Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu

Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Renata Żywicka

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2021 r. w Elblągu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 25 czerwca 2018r., nr (...)., znak (...)- (...)

z udziałem K. D.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 26 czerwca 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem A. L. (1)

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 2 lipca 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem K. K.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 29 czerwca 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem A. J.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 2 lipca 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem R. S.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 29 czerwca 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem A. S.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 2 lipca 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem B. P. (1)

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 22 sierpnia 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem M. B.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 17 sierpnia 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem A. C. (1)

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 5 września 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem I. S.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 7 września 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem K. G.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 19 września 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem J. W.

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

sprawy z odwołania E. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 19 września 2018r., nr (...), znak (...)- (...)

z udziałem A. L. (2)

o podleganie ustawodawstwu polskiemu

na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ kpc uchylić wszystkie zaskarżone decyzje i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Sygn. akt IV U 843/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, odmówił wydania zaświadczenia A1 K. D. potwierdzającego, że w okresie od 12.12.2017r. do 15.01.2018r. zastosowanie będzie znajdować ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że K. D. nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresach od 12.12.2017r. do 27.12.2017r. od 8.01.2018r. do 14.05.2018r.

Decyzją z dnia 25 czerwca 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009 r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004 r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.) po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, odmówił wydania zaświadczenia A1 A. L. (1) potwierdzającego, że w okresie od 1.03.2018r. do 12.04.2018r. zastosowanie będzie znajdować ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że A. L. (1) nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu od 6.12.2017 r. do 6.01.2018 r. oraz od 1.03.2018 r. do 17.03.2018 r.

Decyzją z dnia 2 lipca 2018 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009 r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, wycofał wydane zaświadczenie A1 K. K. stwierdzające, że w okresie od 13.07.2016 r. do 31.08.2016 r. zastosowanie znajdowało ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że K. K. nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresie od 13.07.2016r. do 31.08.2016r.

Decyzją z dnia 29 czerwca 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009 r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.) po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego wycofał wydane zaświadczenie A1 A. J. stwierdzające, że w okresie od 27.08.2017r. do 27.09.2017r. zastosowanie znajdowało ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że A. J. nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresie od 27.08.2017r. do 26.09.2017r.

Decyzją z dnia 2 lipca 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009 r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, wycofał wydane zaświadczenie A1 R. S.stwierdzające, że w okresie od 04.04.2017r. do 30.04.2017r. zastosowanie znajdowało ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że R. S. nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresie 4.04.2017r. do 20.04.2017r.

Decyzją z dnia 29 czerwca 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, wycofał wydane zaświadczenie A1 A. S. stwierdzające, że w okresie od 09.10.2017r. do 31.10.2017r. zastosowanie znajdowało ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że A. S. nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresach od 09.10.2017r. do 31.10.2017r., od 15.11.2017r. do 18.12.2017r., od 5.02.2018r. do 12.03.2018r.

Decyzją z dnia 2 lipca 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) w zw. z art. 5 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 284 z dnia 30 października 2009r., s. 1, z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym „z urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, wycofał wydane zaświadczenie A1 B. P. (1) stwierdzające, że w okresach od 30.01.2017r. do 24.04.2017r., od 20.06.2017r. do 11.08.2018r. zastosowanie znajdowało ustawodawstwo polskie oraz stwierdził, że B. P. (2) nie będzie podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresach od 30.01.2017r. do 26.04.2017r., od 20.06.2017r. do 11.08.2018r.

Decyzją z dnia 22 sierpnia 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004 r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym z „urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego stwierdził, że M. B. nie podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 14.01.2017r. do 22.01.2017r. i od 9.04.2017r. do 22.04.2017r.

Decyzją z dnia 17 sierpnia 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym z „urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego stwierdził, że A. C. (2) nie podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 4.03.2017r. do 6.03.2017r.

Decyzją z dnia 9 maja 2018r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004 r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym z „urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego stwierdził, że I. S. nie podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 1.03.2018r. do nadal.

