Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2024 roku

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Przemysław Kociński

Protokolant st. sekretarz sądowy Dorota Dąbrowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2024 roku w B.

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) Spółki jawnej z siedzibą w B.

przeciwko Zakładowi (...) z siedzibą w B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.809,61 zł (pięć tysięcy osiemset dziewięć złotych sześćdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami:

a.  ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od następujących kwot:

i.  409,64 zł od dnia 17 listopada 2022 r. do dnia zapłaty,

ii.  1.899,98 zł od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty,

(...).  250,92 zł od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

iv.  1.068,50 zł od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

v.  90,04 zł od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

vi.  90,04 zł od dnia 2 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

vii.  90,04 zł od dnia 2 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

viii.  90,04 zł od dnia 9 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

ix.  131,65 zł od dnia 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

b.  ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.688,76 zł od dnia 30 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.217,00 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami, w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się postanowienia o kosztach zawartego w niniejszym wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Przemysław Kociński

Sygn. akt VIII GC 1001/24

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka jawna z siedzibą w B. wniósł o zasądzenie od pozwanego Zakładu (...) z siedzibą w B. łącznej kwoty 5.809,61 zł wraz z odsetkami od kwot i dat szczegółowo wskazanymi w treści pozwu. Ponadto żądanie obejmowało zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż strony stale współpracowały ze sobą, w ten sposób, że powód realizował na rzecz pozwanego serwisy oraz naprawę użytkowanych przez niego pojazdów. Za wykonane czynności strona pozwana nie uiściła należnego wynagrodzenia, pomimo kierowanych wezwań. Na żądanie pozwu składała się kwota 4.120,85 zł z tytułu wykonanych usług oraz 1.688,76 zł stanowiąca rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Jednocześnie powód wskazał, iż pomiędzy stronami powstał spór z innego stosunku prawnego związanego z realizacją inwestycji w zakład naprawy pojazdów prowadzony przez powoda – w związku z tym pozwany próbował nieskutecznie dokonać potrąceń wzajemnych należności, które mu nie przysługiwały.

Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 29 kwietnia 2024 r. (sygn. akt VIII GNc 143/24) orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Motywując powyższe potwierdził wykonanie przez powoda czynności, które objęte były żądaniem pozwu. Jednocześnie jednakże wskazał, iż roszczenie jest nieuzasadnione gdyż doszło do kompensaty wzajemnych należności. W tym zakresie pozwany powołał się na swoje oświadczenie z dnia 1 grudnia 2022 r., w którym zestawił wystawioną przez siebie fakturę nr (...) z należnościami strony przeciwnej. Jednocześnie wyjaśnił, iż wbrew wskazaniom powoda roszczenie przedstawione do potrącenia mu w pełni przysługuje – ma bowiem związek z zawartą pomiędzy stronami umową o wykonanie oraz instalację wentylacji mechanicznej i klimatyzacji w zakładzie powoda, która nie została rozliczona w całości. Pozwany wskazał, iż wykonał na rzecz powoda prace oraz dostarczył materiały i elementy, za które wystawił faktury VAT nr (...), które strona przeciwna nie zapłaciła. Nadto podniósł, iż część prac i elementów dotyczyła domu jednorodzinnego należącego do prezesa powodowej spółki – w tym zakresie doszło do korekty faktury nr (...) z uwagi na odebrane urządzenie w postaci centrali wentylacyjnej. Z ostrożności pozwany w treści sprzeciwu zgłosił zarzut potrącenia wierzytelności dochodzonych przez powoda w niniejszym postępowaniu ze swoimi wierzytelnościami z tytułu wystawionych trzech w/w faktur. W tym zakresie podniósł, iż przysługujące mu należności zostały uprawdopodobnione dokumentem potwierdzającym ich uznanie przez powoda, gdyż zostały one przez rzeczoną spółkę ujęte w rozliczeniach z Urzędem Skarbowym.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 września 2021 r. powód (...) Spółka jawna z siedzibą w B. zawarł z pozwanym Zakładem (...) z siedzibą w B. umowę, na podstawie której pozwany zobligował się do wykonania instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji w ramach zadania „Rozbudowa z przebudową i nadbudową istniejących budynków na budynek usługowy z częścią biurową – stacja kontroli pojazdów z warsztatem”. Strony określiły termin rozpoczęcia prefabrykacji w dniu 21 września 2021 r., rozpoczęcia montażu – 28.09.2021 r., a zakończenie robót – 30 czerwca
2022 r.

Wynagrodzenie wykonawcy za roboty i zakres prac będący przedmiotem umowy określiły na kwotę 249.000 zł netto, powiększone o należny podatek VAT. Ustalono, iż zakres umowy uwzględnia zastosowanie zamiennych rozwiązań technicznych uzgodnionych przez strony i zaakceptowanych przez zamawiającego z zastrzeżeniem zapewnienia takich samych parametrów technicznych jakie wynikają z pierwotnej dokumentacji projektowej (§ 6)

Podstawę do rozliczenia stanowić miały faktury częściowe i końcowa wystawione przez wykonawcę i doręczone zamawiającemu w danym okresie rozliczeniowym. Faktury częściowe miały być wystawiane zgodnie ze stanem zaawansowania robót na obiekcie (§ 7 ust. 1).

Zakres umowy nie obejmował: robót budowlanych (obróbka otworów w przegrodach – ściany, stropy, dach), doprowadzania i podłączenia instalacji ciepła technologicznego do nagrzewnic, doprowadzenia zasilania elektrycznego do szaf zasilająco-sterujących oraz urządzeń klimatyzacyjnych na dachu) (§ 7 ust. 8).

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: umowa wraz z kosztorysem – k. 112-123

W dniu 30 marca 2022 r. doszło do podpisania aneksu nr 1, w którym zmieniono termin zakończenia robót na dzień 30 września 2022 r. Przedmiotowy dokument został opatrzony popisami i pieczątkami stron.

Dowód: aneks nr 1 – k. 140

W dnia 4 lipca 2022 r. K. K. przesłał do pozwanego wiadomość mailową zatytułowaną „kominki dachowe dom (...), gdzie wymieniono 5 pozycji, w ramach których podano średnice otworów oraz kąty nachylenia dachu. Wskazano również na kolor – antracyt RAL7016.

Dowód: wiadomość mailowa – k. 129

W wiadomości mailowej z dnia 15 lipca 2022 r. skierowanej do K. K., zatytułowanej (...) o kosztach dodatkowych”, w odpowiedzi na wiadomość z 4.07.2022 r., J. K. wskazał, iż z uwagi na przedłużającą się budowę przesyła wykaz wraz z cenami tego co zostało dodatkowo zrobione i wykonane na zlecenie pozwanego z podziałem na lokalizację w B. oraz dom (elementy bez montażu). Jednocześnie wskazał, iż elementy dla B. zostaną ujęte w przyszłym aneksie do umowy, który powinien zamieniać również datę zakończenia oraz wartość. Na elementy dla domu poprosił o przesłanie oficjalnego zamówienia.

Dowód: wiadomość mailowa z 15.07.2022 r. – k. 130-131

W dniu 19 lipca 2022 r. (...) Sp. z o.o. wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT końcową nr (...) na kwotę 14.800,59 zł brutto tytułem „(...)

Dowód: faktura nr (...) – k. 126

W dniu 22 lipca 2022 r. pozwany wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 15.116,70 zł tytułem „Dostawa elementów wentylacyjnych”. Termin płatności określono na dzień 5 sierpnia 2022 r.

