rozstrzygnięcia w przedmiocie zabezpieczenia.

Powódka wskazała na następujące okoliczności uprawdopodabniające interes prawny – przeniesienie na nowo utworzoną spółkę (...) własności nieruchomości należących uprzednio do (...) sp. z o.o. oraz sytuację finansową tej spółki. Okoliczności te nie stanowią zagrożenia dla wykonania orzeczenia, które może zapaść w sprawie, ani w inny sposób nie uniemożliwią lub poważnie nie utrudnią osiągnięcia celu postępowania w sprawie. Pozwana ad 1, jako spółka podlegająca podziałowi, jak sama powódka wskazała, odpowiada całym swoim majątkiem bez ograniczeń za istniejące zobowiązania, natomiast spółka przejmująca – pozwana ad 2 – odpowiada za te zobowiązania solidarnie przez trzy lata od dnia ogłoszenia o podziale oraz do wysokości wartości aktywów netto przyznanych w planie podziału, co w okolicznościach sprawy dotyczy m.in. przeniesionych na pozwaną ad 2 praw własności nieruchomości. Odnosząc się do powyższego nie sposób uznać, iż fakt wydzielenia spółki – pozwanej ad 2 – pozbawił powódkę możliwości dochodzenia zaspokojenia roszczeń z majątku przeniesionego na tę spółkę.

Powódka wskazała, że wyniki finansowe pozwanej ad 1 nie są możliwe do zweryfikowania ze względu na brak zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki. Wskazanie na brak możliwości weryfikacji sytuacji finansowej i opieranie twierdzeń na podstawie analiz przedstawionych w przywoływanych przez powódkę artykułach nie czyni zadość wymaganiom stawianym w zakresie uprawdopodobnienia interesu prawnego stronie żądającej zabezpieczenia. Zdaniem Sądu żaden z przedstawionych przez powódkę argumentów, jak również żaden z dowodów dołączonych do pozwu, nie uwiarygodniały jej twierdzeń, iż brak zabezpieczenia uniemożliwi, czy chociażby poważnie utrudni, osiągnięcie celu niniejszego postępowania.

W konsekwencji, w ocenie Sądu, strona powodowa nie uprawdopodobniła istnienia po jej stronie interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia zgłoszonych roszczeń. Należy przy tym podkreślić, że Sąd nie oceniał na obecnym etapie postępowania ostatecznie zasadności roszczeń zgłoszonym w pozwie, które to roszczenia – mając na uwadze przedstawiony przez stronę powodową materiał dowodowy – wydają się być przynajmniej częściowo uzasadnione.

Ponadto sposoby zabezpieczenia wskazane przez powódkę – obciążenie hipoteką przymusową wskazanej w petitum wniosku nieruchomości, ewentualnie zajęcie wierzytelności ze wskazanego tamże rachunku bankowego należącego do pozwanej ad 1 – w ocenie Sądu stanowiłby obciążenie strony obowiązanej ponad potrzebę, a co za tym idzie pozostają w sprzeczności z dyrektywą określoną w art. 730 ¹ § 3 k.s.h.

Mając na względzie powyższe, nie przesądzając o zasadności roszczeń dochodzonych przez powódkę, a opierając się na nieuprawdopodobnieniu interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, Sąd na podstawie art. 730 ¹ § 2 k.p.c. a contrario orzekł jak w sentencji postanowienia.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

(...)