Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XIV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sądu Rejonowego Aleksandra Smólska - Kreft

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2021 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

o rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2021 r. w Bydgoszczy

sprawy z powództwa Miasta B.

przeciwko Z. K., L. K.

o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa

1.  ustala, że nie istnieje prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Bydgoszczy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...),

1.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 1300,00 zł (tysiąc trzysta złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Aleksandra Smólska - Kreft

XIV C 3269/19

UZASADNIENIE

Powód Miasto B. wniósł przeciwko Z. K. i L. K. pozew o ustalenie, że nie istnieje prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczysta Kw nr (...) oraz o zwrot kosztów procesu wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że powód jest właścicielem zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w B. przy ul. (...), działka geodezyjna nr (...) o powszechni 0,0487ha, obręb 98 zapisanej w księdze wieczystej KW nr (...). Z nieruchomości tej w 1993 r. wyodrębniono dwa lokale mieszkalne (2A i 2). Zbyto je na rzecz ich najemców, w tym I. K.. Lokal nr 2a odłączono do księgi wieczystej Kw nr (...), oddając jej do współużytkowania wieczystego stosowny udział gruntu opisanej nieruchomości tj. 45/989 części. Część budynku posadowionego na nieruchomości uległa w 1994 r. doszczętnemu spaleniu i w rezultacie została rozebrana. Tym samym nie można mówić prawie własności lokalu, który uległ dematerializacji. Powód wywiódł, że pozwani są następcami prawnym właścicielki lokalu nr 2a, która zamarła 29 sierpnia 1995 r. Powód wskazał również interes prawny w żądaniu ustalenia sformułowanego w pozwie.

W odpowiedzi na pozew Z. K. wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczył wszystkim twierdzeniom sformułowanym w pozwie oprócz przysługującego jego zmarłej matce prawa własności spornego lokalu oraz tego, że wraz z bratem są spadkobiercami zmarłej.

L. K. również wniósł o oddalenie powództwa wskazując jedynie, że jest ono w sposób oczywisty nieuzasadnione, nie wskazując podstawy takiego stanowiska.

W toku procesu stanowiska stro nie uległy zmianie.

S ąd ustalił, co następuje:

Gmina B. jest właścicielem zabudowanej budynkiem wielomieszkaniowym nieruchomości gruntowej, położonej w B. przy ul. (...) , działka geodezyjna nr (...) o powszechni 0,0487ha, obręb 98 zapisanej w księdze wieczystej KW nr (...).

D. ód: odpis zwykły księgo wieczystej – k. 11

W budynku głównym, z wejściem od ul. (...) wyodrębniono dwa lokale - 2 i 2a. Dla lokalu 2a k ustanowiono prawo odrębnej własności na rzecz I. K. z jednoczesnym oddaniem jej w użytkowanie wieczyste stosownego udziału w gruncie w 45/989 części.

O. ść bezsporna, a nadto opinia z dnia 9 stycznia 2016 r. – k. 23-26 i 128-131akt, akt notarialny z 7 września 1993 r. – k. 45-47, odpis zwykły księgi wieczystej –k. 48-49.

W dniu 13 września 1994 r. doszło do pożaru w budynku, w wyniku którego znaczna część budynku uległa spaleniu.

D. ód: postanowienie o umorzeniu dochodzeni – k. 16 akt, pismo z dnia 15 września 1994 r. – k. 18 akt, protokół oględzin – k. 19.

Z uwagi na rozmiar zniszczeń budynku i nieracjonalność jego odbudowy wykwaterowano wszystkich lokatorów i rozebrano część dawnego budynku mieszkalnego tę, w której znajdowały się lokale nr (...) i 2a , zgodnie z treścią decyzji z dnia 4 stycznia 1995 r.

D. ód: decyzja z 4 stycznia 1995 r. - k. 21-22 i 121-122 akt, plan budynków do wyburzenia – k. 123 akt, opinia z dnia 9 stycznia 2016 r. – k. 23-26 i 128-131 akt, wizja lokalna nieruchomości – k. 108-110 akt

Lokal nr 2a obecnie nie istnieje. W pozostałej części budynku istnieje segment z wejściem od ulicy (...). Od ulicy (...) jest wejście wyłączne do lokalu handlowego. Brak wejścia do części mieszkalnej budynku od ulicy (...).

D. ód: decyzja z 4 stycznia 1995 r. - k. 21 i 135, opinia z dnia 9 stycznia 2016 r., kopia pisma (...) z dnia 14 listopada 1996 r. – k. 30, kopia pisma (...) z dnia 31 lipca 2001 r. – k. 32 i 137 akt, arkusz spisowy budynków – k. 36 – 141-142 akt,

I. K. zmarła 29 sierpnia 1995 r. Spadek po zmarłej nabyli jej synowie Z. K. i L. K..

O. ść bezsporna, a nadto dowód odpis skrócony aktu zgonu – k. 38 akt, odpis skrócony aktu urodzenia Z. K. – k. 39 akt , odpis skrócony aktu urodzenia L. K. – k. 40 akt , oświadczenie z 8 października 2012 r.

W odniesieniu do lokalu nr (...), który również uległ zniszczeniu w pożarze i znajdował się w rozebranej części budynku, Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, wyrokiem z dnia 12 października 2016 r. ustalił, że nie istnieje prawo odrębnej własności tego lokalu.

D. ód: odpis wyroku z dnia 12 października 2016 r. w sprawie sygn. akt I C 1194/15 – k. 13 akt.

S ąd zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz odpisy dokumentów z akt spawy I C 1195/15.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w sprawie, albowiem ich autentyczność nie była kwestionowana przez strony i nie wzbudziły wątpliwości Sądu, co do ich prawdziwości.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa, w tym na tej podstawie, że jest no całkowicie bezzasadne i zakwestionowali większość twierdzeń powoda.

