Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2016r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Fiedorowicz

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2016r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 20 maja 2016r. znak: (...)

o odsetki

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. B. prawo do odsetek ustawowych do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. od świadczeń określonych w decyzji z dnia 6 maja 2016r. znak (...):

– należnych za miesiące od maja 2014r. do sierpnia 2014r. – za okres od dnia 23 sierpnia 2014r. do dnia faktycznej wypłaty tych świadczeń,

– należnych za miesiące od września 2014r. do kwietnia 2016r. – za okres od dnia następnego po terminie płatności każdego z tych świadczeń do dnia ich faktycznej wypłaty.

Sygn. akt IV U 827/16

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. B. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 20 maja 2016r., znak (...), odmawiającej jej wypłaty odsetek od przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy. Wnioskodawca twierdził, że renta została wypłacona z opóźnieniem.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Powołano się na art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. z 2015r. poz. 887 ze zmianami; dalej: ustawa emerytalna) oraz ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (obecnie Dz.U. z 2016r. poz. 963 ze zmianami; dalej: ustawa systemowa). Pozwany wskazał, że decyzja o odmowie prawa do renty została wydana wskutek ustalenia, iż niezdolność do pracy powstała przed okresem ubezpieczenia. Prawomocny wyrok o przyznaniu prawa do renty wpłynął do pozwanego w dniu 7 kwietnia 2016r., 25 kwietnia 2016r. ubezpieczony złożył zaświadczenie o przychodzie osiągniętym w okresie od maja 2014r. do kwietnia 2016r. Należne wyrównanie renty za okres od dnia 28 maja 2014r. do dnia 30 kwietnia 2016r. zostało przekazane ubezpieczonemu w dniu 13 maja 2016r. W ten sposób organ rentowy zachował termin przewidziany w art. 118 ustawy emerytalnej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Skarżący wniósł o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem z dnia 25 czerwca 2014r. lekarz orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy do dnia 30 czerwca 2016r., zaznaczając jednocześnie, że ustalona niezdolność powstała przed 1 kwietnia 1998r. W wyniku sprzeciwu wnioskodawcy sprawa została przekazana do rozpoznania komisji lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 23 lipca 2014r. uznała, iż wnioskodawca jest trwale częściowo niezdolny do pracy, a ustalona częściowa niezdolność do pracy powstała przed podjęciem zatrudnienia.

Wskutek odwołania, wyrokiem z dnia 11 czerwca 2015r. w sprawie IV U 853/14, Sąd Okręgowy w Elblągu zmienił opisaną decyzje i przyznał skarżącemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 28 maja 2014r. na stałe. Apelacja pozwanego od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 lutego 2016r. w sprawie III AUa 1689/15. Sąd Apelacyjny zgodził się z kwestionowanym przez pozwanego ustaleniem będącym podstawą wyroku z dnia 11 czerwca 2015r., że u wnioskodawcy doszło już w okresie zatrudnienia do istotnego pogorszenia stanu zdrowia w ramach częściowej niezdolności do pracy. Biegły ortopeda R. K., który w swojej opinii stwierdził tę okoliczność, poczynił swoje ustalenia w oparciu o tę samą dokumentację medyczną, którą dysponował organ rentowy w postępowaniu orzeczniczym.

Odpis prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku doręczono pełnomocnikowi pozwanego w dniu 6 kwietnia 2016r., po czym organ rentowy uzyskał w dniu 25 kwietnia 2016r. oświadczenie ubezpieczonego co do osiągniętego przychodu w okresie od maja 2014r. do kwietnia 2016r. Następnie w dniu 6 maja 2016r. pozwany wydał decyzję wykonującą wyrok przyznający prawo do renty i wypłacił wyrównanie w dniu 13 maja 2016r.

(bezsporne, ponadto dokumenty w aktach ZUS i w aktach IV U 853/14)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać na przepisy prawa regulujące kwestię prawa ubezpieczonego do odsetek, co pozwoli na omówienie tylko tych okoliczności faktycznych, które były istotne dla rozstrzygnięcia.

Co do podstawy prawnej rozstrzygnięcia trzeba wyjaśnić, że zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy systemowej jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (do dnia 31 grudnia 2015r. – odsetek ustawowych) określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Z kolei z art. 118 ust. 1 , 1a i 2 ustawy emerytalnej wynika, że organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji z uwzględnieniem możliwości przyznania świadczenia w kwocie zaliczkowej. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust. 1, czyli 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Dodać też trzeba, że zasady wypłacania odsetek zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustalaniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1999r. Nr 12 poz. 104), wydanym na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy systemowej.

Należy zaznaczyć, że ugruntowany jest pogląd judykatury, iż brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia, jako że celem tego przepisu jest tylko skrócenie postępowania administracyjnego i sądowego, gdyż wykonując wyrok o przyznaniu prawa do świadczenia lub jego wysokości, organ rentowy zobowiązany będzie do wypłaty odsetek na mocy stwierdzenia jego odpowiedzialności przez sąd bez potrzeby powtarzania postępowania administracyjnego i ewentualnie sądowego.

W ocenie Sądu organ rentowy ponosi w niniejszej sprawie odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Pozwany w postępowaniu orzeczniczym dokonał wadliwej oceny co do niezdolności skarżącego do pracy jako
przesłanki przyznania prawa do renty, co potwierdziło postępowanie dowodowe w sprawie IV U 853/14. Wystarczające do przyjęcia, że istotne pogorszenie stanu zdrowia wnioskodawcy w ramach istniejącej już przed podjęciem zatrudnienia częściowej niezdolności do pracy, były dowody zgromadzone w postępowaniu administracyjnym. Trzeba podkreślić, że biegli powołani w sprawie IV U 853/14 dysponowali tą samą dokumentacją medyczną, którą miał w dyspozycji organ rentowy w postępowaniu orzeczniczym. W opinii ortopedy R. K. nie wskazano, aby dopiero na etapie jej sporządzenia przedłożona została taka dokumentacja medyczna, która przesądzała o zasadności wniosku o rentę. Nie wskazuje się też w tych opinii na żadne okresowe fluktuacje stanu zdrowia skarżącego, które w jakikolwiek sposób uzasadniałyby ocenę dokonaną przez Komisję Lekarską.

W opisanej sytuacji można zasadnie zarzucić pozwanemu, że nie przyznał i nie dokonał wypłaty świadczenia już w terminie 30 dni od daty badania skarżącego przez Komisję Lekarską ZUS. Bez znaczenia jest wobec tego okoliczność daty doręczenia pozwanemu odpisu prawomocnego wyroku kończącego postępowanie w sprawie IV U 853/14. Nieistotne jest również to, że ubezpieczony złożył oświadczenie o dochodach w okresie, za który przyznano świadczenie, gdyż stosowne oświadczenie można było – i należało – uzyskać już w toku postępowania administracyjnego w 2014r.

W opisanej sytuacji, na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc i przepisów powołanych wyżej, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do wypłaty odsetek ustawowych za okres do końca 2015r. i odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2016r., tj. stosownie do zmiany od tego dnia art. 481 kc, do którego odsyła art. 85 ust. 1 ustawy systemowej. Odsetki należne ubezpieczonemu przysługują do dnia zapłaty od dnia następnego po terminie płatności świadczenia za dany miesiąc, jednocześnie jednak nie wcześniej niż od 31. dnia po dacie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS.