Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Misiurna

Protokolant: sekr. sąd. Katarzyna Ignacek

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2018r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  przyznaje adwokat B. Ż. ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku wynagrodzenie w wysokości 2400 zł ( dwa tysiące czterysta złotych ) powiększone o podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi przez adwokata z urzędu;

III.  zasądza od powoda A. C. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 2400 ( dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

A. C. złożył pozew, w którym domagał się zasądzenia kwoty zadośćuczynienia 20.000 zł. W uzasadnieniu swojego żądania powód podał, że pozew dotyczy spraw karnych o sygn. akt II K 31/05 oraz V Ka 421/11. Według sądów karnych powinienem domagać się zadośćuczynienia za przewlekłość w w/w sprawach przed sądem cywilnym, z uwzględnieniem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Powód zaznaczył, że w w/w sprawach pozostali współoskarżeni otrzymali stosowne świadczenia. Wszystkie dokumenty znajdują się w sądzie. Powód nie jest w stanie dostarczyć dokumentów. Powód przebywa w zakładzie karnym 3,5 roku.

W piśmie procesowym z dnia 7 lutego 2018 roku sprecyzowano żądanie pozwu w ten sposób, że powód wnosi o:

- zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Gdańsk Południe w Gdańsku na rzecz powoda A. C. kwoty 20.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu tego pisma wskazano, że powód wnosi o zadośćuczynienie z tytułu przewlekłości postępowania karnego, na podstawie art. 16 ustawy (t.j. Dz.U. 2018.75. ze zm.) w zw. z art. 448 k.c. Powód był współoskarżonym strony, która składała skargę na przewlekłość postępowania karnego. Przewlekłość została stwierdzona co do tego samego postępowania, któremu teraz przewlekłość zarzuca powód.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa według norm przepisanych.

Pozwany zaprzeczył wszystkim twierdzeniom powoda, których wprost nie przyznaje, zaś jego powództwo zakwestionował tak co do zasady, jak i co do wysokości.

Powód nie wykazał krzywdy jaką rzekomo jemu wyrządzono wskutek przewlekłości postępowania, nie wskazano na jakąkolwiek szkodę powoda. Krzywda nie została udowodniona, jedynym motywem powoda jest przekonanie o należności zadośćuczynienia z samego faktu zaistnienia przewlekłości postępowania. Mając na względzie art. 448 k.c. nie wiadomo jakie dobra osobiste powoda zostały naruszone, co wyklucza możliwość zasądzenia na jego rzecz zadośćuczynienia.

Okoliczność, że powód był współoskarżonym strony, która składała skargę na przewlekłość postępowania karnego, która to przewlekłość została stwierdzona względem tej strony, nie jest dostatecznym argumentem na rzecz stanowiska, że stwierdzona przewlekłość miała wpływ na sytuację powoda i to w zakresie, który skutkowałby wystąpieniem krzywdy po jego stronie.

Nie wiadomo na czym polegała krzywda powoda. Nie wskazano jakie zachowanie pozwanego skutkowało przewlekłością, nie wykazano związku przyczynowego pomiędzy powstaniem krzywdy a tymi działaniami, które miałyby skutkować przewlekłością postępowania.

Roszczenie powoda należy uznać za przedawnione. Postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie V S 13/08 zostało wydane w dniu 2 lipca 2008 roku. Powód, jako współoskarżony już w 2008 roku wiedział albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, gdyż postanowienie powyższe znajduje się również w aktach postępowania karnego, którego powód był stroną. Roszczenie powoda uległo przedawnieniu najpóźniej z upływem 3 lat od dnia uprawomocnienia się wyroku Sadu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego w sprawie V Ka 421/11, tj. z upływem 3 lat od dnia 19 grudnia 2011 roku. Od tego dnia nie było przeszkód prawnych do wytoczenia powództwa, a powodowi znane były wszelkie okoliczności, które podnosi w niniejszej sprawie. W związku z tym pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda.

W piśmie procesowym z dnia 8 maja 2018 roku powód wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, gdyż nie została ona opłacona w całości ani w części.

