Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2014r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 8 listopada 2013r. znak: (...)

o wyrównanie emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni Z. S. prawo do wypłaty wyrównania emerytury za okres od dnia 1 stycznia 2010r. do dnia 30 listopada 2012r. z tytułu przeliczenia świadczenia z uwzględnieniem funduszy premiowych za lata 1968-1976;

II.  stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 2151/13

UZASADNIENIE

Skarżąca Z. S. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 8 listopada 2013r. znak (...), którą odmówiono jej wypłaty wyrównania emerytury za okres od dnia 1 stycznia 2010r. do dnia 30 listopada 2012r. wraz z odsetkami z tytułu przeliczenia świadczenia z uwzględnieniem funduszy premiowych za lata 1968-1976r.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Wyjaśniono, że skarżąca wniosek o wyrównanie złożyła w dniu 7 grudnia 2012r., wobec czego decyzją z dnia 18 marca 2013r. przeliczono emeryturę za okres od dnia 1 grudnia 2012r. Wcześniejsze decyzje, przeliczające emeryturę ubezpieczonej w sposób dla niej niekorzystny, nie były skarżone. Pozwany powołał się na art. 133 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr. 153 poz. 1227 ze zmianami, powoływanej dalej jako „ustawa emerytalna”).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Na podstawie decyzji z dnia 2 marca 2004r. wnioskodawczyni jest uprawniona do emerytury od dnia 15 marca 2004r., tj. od ukończenia 55 roku życia. Początkowo podstawę wymiaru ustalono z 20 lat kalendarzowych, wskaźnik wwpw wynosił 86,57% Decyzją z dnia 1 marca 2010r. pozwany, na podstawie obowiązującego wówczas art. 114 ust. 1 a ustawy emerytalnej, przeliczył wysokość emerytury od dnia dnia 1 marca 2010r. poprzez wyłączenie z wynagrodzenia kwot wypłaconych z funduszu premiowego w latach 1968-1976, w związku z czym wskaźnik wwpw uległ obniżeniu do 81,88%. Na podstawie wniosku z dnia 6 stycznia 2010r. decyzją z dnia 24 marca 2010r. przyznano skarżącej emeryturę wobec ukończenia powszechnego emerytalnego. Przy obliczaniu wysokości tej emerytury nie uwzględniono kwot wypłaconych z funduszu premiowego w latach 1968-1976. Również tej decyzji ubezpieczona nie skarżyła.

Wnioskodawczyni w dniu 7 grudnia 2012r. złożyła wniosek o przeliczenie emerytury z ponownym uwzględnieniem kwot wypłaconych z funduszu premiowego w latach 1968-1976, powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2010r. w sprawie II UZP 6/10. Decyzją z dnia 18 marca 2013r. emeryturę przeliczono zgodnie z wnioskiem, jednak tylko za okres od dnia 1 grudnia 2012r. Ubezpieczona złożyła odwołanie od tej decyzji, wskutek którego wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 16 września 2013r. w sprawie IV U 1399/13 żądanie wypłaty wyrównania świadczenia z odsetkami przekazano do rozpoznania organowi rentowemu, jednocześnie umarzając postępowanie w zakresie odwołania od decyzji z dnia 18 marca 2013r. Wskutek rozpoznania przekazanego żądania, pozwany wydał decyzję zaskarżoną w niniejszej sprawie, tj. decyzję z dnia 8 listopada 2013r.

(bezsporne)

Stan faktyczny sprawy jest bezsporny. Strony różniły się tylko w ocenie prawnej, jako że pozwany powoływał się na okoliczność nieskarżenia przez wnioskodawczynię decyzji z 2010r. oraz na to, że w dacie ich wydawania nie było jeszcze uchwały Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2010r. w sprawie II UZP 6/10. Twierdzono wobec tego, że organ rentowy nie popełnił błędu przy wydawaniu wcześniejszych decyzji.

W ocenie Sądu odwołanie było uzasadnione.

Zgodnie z art. 133 ustawy emerytalnej „W razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1)od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2)za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.”

W ocenie Sądu przy wydawaniu decyzji z dni 1 i 24 marca 2010r., odpowiednio przeliczającej świadczenie dotychczasowe i przyznającej emeryturę po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, doszło do błędu organu rentowego w rozumieniu art. 133 pkt 2 ustawy emerytalnej. Pojęcie błędu w prawie ubezpieczeń społecznych jest swoiste i szerokie, tzn. oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania samego organu rentowego, czy też niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej, czyli skutkiem niejednoznaczności norm prawnych. Tę koncepcję obiektywnej błędności decyzji zaprezentowano w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1995r., II UZP 28/94 (OSNAPiUS 1995, nr 19, poz. 242), która jest rezultatem przyjęcia założenia, że u podstaw błędu organu rentowego może leżeć zarówno wina pracodawcy, jak i błąd ustawodawcy. W związku z tym odpowiedzialność za wadliwość decyzji w sprawie świadczeń przerzuca się w całości na organy rentowe. Błędem organu rentowego jest więc w szczególności także błędna wykładnia obowiązujących przepisów (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 listopada 1997r., III ZP 40/97 OSNAPiUS 1998, nr 14, poz. 429). Stopień złożoności problemu prawnego, którego nieprawidłowe rozwiązanie doprowadziło do wydania wadliwej decyzji (w tym wypadku rozstrzygniętego uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2010r.), nie ma znaczenia dla przyjęcia, że błąd obiektywnie obciąża organ rentowy, art. 133 pkt 2 ustawy emerytalnej abstrahuje bowiem od pojęcia winy i jej stopnia. Trzeba też zauważyć, że omawiany przepis nie wyłącza możliwości żądania świadczeń wstecz w sytuacji, gdy do błędu organu rentowego doszło w decyzji, która nie została zaskarżona.

Skoro decyzje z dni 1 i 24 marca 2010r. w zakresie, w którym pomijały przy obliczeniu wysokości świadczenia kwot wypłaconych z funduszu premiowego w latach 1968-1976, były obiektywnie wadliwe, doszło do błędu organu rentowego, skutkującego w oparciu o art. 133 pkt 2 ustawy emerytalnej możliwością żądania przez wnioskodawczynię wyrównania świadczenia za okres do trzech lat przed miesiącem, w którym złożono wniosek o to wyrównanie, w tym wypadku za cały okres objęty żądaniem, czyli od stycznia 2010r. do listopada 2012r. Skutkowało to zmianą zaskarżonej decyzji z dnia 8 listopada 2013r. w oparciu o art. 477 ¹⁴§2 kpc (pkt I. wyroku).

Z uwagi na to, że nieustalenie opisanej wyżej ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji było konsekwencją nieuzasadnionego dokonania przez pozwanego niekorzystnej dla ubezpieczonej wykładni prawa, stwierdzono odpowiedzialność w tej kwestii organu rentowego, do czego podstawę stanowił art. 118 ust. 1a i 4 ustawy emerytalnej (pkt II. wyroku).