Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożenna Zalewska

Protokolant: st.sekr.sądowy Ala Pilewska-Grabowska

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 16 listopada 2012 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy S. K. prawo do emerytury od dnia 01 października 2012 roku,

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt VII U 343/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu S. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153 poz. 1227 ze zm.). Organ rentowy wskazał, iż nie uwzględnił ubezpieczonemu jako okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 01 grudnia 1990 r. do dnia 30 czerwca 1995 r. w Zakładach (...) SA, gdzie zatrudniony został na stanowisku kierowcy –mechanika, a stanowisko takie nie zostało wymienione w Rozporządzeniu RM z dnia 07.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odwołanie z dnia 16 listopada 2012 r. od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego złożył ubezpieczony S. K. , wskazując, iż kierowcą samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony był przez cały okres zatrudnienia w (...) Zakładach (...). W przedmiotowej decyzji ZUS zaliczył mu do okresu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w Zakładach (...)SA od 12 grudnia 1979 roku do dnia 30 listopada 1990 roku, natomiast z niewiadomych powodów nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1990 roku do 30 czerwca 1995 roku pomimo ciągłości zatrudnienia. Z dniem 1 grudnia 1990 roku został on przeniesiony na stanowisko kierowcy –mechanika cystern z wynagrodzeniem wg XII kategorii zaszeregowania, wnosząc jednocześnie o przesłuchanie na tę okoliczność charakteru pracy w tym okresie świadków J. W., K. W. (k. 2-2v , 11 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Wskazał, iż okresu zatrudnienia od dnia 01 grudnia 1990 r. do dnia 30 czerwca 1995 r. w Zakładach (...) SA, gdzie S. K. zatrudniony został na stanowisku kierowcy –mechanika, a stanowisko takie nie zostało wymienione w Rozporządzeniu RM z dnia 07.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Tym samym brak było w ocenie pozwanego podstaw dla uwzględnienia ubezpieczonemu jakiegokolwiek okresu pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych (k. 4-5 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony S. K., urodzony dnia (...), z zawodu kierowca, w dniu 16 października 2012 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego i nie pozostaje w stosunku pracy od dnia 30 września 2012 r. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 14 września 2010 r.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek ubezpieczonego o emeryturę – akta rentowe,

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny 26 lat, 5 miesięcy i 25 dni, jednakże nie udowodnił wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach.

dowód: karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego – akta rentowe

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 16 listopada 2012 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu S. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 16 listopada 2012 r. akt emerytalne.

W okresie od dnia 01 grudnia 1990 r. do dnia 30 czerwca 1995 r. ubezpieczony K. K. zatrudniony był w Zakładach (...)SA na stanowisku kierowcy samochodowego samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. W spornym okresie czasu ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego autocysterny powyżej 3,5 tony.

Był to samochód typu Jelcz, a potem typu Kamaz. Samochodem woził detergenty, którymi zaopatrywane były wszystkie P. w Polsce. Była to praca ciągle w terenie. Wnioskodawca jeździł po całej Polsce, a również na wschód do Rosji.

Wnioskodawca zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy i stale wykonywał obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5t. Wnioskodawca wykonywał tylko i wyłącznie obowiązki kierowcy. W zakładzie było 6 autocystern. Wnioskodawca jeździł autocysterną i sporadycznie samochodem ciężarowym z naczepą typu Jelcz lub Kamaz.

Zeznający w charakterze świadka J. W. też w swoim angaży miał wpisane kierowca-mechanik. Wynikało to z tego, że po przemianach ustrojowych w roku 1989 również w zakładach pracy rozpoczęły się przemiany własnościowe. Firma (...) rozpoczęła przygotowania do przekształcenia w spółkę akcyjną, co nastąpiło w 1991. W związku z tym wprowadzono wartościowanie stanowisk pracy, które każde stanowisko zamykało się w jakiś widełkach płacowych. Ze względu na szczególnie ciężki rodzaj pracy wykonywany przez niektórych kierowców, widełki płacowe dla tych kierowców okazały się za małe i z tego względu dodawano jeszcze jedno stanowisko, żeby móc rozszerzyć te widełki.

