Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2025 roku

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Przemysław Kociński

Protokolant st. sekretarz sądowy Dorota Dąbrowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2025 roku w B.

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko(...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w I.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 79.313,95 zł (siedemdziesiąt dziewięć tysięcy trzysta trzynaście złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 17 kwietnia 2024 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.383,00 zł (dziewięć tysięcy trzysta osiemdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami, w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się postanowienia o kosztach zawartego w niniejszym wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Przemysław Kociński

Sygn. akt VIII GC 1682/24

UZASADNIENIE

Powód Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w I. kwoty 79.313,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 17 kwietnia 2024 r. do dnia zapłaty. Żądanie obejmowało również zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu składający wyjaśnił, że zawarł z (...) Sp. z o.o. umowę ubezpieczenia należności handlowych – na jej podstawie był zobowiązany wobec pierwotnego wierzyciela do zapłaty ceny z tytułu sprzedaży lub dostawy towarów i/lub usług w wypadku gdyby kontrahent pierwotnego wierzyciela opóźniał się z zapłatą. W ramach prowadzonej działalności pozwany współpracował z pierwotnym wierzycielem, w związku z czym doszło do zawarcia szeregu transakcji i powstania po stronie pozwanego obowiązku zapłaty. Z powyższego jednakże (...) Sp. z o.o. się nie wywiązała. Jednocześnie powód wskazał, iż wierzytelności pierwotnego wierzyciela zostały objęte umową faktoringu zawartą z (...) S.A. W ramach trójstronnego porozumienia doszło do cesji praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia na faktora, ale jednakże ustalono, że to pierwotny wierzyciel zgłosi szkodę do powoda. W wyniku wszczętego postępowania likwidacyjnego doszło w dniu 16 kwietnia 2024 r. do wypłaty na rzecz faktora odszkodowania w łącznej wysokości 89.313,95 zł na poczet faktur VAT obciążających pozwanego. W związku z tym powód, na podstawie art. 828 § 1 k.c., wstąpił w prawa zaspokojonego wierzyciela.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu potwierdził, że dokonał w (...) Sp. z o.o. zamówienia towarów objętych fakturami wymienionymi w treści pozwu. Mimo tego wskazał, iż w jego ocenie przedłożone przez powoda dokumenty nie są wystarczające do uznania odpowiedzialności pozwanego. Przede wszystkim podniósł, iż strona powodowa nie wykazała by w czasie dokonywania sprzedaży przez pierwotnego wierzyciela obowiązywała umowa ubezpieczenia. Zakwestionowano prawidłowość zawarcia trójstronnego porozumienia, z uwagi na brak dokumentów potwierdzających uprawnienia osób podpisujących do działania w imieniu spółek. W ocenie pozwanego powód nie wykazał, by beneficjent odszkodowania był uprawniony do jego odbioru. Podniesiono, iż zapisy ogólnych warunków ubezpieczenia oraz umowy faktoringu prowadziły do wniosku, iż (...) Sp. z o.o. nie był właścicielem wierzytelności w momencie zgłaszania szkody. Nadto w ocenie pozwanego nie wykazano, aby zaistniało którekolwiek ze zdarzeń, które powodowałoby objęcie roszczeń pozwanego ochroną ubezpieczeniową.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 17 listopada 2020 r. (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. złożył wniosek o zawarcie z powodem Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowy ubezpieczenia należności handlowych Business Cover. Został on podpisany przez wiceprezesa zarządu W. Ś..

Dowód: wniosek – k. 25-33

W dniu 7 lutego 2022 roku (...) Spółka Akcyjna zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę faktoringu nr (...) z przejęciem ryzyka wypłacalności odbiorcy.

Umowa została zawarta na czas określony do dnia 6 lutego 2023 r. Postanowiono, że w przypadku jeżeli żadna ze stron na 30 dni prze upływem okresu obowiązywania umowy nie złoży drugiej stronie oświadczenia o braku jej przedłużenia to umowa ulegać będzie przedłużeniu na kolejne roczne okresy.

Termin płatności wierzytelności został określony na 90 dni.