Dowód: faktura – k. 133

W dniu 29 lipca 2022 r. pozwany wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 34.071,00 zł tytułem „Dostawa elementów wentylacyjnych”. Termin płatności określono na dzień 5 sierpnia 2022 r.

Dowód: faktura – k. 134

W wiadomości mailowej z dnia 29 lipca 2022 r. skierowanej do K. K., J. K. przesłał faktury nr (...) wskazując, iż jedna dotyczy warsztatu, a druga domu. Do przedmiotowej wiadomości został załączony również szczegółowy wykaz określający pozycje składające się na kwoty ujęte w przesłanych fakturach wraz z cenami jednostkowymi. W przypadku faktury (...) wskazano:



centrala wentylacyjna z automatyką – 21.500,00 zł netto,



cokoły stalowe izolowane do dachów skośnych malowane (7016) – 4 x 900 zł/szt + 1 x 500 zł = 4.100 zł netto,



podstawy dachowe stalowe malowane (7016) – 4 x 450 zł/szt. + 1 x 300 zł = 2.100 zł netto.

Wymieniono również elementy, których nie udało się dotychczas wykonać bądź dostarczyć.

Dowód: wiadomość mailowa wraz z załącznikami – k. 132-135

W ewidencji (...) za rok 2022 r. w lipcu powód ujął wystawioną przez pozwanego fakturę nr (...) w wysokości netto 27.700,00 zł, podatek – 6.371,00 zł.

Dowód: informacja o podatniku – k. 273

W dniu 16 sierpnia 2022 r. pozwany dokonał pomiarów i regulacji wydajności powietrza instalacji wentylacyjnej w B..

W dniu 31 sierpnia 2022 r. pozwany wystawił protokół zaawansowania robót nr (...), który odnosił się do prac wykonanych w okresie od 1.08 do 31.08.2022 r. Wartość wykonanych prac określono na kwotę 20.000 zł, w poprzednim miesiącu na 25.000 zł, wskazano, iż do zapłaty pozostaje 14.000 zł. Przedmiotowy dokument został podpisany i opatrzony pieczątką powoda.

W tym samym dniu pozwany wystawił w stosunku do powoda fakturę nr (...) na kwotę 24.600 zł brutto (20.000 zł netto) tytułem „Wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji w budynku stacji kontroli pojazdów z warsztatem”. Przedmiotowy dokument został podpisany i opatrzony pieczątką powoda.

Dowód: protokół – k. 136-137, faktura (...) – k. 138, protokół zaawansowania – k. 139

W wiadomości mailowej z 27 września 2022 r. J. K. przesłał do K. K., projekt wentylacji dla domu jednorodzinnego w P. wraz z kosztorysem. Wskazano, iż nie zawiera on wartości zakupionej centrali wentylacyjnej oraz przejść dachowych z podstawami, które miały zostać dostarczone na obiekt. Jednocześnie poproszono o uregulowanie zaległej płatności wynikającej z faktury numer (...). Wskazano również na konieczność przesłania harmonogramu terminowego pozostałych prac w Stacji Kontroli Pojazdów, gdzie brakuje frontu robót (brak okładzin ceramicznych na ścianach i w kanale technicznym) oraz sporządzenia aneksu określającego nowy termin zakończenia prac.

Dowód: wiadomość z 27.09.2022 r. wraz z załącznikami – k. 143-147

Pismem dnia 14 października 2022 r. G. K. zwrócił się do pozwanego o niezwłoczne odebranie rekuperatora, który został pozostawiony na jego nieruchomości w P.. Wskazał, iż w/w urządzenie zostało przywiezione mimo, że go nie zamawiał – był jedynie zainteresowany wyceną kompleksowej instalacji rekuperacji domu mieszkalnego, którego częścią mogłoby być rzeczone urządzenie.

Dowód: pismo z 14.10.2022 r. wraz potwierdzeniem nadania – k. 236-237

Pozwany zakończył wykonywanie zadania określonego umową nr (...) w dniu 17 października 2022 r., zgłoszenie powyższego faktu nastąpiło w dniu 19 października 2022 r. W treści końcowego protokołu odbioru robót wskazano, iż roboty wykonano zgodnie z umową, ich jakość oceniono jako dobrą, nie stwierdzono usterek.

Protokół został podpisany przez G. K. oraz J. K. oraz opatrzony pieczątkami zamawiającego oraz wykonawcy.

Do w/w protokołu pozwany sporządził załącznik nr 1 zawierający wykaz dodatkowych elementów i urządzeń wentylacyjnych o łącznej wartości 13.290,00 zł netto, z czego do rozliczenia pozostała kwota 1.000 zł netto. Dokument ten podpisał wyłącznie przedstawiciel pozwanego.

W tym samym dniu pozwany wystawił protokół zaawansowania robót nr(...), który odnosił się do prac wykonanych w okresie od 1.09 do 17.10.2022 r. Wartość wykonanych prac określono na kwotę 14.000 zł, w poprzednim miesiącu na 20.000 zł, wskazano, iż do zapłaty pozostaje 0.0 zł. Przedmiotowy dokument został podpisany i opatrzony pieczątką powoda.

Dowód: zgłoszenie – k. 156, protokół odbioru robót końcowy – k. 157, załącznik nr 1 – k. 158, protokół zaawansowania – k. 163

W dniu 27 października 2022 r. pozwany wystawił w stosunku do powoda następujące faktury:



nr (...) na kwotę 17.220 zł brutto (14.000 zł netto) tytułem „Wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej i klimatyzacji w budynku stacji kontroli pojazdów z warsztatem”. Termin zapłaty określono na dzień 10.11.2022 r.,



nr (...) na kwotę 5.166,00 zł brutto (4.200 zł netto) tytułem „Dostawa elementów wentylacyjnych”. Termin zapłaty określono na dzień 10.11.2022 r.

Dowód: faktura (...) – k. 162, faktura (...) – k. 161,

W ewidencji (...) za rok 2022 r. w październiku powód ujął wystawione przez pozwanego faktury:



nr (...) w wysokości netto 14.000,00 zł, podatek – 3.220,00 zł,



nr (...) w wysokości netto 4.200,00 zł, podatek – 966,00 zł.

Dowód: informacja o podatniku – k. 273

Na podstawie zlecenia naprawy nr (...) z dnia 2 listopada 2022 r. powód przeprowadził .czynności serwisowe w stosunku do pojazdu marki F. o nr rej. (...) należącego do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 2 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 714,02 zł. Termin płatności zostały wyznaczony na dzień 16 listopada 2022 r.

Dowód: zlecenie naprawy – k. 50-51, faktura – 38-39

Na podstawie zlecenia naprawy nr (...) z dnia 7 listopada 2022 r. powód przeprowadził czynności serwisowe w stosunku do pojazdu marki F. o nr rej. (...) należącego do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 7 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.899,98 zł. Termin płatności zostały wyznaczony na dzień 21 listopada 2022 r.

Dowód: zlecenie naprawy – k. 52-53, faktura – 40-41

W dniu 7 listopada 2022 r. pozwany przesłał do powoda wiadomość mailową, w której poprosił o dokonanie zapłaty zaległych kwot wynikających z dokumentów nr (...)oraz podpisanie i odesłanie aneksu do umowy.

