Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 333/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z 26 kwietnia 2023r. w spr. VIII K 631/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1,2

J. M. (1)

E. M.

Nie karalność oskarżonych

Czyny przypisane oskarżonym z art. 300§2 kk

Informacje z KRK

k.1228,

1227

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1,2

Informacje z KRK

Informacje zostały sporządzone przez organ do tego uprawniony, nie były kwestionowane przez strony, stąd zasługują na wiarygodność.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca postawił zarzut obrazy art. 4 kpk, art. 6 kpk polegającego na oddaleniu wniosków dowodowych i art. 7 kpk poprzez uznanie za wiarygodne zeznań M. W. i błędnych ustaleń faktycznych, co miało mieć wpływ na treść wyroku

Odnosząc się do zarzutu niezasadnego oddalenia wniosków dowodowych oskarżonych i ich obrońcy, co mogło mieć wpływ na wynik postępowania, to obrońca w części wstępnej apelacji nie wskazał o jakie oddalone wnioski chodzi (gdy postanowienie sądu I instancji dot. oddalenia wielu wniosków dowodowych). Natomiast w uzasadnieniu środka odwoławczego powołał się na to, że oddalono wnioski dowodowe, które zmierzały do wykazania zasadniczej okoliczności, że J. M. nie jest dłużnikiem M. W., ale ponownie nie wskazał o które wnioski dowodowe konkretnie mu chodzi. Powołał się zaś na to, że zgłoszonymi dowodami chciał wykazywać okoliczności, które co prawda zostały przesądzone w prawomocnych orzeczeniach sądów cywilnych, ale odmienność postępowania karnego od postępowania cywilnego i potrzeba bezpośredniego przeprowadzania dowodów w postępowaniu karnym, wymagała – zdaniem skarżącego- dokonania własnych ustaleń sądu karnego co do istnienia długu oskarżonego wobec M. W., tym bardziej, że zdaniem autora apelacji to zeznania złożone w niniejszej sprawie przez M. W. były rozbieżne z tym co mówił on w innych postępowaniach, a więc zeznań tych nie można było uznać za wiarygodne w myśl zasady oceny dowodów z art. 7 kpk.

Sąd odwoławczy w odniesieniu do takich zarzutów dostrzega, że co prawda sam pokrzywdzony złożył w sprawie relacje, w których różnie wskazywał okoliczności pożyczki, ale logicznie wyjaśnił to upływem czasu. Przy czym należy dostrzec, że zapadły orzeczenia sądowe, które były przecież zaskarżane i badane przez sądy różnych instancji, które ostatecznie potwierdziły obowiązek zapłaty. Co więcej to zapadł też prawomocny wyrok skazujący J. M. z dnia 30.09.2019r. w spr. (...) SR w E. za przestępstwa z art. 300§1 kk na szkodę M. W. na tle udaremnienia zaspokojenia tej samej wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty w spr. (...), gdzie został złożony sprzeciw od tego wyroku, który następnie został cofnięty przez obrońcę J. M., co oznacza, że oskarżony zaakceptował i nie kwestionował już okoliczności opisanych w tym wyroku, w tym i to, że był faktycznie zobowiązany do zapłaty M. W. kwoty 146.390 zł i że podjętymi działaniami rozporządzenia majątkiem w formie aktów notarialnych to udaremnił zaspokojenie swojego wierzyciela M. W. co do kwoty potwierdzonej orzeczeniem sądu.