Wierzytelności miały być przekazywane faktorowi w postaci pliku elektronicznego z zestawieniem wszystkich wierzytelności nabytych przez faktora i pozostający do zapłaty na dany dzień, przygotowany zgodnie z formatem wskazanym przez faktora.

Umowa została podpisana w imieniu faktora przez B. Ś. oraz T. G., natomiast ze strony (...) Sp. z o.o. przez Z. T. – prezesa zarządu.

Dowód: umowa faktoringu nr (...) – k. 189-192

W dniu 9 lutego 2022 r. powód Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., (...) Sp. z o.o. oraz (...) S.A. zawarły trójstronne porozumienie dotyczące postanowień uzupełniających w zakresie faktoringu pełnego do umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą nr (...).

Postanowiono, iż odstępując od postanowień części 3 pkt 1 g) OWU należności od klientów objętych porozumieniem będąc objęte ochroną ubezpieczeniową, z zastrzeżeniem pozostałych warunków umowy ubezpieczenia (§ 2 pkt 1). Strony dokonały cesji praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia na faktora odnośnie należności nabytych przez faktora z przejęciem ryzyka wypłacalności klientów na podstawie umowy faktoringu w zakresie określonym w niniejszym porozumieniu. Cesja należności w ramach umowy faktoringu objętych porozumieniem dotyczy klientów wymienionych w załączniku nr 1 do porozumienia (§ 2 pkt 2). Pomimo cesji, o której mowa w ust. 2 oraz z zastrzeżeniem postanowień porozumienia, obowiązek dokonywania czynności formalno-prawych dotyczących praw i obowiązków ubezpieczającego wynikających z umowy ubezpieczenia nadal spoczywa na ubezpieczającym. Tym samym faktor upoważnia ubezpieczającego do dokonywania obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia w zakresie należności objętych umową faktoringu, w tym do udzielenia w imieniu faktora spółce (...) Sp. z o.o. pełnomocnictwa do prowadzenia działań windykacyjnych, o których mowa w części 6 pkt 3 OWU (§ 2 pkt 3).

Postanowienia części 8 pkt 6 OWU w zakresie należności objętych umową faktoringu, dochodzonych przez faktora, stosuje się odpowiednio do faktora (§ 2 pkt 5). Wobec braku innych ustaleń, wszystkie oświadczenia i czynności ubezpieczyciela odnośnie należności nie objętych porozumieniem podejmowane są wobec ubezpieczającego. Oświadczenia i czynności ubezpieczyciela odnośnie należności objętych umową faktoringu podejmowane są wobec faktora (§ 2 pkt 6).

Zgłoszenia wniosku windykacyjno-szkodowego lub zgłoszenia niezapłaconych należności lub zgłoszenia wypadku prawnego dokonuje ubezpieczający bez względu na to, która strona jest właścicielem należności. (…). W przypadku, gdy właścicielem należności jest faktor, ubezpieczający zobowiązany jest wówczas do przekazania ubezpieczycielowi oprócz dokumentów określonych w pkt 4 i) umowy ubezpieczenia, potwierdzenia nabycia należności, wykazu, które ze zgłaszanych należności przysługują ubezpieczającemu, a które faktorowi, kopię umowy faktoringu oraz pisma zawiadamiającego klienta o cesji danych należności na faktora (§ 2 pkt 10). Na mocy porozumienia ubezpieczający przenosi na faktora, a ubezpieczyciel na podstawie części 8 pkt 5 OWU wyraża na to zgodę, prawa do odszkodowania za należności objęte porozumienie, które zostały nabyte przez faktora. Odszkodowanie wypłacane jest faktorowi (….) lub ubezpieczającemu wyłącznie za pisemną zgodą faktora wyrażoną pod rygorem nieważności (§ 2 pkt 11).