Dowód: wiadomość mailowa – k. 165

Na podstawie zlecenia naprawy nr (...) z dnia 15 listopada 2022 r. powód przeprowadził czynności serwisowe w stosunku do pojazdu marki F. o nr rej. (...) należącego do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 16 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 250,92 zł. Termin płatności zostały wyznaczony na dzień 30 listopada 2022 r.

Dowód: zlecenie naprawy – k. 54-55, faktura – 42

Na podstawie zleceń naprawy z dnia 16 listopada 2022 r. o nr (...) oraz (...) powód przeprowadził czynności serwisowe w stosunku do pojazdów marki F. o nr rej. (...) należących do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 16 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.068,50 zł oraz fakturę VAT nr (...) na kwotę 90,04 zł. Termin płatności w obu przypadkach zostały wyznaczony na dzień 30 listopada 2022 r.

Dowód: zlecenia naprawy – k. 56-59, faktury – 43-45

Na podstawie zleceń naprawy z dnia 16 listopada 2022 r. o nr (...) oraz 1800 powód przeprowadził czynności serwisowe w stosunku do pojazdów marki F. o nr rej. (...) oraz marki C. o nr rej. (...) do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 17 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 90,04 zł oraz fakturę VAT nr (...) na kwotę 90,04 zł. Termin płatności w obu przypadkach zostały wyznaczony na dzień 1 grudnia 2022 r.

Dowód: zlecenia naprawy – k. 60-63, faktury – 46-47

Na podstawie zlecenia naprawy nr (...) z dnia 23 listopada 2022 r. powód przeprowadził czynności serwisowe w stosunku do pojazdu marki F. o nr rej. (...) należącego do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 23 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 90,04 zł. Termin płatności zostały wyznaczony na dzień 8 grudnia 2022 r.

Dowód: zlecenie naprawy – k. 64-65, faktura – 48

Na podstawie zlecenia naprawy nr (...) z dnia 28 listopada 2022 r. powód przeprowadził czynności serwisowe w stosunku do pojazdu marki F. o nr rej. (...) należącego do pozwanego.

W wyniku powyższego w dniu 28 listopada 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 131,65 zł. Termin płatności zostały wyznaczony na dzień 12 grudnia 2022 r.

Dowód: zlecenie naprawy – k. 66-67, faktura – 49

W dniu 1 grudnia 2022 r. pozwany sporządził dokument nazwany kompensata, w którym wskazano, iż w związku z wystąpieniem wzajemnych należności i zobowiązań oświadczono, iż stosownie do postanowień art. 498, art. 499 k.c. została dokonana kompensata wzajemnych wierzytelności na kwotę 6.027,35 zł. W pozycji należności wskazano fakturę numer (...), w pozycji zobowiązania ujęto faktury: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...). Pismo zostało podpisane przez H. K..

W dniu 1 grudnia 2022 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty następujących faktur:



(...). na kwotę 34.071,00 zł, termin płatności minął 12.08.2022 r.,



(...) na kwotę 17.220,00 zł, termin płatności minął 10.11.2022 r.,



(...) na kwotę 5.166,00 zł, termin płatności minął 10.11.2022 r.

Jednocześnie poinformowano, iż na podstawie art. 498 i 499 k.c. dokonano kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań na kwotę 6.027,35 zł. Do pisma dołączono dokument kompensaty.

Powyższe zostało odebrane przez powoda w dniu 5 grudnia 2022 r.

Dowód: pismo wraz z załącznikiem – k. 168-169, potwierdzenie odbioru – k. 170-171

Pismem z dnia 12 grudnia 2022 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 51.420,69 zł (w tym 991,04 zł tytułem sumy zryczałtowanych rekompensat za koszty odzyskiwania należności) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych. Przedmiotowe należności miały wynikać z faktur nr (...), po uwzględnieniu potrącenia w kwocie 6.027,35 zł.

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 172-173

W dniu 19 grudnia 2022 r. powód sporządził dokument zatytułowany „kompensata”, w którym wskazano, iż w związku z wystąpieniem wzajemnych należności i zobowiązań oświadczono, iż stosownie do postanowień art. 498, art. 499 k.c. została dokonana kompensata wzajemnych wierzytelności na kwotę 1.906,50 zł. W pozycji należności wskazano faktury numer (...), w pozycji zobowiązania ujęto fakturę nr (...). Pismo zostało podpisane przez reprezentanta spółki i opatrzone pieczątką spółki.

W tym samym dniu powód wystawił w stosunku do pozwanego notę księgową nr (...) na kwotę 15.313,50 zł tytułem kary umownej za 109 dni opóźnienia w wykonaniu przez (...) Sp. z o.o. przedmiotu umowy nr (...) z 20.09.2021 r. naliczona na podstawie § 10 ust. 3 umowy (0,2% wartości umowy x 109 dni) nie więcej jednak niż 5% wartości umowy. Termin zapłaty określono na 3 dni od daty doręczenia wezwania.

W tym samym dniu powód wezwał pozwanego do zapłaty noty księgowej nr (...) wystawionej na kwotę 15.313,50 zł w terminie 3 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego oraz kwoty 4.120,85 zł tytułem należności wynikającej z faktur nr (...). Do pisma dołączono notę księgową nr (...).

Powyższe zostały odebrane w dniu 21 grudnia 2022 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 68, kompensata – k. 174, wezwania do zapłaty wraz z załącznikami – k. 175-177, wydruki śledzenia przesyłek – k. 242, 246, nota księgowa – k. 244

W odpowiedzi na powyższe pozwany, pismem z dnia 27.12.2022 r. wskazał, iż nie uznaje kompensaty na kwotę 1.906,50 zł z uwagi na rozliczenie należności kompensatą przez spółkę pozwaną w dniu 1.12.2022 r. Na tej samej podstawie zakwestionowano wezwanie do zapłaty kwoty 4.120,85 zł. Pozwany nie uznał również naliczonej kary umownej jak i otrzymanej noty obciążeniowej z uwagi na to, iż wykonanie robót instalacyjnych w okresie do 30.06.2022 r. nie było możliwe z uwagi na ciągłe przedłużanie realizacji robót budowlanych.

Dowód: pismo z 27.12.2022 r. – k. 178-179

Pismem z dnia 5 stycznia 2023 r. powód złożył pozwanemu oświadczenie o potrąceniu wierzytelności przysługującej M. stwierdzonej notą księgową (...)z dnia 19.12.2022 r. w wysokości 15.313,50 zł z wierzytelnością S. stwierdzoną fakturą (...) z dnia 27.10.2022 r. wobec M. w wysokości 15.313,50 zł, tj. całą pozostałą nieumorzoną na dzień niniejszego potrącenia wierzytelnością wynikającą z tej faktury. W wyniku dokonanego potrącenia powyższe wierzytelności umarzają się wzajemnie do 0 zł.

Powyższe zostało odebrane przez pozwanego w dniu 13 stycznia 2023 r.

Dowód: oświadczenie wraz z potwierdzeniem nadania – k. 247-248, wydruk z portalu śledzenia przesyłek – k. 249

Pismem dnia 30 marca 2023 r. G. K. ponownie wezwał pozwanego do odebrania rekuperatora, który został zidentyfikowany jak (...)typu (...). Wskazał, iż z uwagi na to, że zajmował on bardzo dużo miejsca został przetransportowany do Z. na ul. (...) i tam oczekuje na odbiór.