Dlatego w ocenie sądu odwoławczego – mimo oddalenia wniosków dowodowych oskarżonego czy obrońcy - to zebrano wystarczający do rozpoznania sprawy materiał dowodowy potwierdzający istnienie po stronie oskarżonego J. M. zobowiązania do zapłaty M. W. określonej kwoty i - co najważniejsze dla odpowiedzialności karnej z art. 300§2 kk - iż zostało to potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. Bowiem należy wskazać, że oskarżonym zarzucono i przypisano przestępstwo z art. 300 § 2 kk. I o ile czynności sprawcze wszystkich czynów z art. 300 § 1–3 kk są takie same i polegają na usuwaniu, ukrywaniu, zbywaniu, darowaniu, niszczeniu, rzeczywistym lub pozornym obciążaniu albo uszkadzaniu składników swojego majątku, to w art. 300§2 kk celem czynu sprawcy jest dążenie do udaremnienia wykonania orzeczenia sądowego. Stąd przepis art. 300 § 2 kk, poza spowodowaniem skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela, chroni powagę orzeczeń wydawanych przez organ państwowy i dla wyczerpania znamion tego przestępstwa wystarczające jest m.in. ustalenie istnienia takiego orzeczenia. Bezsporne jest zaś, że w obrocie prawnym funkcjonował w czasie czynu prawomocny nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w E. z 30.09.2014r. w spr. (...), który podlegał wykonaniu, i co więcej nie został on w żaden sposób uchylony, usunięty z tego obrotu. To zaś powoduje, że powoływanie się na to właśnie orzeczenie, przy przypisaniu oskarżonym przestępstw z art. 300§2 kk, nie narusza zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego.

Ponadto wbrew twierdzeniom apelującego, to cała wymowa zachowania oskarżonych, wynikająca z chronologii wydarzeń, pozwalała na przyjęcie, że dopuścili się popełnienia przestępstwa z art. 300§2 kk, działając wspólnie i w porozumieniu. Bowiem zawarcie ugody alimentacyjnej, której realizacja ma pierwszeństwo w postępowaniu egzekucyjnych przed innymi wierzytelnościami, w sytuacji gdy oskarżony J. M. oficjalnie nie miał w czasie jej zawarcia majątku (przekazał majątek córkom i żonie, z którą ma rozdzielność majątkową) ani oficjalnie możliwości do tego by regulować co miesiąc kwotę 1.700zł (gdy był zobowiązany do zapłaty znacznych kwot na rzecz wierzycieli, w tym na rzecz M. W.), ale mimo tego zawarł w dniu 21.06.2017r. przed SR w E.ugodę w spr. (...), w sytuacji gdy faktycznie oskarżony od początku z niej się nie wywiązywał (co świadczy o tym, że wskazany we wniosku o zawezwanie do próby ugodowej dochód oskarżonego w wysokości 5.000zł nie polegał na prawdzie a został przytoczony tylko na potrzeby zawarcia ugody z 21.06.2017r. w spr. (...), w której oskarżony gołosłownie zobowiązał się do łożenia kwoty 1.700 zł miesięcznie), co spowodowało złożenie przez żonę oskarżonego wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i prowadzenie egzekucji z pierwszeństwem jej realizacji przed innymi zobowiązaniami, to wskazuje na celowe działania oskarżonych i pozorność ugody w spr. (...), w sytuacji gdy istniało znaczne zadłużenie J. M. względem M. W. wynikające z orzeczenia sądowego i innych. Nadto, mimo, iż autor apelacji powołuje się na to, że w trakcie małżeństwa obie strony są zobowiązane do dbania o potrzeby życiowe rodziny i współmałżonka, to w czasie zawarcia ugody nie było powodów by J. M. (1) zobowiązywał się do płacenia kwoty 1.700zł miesięcznie do rąk E. M. w sytuacji, gdy żona uzyskiwała własny dochód, oskarżeni nadal wspólnie mieszkali i prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, a oskarżony- jak to wykazano wyżej – oficjalnie nie miał środków do tego by płacić zadeklarowane 1.700zł / miesiąc (w zeznaniu PIT-37 wykazał za 2017r. kwotę 1.645,04 zł dochodu, a w 2018 – 3.022,54zł), był więc formalnie w znacznie gorszej sytuacji majątkowej niż jego żona, wyzbył się majątku, a więc to raczej żona powinna udzielać mu pomocy finansowej a nie on jej. Stąd słusznie ugoda z 21.06.2017r. została uznana za pozorną, a cel jej zawarcia w świetle logiki i doświadczenia jawi się jasno jako tylko służący do uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela, tym bardziej, że oskarżeni mieli świadomość prawomocności nakazu zapłaty, a pokrzywdzony przystąpił do egzekucji roszczenia wynikającego z tego orzeczenia. Podobnie ocenił też zachowania J. M. świadek M. H., który opisał przebieg czynności w trakcie postępowania przed syndykiem, wskazując, że oskarżony zmieniał relacje, zatajał pewne kwestie, co powodowało wątpliwości odnośnie rzetelności postępowania i podejrzenie, że upadły ukrywał składniki majątku, przepisywał je na osoby najbliższe, a z doświadczenia ocenił też jako fikcyjną ugodę alimentacyjną, skoro oskarżony nie przedstawił żadnego dokumentu dot. wpłaty alimentów, do których dobrowolnej zapłaty zobowiązał się przecież ugodą. Ponadto w świetle zeznań tego świadka i innych danych z akt sprawy – odnosząc się do uwag z apelacji dot. dualizmu w ukazaniu przez sąd I instancji sytuacji finansowej oskarżonego- to wynika z nich też, że oskarżony J. M. w zależności od rodzaju sprawy, postępowania, to albo przyznawał się do osiągania pewnych dochodów albo nie, do podjęcia nieformalnie pracy albo przywoływał zły stan zdrowia i wiek, ale oficjalnie w zeznaniach podatkowych deklarował bardzo niskie dochody, co nie pozostawało bez związku z uznaniem ugody w sprawie (...) za pozorną, nieważną (gdy do takich samych wniosków słusznie doszedł też sąd cywilny w spr. (...)).