W pierwszej kolejności należy rozważyć interes prawny powoda w wytoczeniu niniejszego powództwa. Powód oparł swoje roszczenia na treści art. 189 kpc stanowiącego, że powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W niniejszej sprawie strona powodowa wskazała, że interes ten polega na chęci i konieczności uregulowaniu rzeczywistej struktury udziałów w prawie użytkowania wieczystego ustanowionego na nieruchomości, której pozostaje właścicielem. Powód zmianę dotychczasowej struktury udziałów wywodzi z faktu wygaśnięcia prawa własności do określonego lokalu – 2a, z uwagi na jego fizyczne zniszczenie i wskazuje, że ustalenia co do struktury udziałów w użytkowaniu wieczystym, musi poprzedzić ustalenie, że nie istnieje prawo własności do zniszczonego lokalu. Powód nie posiada prawnej możliwości uzyskania wykreślenia wpisów w dziale II księgi złożonej dla lokalu nr 2a, którego właścicielem nie jest ani nie był i dokonania technicznej czynności jej zamknięcia.

W ocenie Sądu prawo własności lokalu jest prawem głównym w stosunku udziału w nieruchomości wspólnej i związanego z nim udziału we wspólności użytkowania wieczystego. To chociażby z tej przyczyny, że udział właściciela lokalu wyodrębnionego z nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi, a udział właściciela samodzielnych lokali niewyodrębnionych w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej tych lokali wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi (art. 3 ust. 3 zd. 1 ustawy lokalowej). Co więcej, w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada konstytucyjnej ochrony własności, a co za tym idzie, ustalenie ewentualnych zmian w strukturze udziałów prawa użytkowania wieczystego musi poprzedzić ustalenie zmian w zakresie prawa do odrębnej własności lokalu, w tym jego nieistnienie z uwagi na brak substratu (przedmiotu) tego prawa.

Na podstawie powyższej argumentacji Sąd doszedł do przekonania, że powód posiada interes prawny w ustaleniu że nie istnieje prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr 2a w budynku przy ul. (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), z uwagi na jego fizyczne zniszczenie. To z kolei umożliwia mu wytoczenie powództwa w oparciu o art. 189 k.p.c. i uzyskanie orzeczenia sądu stanowiącego podstawę wpisu w zakresie prawa własności (wykreślenia), a następnie uregulowanie struktury udziałów we współwłasności i w użytkowaniu wieczystym. To z kolei umożliwi powodowi zarządzanie swoją nieruchomością gruntową.

W oparciu o powyższe ustalenie, w dalszej kolejności należy rozważyć kwestię samego fizycznego zniszczenia lokalu nr 2a stanowiącego przedmiot odrębnej własności. W ocenie Sądu, z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie niezbicie wynika, że lokal ten nie istnieje. Nie istnieje również ten fragment budynku, w którym lokal się znajdował. Tymczasem przedmiotem własności może być jedynie fizycznie istniejąca rzecz, mająca charakter samoistny, dostępna i podlegająca władztwu człowieka, nadająca się do korzystania z niej zgodnie z przeznaczeniem. Taka, z której można pobrać pożytki, dochody i rozporządzić nią. Skoro nie istnieje sam lokal, nie ma przedmiotu prawa własności, Jeśli nadto nie istnieje fragment budynku, w którym lokal się znajdował nie sposób lokalu odtworzyć i przywrócić praw wiązanych z lokalem, w tym odrębnej własności. W doktrynie ( E. K. ) wywodzi się, że „ do wygaśnięcia własności lokalu konieczne jest (…) rozebranie lub zniszczenie całego budynku albo trwałe zniszczenie jego części. W sytuacji, w której budynek ulega technicznemu zużyciu, właściciele zazwyczaj dokonują jego rozbiórki, a na jego miejsce wznoszą nowy. Żadnego z właścicieli lokali nie można z powodu rozbiórki budynku pozbawić udziału we własności gruntu, a tym samym pozbawić prawa do posiadania lokalu w nowo powstającym budynku. Nie zawsze jednak budynek wielolokalowy będzie mógł być odbudowany. Taki stan rzeczy może mieć miejsce, gdy działka, na której stał budynek, nie jest działką budowlaną bądź gdy w wyniku zmiany planu miejscowego nie można tam zbudować budynku mieszkalnego bądź mieszkalno-użytkowego lub budynku wielolokalowego”.

W niniejszej sprawie do całkowitej rozbiórki części budynku doszło w 1995 r. Współwłaściciele w ogóle nie podjęli żadnych czynności w celu odtworzenia poprzedniego budynku, w tym spornego lokalu. Nieruchomość gruntowa została zagospodarowana na nowo i obecnie właściwie nie ma możliwości jej odbudowania, której to chęci pozwani nawet nie zgłosili od czasu gdy zostali następcami prawnymi zmarłej I. K.. Nie ma wiec możliwości przywrócenia fizycznego istnienia lokalu. Skoro przedmiotem prawa własności może być tylko faktycznie istniejąca rzecz, konsekwencją fizycznego jej unicestwienia będzie utrata przez właściciela przysługującego mu do rzeczy prawa własności.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach procesu orzeczono mając na uwadze przepis art. 98 §1 i 2 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Zgodnie z tą zasadą, strona która proces przegrała winna ponieść związane z tym postępowaniem koszty. Sąd uznał pozwaną za tę stronę, która przegrała proces w całości. Na zasądzoną sumę złożyły się kwoty: 900 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w wysokości obliczonej zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłaty uiszczonej od pozwu w kwocie 400,00 zł .

SSR Aleksandra Smólska - Kreft