Porozumienie dotyczy klientów wymienionych w załączniku nr 1 do porozumienia. Zmiana w/w załącznika dotycząca zmiany klienta lub klientów nie stanowi zmiany porozumienia, wymaga jedynie poinformowania o tym ubezpieczyciela na wskazany adres mailowy z jednoczesnym powiadomieniem ubezpieczającego za pośrednictwem poczty elektronicznej na wskazany adres (§ 7 pkt 1). Każda zmiana porozumienia, za wyjątkiem zmiany określonej w ustępie 1 niniejszego §, wymaga formy pisemnej, pod rygorem nieważności (§ 7 pkt 2). Jeżeli umowa ubezpieczenia zawarta na okres ubezpieczenia wskazany w § 1 ust. 1 porozumienia zostanie przedłużona na kolejny okres ubezpieczenia albo zostanie zawarta nowa umowa ubezpieczenia, tak, że zachowana zostanie ciągłość stosunku prawnego ubezpieczenia i jednocześnie obowiązuje umowy faktoringu, porozumienie pozostaje w mocy (§ 7 pkt 5).

Porozumienie zostało podpisane w sposób elektroniczny przez A. K., K. N. (ubezpieczyciel), B. Ś., T. G. (faktor) oraz W. Ś. (ubezpieczający).

Dowód: porozumienie wraz z załącznikiem – k. 44-67, płyta CD na k. 193

W dniu 23 marca 2022 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarł z powodem Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umową ubezpieczenia należności handlowych Business Cover, potwierdzonej polisą numer (...). Okres obowiązywania umowy określono na 1 stycznia 2023 roku – 31 grudnia 2023 roku

W ramach powyższego przyznano limit automatyczny w wysokości 200.000 zł. Strony ustaliły również franszyzę integralną w kwocie 1.000 zł.

Dokument został podpisany elektronicznie przez A. K. i M. P..

Dowód: polisa – k. 17-24, pełnomocnictwa – płyta CD na k. 193

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia Należności Handlowych Business Cover (dalej OWU) ubezpieczyciel obejmował ochroną należności, które:

a)  powstały w ramach obowiązywania limitu kredytowego lub limitu automatycznego, oraz

b)  są bezsporne i na dzień zajścia wypadku ubezpieczeniowego nieprzedawnione, oraz

c)  powstały w okresie obowiązywania umowy ubezpieczenia w związku z działalnością gospodarczą wskazaną w polisie, oraz

d)  powstały z tytułu sprzedaży lub dostawy towarów lub usług, a ubezpieczający tę sprzedaż lub dostawę wykonał na rzecz klienta, oraz

e)  przysługują ubezpieczającemu od klienta, który ma siedzibę w kraju o ratingu pozwalającym na objęcie ochroną ubezpieczeniową, oraz

f)  wynikają z faktur, które ubezpieczający wystawił zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, oraz

g)  należą do ubezpieczającego co najmniej od momentu, w którym zgłosił on wniosek windykacyjno-szkodowy – chyba, że ubezpieczyciel wcześniej, z zachowaniem formy dokumentowej pod rygorem nieważności, zgodził się, aby ubezpieczający stał się ich właścicielem później, oraz

h)  powstały gdy trwała ochrona ubezpieczeniowa, która dotyczy danego klienta (§ 3 ust. 1 OWU).

Przez wypadek ubezpieczeniowy strony ustaliły zdarzenie, które polega na tym, że ubezpieczający nie otrzymał od klienta zapłaty ubezpieczonych należności z powodu:

a)  faktycznej niewypłacalności klienta,

b)  prawnie potwierdzonej niewypłacalności klienta (wypadku prawnego). (§ 2 ust. 1 OWU).

Faktyczna niewypłacalność klienta występuje, gdy nie zapłacił on należności w całości lub części, zanim upłynął okres windykacji (§ 2 ust. 2 OWU).

Ubezpieczający powinien m.in. przesłać windykacyjno-szkodowy, co oznacza, że zleca windykację, w tym przypadku ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie gdy wystąpi faktyczna lub prawnie potwierdzona niewypłacalność klienta (§ 6 ust. 1). Wypadek ubezpieczeniowy faktycznej niewypłacalności klienta zachodzi pod warunkiem, że ubezpieczający wyśle wniosek windykacyjno-szkodowy najpóźniej w dniu, w którym upływa maksymalny okres ochrony, liczony od najdawniej wymagalnej niezapłaconej należności (§ 6 ust. 2 OWU).