Reasumując, to sąd I instancji nie dopuścił się zarzucanej obrazy art. 6 kpk czy art. 7 kpk oraz błędnych ustaleń faktycznych, które miałby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Co zaś do zarzutu obrazy art. 4 kpk, to należy przypomnieć, że w orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje się, że naruszenie tego przepisu nie może w ogóle stanowić samodzielnej podstawy apelacyjnej (zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2012 r., IV KK 211/12, LEX nr 1220924). Podnosząc zarzut naruszenia art. 4 kpk nie jest wystarczające odwołanie się w apelacji jedynie do zasady obiektywizmu, bez podania, jakie przepisy ją konkretyzujące zostały naruszone przez sąd I instancji (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2007 r., V KK 390/07, LEX nr 353329). Przepis ten wyraża bowiem ogólną dyrektywę postępowania karnego, która jest konkretyzowana poprzez treść odpowiednich przepisów kodeksu postępowania karnego, nakazujących lub zakazujących organom prowadzącym postępowanie karne dokonanie określonych czynności w przewidzianych tymi przepisami sytuacjach procesowych (np. art. 40 kpk, art. 170 § 2 kpk). Powyższego wymogu analizowany zarzut z apelacji nie spełnia. Stawiający ten zarzut skarżący wskazuje dopiero w uzasadnieniu apelacji na „bezpodstawne oddalenie wniosków dowodowych” ale ów fachowy pełnomocnik nie formułuje wprost zarzutu obrazy art. 4 kpk w zw. z art. 170 kpk. Przy czym powody dla których oddalenie wniosków dowodowych nie miało wpływu na treść wyroku odnoszącego się do przestępstwa z art. 300§2 kk, to omówiono powyżej. Stąd i zarzut obrazy art. 4 kpk nie mógł zostać uwzględniony.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

względnie o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej E. M. oraz umorzenie postępowania wobec J. M. (1)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodu dla którego zarzut obrazy przepisów postępowania z art. 438 pkt 2 kpk okazał się niezasadny.

Lp.

Zarzut

2.

błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Postawiony przez obrońcę oskarżonych w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych sprowadza się do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego i łączy z zarzutem obrazy art. 7 kpk przy ocenie zeznań pokrzywdzonego czy błędnej oceny ugody zawartej przez oskarżonych na tle obowiązku wynikającego z art. 27 krio, co zostało już omówione powyżej. Ponadto we wcześniejszych rozważaniach przedstawiono też specyfikę odpowiedzialności karnej z art. 300§2 kk, która występuje gdy dochodzi do udaremnienia wykonania orzeczenia sądu, co powoduje, że postulowana przez skarżącego potrzeba ponownego, odrębnego badania – gdy bezspornie istnieje i obowiązuje orzeczenie sądu w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w spr. (...), którym nakazano J. M. aby zapłacił na rzecz M. W. kwotę 146.390zł z ustawowymi odsetkami – czy M. W. jest wierzycielem J. M., nie ma znaczenia dla odpowiedzialności karnej oskarżonych za przestępstwo z art. 300§2kk.