Decyzją z dnia 7 września 2019r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym z „urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, stwierdził, że K. G. nie podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 6.08.2016r. do 26.09.2016r.

Decyzją z dnia 19 września 2018r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym z „urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, stwierdził, że J. W. nie podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 2.02.2018r. do 14.03.2018r.

Decyzją z dnia 19 września 2018r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na podstawie przepisów art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2017r., poz. 1778) oraz art. 11 ust. 3 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii (...) nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004r., s.1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), po przeprowadzonym z „urzędu” postępowaniu wyjaśniającym w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego, stwierdził, że A. L. (2) nie podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 15.05.2017r. do 20.06.2017r.

U podstaw rozstrzygnięć zawartych w powyższych decyzjach legło ustalenie przez organ rentowy w toku postępowania wyjaśniającego wszczętego na skutek pisma Państwowej Inspekcji Pracy, że pracodawca – firma (...), nie spełniła wymagań przewidzianych w art. 12 ust.1 w/w rozporządzenia nr 883/2004 dla przedsiębiorcy delegującego, ponieważ nie prowadzi zazwyczaj znacznej części działalności w Polsce z zakresu pośrednictwa pracy, w tym opieki. Zdaniem pozwanego za takim wnioskiem przemawia brak prowadzenia przez ww. działalności w zakresie usług opiekuńczych na terytorium Polski; uzyskiwanie obrotów na terenie Polski jedynie ze sprzedaży odzieży oraz produktów tekstylnych oraz potwierdzenie przez płatnika, że jego aktywność zawodowa oraz centrum zainteresowania znajduje się na terenie Niemiec. Dlatego też, zdaniem organu, wobec ubezpieczonych, w wymienionych wyżej okresach, nie będzie miało zastosowania ustawodawstwo polskie, lecz na podstawie art. 11 ust. 3 lit. a w/w rozporządzenia będą one podlegać ustawodawstwu niemieckiemu.

Jednocześnie z akt sprawy wynikało, że płatnik w okresie zatrudnienia ubezpieczonych, nie występował do ZUS z wnioskiem o wystawienie zaświadczenia A1 za okres pracy świadczonej w Niemczech, zaś w stosunku do ubezpieczonej J. W. wycofał taki wniosek złożony w dniu 1 marca 2018r.

Zarządzeniami z dnia 5 i 11 kwietnia 2019r. akta postępowania zwrócono organowi rentowemu celem uzupełnienia materiału dowodowego. W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w aktach organu rentowego materiał nie pozwalał na sądową kontrolę zaskarżonych decyzji. Organ rentowy zaniechał bowiem przeprowadzenia właściwej procedury uzgodnieniowej w zakresie określenia właściwego ustawodawstwa z niemieckim organem ubezpieczeniowym.

Organ rentowy wykonując zarządzenia z dnia 5 i 11 kwietnia 2019r. pismami z dnia 10 oraz 14 czerwca 2019r. (k. 380-383, 624-627, 795-798) poinformował, że zwrócił się do niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej, informując o wydanych decyzjach stwierdzających niepodleganie ustawodawstwu polskiemu z uwagi na nie spełnienie przez Firmę (...) warunków przedsiębiorcy delegującego zgodnie art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004 – nie prowadzi znacznej części działalności na terytorium Polski, gdzie posiada swoją siedzibę. W piśmie organ rentowy wskazał, że ubezpieczone powinny podlegać ustawodawstwu państwa wykonywania pracy, czyli niemieckiemu oraz zwrócił się o nadesłanie informacji, czy ubezpieczone zostaną włączone do ubezpieczeń niemieckich. Niemiecka instytucja ubezpieczeniowa nie odpowiedziała na pisma pozwanego.

W ocenie Sądu zaskarżone decyzje zostały wydane przedwcześnie, nie dokonano bowiem procedury uzgodnieniowej między instytucjami ubezpieczeniowymi. Podjęte przez pozwanego czynności, po zwrocie akt organowi rentowemu zarządzeniami z dnia 5 i 11 kwietnia 2019 r. nie wyczerpały tej procedury, dlatego też zaskarżone decyzje podlegały uchyleniu.