Ubezpieczyciel ustala wysokość szkody po odliczeniu od salda należności ubezpieczonych: należności odzyskanych, a następnie innych potrąceń, o ile są przewidziane w polisie. Odszkodowanie jest równe tak wyliczonej szkodzie, po odjęciu udziału własnego ubezpieczającego. Ubezpieczyciel odlicza udział własny według postanowień umowy ubezpieczenia, która obowiązuje w momencie postania ubezpieczonych należności (§ 7 ust. 4 OWU).

Gdy zajdzie wypadek ubezpieczeniowy, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie na podstawie decyzji odszkodowawczej. Zrobi to w ciągi 30 dni m.in. od daty faktycznej niewypłacalności (§ 8 ust. 1 OWU). Z chwilą zapłaty odszkodowania na ubezpieczyciela przechodzą – do wysokości wypłaconego odszkodowania – roszczenia ubezpieczającego wobec klienta lub osoby trzeciej, która odpowiada za szkodę (regres ubezpieczeniowy). Ubezpieczający ma obowiązek podjąć wszelkie działania faktyczne i prawne, które są niezbędne do potwierdzenia, że te roszczenia przechodzą na ubezpieczyciela (§ 8 ust. 4 OWU). Ubezpieczający może przenieść prawo do odszkodowania na osobę trzecią (cesja) tylko po warunkiem, że uzyska na to zgodę ubezpieczyciela w formie pisemnej pod rygorem nieważności (§ 8 ust. 5 OWU).

Poprzez okres windykacji strony ustaliły okres wymagany do tego, aby stwierdzić wypadek ubezpieczeniowy z powodu faktycznej niewypłacalności danego klienta, określony w polisie. Rozpoczyna się on w dniu, w którym ubezpieczający przesłał wniosek windykacyjno-szkodowy.

Dowód: Ogólne Warunki Ubezpieczenia – k. 34-41

W dniu 8 maja 2023 r. strony zawarły załącznik do Trójstronnego Porozumienia dotyczącego postanowień uzupełniających w zakresie faktoringu pełnego do umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą nr (...).

W ramach powyższego został wymieniony pozwany, pod numerem klienta (...).

Dowód: załącznik – k. 68-69

W dniu 7 sierpnia 2023 r. powód wydał pozytywną opinię i wyraził zgodę na współpracę (...) Sp. z o.o. z pozwanym

Dowód: opinia ubezpieczyciela dotycząca limitu automatycznego – k. 165

(...) Sp. z o.o., w związku z prowadzą współpracą gospodarczą i zawieranymi transakcjami, wystawił w stosunku do pozwanego następujące faktury VAT:



(...) w dniu 24 sierpnia 2023 r. na łączną kwotę 24.324,18 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 23 września 2023 r.,



(...) w dniu 30 sierpnia 2023 r. na łączną kwotę 6.305,57 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 29 września 2023 r.,



(...) w dniu 30 sierpnia 2023 r. na łączną kwotę 17.755,97 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 29 września 2023 r.,



(...) w dniu 31 sierpnia 2023 r. na łączną kwotę 14.386,84 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 30 września 2023 r.,



(...) w dniu 7 września 2023 r. na łączną kwotę 11.197,67 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 7 października 2023 r.,



(...) w dniu 21 września 2023 r. na łączną kwotę 11.204,03 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 21 października 2023 r.,



(...) w dniu 6 października 2023 r. na łączną kwotę 20.550,63 zł brutto, w związku z zamówieniem numer (...), termin płatności określono na dzień 5 listopada 2023 r.,

Dowód: faktury VAT wraz z dokumentami dostawy – k. 70-83

Pismem z dnia 5 października 2023 r. (...) Sp. z o.o. poinformował pozwanego o zawarciu umowy faktoringu z (...) S.A., na mocy której dokonano przelewu na rzecz przedmiotowego podmiotu wszystkich wierzytelności pieniężnych przysługujących im obecnie i w przyszłości od pozwanego z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług. Podano, iż wystawiane faktury, potwierdzające istnienie oraz zbycie wierzytelności objętych umową faktoringu, będą zawierały szczegółową informacje w tym przedmiocie, ze wskazaniem podmiotu na rzecz którego ma zostać dokonana zapłata oraz numeru rachunku bankowego.