Dowód: pismo z 30.03.2023 r. wraz z potwierdzeniem nadania – k. 238-239

Strony prowadziły rozmowy na temat polubownego rozwiązania sporu poprzez całościowe uregulowanie wzajemnych stosunków. Pozwany przesyłał do powoda oraz jego pełnomocnika projekt kompleksowego porozumienia.

Dowód: wiadomości mailowe – k. 182-184, 187-192

Pismem z dnia 22 lutego 2023 r. pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.809,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych, która stanowi należności objęte fakturami (4.120,85 zł) nr (...) (w kwocie 409,64 zł), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...) wraz z rekompensatą za koszty odzyskiwania należności (1.688,76 zł). Termin zapłaty określono na 7 dni od daty otrzymania pisma pod rygorem skierowania powództwa o zapłatę.

Powyższe zostało odebrane w dniu 23 lutego 2023 r.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 69-72

W dniu 7 grudnia 2023 r. pozwany odebrał z B., ul. (...) (...) typu (...)

W związku z powyższym pozwany dokonał korekty faktury nr (...) w ten sposób, że należność z niej wynikająca została określona na kwotę 6.200 zł netto (7.626 zł brutto) – odjęto kwotę 21.500 zł netto (26.445,00 zł brutto).

Dowód: protokół odbioru – k. 155, korekta faktury – k. 160

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów i wydruków przedłożonych przez strony, których autentyczność nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana. Dla porządku należało wskazać, iż czymś innym jest ustalenie samego faktu wystawienia dokumentu o określonej treści (np. faktury), a czymś odrębnym wyprowadzenie z jej brzmienia określonych skutków procesowych czy materialnoprawnych. Sam bowiem fakt wystawienia dokumentów, nawet kwestionowanych przez drugą stronę pod kątem ich zasadności czy prawidłowości, nie przeszkadza temu, by Sąd dokonał ustaleń co do wyłącznie okoliczności ich wystawienia.

Sąd na podstawie art. 235(2) § 1 pkt 2 k.p.c. pominął pozostałe zgłoszone przez strony wnioski dowodowe. W tym zakresie w szczególności należało zwrócić uwagę na osobowe wnioski dowodowe wskazane przez powoda w odpowiedzi na sprzeciw. Dowód z zeznań świadka jak też przesłuchania stron miał zostać przeprowadzony na fakty związane z zasadnością wystawienia przez powoda noty obciążeniowej, a więc karą umowna z tytułu opóźnienia w zakończeniu prac. Warto w tym miejscu zauważyć, iż mimo, że przedmiotowe obciążenia było kwestionowane przez pozwanego, zagadnienie to nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy – rzeczona należność została bowiem wykorzystana w ramach złożonego przez powoda oświadczenia o potrąceniu, które samo w sobie pozostawało poza zakresem sporu.

Zaznaczyć w tym miejscu należało, że przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym ocenia on wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt, że strony zawarły szereg umów obejmujących przeprowadzenie przez powoda serwisu i naprawy pojazdów użytkowanych przez pozwanego, które to zostały faktycznie wykonane. Należność z tego tytułu nie była również co do zasady kwestionowana przez pozwanego, który jednakże podnosił w tym zakresie zarzuty związane z dokonanym potrąceniem na etapie przedprocesowym, jak też oświadczeniem o tożsamym skutku złożonym już w toku postępowania – ramach sprzeciwu.

Mając na uwadze powyższe, a także bacząc na zgromadzony materiał dowodowy, Sąd doszedł do wniosku, że dochodzone roszczenie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Rozważania nad istotą niniejszego powództwa należało rozpocząć od dokonania prawnomaterialnej analizy stosunków obligacyjnych będących podstawą żądania pozwu. Nie ulegało wątpliwości, iż poszczególne umowy stron, jako umowy o wykonanie usług serwisowo-naprawczych samochodu osobowego, były umową o dzieło. Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego, gdzie słusznie przyjęto, że „Umowa o oddaniu samochodu do naprawy jest umową mieszaną, do której stosować należy przepisy umowy o dzieło i umowy przechowania” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2004 r., V CK 235/04, Biul. SN 2005 nr 4, Legalis). Poprawność wykonania naprawy oraz kwestię wynagrodzenia należy jednak oceniać przy odwołaniu się do przepisów o dziele.

Istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Umowa taka jest bez wątpienia umową rezultatu. Czynności naprawcze wykonane przez pozwaną stanowiły dzieło w rozumieniu art. 627 k.c. Wskazuje się, że w art. 627 k.c. nie zdefiniowano pojęcia dzieła, stwierdzono jedynie, że ma to być dzieło oznaczone, przez co rozumie się bliższe określenie rezultatu pożądanego przez zamawiającego.

W niniejszej sprawie nie było spornym to, iż powód w całości wykonał zobowiązania, które zostały przedstawione w żądaniu pozwu – dokonał bowiem serwisu oraz naprawy aut, które zostały mu powierzone, w sposób określony w poszczególnych zleceniach. Powyższe wynikało w sposób jednoznaczny z treści dokumentów dołączonych do pozwu w postaci dokumentów zleceń jak też niezakwestionowanych faktur VAT. Ponadto sam pozwany nie podważał rzeczonych faktów, nie podnosił żadnych zarzutów związanych chociażby z jakością przeprowadzonych czynności, nie zgłaszał w tym zakresie w rzeczywistości jakichkolwiek zastrzeżeń. Poza tym, abstrahując w tym miejscu od oceny procesowej skuteczności złożonych oświadczeń o potrąceniu (czy to na etapie przedprocesowym czy też w ramach odpowiedzi na pozew), należało wskazać, iż w ocenie Sądu oświadczenia w przedmiocie kompensaty świadczyły o uznaniu w całości roszczeń powoda. Pozwany do potrącenia przedstawił bowiem wszystkie należności objęte fakturami wskazanymi w pozwie, co świadczyło o tym, iż świadomy był istnienia po jego stronie zobowiązania w takich właśnie kwotach i z takich tytułów. Warto podkreślić, iż z treści rzeczonych oświadczeń nie wynikało, by zostały ono złożone „na wypadek uznania zasadności roszczenia powoda”. Nie zawierało w tym zakresie żadnego zastrzeżenia, a jedynie w takim wypadku możliwy byłoby uznanie, iż stanowiło ono dopuszczalne przez doktrynę i orzecznictwo, oświadczenie o potrąceniu złożone pod warunkiem (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., II CSK 70/11, LEX 1095816).

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał natomiast do oceny wpływu na niniejsze postępowanie, a tym samym roszczeń w ramach niego zgłoszonych, oświadczeń o potrąceniu wierzytelności, złożonych na etapie przedprocesowym oraz tego, które zostało podniesione w sprzeciwu od nakazu zapłaty. Pozwany wskazywał bowiem, iż wszystkie analizowane wierzytelności zostały potrącone z wierzytelnością przysługującą pozwanemu jeszcze przed wszczęciem procesu. Wobec powyższego, wierzytelność powoda miała ulec umorzeniu i tym samym w dacie pozwu nie istniała. Jednocześnie z ostrożności procesowej zdecydował się na złożenie oświadczenia materialnoprawnego będącego jednocześnie zarzutem procesowym, a dotyczące potrącenia wierzytelności strony powodowej z należnościami objętymi fakturami VAT nr (...), a w dalszej kolejności (...) oraz (...)