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich Unii Europejskiej opiera się na zasadzie, że osoby przemieszczające się na terytorium Unii Europejskiej podlegają systemowi zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego (art. 11 rozporządzenia nr 883/2004). W przepisie ust. 1 artykułu 11 wyrażono generalną zasadę podlegania ustawodawstwu jednego państwa członkowskiego. Oznacza to z jednej strony, że osoba przemieszczająca się w obrębie Unii nie może być pozbawiona ochrony socjalnej (wyłączona z systemu zabezpieczenia społecznego jakiegokolwiek państwa członkowskiego), z drugiej natomiast strony nie jest dopuszczalne podwójne obciążanie zainteresowanego z racji konieczności podlegania systemowi zabezpieczenia społecznego więcej aniżeli jednego państwa członkowskiego.

Dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że nie jest dopuszczalna ocena stosunku prawnego stanowiącego tytuł ubezpieczenia społecznego w innym państwie członkowskim przez instytucję miejsca zamieszkania osoby wnoszącej o ustalenie właściwego ustawodawstwa. Stwierdzenia spełnienia warunków ubezpieczenia społecznego w systemie prawnym państwa wykonywania pracy podlegającym koordynacji na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/04 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE Polskie wydanie specjalne Rozdział 05, Tom 05, s. 72 ze zm.) dokonują organy właściwe do stosowania tego prawa (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie II UK 333/12 ).

Powyższą zasadę pozwany naruszył, uznając, na podstawie materiału dowodowego zebranego w trakcie kontroli, że ustawodawstwo polskie nie będzie miało zastosowania wobec ubezpieczonych, lecz ustawodawstwo niemieckie. Dlatego też, Sąd Okręgowy wskazał, że w przypadku wątpliwości co do podlegania przez daną osobę ustawodawstwu swojego lub innego państwa członkowskiego, pozwany aby uniknąć naruszenia art. 11 ust. 1 rozporządzenia winien zastosować procedurę wynikającą z rozporządzenia wykonawczego nr 987/2009 (art. 6 ust. 1-3).

W okolicznościach tej sprawy zasadą, która mogła mieć zastosowanie przy wyborze jednego z dwóch ustawodawstw z zakresu zabezpieczenia społecznego, była zasada koordynacji określona w art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004. Zgodnie z tym przepisem osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie prowadzi tam swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną delegowaną osobę. W celu zastosowania tej zasady regulacje unijne określają procedurę postępowania wyznaczonych instytucji ubezpieczeniowych zainteresowanych państw członkowskich. Procedurę tę określa art. 6 rozporządzenia nr 987/2009. Przepis ten z punktu widzenia systemowego dotyczy każdego innego postępowania w przedmiocie ustawodawstwa właściwego aniżeli ustalanego na podstawie art. 13 rozporządzenia 883/2004 (patrz Krzysztof Ślebzak – Ustalanie ustawodawstwa tymczasowego na podstawie rozporządzeń 883/2004 oraz 987/2009 Praca i Zabezpieczenie Społeczne 7/2014).

Stosownie do art. 6 rozporządzenia nr 987/2009, o ile rozporządzenie wykonawcze nie stanowi inaczej, w przypadku rozbieżności opinii pomiędzy instytucjami lub władzami dwóch lub więcej państw członkowskich w odniesieniu do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa, zainteresowany tymczasowo podlega ustawodawstwu jednego z tych państw członkowskich, według kolejności przewidzianej w tym artykule, tj.

a) ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym osoba ta rzeczywiście wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek, o ile praca najemna lub praca na własny rachunek jest wykonywana tylko w jednym z państw członkowskich;

b) ustawodawstwu państwa członkowskiego miejsca zamieszkania, jeżeli zainteresowany wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek w dwóch lub więcej państwach członkowskich i wykonuje część swej pracy lub prac w państwie członkowskim miejsca zamieszkania lub w przypadku, gdy osoba zainteresowana nie wykonuje pracy najemnej ani pracy na własny rachunek;

c) we wszystkich innych przypadkach ustawodawstwu państwa członkowskiego, o którego zastosowanie wystąpiono najpierw, w przypadku gdy osoba zainteresowana wykonuje pracę lub prace w dwóch lub więcej państwach członkowskich.