Dowód: informacja wraz z potwierdzeniem nadania – k. 42-43

W dniu 20 grudnia 2023 r. (...) Sp. z o.o. złożył wniosek windykacyjno-szkodowy w ramach polisy (...). Jako dłużnika wskazano pozwanego, saldo należności określono na 100.141,56 zł, składające się z następujących dokumentów: faktury nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), oraz nota (...), nota (...).

Dowód: wniosek windykacyjno-szkodowy – k. 87-88

Od 20 grudnia 2023 r. powód prowadził w stosunku do pozwanego działania mające na celu uiszczenia należności wynikających z faktur objętych wnioskiem windykacyjno-szkodowym. W tym celu kontaktowano się telefonicznie z przedstawicielami pozwanego, wysyłano wiadomości e-mail oraz sms.

Dowód: wykaz czynności – k. 167-185, wiadomość e-mail – k. 186-187

W dniu 20 grudnia 2023 r. D. G. jako uprawniony do reprezentowania pozwanego oświadczył, iż uznaje w imieniu w/w spółki roszczenia (...) Sp. z o.o. w łącznej kwocie 100.141,56 zł z tytułu niezapłaconych faktur nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), nota (...), nota (...). Potwierdził nabycie i odbiór towarów/nabycie i prawidłowość wykonanych usług, wskazanych na ww. fakturach. Nie zgłosił żadnych zastrzeżeń co do ilości i jakości odebranego towaru. Zobowiązał się do spłaty zaległego zobowiązania w ratach w wysokości min. 20 tys. zł do 29 lutego 2024 roku.

Dowód: oświadczenie – k. 84

Pismem z dnia 12 kwietnia 2024 r. powód poinformował (...) S.A., iż w ramach polisy nr (...), sprawa szkodowa nr (...), dłużnik (...) Sp. z o.o., wypłaci odszkodowanie w wysokości 89.313,95 zł, przy uwzględnieniu wkładu własnego w wysokości 9.923,77 zł (10%).

Dowód: pismo – k. 89-90

W dniu 16 kwietnia 2024 r. powód przelał na rachunek (...) S.A. kwotę 89.313,95 zł tytułem „ (...)/ za (...) (...) SP. Z O.O.”.

O powyższym, pismem z dnia 17 kwietnia 2024 r., powód poinformował pozwanego, wskazując, iż w związku z tym doszło do zmiany wierzyciela w/w zakresie. Jednocześnie wezwano pozwanego do zapłaty wypłaconego odszkodowania w terminie 3 dni.

Dowód: przelew – k. 91, pismo – k. 92

W dniu 24 kwietnia 2024 r. pozwany przelał na rachunek powoda kwotę 10.000 zł tytułem „/ (...),(...)/numer sprawy (...).

Dowód: potwierdzenie przelewu – k. 188

W dniu 27 maja 2024 r. powód skierował do pozwanego ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 79.313,95 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 17 kwietnia 2024 r. do dnia zapłaty. Termin oznaczono na dzień 31 maja 2024 r. pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 93-97

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, a także dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, a przedłożone przez obie strony procesu, których wiarygodność nie budziła wątpliwości. W tym miejscu należało jedynie wskazać, iż kwestia braku wykazania określonej okoliczności (zawarcia skutecznej umowy) jest czymś odmiennym od zagadnienia prawdziwości dokumentu mającego ją wykazać. Tym samym twierdzenia pozwanego, który odwoływał się do braku udowodnienia tego, iż doszło do zawarcia umowy faktoringu czy też trójstronnego porozumienia, nie stanowił jednocześnie zaprzeczenia wiarygodności złożonych przez stronę powodową dokumentów.

Sąd pominął, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. wszelkie pozostałe wnioski dowodowe zgłoszone przez strony, a które nie zostały uprzednio rozpoznane. Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy, ich przeprowadzenie nie było istotne dla rozstrzygnięcia sprawy – zgromadzony materiał dowodowy był bowiem w pełni wystarczający do wydania końcowego rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Przechodząc do merytorycznej oceny ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego należało w pierwszej kolejności, podkreślić, iż w sprawie bezspornym było, iż pozwanego oraz (...) Sp. z o.o. łączyła współpraca, w ramach której nabył on w okresie od sierpnia do października 2023 r. towary, za które sprzedający wystawił faktury VAT nr (...) na łączną kwotę ponad 100 tys. złotych. Nie było również przedmiotem sporu to, iż towary objęte rzeczonym dokumentami księgowymi zostały dostarczone do pozwanego, który odebrał je bez zastrzeżeń i do dnia wydania wyroku nie rozliczył się w całości z tego tytułu.