W uzasadnieniu pisma powód podał, że rozprawa w sprawie II K 31/05 Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe była wielokrotnie odraczana – czasami bez podania jakichkolwiek powodów. Same posiedzenia były wyznaczane na bardzo krótki czas – na prowadzenie postępowania dowodowego przeznaczano jedynie półtorej godziny. W sprawie karnej prowadzonej przeciwko powodowi w sposób nieuzasadniony zwiększano liczbę posiedzeń. Sąd nie wykorzystał możliwości sprawnego i szybkiego zakończenia sprawy poprzez doprowadzenie na rozprawę oskarżonych pozbawionych wolności, niezastosowanie środków dyscyplinujących wobec oskarżonych, którzy uporczywie nie stawiali się na kolejne terminy rozpraw.

W wyniku zaistniałej przewlekłości zostały naruszone dobra osobiste powoda w postaci zdrowia psychicznego, godności oraz poczucia więzi rodzinnych. Skutkiem naruszenia było powstanie krzywdy w postaci poczucia lęku i niepewności co do swojej przyszłości, co do rozstrzygnięcia sprawy, utraty zaufania do pracodawcy, narażenia na ostracyzm. Powód stracił poczucie bezpieczeństwa, możliwość normalnej pracy oraz zatrudnienia.

Wina nie stanowi przesłanki zadośćuczynienia, jeżeli roszczenie jest kierowane przeciwko Skarbowi Państwa. Związek przyczynowy pomiędzy czynem a krzywdą pozostaje ewidentny. Kwota 20.000 zł jest maksymalną kwotą, jaka może zostać zasądzona na podstawie skargi z ustawy, jednocześnie stanowi ona odzwierciedlenie krzywdy niematerialnej. Roszczenie powoda nie jest przedawnione albowiem powód dowiedział się o wystąpieniu szkody oraz osobie zobowiązanej do jej naprawienia najwcześniej w 2016 roku, tj. od momentu kierowania skarg na przewlekłość postępowania do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. Z postanowień odrzucających skargi powód wywiódł, że jest uprawniony do dochodzenia odszkodowania z tytułu przewlekłości postępowania na zasadach ogólnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód wraz z siedemnastoma innymi współoskarżonymi został oskarżony
o popełnienie czynu zabronionego określonego w art. 291 § 1 k.k. w zb. z 294 § 1 k.k. (paserstwo w stosunku do mienia znacznej wartości) w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Dowód: wyrok – akta II K 31/05 k. 7853-7888;

W postanowieniu z dnia 13 czerwca 2008 roku wydanym przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie V S 12/08 ze skargi jednego ze współoskarżonych w sprawie II K 31/05 (J. I.), uwzględniono skargę i stwierdzono, że w postępowaniu toczącym się przeciwko skarżącemu oraz innym oskarżonym nastąpiła przewlekłość.

Dowód: odpis postanowienia sygn. akt V S 12/08 – akta II K 31/05 k. 6459 i nast.;

W postanowieniu z dnia 2 lipca 2008 roku wydanym przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie V S 13/08 ze skargi jednego ze współoskarżonych w sprawie II K 31/05 (J. S.), uwzględniono skargę i stwierdzono, że w postępowaniu toczącym się przeciwko skarżącemu oraz innym oskarżonym nastąpiła przewlekłość.

Dowód: odpis postanowienia sygn. akt V S 13/08 – akta II K 31/05 k. 6511 i nast.;

W postanowieniu z dnia 16 listopada 2009 roku wydanym przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie V S 38/09 ze skargi jednego ze współoskarżonych w sprawie II K 31/05 (D. W.), uwzględniono skargę i stwierdzono, że w postępowaniu toczącym się przeciwko skarżącemu oraz innym oskarżonym nastąpiła przewlekłość.