Stosownie do ust. 3 w przypadku gdy zainteresowane instytucje lub władze nie osiągną porozumienia, sprawa może zostać przedstawiona Komisji Administracyjnej przez właściwe władze, nie wcześniej jednak niż w terminie miesiąca od dnia pojawienia się rozbieżności opinii, o której mowa w ust. 1 lub 2. Komisja Administracyjna stara się pogodzić rozbieżne opinie w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym przedstawiono jej sprawę.

Z pism organu nie wynika, aby do takiego porozumienia między instytucjami doszło, tj. aby instytucja zagraniczna zaakceptowała stanowisko polskiego organu rentowego.

Wskazać należy, że procedura zgłaszania uwag i wyjaśniania wątpliwości pomiędzy instytucjami państw członkowskich została uregulowana w Decyzji nr A1 z dnia 12 czerwca 2009r. w sprawie ustanowienia procedury dialogu i koncyliacji w zakresie ważności dokumentów, określenia ustawodawstwa właściwego oraz udzielania świadczeń na mocy rozporządzenia nr 883/2004. Zgodnie z pkt 6 decyzji, w przypadku wystąpienia jednej z sytuacji, o której mowa w pkt 1 (gdy istnieje wątpliwość, co do ważności dokumentu lub prawidłowości dowodów stanowiących poświadczenie sytuacji osoby dla celów stosowania rozporządzenia nr 883/2004 lub rozporządzenia nr 987/2009; albo gdy istnieje rozbieżność opinii między państwami członkowskimi w zakresie ustalenia ustawodawstwa właściwego), instytucja występująca zwraca się do instytucji wezwanej o niezbędne wyjaśnienia dotyczące jej decyzji oraz, w stosownych przypadkach, o wycofanie lub orzeczenie nieważności danego dokumentu lub o dokonanie przeglądu lub unieważnienie jej decyzji. Natomiast zgodnie z pkt 7 decyzji, instytucja występująca uzasadnia swój wniosek, wskazując na zastosowanie niniejszej decyzji, oraz dostarcza dowody potwierdzające/stanowiące podstawę jej wniosku. Instytucja ta wskazuje osobę do kontaktu na okres pierwszego etapu procedury dialogu.

Przede wszystkim jednak podkreślenia wymaga wskazany wyżej brak kompetencji organu rentowego do samodzielnej oceny stosunku prawnego stanowiącego tytuł ubezpieczenia społecznego w innym państwie członkowskim. Wynika to z faktu, że przepisy art. 6 ust. 1-3 rozporządzenia wykonawczego adresowane są do państw członkowskich i określają sposób postępowania właściwych organów tych państw w celu ustalenia wspólnego stanowiska odnośnie do ustawodawstwa, któremu podlega zainteresowany. Tak wyznaczony przedmiot postępowania oraz jego cel (doprowadzenia do sytuacji podlegania ustawodawstwu jednego państwa) determinuje zakres kontroli przez sąd ubezpieczeń społecznych decyzji organu rentowego o ustaleniu ustawodawstwa właściwego. W postępowaniu zapoczątkowanym odwołaniem od takiej decyzji sąd bada więc wyłącznie to, czy zachowana została właściwa procedura gwarantująca osiągnięcie celu zakładanego przez koordynację systemów zabezpieczenia społecznego, nie ma natomiast uprawnienia do badania zasadności stanowiska zajętego przez inne państwo członkowskie (zaakceptowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych). Jest tak dlatego, że, po pierwsze, postępowanie to nie przewiduje arbitralnych decyzji państwa miejsca zamieszkania, wymagając wspólnego porozumienia z innym zainteresowanym państwem członkowskim, po drugie, nawet w wypadku sporu, to nie sąd jest arbitrem rozstrzygającym, jakie ustawodawstwo będzie miało zastosowanie. Wynika to w sposób jednoznaczny z art. 6 ust. 3 w związku z art. 16 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego, zgodnie z którym, w przypadku gdy zainteresowane instytucje lub władze nie osiągną porozumienia co do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa, sprawa może zostać przedstawiona Komisji Administracyjnej przez właściwe władze, a Komisja Administracyjna stara się pogodzić rozbieżne opinie w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym przedstawiono jej sprawę. Co także istotne, przepisy rozporządzenia wykonawczego nie przewidują arbitralnego "odstąpienia" od wspólnego porozumienia.