W tym kontekście kluczowym było rozważanie dopuszczalności podnoszenia rzeczonych zarzutów w toku niniejszego procesu w świetle art. 203 ¹ k.p.c. Zgodnie z powyższym przepisem podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność ta jest niesporna, stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem, lub uprawdopodobniona dokumentem potwierdzającym jej uznanie przez powoda. Stosownie do treści § 2 rzeczonego przepisu, pozwany może podnieść zarzut potrącenia nie później niż przy wdaniu się w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego wierzytelność stała się wymagalna. Zarzut potrącenia może zostać podniesiony tylko w piśmie procesowym. Do pisma tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pozwu, z wyjątkiem przepisów dotyczących opłat (art. 203 ¹ § 3 k.p.c.).

Z powyższego wynika, iż obecna konstrukcja procesu cywilnego w sposób istotny ogranicza możliwości stron w procesowym podnoszeniu zarzutu potrącenia, zarówno w zakresie momentu procesu w jakim jest wskazywany, ale przede wszystkim w stosunku do charakteru wierzytelności, z jakiej wyprowadzana jest wierzytelność będąca jego podstawą. Uzasadnieniem dla powyższego była chęć uniknięcia poszerzania procesu o badanie stosunków prawnych zupełnie nie związanych z tym stosunkiem prawnym, z którego powód wywodzi swe roszczenia i który stanowi zasadniczy przedmiot rozpoznania w procesie (zob. uzasadnienie projektu ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Druk nr 3137).

Niespełnienie przesłanek formalnych zarzutu potrącenia powoduje pominięcie twierdzenia o potrąceniu i nierozpoznanie zarzutu. Natomiast niespełnienie przesłanek materialnych skutkuje nieuwzględnieniem żądania oddalenia powództwa z powodu wygaśnięcia wierzytelności powoda. Nie należy utożsamiać zarzutu potrącenia z oświadczeniem woli o potrąceniu. Za pomocą procesowego zarzutu potrącenia pozwany może powołać się na potrącenie (oświadczenie woli), jakie nastąpiło w przeszłości. Zarzut potrącenia może też być połączony z oświadczeniem woli o potrąceniu, jeżeli oświadczenie to nie zostało uprzednio złożone (zob. A. Torbus (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020, art. 203 ¹ k.p.c.).

Przed przejściem do rozważań nad spełnieniem warunków odnoszących się do możliwości oceny zasadności rzeczonego zarzutu należało zauważyć, iż w niniejszej sprawie strona pozwana w treści sprzeciwu w stosunku do żądania pozwu wyartykułowała nie tyle zarzut potrącenia, lecz wskazała na wygaśnięcie wierzytelności wskutek złożonego uprzednio oświadczenia o potrąceniu. Zdaniem Sądu również przedmiotowy zarzut wygaśnięcia wierzytelności stanowiącej przedmiot pozwu, nie był zasadny albowiem uznać go należało za zarzut, który podlega rygorom z art. 203 ¹ § 2 i 3 k.p.c.

Na podzielenie w tym zakresie zasługiwała argumentacja wyrażona przez Tomasza Szanciłłę (kom. Legalis do art. 203(1) k.p.c.; pkt 8 komentarza – Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1-505 (39). Tom I 2019, wyd. 1), który w pierwszej kolejności wskazuje, że od zarzutu potrącenia należy odróżnić zarzut wygaśnięcia zobowiązania w wyniku złożonego oświadczenia o potrąceniu (zob. szerzej np. uchw. SN: z 13 października 2005 r., III CZP 56/05, OSNC 2006, Nr 7-8, poz. 119 i z 19 października 2007 r., III CZP 58/07, OSNC 2008, Nr 5, poz. 44; wyr. SN z 10 sierpnia 2010 r., I PK 56/10, OSNAPiUS 2011, Nr 23-24, poz. 295). Oświadczenie o potrąceniu zostaje wówczas złożone poza procesem (ma charakter materialnoprawny), a w toku procesu zostaje zgłoszony wskazany zarzut, który ma charakter wyłącznie procesowy. Autor ten słusznie w dalszym wywodzie wskazuje, że konieczne jest przyjęcie wykładni celowościowej, analogicznej do tej obowiązującej na tle art. 493 § 3 k.p.c. w poprzednim brzmieniu, który zawierał wymóg udowodnienia wierzytelności przedstawionej do potrącenia dokumentami wskazanymi w art. 485 k.p.c. W uchwale z 13 października 2005 r. (III CZP 56/05, OSNC 2006, Nr 7-8, poz. 119, z krytyczną glosą T. Kotuka, PS 2007, Nr 1, s. 93 i aprobującą glosą Ł. Kozłowskiego, OSP 2007, Nr 4, poz. 49) SN przyjął, że to wymaganie nie dotyczy przypadków potrącenia, do którego dochodzi przed doręczeniem pozwanemu nakazu zapłaty i pozwu (tak również SN w wyr.: z 6 października 2006 r., V CSK 206/06, Legalis i z 24 maja 2007 r., II CSK 88/07, Legalis; odmiennie wyr. SN z 7 maja 2004 r., I CK 666/03, OSNC 2005, Nr 5, poz. 86, z krytycznymi glosami T. Szanciło, PiP 2006, Nr 1, s. 114 i T. Staranowicza, PS 2006, Nr 6, s. 157). Innymi słowy, jeżeli oświadczenie o potrąceniu (pozaprocesowe) zostało złożone powodowi przez pozwanego przed doręczeniem pozwanemu odpisu pozwu i nakazu zapłaty, pozwany miał prawo udowadniać skuteczność złożonego oświadczenia o potrąceniu wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w k.p.c., a jeżeli nastąpiło to już po tym fakcie, ograniczenie przewidziane w art. 493 § 3 k.p.c. miało zastosowanie nie tylko do zarzutu potrącenia, ale również do zarzutu wygaśnięcia zobowiązania w wyniku złożenia pozaprocesowego oświadczenia o potrąceniu.

Sąd podziela pogląd tegoż autora, że z podobną sytuacją mamy do czynienia na tle art. 203 ¹ § 1 i 2 k.p.c. Stosując wykładnię celowościową, należałoby przyjąć, że ta norma ma zastosowanie nie tylko do zarzutu potrącenia sensu stricto, ale i do zarzutu wygaśnięcia zobowiązania w wyniku złożenia pozaprocesowego oświadczenia o potrąceniu. W przeciwnym razie pozwany w bardzo prosty sposób mógłby obejść ograniczenia z niej wynikające, składając pozaprocesowe oświadczenie o potrąceniu. Ustawodawca nie zauważył bowiem, że po upływie terminu do zgłoszenia zarzutu potrącenia pozwany mógłby złożyć pozaprocesowe oświadczenie o potrąceniu, a następnie zgłosić w toku procesu zarzut wygaśnięcia wierzytelności powoda objętej żądaniem pozwu i wnioski dowodowe, które miałyby wykazać skuteczność złożonego oświadczenia. Gdyby oświadczenie o potrąceniu zostało zgłoszone poza procesem, mogłoby dotyczyć innej wierzytelności niż wymienione w art. 203 ¹ § 1 k.p.c., co oznaczałoby, że przed sądem musiałoby być prowadzone postępowanie (w tym postępowanie dowodowe) związane z tą wierzytelnością. Prowadziłoby to do powstania różnej sytuacji procesowej w wyniku tego, który z zarzutów zostałby zgłoszony przez pozwanego i pozostawałoby w sprzeczności z celami, jakie zostały założone przez ustawodawcę wprowadzającego analizowane regulacje.