Zarzutami i argumentami z apelacji nie doszło więc do wykazania błędnych ustaleń faktycznych, które by miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku dot. odpowiedzialności za przestępstwo z art. 300§2 kk.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

względnie o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej E. M. oraz umorzenie postępowania wobec J. M. (1)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których argumenty przytoczone w apelacji nie mogły posłużyć do wykazania zasadności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść wyroku.

Lp.

Zarzut

3.

Bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439§1 pkt. 8 kpk

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca postawił zarzut bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439§1 pkt. 8 kpk powołując się na to, że wobec J. M. (1) toczyło się już postępowanie obejmujące zarzut art. 300§2 kk dot. tej samej osoby pokrzywdzonej. Jednak analiza wyroku SR w E. z 30.09.2019r. w spr. (...) wskazuje, że J. M. został nim skazany za czyny z art. 300§1 kk popełnione w innym czasie i innych miejscach niż te wskazane w zarzutach niniejszej sprawy, gdy chodziło o udaremnienie zaspokojenia tego samego wierzyciela tj. M. W., ale poprzez inne zachowania, bo dot. nie zawarcia pozornej ugody w spr. (...), ale poprzez sporządzenie w formie aktów notarialnych przez notariuszami umów służących do wyzbycia się majątku, za co został skazany wyrokiem SR w E. w spr. (...) na jednostkowe kary grzywny i w konsekwencji orzeczono karę łączną . Przy czym należy skarżącemu wskazać, że ani w tamtej sprawie ani w obecnej nie zastosowano konstrukcji czynu ciągłego, a nadto do wszystkich działań oskarżonego nie doszło wcale w krótkich odstępach czasu (skoro te z wyroku SR w E. z 30.09.2019r. w spr. (...) dot. dat 22.03.2016r. i 01.08.2018r., a to w niniejszej sprawie okresu od 21.06.2017r. do 25.05.2020r.) stąd powoływanie się w uzasadnieniu apelacji na art. 12 kk dla wykazania zasadności zarzutu bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439§1 pkt. 8 kpk, nie mogło się powieść, nie doszło do sytuacji tożsamości czynów osądzonych w dwóch sprawach.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

względnie o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej E. M. oraz umorzenie postępowania wobec J. M. (1)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutu i argumentów z apelacji obrońcy oskarżonych, dot. bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439§1 pkt. 8 kpk, stąd nie było podstaw do wzruszenia zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Cały zaskarżony wyrok

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutów i argumentów z apelacji .

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. II i III

Apelacja obrońców oskarżonych nie zasługiwała na uwzględnienie, stąd zachodziły podstawy z art. 636§1kpk do obciążenia oskarżonych po ½ kosztami za postępowanie odwoławcze.

Do kosztów procesu należą koszty sądowe i uzasadnione wydatki stron , w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika.

Oskarżyciel posiłkowy był reprezentowany na rozprawie odwoławczej przez pełnomocnika ustanowionego z wyboru, stąd zasądzono od oskarżonych na rzecz oskarżyciela posiłkowego po 420 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez M. W. na ustanowienie pełnomocnika z wyboru przed sądem II instancji (§11 ust.2 pkt.4 i ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie).

Natomiast w zakresie ponoszenia kosztów sądowych, to art. 624§1kpk w zw. z art. 17 ustawy z 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych przewiduje możliwość zwolnienia oskarżonych od ich ponoszenia na rzecz Skarbu Państwa, co w niniejszej sprawie nastąpiło przy uwzględnieniu trudnej sytuacji majątkowej oskarżonych.

7.  PODPIS