Powód natomiast, nie będąc stroną w/w stosunków obligacyjnych, dochodził swego roszczenia w oparciu o art. 828 § 1 k.c. Stosownie do jego treści jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela. Przepis ten zawiera regulację regresu ubezpieczeniowego, jako jednej z postaci wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela, o których mowa w art. 518 § 1 pkt 4 k.c., przy czym przejście roszczenia na ubezpieczyciela następuje z mocy prawa. Ubezpieczyciel staje się wierzycielem dopiero w momencie zapłaty odszkodowania i nabywa wierzytelność tylko do wysokości dokonanej zapłaty. Jak wynika z powyższego przesłankami nabycia prawa dochodzenia wypłaconego odszkodowania (regresu) jest wypłata odszkodowania ubezpieczeniowego oraz wykazanie odpowiedzialności sprawcy. Co więcej jak przyjmuje się w orzecznictwie przepis art. 828 § 1 k.c., mówiący o osobie odpowiedzialnej za szkodę, jest traktowany szeroko i jego brzmienie nie daje podstaw do rozróżniania zakresu odpowiedzialności regresowej sprawcy szkody w zależności od tego, czy odpowiada on na podstawie przepisów o czynach niedozwolonych, czy z tytułu niewykonania (nienależytego wykonania) umowy (vide: wyrok SN z 30 czerwca 2005 r., IV CK 784/2004, LEX nr 1633087, M. Kondek, Art. 828 w: k.c. red. Osajda 2017, wyd. 17, opubl. Legalis).

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt, że powodowe towarzystwo ubezpieczeniowe (jako ubezpieczyciel poszkodowanej spółki) wypłaciło odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia należności handlowych w wysokości 89.313,95 zł. Powyższe nastąpiło na rachunek bankowy (...) S.A. – (...) Sp. z o.o. Okoliczność wypłaty odszkodowania oraz podmiotu, który stał się jego beneficjentem, nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. Warto również wskazać, iż przedmiotem sporu nie było również to, że pozwany, po wypłacie odszkodowania i skierowaniu w jego kierunku działań windykacyjnych przez powoda, uiścił na rzecz ubezpieczyciela kwotę 10.000 zł.

W świetle powyższego w ocenie Sądu nie ulegało wątpliwości, iż doszło do wykazania przez stronę powodową przesłanek uprawniających do przyjęcia, iż miało miejsce skuteczne przeniesienie wierzytelności przysługujących pierwotnie (...) Sp. z o.o. względem pozwanego – nie tylko bowiem doszło do wykazania odpowiedzialności pozwanej spółki (która potwierdziła brak płatności), ale również okoliczności wypłaty odszkodowania. Wykazano również to, iż owo przejście miało miejsce najpierw wobec faktora, a następnie, powoda jako ubezpieczyciela.

Powyższego stanowiska nie mogły zmienić zarzuty strony pozwanej, które skupiały się na podważaniu prawidłowości czynności pierwotnego wierzyciela, a także ubezpieczyciela w świetle zawartej umowy faktoringu oraz trójstronnego porozumienia. Powyższe w ocenie Sądu charakteryzowały się bardzo wybiórczym spojrzeniem na zagadnienia objęte zgłoszonym roszczeniem, bez niezbędnego w przypadkach, gdy występuje kilka wzajemnie powiązanych ze sobą stosunków prawnych, holistycznego ujęcia tematu.