Wykładnię zrównującą zarzut potrącenia i zarzut wygaśnięcia wierzytelności (w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej przez Sąd sprawy) wspiera również, dokonana jednocześnie z wprowadzeniem art. 203 ¹ § 1 k.p.c., modyfikacja art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., w wyniku której dano pozwanemu możliwość wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego opartego na zarzucie potrącenia. Wynikające z art. 203 ¹ k.p.c. ograniczenia mogą skutkować wydaniem wyroku, który nie będzie uwzględniał dokonanego skutecznie potrącenia. Jest to o tyle istotne, że skoro doszło do takiego zdarzenia, obie wierzytelności umorzyły się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.), co oznacza, że powództwo obejmujące kwotę skutecznie potrąconą podlegałoby oddaleniu. Jeżeli zatem pozwany dokonał skutecznie potrącenia, również poza procesem, ale to zdarzenie nie mogło stanowić podstawy rozstrzygnięcia w sprawie przeciwko niemu, może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w oparciu o to właśnie zdarzenie. Pod pojęciem zarzutu potrącenia w rozumieniu art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c. należy rozumieć również zarzut wygaśnięcia wierzytelności w wyniku złożonego oświadczenia o potrąceniu.

Ponadto, jak słusznie wskazano w orzecznictwie, oparcie powództwa przeciwegzekucyjnego na zarzucie spełnienia świadczenia (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.) jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy zarzut ten – ze względu na ustanowiony ustawą zakaz – nie mógł być rozpoznany w sprawie, w której wydano tytuł egzekucyjny. W wyniku bowiem licznych zmian ustawowych, dostosowujących postępowanie cywilne do wymagań współczesności, w Kodeksie pojawiły się przepisy uniemożliwiające pozwanemu wykazanie w toku sprawy faktu wygaśnięcia zobowiązania będącego przedmiotem roszczenia powoda. De lege lata chodzi o dyktowany postulatem wzmożenia szybkości i skuteczności postępowania w niektórych rodzajach spraw zakaz korzystania z zarzutu potrącenia w okolicznościach przewidzianych w art. 493 § 3 lub art. 505 ⁴ § 2 k.p.c. Pozostając przy argumentach celowościowych, zarzut spełnienia świadczenia, o którym mowa w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., należy rozumieć szeroko jako każdy zarzut wskazujący na wygaśnięcie obowiązku stwierdzonego w tytule wykonawczym, jeżeli z powodu ustawowych ograniczeń kognicyjnych nie mógł być rozpoznany i uwzględniony w orzeczeniu stanowiącym tytuł egzekucyjny, mimo iż dotyczy zdarzeń sprzed zamknięcia rozprawy. Wykładnię tę dodatkowo uzasadnia pogląd, że umorzenie długu przez potrącenie traktowane jest w doktrynie jako jego spełnienie; potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny ze spełnieniem świadczenia, tj. zapłatą (uchw. SN z 23 maja 2012 r., III CZP 16/12, OSNC 2012, Nr 11, poz. 129). Gdyby więc nawet nie dokonano zmiany art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., należałoby przyjąć, że w pojęciu "zarzut spełnienia świadczenia" mieści się potrącenie dokonane przez pozwanego, które nie było badane merytorycznie w toku postępowania sądowego.

Podsumowując, w ocenie Sądu pomimo, iż strona pozwana podniosła zarzut wygaśnięcia roszczenia, to z uwagi na to, iż był on oparty na złożonym przed procesem oświadczeniu o potrąceniu, w świetle przedstawionej wyżej argumentacji należało go ocenić jako podlegający analizie pod kątem art. 203 ¹ k.p.c.

Przechodząc do powyższej oceny należało wskazać, iż o ile doszło do wypełnienia przesłanek formalnych (zarzuty sformułowano w piśmie procesowym, w przepisanym terminie), o tyle wątpliwości budziła możliwość uznania, iż wierzytelności strony pozwanej mieściły się w katalogu art. 203 ^{( 1)} § 1 k.p.c. Niespornym było między stronami to, iż żadne z należności, które stanowiły podstawy złożonych oświadczeń o potrąceniu nie wywodziły się z umów dotyczących zlecenia serwisu czy naprawy pojazdów – były one bowiem skutkiem zawartej pomiędzy stronami umowy z 20 września 2021 r. dotyczącej prac przy stacji kontroli pojazdów czy też związanej z domem jednorodzinnym. Na podstawie stanowisk zaprezentowanych w złożonych do akt sprawy pismach procesowych nie sposób było nadto uznać by wierzytelności pozwanej spółki objęte fakturami nr (...) miały charakter bezsporny – w świetle stanowiska wyrażanego w treści pism strony powodowej kierowanych na etapie przedsądowy jak też w toku procesu uzasadnionym był wniosek zgoła odmienny. Nie podlegało również dyskusji, że wierzytelności pozwanego nie zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem. Wreszcie w ocenie Sądu strona pozwana nie przedstawiła również materiału dowodowego, który umożliwiałby przyjęcie, iż w przypadku faktur nr (...)oraz (...) doszło do uprawdopodobnienia wierzytelności dokumentem potwierdzającym jej uznanie przez powoda. Za takowe, co zostało wyartykułowane przez Sąd już w ramach pierwszej rozprawy, nie można było uznać, zaświadczeń wydanych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego wskazujące na ujęcie przez powoda w/w wierzytelności (a także tej objętej fakturą nr (...)) w ramach ewidencji (...)za rok 2022 r. w lipcu oraz październiku.