Pomimo wpisania do angaży stanowiska kierowca-mechanik to kierowcy nigdy nie naprawiali samochodów , bo w firmie byli zatrudnieni mechanicy, którzy tym się zajmowali. Kierowcy cały czas rozwozili detergenty i nie mieli czasu na to by zajmować się naprawą. Tym zajmowali się mechanicy po przyjeździe z trasy.

Wnioskodawca zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy i stale wykonywał obowiązki kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5t..

dowód:, zeznania świadka J. W. k.17-18 a.s., świadka K. W. k. 18 a.s.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach rentowych pozwanego organu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków J. w.i K. W., którzy jako osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnione w spornym okresie w tym samym zakładzie pracy w ocenie Sądu zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym wyjaśnieniami wnioskodawcy, tworzą zwartą i logiczną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego S. K. jest zasadne i z tego tytułu zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15–letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1)legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

Stosownie do dyspozycji art. 32 ust. 1 cytowanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27. Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia, w dziale VIII (W transporcie i łączności) pod pozycją 2 wymienione są prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy ( § 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 14 września 2010 r. osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego oraz nie pozostaje w stosunku pracy od dnia 30 września 2012r.

Przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach może zostać uznany okres zatrudnienia wnioskodawcy od dnia 01 grudnia 1990 r. do dnia 30 czerwca 1995 r. w Zakładach (...)SA na stanowisku kierowcy samochodowego autocysterny samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, jest pracą w szczególnych warunkach .

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym (świadectwo pracy, zeznania świadków J. W. i K. W.). Niewątpliwie został on potwierdzony zeznaniami świadków – współpracowników ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia – którzy zgodnie wskazali, iż wnioskodawca przez cały sporny okres zatrudnienia w Zakładach (...) SA zatrudniony był na stanowisku kierowcy samochodowego ciężarowego powyżej 3,5 tony i stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował wyłącznie jako kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Ze spójnych zeznań świadków i ubezpieczonego wynika, że jeździł on na różnych samochodach, jednak wszystkie były samochodami ciężarowymi powyżej 3,5 tony .

Odnośnie podnoszonych przez pozwany organ rentowy zrzutów wskazać należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma zatem rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie lub też nie świadectwa pracy w szczególnych warunkach określającego stanowisko pracy, ponieważ o zaliczeniu danego rodzaju pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale charakter wykonywa­nych czynności.

Nie sposób zatem było w ocenie Sądu Okręgowe podzielić zarzutów pozwanego skierowanych do nazwy określającej stanowisko ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia, w której wskazano jego stanowisko pracy jako „kierowca – mechanik, albowiem całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób nie budzący wątpliwości wskazuje, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał faktycznie prace kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca w spornym okresie wykonywał pracę kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, wobec tego był zatrudniony na stanowisku, o którym mowa w punkcie 2 działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, dalej: rozporządzenie. Uwzględnienie bowiem spornego okresu wskazuje, iż staż pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych jest dłuższy niż wymagany ustawą, a zatem, zgodnie z przepisem § 4 rozporządzenia, oznacza spełnienie tego wymogu do przyznania wnioskodawcy świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym.

S. K. spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego oraz nie pozostawał w stosunku pracy od 1 października 2012r. a także spełnił przesłankę udokumentowania stażu co najmniej 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W konkluzji z wyżej przytoczonych względów Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił zaskarżoną decyzję organu ubezpieczeniowego z dnia 16 listopada 2012 r. i przyznał ubezpieczonemu S. K. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 01 października 2012 r., mając na uwadze fakt, iż wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w dniu 15 października 2012 r. oraz dyspozycję art. 129 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstawania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Na wskazaną datę ubezpieczony ,spełniał wszelkie przesłanki do nabycia prawa do świadczenia , albowiem łączący go z ostatnim pracodawcą stosunek pracy rozwiązał z dniem 30 września 2012r.

Działając zaś na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy, Sąd wnioskując a contrario, w punkcie II wyroku nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Bożenna Zalewska