Odnosząc się do powyższego w sposób bardziej szczegółowy należało w pierwszej kolejności wskazać, iż niezasadnym był zarzut związany z brakiem wykazania, iż powoda oraz (...) Sp. z o.o. łączyła w dacie sprzedaży umowa ubezpieczenia. Wskazać należało, iż powód do pozwu przedłożył nie tylko pierwotny wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia, a odnoszący się do roku 2021 r., ale również polisę obejmującą cały rok 2023. Mając na uwadze, iż w treści trójstronnego porozumienia wskazano na ubezpieczenie istniejące w roku 2022, zasadnym była konkluzja, iż doszło do przedłużania jego trwania na dalsze, roczne okresy. Składając odpowiedź na pozew pozwany skupił się zaś tylko i wyłącznie na treści owego porozumienia, całkowicie pomijając polisę obejmującą cały rok 2023 r., która dotyczyła okresu w jakim powstały wierzytelności objęte żądaniem pozwu.

W dalszej kolejności podkreślenia wymagało, iż niezasadnym okazały się wątpliwości pozwanego w zakresie uprawnień osób podpisujących trójstronne porozumienie. Strona powodowa, w piśmie stanowiącym odpowiedź na zarzuty zawarte w treści odpowiedzi na pozew, w sposób jasny i klarowny wyjaśniła przyczyny jakie legły u podstaw tego, iż wydruk dołączony do pozwu zawierał wyłącznie oznaczenie niektórych tylko osób. Konsekwencją powyższego było również przedłożenia na płycie CD zapisu rzeczonej umowy w formacie w jakim została faktycznie zawarta wraz z pełnomocnictwami, które wykazują uprawnienia poszczególnych osób do działania w imieniu podmiotów zawierających analizowany kontrakt. W ocenie Sądu powyższe w pełni wyjaśniało podniesione przez pozwanego wątpliwości i jednocześnie udowadniało, iż trójstronne porozumienie zostało zawarte w sposób ważny i skuteczny.

Wbrew wskazaniom pozwanego beneficjent odszkodowania, a więc (...) S. A. był uprawniony od jego otrzymania. W tym zakresie wystarczyło wskazać na § 2 ust. 2 umowy faktoringu, który jasno stwierdzał, iż strony dokonały cesji praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia na faktora. Jednocześnie w ust. 11 strony postanowiły w sposób wyraźny i jednoznaczny, że ubezpieczający (a więc pierwotny wierzyciel) przenosi na faktora ( (...) S.A.), a ubezpieczyciel (powód) na podstawie części 8 pkt 5 OWU wyraża na to zgodę, prawa do odszkodowania za należności objęte porozumieniem, które zostały nabyte przez faktora. Nadto jasno wskazano, iż odszkodowanie wypłacane jest faktorowi, ze wskazaniem numeru rachunku bankowego. Tym samym skoro to faktor był w momencie wypłaty odszkodowania właścicielem wierzytelności, to również i on był i mógł być beneficjentem rzeczonego świadczenia.

Kolejny zarzut wskazany w treści odpowiedzi na pozew podnosił, iż z uwagi na anonimizację porozumienia brak było możliwości ustalenia, czy wierzytelności obciążające pozwanego faktycznie zostały objęte analizowaną umową. W tym zakresie należało podkreślić, iż o ile faktycznie pierwotny załącznik dołączony do rzeczonego dokumentu został całkowicie zaanomizowany, o tyle już załącznik z dnia 8 maja 2023 r. umożliwiał odczytanie podmiotów w nim wskazanych. Istotnym jest w tym miejscu podkreślenie, iż możliwość modyfikowania rzeczonego załącznika, bez konieczności zmiany umowy, wynikała wprost z § 7 ust. 1 porozumienia. Tym samym uznać należało, iż strony skutecznie rozszerzyły zakres podmiotowy analizowanej umowy. Jednocześnie nie miało znaczenia to, że wierzytelności obciążające pozwanego powstały po sporządzeniu w/w załącznika. Podkreślić bowiem należało, iż przedmiotem umowy faktoringu nie były oznaczone, pojedyncze wierzytelności, tylko swoiste ich grupy, odnoszące się do konkretnego podmiotu, w tym te, które miały dopiero powstać. W związku z tym już samo wymienienie pozwanego w analizowanym załączniku datowanym na dzień poprzedzający wystawienie faktur objętych postępowaniem stanowiło wystarczającą podstawę do uznania, iż doszło do skutecznego objęcia rzeczonych należności umową faktoringu.