Podkreślenia wymaga za Sądem Najwyższym (patrz postanowienie z dnia 27 września 2016 r. w sprawie I Uz 14/16), że wydanie decyzji o ustaleniu ustawodawstwa właściwego musi poprzedzać wymagana przez art. 16 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. EU L 284 z 30 października 2009, s. 1) procedura, a jej brak (niemożliwy do "naprawienia" w postępowaniu sądowym) oznacza, że organ rentowy, nie uzyskując stanowiska instytucji właściwej państwa świadczenia pracy najemnej, dokonał samodzielnej oceny stosunku prawnego stanowiącego tytuł ubezpieczenia społecznego w innym państwie członkowskim wobec osoby wnoszącej o ustalenie właściwego ustawodawstwa. W ocenie sądu powyższa zasada ma również zastosowanie do procedury uzgodnieniowej, wynikającej z art. 6 ust. 1 -3 cyt. wyżej rozporządzenia wykonawczego nr 987/2009, jako zmierzającej do tego samego rozstrzygnięcia (ustalenia właściwego ustawodawstwa).

Zarządzeniem z dnia 21 września 2020r., w świetle wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 30 czerwca 2020r., sygn. akt III AUa 807/19 wydanego w innej podobnej sprawie tego samego płatnika, zobowiązano pozwanego do zajęcia aktualnego stanowiska w sprawie (zarządzenie k. 968). W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu organ rentowy zawiadomił Sąd, że w stosunku do ubezpieczonych wszczęta została procedura uzgodnieniowa z instytucją niemiecką, wynikająca z art. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16.09.2009r., co jednoznacznie potwierdza, że zaskarżone decyzje zostały wydane przedwcześnie.

Stosownie do art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c. jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

W obecnym stanie prawnym sąd może badać wady wynikające z naruszenia nie tylko prawa materialnego, lecz także procesowego. Jak wynika z uzasadnienia projektu k.p.c. z 2019 r., niezależnie od tego, czy wady te dotyczą formy, czy treści decyzji, ich wspólną cechą jest to, że naruszają przepisy o postępowaniu przed organem rentowym w takim stopniu, że ich konwalidacja jest niemożliwa. Naprawienie takich decyzji przez sąd polega w istocie na wydaniu ich na nowo, to zaś wymaga ponownego przeprowadzenia całego postępowania - tyle że przed sądem (zob. uzasadnienie projektu k.p.c.2019). W uzasadnieniu projektu z.k.p.c.2019 podano przykłady wad decyzji, które projektodawca określił jako rażące. Należą do nich, w zakresie treści: brak oznaczenia stron, niewskazanie sposobu obliczenia świadczenia lub składki; sposobu wydania: wydanie przez osobę nieuprawnioną; i postępowania je poprzedzającego: bez podstawy prawnej lub przedwcześnie - bez zachowania terminów lub przesłanek wydania (zob. uzasadnienie projektu z.k.p.c.2019).

W niniejszej sprawie organ rażąco naruszył zasady procedury uzgodnieniowej, wynikającej z art. 6 ust. 1 -3 cyt. wyżej rozporządzenia wykonawczego nr 987/2009, co jest niezbędne dla ustalenia właściwego ustawodawstwa, a zaskarżone decyzje zostały wydane przedwcześnie. Nie budziło też wątpliwości Sądu, że jednym ze skutków uprawomocnienia się zaskarżonych decyzji byłoby nałożenie na skarżącą zobowiązania w postaci złożenia korekt dokumentów rozliczeniowych.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c. i cyt. wyżej przepisów orzeczono jak w sentencji wyroku.