Dowód: odpis postanowienia sygn. akt V S 38/09 k. 123-127;

W sprawie odbyło się na przestrzeni kilku lat kilkadziesiąt terminów rozpraw , w tym ostatnie przed jej zamknięciem z udziałem powoda przebywającego na wolności – 31 marca 2009 roku, 7 kwietnia 2009 roku, 5 maja 2009 roku, 19 maja 2009 roku, 26 maja 2009 roku, 1 czerwca 2009 roku, 16 czerwca 2009 roku, 28 lipca 2009 roku, 15 września 2009 roku, 29 września 2009 roku, 3 listopada 2009 roku, 17 listopada 2009 roku, 30 marca 2010 roku, 20 kwietnia 2010 roku oraz 20 lipca 2010 roku.

Po raz ostatni powód był obecny podczas rozprawy głównej prowadzonej w sprawie II K 31/05 przed Sądem Rejonowym Gdańsk-Południe w Gdańsku w dniu 20 kwietnia 2010 roku. Powód wraz ze współoskarżonym T. O. oświadczyli, że chcą opuścić salę rozpraw. Przewodniczący poinformował o skutkach ww. zachowania. Współoskarżeni opuścili salę, rozprawa toczyła się dalej bez ich udziału. Powód nie stawił się na ogłoszeniu wyroku.

Dowód: protokół rozprawy głównej – akta II K 31/05 k. 7815 i nast., protokół ogłoszenia wyroku – akta II K 31/05 k. 7851-7852, wyrok – akta II K 31/05 k. 7853-7888;

W dniu 27 lipca 2010 roku Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku ogłosił wyrok w sprawie II K 31/05. Powód został uznany winnym popełnienia czynu kwalifikowanego z art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. i art. 33 § 1,2 i 3 k.k. został skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności i grzywnę 200 stawek dziennych po 50 złotych każda.

Powód złożył w dniu 29 kwietnia 2010 roku wniosek o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem. Powód złożył apelację od wyroku w dniu 21 marca 2011 roku.

Dowód: wyrok – akta II K 31/05 k. 7853-7888, wniosek o odpis wyroku z uzasadnieniem – akta II K 31/05 k. 7893, apelacja – akta II K 31/05 k. 8056;

Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku wydanym w sprawie V Ka 421/11 dnia 19 grudnia 2011 roku uznał apelację oskarżonego (powoda) A. C. za oczywiście bezzasadną i utrzymał w mocy zaskarżony wyrok w stosunku do jego osoby.

Dwoje skazanych – T. O. oraz D. W. złożyli wnioski o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku.

Skazany D. W. złożył w 2012 i 2013 wnioski o ułaskawienie, które zostały zaopiniowane negatywnie. Ponadto D. W. złożył skuteczny wniosek o odroczenie wykonania kary.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku – akta II K 31/05 k. 8265-8266, wnioski o sporządzenie uzasadnienia – akta II K 31/05 k. 8268-8269, wniosek o ułaskawienie – akta II K 31/05 k. 8336 i nast., (...) i nast., postanowienie w przedmiocie odroczenia wykonania kary – akta II K 31/05 k. 8359-8360, orzeczenia w przedmiocie wniosku o ułaskawienie – akta II K 31/05 k. 8376-8378 i 8401, 9501-9502, 9508;

Od 2014 roku powód przebywa w izolacji penitencjarnej, gdzie odbywa karę łączną orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 29 marca 2012 roku w sprawie II K 2/12.

W piśmie z dnia 14 kwietnia 2014 roku powód A. C. złożył wniosek o przesłanie odpisy wyroku z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanego w sprawie V Ka 421/11 wraz z uzasadnieniem. Odmówiono przyjęcia wniosku albowiem został on złożony z uchybieniem terminu. Powód złożył zażalenie od powyższego zarządzenia. Sąd Najwyższy w składzie jednoosobowym uchylił zaskarżone zarządzenie z uwagi na to, że wydane zostało przez Sędziego podlegającego wyłączeniu z mocy ustawy.