Uzasadniając powyższe należało bezsprzecznie wskazać, iż o ile sam fakt ujęcia rzeczonych należności w ramach rozliczeń powodowej spółki z organem podatkowym został wykazany, o tyle w ocenie Sądu nie była dopuszczalnym konkluzja, iż poprzez analizowaną czynność doszło do uznania wierzytelności. Oczywiście, jedynym rodzajem uznania, które w tych okolicznościach wchodził w grę, było uznanie niewłaściwe. W tym zakresie należało zauważyć, iż niewłaściwe uznanie długu nie posiada ustawowej definicji, ale instytucja ta została opisana w orzeczeniach sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego. Wskazuje się, iż jest to jednoznaczne zachowanie się dłużnika wobec wierzyciela – wyrażające się np. w prośbie o prolongatę terminu, deklaracji o gotowości dobrowolnej zapłaty połączonego z częściowymi spłatami należności, oświadczeniem zamieszczonym odręcznie na projekcie umowy – które świadczy, że dłużnik wyartykułował oświadczenie wiedzy co do skonkretyzowanego długu. Podkreśla się, iż owo zachowanie powoduje powstanie przekonania u wierzyciela, że jego świadczenie zostanie spełnione (postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 04.07.2018 r. V CSK 92/18). Uznanie niewłaściwe jest określane jako przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela istnienia długu. W orzecznictwie przeważa pogląd, że jest ono jedynie oświadczeniem wiedzy, a nie oświadczeniem woli dłużnika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.03.2004 r., V CK 346/03). Podkreśla się również , iż przy uznaniu niewłaściwym chodzi o wyraz świadomości samego zobowiązanego. Dla skuteczności uznania niewłaściwego nie jest wymagane istnienie po stronie zobowiązanego zamiaru wywołania skutku prawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia. Istotne jest, aby zachowanie zobowiązanego mogło uzasadniać przekonanie osoby uprawnionej, iż zobowiązany jest świadom swojego obowiązku (wyrok Sądu Apelacyjnego w. z 16.02.2017 r., VI ACa 1871/15). O niewłaściwym uznaniu długu można mówić wówczas, gdy dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu swojego długu, ale na podstawie przejawów jego zachowania kontrahent może w sposób usprawiedliwiony przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i zamiar dobrowolnego zrealizowania go, zgodnie z jego treścią (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16.11.2016 r., I ACa 792/16). Istotnym jest przy tym to, że uznanie niewłaściwe jest to każdy przypadek zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2003 roku, sygn. akt I CKN 11/01, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 stycznia 2013 roku, sygn. akt V ACa 913/12). Sens instytucji uznania roszczenia sprowadza się do tego, że dłużnik zapewnia wierzyciela o zamiarze wykonania zobowiązania, w związku z czym wierzyciel nie musi już obawiać się upływu przedawnienia i powstrzymać się z dochodzeniem (egzekucją) roszczenia bowiem pozostaje w usprawiedliwionym przekonaniu, że dłużnik rzeczywiście dobrowolnie spełni świadczenie (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2011 roku, sygn. akt I CSK 703/10).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należało wskazać, iż w ocenie Sądu zgłoszenie przez powoda spornych faktur w ramach rozliczeń podatkowych nie mogło zostać uznane za niewłaściwe uznanie długu. Po pierwsze przedmiotowa czynność bezsprzecznie nie została skierowana do strony będącej wierzycielem analizowanych wierzytelności, lecz jedynie do organu administracji publicznej. Nie ulegało tym samym wątpliwości, iż nie mogła u pozwanego wywołać podstawowego celu jakiemu służyć ma rzeczona instytucja, a więc przeświadczenia co do akceptacji przez stronę przeciwną danej należności. Warto jednocześnie zauważyć, iż w obecnych warunkach społeczno-gospodarczych ujawnienie określonej wierzytelności w rozliczeniach z organem podatkowym nie może niejako automatycznie zostać uznane za wskazujące na jej uznanie w zakresie w jakim ma ono przysługiwać stronie będącej wystawcą dokumentu księgowego. Wszak jest rzeczą jasną, iż czynność miesięcznego rozliczania prowadzonej działalności ma na celu wyłącznie określenie wysokości należnego zobowiązania podatkowego i tylko bazując na rzeczonej przesłance dokonywane są określone zapisy. Jest to z resztą uzasadnione tym, iż w tym przypadku mamy do czynienia z dwoma różnymi reżimami – z jednej strony kwestie roszczeń cywilnoprawnych, a z drugiej zagadnienia o charakterze administracyjnym – które ze swej istoty mogą znacząco się od siebie różnić. Nie oceniając w tym miejscu prawidłowości czy też zgodności z prawem przedstawionego wyżej działania należało podkreślić, iż nie sposób mu przypisać tym samym cech uznania roszczenia wierzyciela. Jak już wielokrotnie podniesiono wyżej – immanentną cechą analizowanej instytucji jest to, by po stronie uprawnionej, w wyniku czynności zobowiązanego, powstało przekonanie co do tego, iż jej roszczenie zostanie zaspokojone. Tymczasem w świetle całokształtu okoliczności niniejszej sprawy nie sposób wyprowadzić podstaw do tego, by jakakolwiek inna (prócz zgłoszenia w ramach rozliczeń podatkowych) czynność powoda dawała podstawy do takiego konkluzji po stronie pozwanego. Abstrahując od tego, iż wskazywane w sprzeciwie informacje z Urzędu Skarbowego pozwana spółka uzyskała dopiero pod koniec 2023 r., a więc rok po wystawieniu analizowanych dokumentów, należało podnieść, iż powód w tym okresie swoim zachowaniem w sposób jednoznaczny negował zasadność rzeczonych obciążeń. Powyższe nie tylko przejawiało się w tym, iż nie dokonał jakiejkolwiek wpłaty z tego tytułu (prócz zagadnienia związanego z fakturą (...)), ale przede wszystkim w treści pism kierowanych do strony pozwanej w sposób niebudzący wątpliwość zaprzeczał by po jego stronie istniał jakikolwiek obowiązek zapłaty. Warto w tym miejscu wskazać chociażby na pisma z dnia 14 października 2022 r. odnoszące się do faktury (...) (k. 149-151, 236) czy z 16 marca 2023 r. (k. 250-252). W świetle powyższego, interpretowanie zachowania powodowej spółki polegającego na ujawnieniu spornych faktur w rozliczeniach z Urzędem Skarbowym, jako stanowiących uznanie roszczenia, w ocenie Sądu jawiłoby się jako nie tyle powierzchowne, ale sprzeczne z rzeczywistością. Ta bowiem nakazywała przyjąć, iż rzeczone działanie (abstrahując w tym miejscu od oceny jego legalności) było nastawione tylko i wyłącznie na osiągnięcie określonych korzyści w sferze podatkowej, bez jakiegokolwiek odniesienia do stosunków obligacyjnych. Tym samym, w ocenie Sądu, podnoszona w treści sprzeciwu czynność powoda nie mogła zostać uznana za uprawdopodobnienie dokumentem jej uznania.

Mimo powyższego, analiza całokształtu zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego, dawała w ocenie Sądu podstawę do przyjęcia, iż w przypadku faktury nr (...) doszło do spełnienia zarówno analizowanego wyżej wymogu, jak też drugiej z przesłanek, polegającej na niesporności wierzytelności. Nie ulegało bowiem wątpliwości, iż w grudniu 2022 r. oraz styczniu 2023 r. strona powodowa skierowała w stosunku do pozwanego swoje oświadczenia o potrąceniu. Ujęto w nich po stronie przysługujących wierzytelności dwie faktury wystawione z racji wykonanych prac serwisowych (tożsamych z tymi, które objęte żądaniem zapłaty w niniejszej sprawie) oraz notę obciążeniową z tytułu przekroczenie terminu wykonania umowy nr (...), natomiast po stronie dłużnej powodowa spółka wskazała na fakturę nr (...). W ocenie Sądu powyższe, materialnoprawne oświadczenia woli o dokonaniu potrącenia (datowane na 19.12.2022 r. oraz 5.01.2022 r.), zawierały w sobie uznanie pozwanego jako wierzyciela i jego wierzytelności, objętej w/w fakturą, względem siebie co najmniej do kwoty potrąconej, a więc w tym przypadku w całości. Przedmiotowy pogląd jest powszechnie przyjęty i akceptowany nie tylko w orzecznictwie sądów powszechnych, ale również Sądu Najwyższego. W tym miejscu warto chociażby wskazać na Wyrok SN z 9 listopada 2011 r. (II CSK 70/11, LEX nr 1095816), gdzie podano, iż w materialnym oświadczeniu o potrąceniu właściwym mieści się uznanie własnego roszczenia wobec osoby do którego jest ono skierowane czy też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2011 r. (IV CSK 488/11, Legalis nr 478717), gdzie stwierdzono, iż złożenie tego rodzaju oświadczenia może być potraktowane także jako uznanie niewłaściwe długu, które, zgodnie z przeważającym stanowiskiem w orzecznictwie Sądu Najwyższego (…), jest jedynie oświadczeniem wiedzy aczkolwiek wywołującym konsekwencje prawne w postaci przerwy biegu terminu przedawnienia roszczeń.