Wynikiem jedynie wybiórczego spojrzenia na okoliczności sprawy był również kolejny zarzut pozwanego, który sprowadzał się do twierdzenia, iż skoro pkt 3 ppkt g) OWU odnosił się tylko do wierzytelności należących do ubezpieczającego, to z uwagi na umowę faktoringu i wynikającą z niej cesję, w momencie składania wniosku windykacyjno-szkodowego nie należały one do (...) Sp. z o.o., a więc nie mogły zostać objęte ubezpieczeniem. Skarżący jednakże, zapewne przez przeoczenie, całkowicie zapomniał o tym, iż w zapisach trójstronnego porozumienia strony, w § 2 pkt 1, odstąpiły od w/w zapisu OWU, wskazując, iż należności od klientów objętych porozumieniem będą objęte ochroną ubezpieczeniową. Tym samym, o ile faktycznie w chwili składania w/w wniosku ubezpieczający nie był już wierzycielem w stosunku do należności objętych żądaniem, o tyle z uwagi na powyższy zapis doszło do odpowiedniej modyfikacji zapisów OWU i objęcia ubezpieczeniem również wierzytelności podlegających faktoringowi.

Pozwany w treści odpowiedzi na pozew zarzucił także, iż w sprawie nie doszło do wykazania, iż zaistniało którekolwiek ze zdarzeń, które powodowałoby objęcie roszczeń ochroną ubezpieczeniową. W tym zakresie należało jednakże wskazać, iż po pierwsze w okolicznościach niniejszej sprawy zaszły wszystkie okoliczności wskazane z części 3 ust. 1 OWU, a które stanowiły o zakresie objęcia umową ubezpieczenia. W szczególności w sprawie wystąpił tzw. wypadek ubezpieczeniowy, wyrażający się w faktycznej niewypłacalności klienta (część 2 ust. 1 OWU) – nie doszło bowiem do zapłaty należności w całości lub w części, zanim upłynął okres windykacji (cześć 2 ust. 2 OWU). Nadto, nawiązując do podniesionego przez pozwanego zapisu części 4 ust. 1 OWU, doszło do wydania przez ubezpieczyciela pozytywnej opinii, która została przedłożona wraz z pismem stanowiącym odpowiedź na odpowiedź na pozew (k. 165). Tym samym przedmiotowy zarzut pozwanego należało ocenić jako całkowicie nieuzasadniony.

Mając na uwadze wszystko powyższe, w ocenie Sądu z jednej strony powód wykazał, iż stał się podmiotem, któremu przysługiwały wierzytelności wskazane w treści pozwu (co do zasady i wysokości), z drugiej zarzuty i wątpliwości podniesione przez pozwanego nie znalazły jakiegokolwiek potwierdzenia w treści zgromadzonego materiału dowodowego. Tym samym, podstawie art. 828 § 1 k.c., Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 79.313,95 złotych (jako kwotę będącą różnicą między odszkodowaniem wypłaconym poszkodowanemu przez powoda czyli 89.313,95 złotych oraz kwotą zapłaconą przez pozwanego tj. 10.000,00 złotych).

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 7 i art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790). Nie ulegało żadnej wątpliwości, iż umowy pomiędzy pierwotnym wierzycielem a pozwanym spełniały przesłanki do uznania ich za transakcję handlową w rozumieniu powyższej ustawy. Skoro zaś, w wyniku zapłaty odszkodowania, powód wszedł we wszelkie prawa przysługujące ubezpieczającemu, to powyższe odnosiło się również do kwestii rodzaju odsetek. Jako datę początkową zasądzenia przedmiotowych należności, zgodnie z żądaniem pozwu, przyjęto dzień następny po wypłacie odszkodowania, a więc 17 kwietnia 2024 roku.

W sprawie kosztów procesu orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 99 k.p.c. przesądzając o obowiązku zwrotu przez pozwanego jako przegrywającego w całości, wydatków poniesionych przez powoda w łącznej wysokości 9.383,00 zł, na co składało się wynagrodzenie pełnomocnika na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości 5.400,00 zł, 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 3.966 zł opłaty sądowej od pozwu.

Nadto zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. W związku z powyższym Sąd zasądził od kwoty 9.383,00 zł odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Przemysław Kociński