W dniu 16 października 2014 roku ponownie wydano zarządzenie o odmowie przyjęcia wniosku skazanego o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku. Zarządzenie zostało zaskarżone zażaleniem. W postanowieniu z dnia 4 lutego 2015 roku Sąd Najwyższy utrzymał w mocy zaskarżone zarządzenie. Odpis postanowienia w tej sprawie został doręczony powodowi w dniu 12 lutego 2015 roku.

Powód zwrócił się o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. W zarządzeniu z dnia 30 marca 2015 roku wniosek został uznany za bezskuteczny. Powód złożył zażalenie na powyższe zarządzenie. W postanowieniu z dnia 17 września 2015 roku Sąd Najwyższy utrzymał w mocy zaskarżone zarządzenie.

W dalszej kolejności powód zwracał się o możliwość zapoznania z aktami sprawy w zakładzie karnym, w którym ówcześnie przebywał. Powód złożył również w dniu 27 lipca 2016 roku wniosek do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, w którym domagał się wznowienia postępowania w sprawie. W postanowieniu tegoż Sądu z dnia 30 sierpnia 2016 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II AKa 181/16, odmówiono przyjęcia wniosku. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w zarządzeniu z dnia 27 marca 2018 roku nie stwierdził również podstaw do wznowienia postępowania z urzędu.

Dowód: dokumenty zgromadzone w aktach V K 31/05 – k. 9512, 9518, 9521, 9527, 9537-9538,9539-9540,9549, 9551, 9559, 9560-9561, 9574, 9581, 9602-9603, 9634;

W postanowieniu z dnia 25 lutego 2016 roku wydanym przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie V S 2/16 ze skargi powoda na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie o sygn. akt II K 31/05, skarga została odrzucona albowiem została złożona po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku.

Dowód: odpis postanowienia sygn. akt V S 2/16 k. 121-122;

Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w pismach datowanych na 1 marca 2017 roku oraz 5 kwietnia 2017 roku udzielił odpowiedzi na skargi składane przez powoda - powód uzyskał wyjaśnienia co do swoich skarg na przewlekłość postępowania w sprawie karnej, pouczono o możliwości złożenia pozwu o zapłatę zadośćuczynienia na zasadach ogólnych.

Dowód: korespondencja Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku skierowana do powoda k. 128-133;

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony niniejszego postępowania. Sąd ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (art. 233 § 1 k.p.c.).

Na podstawie art. 220 k.p.c. Sąd ograniczył rozprawę do rozstrzygnięcia zarzutu przedawnienia zgłoszonego przez stronę pozwaną. Sąd oddalił w szczególności wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony postępowania albowiem powód miał przedstawiać twierdzenia na okoliczność krzywdy doznanej w związku z ewentualną przewlekłością postępowania karnego. Z uwagi na uznanie, że roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia, kwestie te były nieistotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia.

Pierwszą grupę dowodów, na których oparł się Sąd przy ustaleniu stanu faktycznego stanowiły dokumenty prywatne i urzędowe. Z uwagi na to, że żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności ani prawdziwości złożonych wzajemnie dokumentów, Sąd przyznał tym dokumentom domniemania, o których mowa w art. 244 § 1 oraz 245 k.p.c. Sąd przeprowadził w szczególności dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy o sygn. akt II K 31/05 prowadzonej przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku – w szczególności tomy XXXIII, LX, LXII na okoliczność skarg dotyczących przewlekłości postępowania (sygn. akt S 12/08, S 13/08) oraz wyroków obu instancji wraz z pisemnymi uzasadnieniami.

W ustalonym stanie faktycznym Sąd pominął dowód z dokumentów prywatnych w postaci pism powoda (k. 134-136, 152-153), w których powód opisuje krzywdę związaną z prowadzonym przeciwko niemu przewlekłym postępowaniem karnym. Po pierwsze dokumenty te nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy z uwagi na przedawnienie roszczeń powoda. Ponadto przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów oznaczałoby zdaniem Sądu naruszenie zasady bezpośredniości postępowania cywilnego, utrudniałoby polemikę strony pozwanej z twierdzeniami zawartymi w w/w pismach. Jeśli zdarzeniem powodującym krzywdę było długotrwałe postępowanie sądowe, to wskazane przez powoda ujemne następstwa mogły być odczuwalne właśnie w trakcie tego postępowania, a nie kilka lat później.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Pozwany podniósł skuteczny zarzut przedawnienia

Ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U. z 2018 roku poz. 75 ze zm.) w art. 16 stanowi, że strona, która nie wniosła skargi na przewlekłość postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1, może dochodzić - na podstawie art. 417 k.c. naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy. Zgodnie z przywołanym art. 5 ust. 1 tejże ustawy skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie.

Strona postępowania, która dochodzi odszkodowania od Skarbu Państwa z tytułu przewlekłości postępowania już po uprawomocnieniu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, nie jest zobowiązana do uzyskania prejudykatu w zakresie stwierdzenia przewlekłości postępowania (por. wyrok SN z 24 kwietnia 2017 roku, sygn. akt IV CSK 393/16).

Art. 16 ustawy o skardze nie tworzą swoistego uprawnienia do domagania się odszkodowania lub zadośćuczynienia ale wskazują na możliwość uzyskania pełnej kompensaty za szkodę majątkową lub krzywdę, mając charakter normy odsyłającej do przepisów prawa cywilnego o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną rozpoznaniem sprawy w postępowaniu sądowym z nieuzasadnioną zwłoką. Oznacza to konieczność udowodnienia przez stronę stwierdzenia przewlekłości postępowania (od czego jest zwolniona tylko w razie uzyskania postanowienia stwierdzającego przewlekłość) oraz szkody lub krzywdy (w zależności od skutku przewlekłości postępowania, którego naprawienia się domaga), a także związku przyczynowego pomiędzy powstaniem szkody lub krzywdy a przewlekłością postępowania. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 maja 2015 roku, sygn. akt V ACa 279/14).

Mając powyższe na uwadze, w tym miejscu przedstawić należy przepisy kodeksu cywilnego normujące odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa względem powoda. Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Powód może domagać się w szczególności zadośćuczynienia w oparciu o art. 448 k.c. w zw. z art. 23-24 k.c. Stosownie do art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Dodać należy, że w myśl art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

W oparciu o dokumenty stanowiące podstawę ustaleń faktycznych, powód rozpoczął działania zmierzające do podważenia prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku oraz wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku dopiero w 2014 roku, gdy przebywał już w izolacji penitencjarnej, odbywał karę pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem łącznym. Powód złożył w pierwszej kolejności wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku oraz doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, jednakże wniosek ten nie mógł być uznany jako skuteczny. Powód dążył również bezskutecznie do wznowienia postępowania karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem. Dwoje współoskarżonych znacznie wcześniej, w toku postępowania przez sądem pierwszej instancji , zainicjowało działania w celu ochrony swoich praw poprzez złożenie skutecznych skarg na przewlekłość postępowań karnych, w których przyznano niektórym współoskarżonym kwoty po 1.000 zł tytułem kompensaty przewlekłości postępowania. Podjęli również starania o ułaskawienie, odroczenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Bezspornym pozostaje to, że w okresie, gdy wydany został wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 grudnia 2011 roku, powód przebywał jeszcze na wolności. Powód był obecny na rozprawie. Powód nie podejmował w tym czasie jakiejkolwiek inicjatywy w celu wykazania ewentualnej przewlekłości postępowania. Wszelkie środki zaskarżenia, zapowiedź wywiedzenia kasacji i wnioski ze strony powoda podjęte zostały dopiero w 2014 roku. Przez dłuższy czas od uprawomocnienia wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku powód nie wskazywał na jakiekolwiek negatywne konsekwencje przewlekłości postępowania karnego przed sądami obu instancji.

Rację ma pozwany twierdząc, że krzywda powoda wynikająca z toczącego się postępowania mogła być odczuwana wraz z chwilą zaistnienia zdarzeń ją powodujących – a zatem w trakcie przedmiotowego postępowania karnego, nie zaś kilka lat po jego zakończeniu. Postępowanie, w którym powód upatruje źródła swojej krzywdy, zakończyło się prawomocnie w dniu 19 grudnia 2011 roku. W tym też dniu powstało uprawnienie do wystąpienia z powództwem zgodnie z treścią art. 16 ustawy. Najpóźniej od tej daty należy zatem zdaniem Sądu liczyć trzyletni okres przedawnienia roszczeń. Okres ten zakończył się z dniem 19 grudnia 2014 roku. Pozew w niniejszej sprawie złożono 19 kwietnia 2017 roku.

Sąd stwierdził, że działania podejmowane przez powoda, w tym również wytoczenie powództwa w niniejszej sprawie, pozostawały mocno spóźnione. Powód prawdopodobnie zbyt późno powziął wiedzę o możliwości wniesienia skargi na przewlekłość postępowania –na długo po zakończeniu postępowania karnego. Powód ma prawo subiektywnie odczuwać pokrzywdzenie, niemniej jednak z uwagi na przedawnienie, nie sposób rozstrzygać o ewentualnej kompensacie. Co więcej niektóre okoliczności powoływane przez powoda w postaci rozpadu małżeństwa, do którego doszło w 2014 roku, a mające świadczyć o naruszeniu dóbr osobistych powoda i jego krzywdzie, nie mogą zostać skompensowane albowiem nie ma związku przyczynowego pomiędzy przewlekłością postępowania zakończonego w 2011 roku a tymi zdarzeniami.

Faktem jest, że sprawa toczyła się przez wiele lat, jednakże w tym czasie powód miał możliwość swobodnego dostępu do akt, uczestnictwa w rozprawach, kontaktu ze współoskarżonymi. Z tego względu uznać należy, że już w toku procesu przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie (krzywdzie) i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Z tego względu datą początkową, od której upływał trzyletni okres przedawnienia, jest dzień ogłoszenia wyroku przez Sąd Okręgowy w Gdańsku. Jest to również najwcześniejszy termin dla wytoczenia powództwa na podstawie art. 16 ustawy w związku z przepisami kodeksu cywilnego.

Powód złożył skargę na przewlekłość postępowania dopiero w 2016 roku – niemalże 5 lat po prawomocnym zakończeniu postępowania. Prawdopodobnie powód złożył tę skargę jedynie w celu późniejszego wykazania, że dowiedział się o środkach prawnych możliwych do zastosowania dopiero po upływie terminu przedawnienia. Termin przedawnienia upłynął i nie może być w żaden sposób przywrócony, wydłużony. Roszczenie nie może być skutecznie dochodzone przed Sądem. Przepisy dotyczące przedawnienia są powszechnie obowiązującymi, więc należy domniemać, że były one powodowi znane. Powód nie przedstawił jakichkolwiek argumentów, które mogłyby w sposób skuteczny zniweczyć zarzut przedawnienia zgłoszony przez pozwanego.

Zważywszy, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na skutecznie podniesiony zarzut przedawnienia, zbędne stało się rozważanie przesłanek zasadności oraz wysokości żądania zadośćuczynienia zgłoszonego przez powoda.

Wobec powyższego, na podstawie cytowanych przepisów, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II-III sentencji wyroku biorąc pod uwagę art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zdanie 1 k.p.c. Powód przegrał sprawę, zatem zobowiązany jest zwrócić pozwanemu reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną RP koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów postępowania w niniejszej sprawie złożyły się koszty zastępstwa procesowego radcy Prokuratorii Generalnej RP – 2.400 zł ustalone w oparciu o §8 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1801 ze zm.) w zw. z ustawą o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Wskazać przy tym należy, że zwolnienie powoda od kosztów sądowych na etapie początkowym postępowania w sprawie nie zwalnia jego z obowiązku zapłaty kosztów należnych przeciwnikowi procesowemu. Powód powinien ponosić konsekwencje złożenia bezzasadnego powództwa.

Na podstawie tego samego rozporządzenia Sąd przyznał adwokatowi wyznaczonemu z urzędu dla powoda koszty nieopłaconej pomocy prawnej.