W tym miejscu niezbędnym było odniesienie się do bogatej argumentacji prezentowanej przez pełnomocnika powoda, w ramach której nie kwestionował on tego, iż faktura nr (...) była przedmiotem potrącenie dokonanego przez powoda oraz, że w dacie jego składania nie była w żaden sposób kwestionowana, wskazując jednocześnie jednak, iż obecnie nie można przyjąć, iż ma ona charakter bezsporny z uwagi na to, iż została ona umorzona wskutek potrącenia. Nie negując w żadnej mierze tego, iż skutecznie przeprowadzona czynność potrącenia prowadzi do opisywanego wyżej skutku, należało jednakże mieć na uwadze, iż obecnie obowiązujące przepisy regulujące postępowanie cywilne w przypadku tego typu instytucji nie w każdym przypadku skutek o charakterze materialnoprawnym umożliwiają przenieść i uwzględnić w ramach procesu. Powyższe jest bowiem wynikiem licznych ograniczeń, które prawo procesowe stawia wobec wierzytelności objętych zarzutem tego typu. Po drugie, jak wskazano wyżej, skutek wygaśnięcia jest skorelowanym ze skutecznie złożonym oświadczeniem o potrąceniu. W tym kontekście oczywiście jasnym jest, iż rzeczona czynność ma charakter jednostronny i do swojej skuteczności nie wymaga de facto jakiejkolwiek aktywności drugiej strony. Nie można jednakże tracić z pola widzenia tego, iż by można mówić o w pełni skutecznie złożonym oświadczeniu (i tym samym całkowitym bądź częściowym nieistnieniu wierzytelności nim objętych) niezbędnym jest istnienie wierzytelności przedstawianej do potrącenia. W sytuacji bowiem gdy dochodzi do składania oświadczeń obejmujących należności, które strona przeciwna, kwestionuje, można w ocenie Sądu co najwyżej mówić o potrąceniu, które jest skuteczne w ocenie wyłącznie jednego z podmiotów, a którego analiza może, ale (z uwagi na wskazywane wyżej ograniczenia procesowe) nie musi być przedmiotem analizy przez wymiar sprawiedliwości. Idealnym tego przykładem jest niniejsza sprawa, w ramach której doszło do złożenia przez każdą ze stron po dwa oświadczenia o potrąceniu (powód – 19.12.2022 r., 5.01.2023 r., pozwany – 1.12.2022 r., sprzeciw od nakazu zapłaty), lecz żadne z nich nie zostało przez przeciwnika zaakceptowane. Abstrahując w tym miejscu od kwestii rachunkowych czy księgowych, spowodowało to powstanie swoistego pata we wzajemnych rozliczeniach, krzyżowego potrącania należności uprzednio objętych oświadczeniem strony przeciwnej, mimo tego, iż oświadczenia same w sobie co do zasady były składane w sposób formalnie skuteczny. Tym samym, o ile rację miał pełnomocnik powoda podnosząc, iż nie ma nic bardziej spornego niż wierzytelność, która uległa umorzeniu wskutek jej uregulowania (poprzez oświadczenie o potrąceniu), o tyle za przedmiotowym musi podążać również takie samo przeświadczenie strony przeciwnej. W odmiennym przypadku w dalszym ciągu mamy spór, który powoduje każdorazowo konieczność przeprowadzania szczegółowego postępowania nad zasadnością i prawidłowością dokonanych czynności o jednostronnym charakterze.

W ocenie Sądu w kontekście rzeczonych rozważań niezbędnym było podkreślenie, iż gdyby rzeczone oświadczenie (złożone w treści sprzeciwu, oparte na fakturze nr (...)) zostało uznane za skuteczne i dopuszczalne w toku niniejszego procesu (pod względem formalnym i materialnoprawnym) to w rzeczywistości sytuacja istniejąca pomiędzy stronami zostałaby już w pewnym stopniu wyjaśniona. Rzeczone objęłoby bowiem wierzytelności, które nie są przez nikogo podważane (w przypadku strony powodowej – zapłata za usługi serwisowania pojazdów, w przypadku pozwanego – należność za fakturę (...)) pozostawiając każdej ze stron niczym nieograniczoną możliwość dochodzenia, w ramach odrębnych postępowań, pozostałych należności (powód w zakresie kary umownej, pozwany tytułem zapłaty za prace dodatkowe czy elementy systemy wentylacji domu jednorodzinnego). Oczywiście, takowe rozstrzygnięcie „wprowadzałoby” kolejne potrącenie pomiędzy stronami (1.12.2022 r. 19.12.2022 r., 5.01.2023 r., sprzeciw), jednakże w ocenie Sądu stanowiłoby asumpt do podejmowania dalszych, samodzielnych kroków mających na celu odzyskanie, w ocenie stron, należnych im należności poprzez wszczęcie samodzielnych procesów sądowych, a nie próbę ich swoistego ominięcie za pośrednictwem instytucji uregulowanej w art. 498 k.c.

Jednocześnie w świetle powyższych rozważań warto wskazać, że wbrew wskazaniom pełnomocnika powoda, Sąd ma obowiązek objąć analizą cały zebrany w sprawie materiał dowodowy i nie może ograniczać rozpoznania sprawy wyłącznie w oparciu o twierdzenia stron, w tym pomijać kwestie natury materialnoprawnej mogące wpływać na ewentualne rozstrzygnięcie. W świetle powyższego san fakt nieprzywołania opisanej wyżej podstawy dopuszczalności złożonego zarzutu potrącenia w zakresie faktury nr (...) nie mógł wykluczać konieczności przeprowadzenia jego analizy pod kątem innych zgromadzony w aktach dokumentów.

Mimo jednak powyższego, a więc spełnienia przez złożone w treści sprzeciwu oświadczenie przez stronę pozwaną warunków wskazanych w art. 203 ¹ § 1 k.p.c., w toku niniejszego procesu przedmiotowy zarzut nie mógł zostać uznany za skuteczny.

Jak już zostało zasugerowane wyżej Sąd podziela w pełni pogląd wyrażony w judykaturze, iż w trakcie postępowania sądowego uprawniony może połączyć złożenie oświadczenia woli o potrąceniu z podniesieniem zarzutu potrącenia. Podniesienie, więc w odpowiedzi na pozew czy sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzutu potrącenia jest tym samym równoznaczne ze złożeniem oświadczenia o potrąceniu, jeżeli oświadczenie takie nie zostało złożone wcześniej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2009 r., sygn. IV CSK 356/2008).

Należało jednakże stanowczo podkreślić, że art. 91 k.p.c. nie daje podstaw do przypisania pełnomocnikowi procesowemu strony prawa przyjmowania w imieniu mocodawcy oświadczeń kształtujących jego sytuację materialną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2010 r., sygn. I PK 56/10). Jakkolwiek oświadczenie o potrąceniu może być zarówno złożone, jak i odebrane także przez pełnomocnika, to jednak nie stanowi w tym zakresie wystarczającego umocowania pełnomocnictwo procesowe, bowiem zakres umocowania określony w art. 91 k.p.c. nie uprawnia pełnomocnika procesowego z mocy ustawy do złożenia materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu, ani do odbierania takich oświadczeń. Przyjęcie oświadczenia o potrąceniu pochodzącego od strony przeciwnej – jako prowadzące do przegrania procesu – nie mieści się bowiem co do zasady w zakresie rzeczonego pełnomocnictwa i w takim wypadku wymagane jest wyraźne umocowanie do przyjmowania oświadczeń w tym przedmiocie (tak wyrok SA w Łodzi z 10 kwietnia 2014 r., I ACa 1241/13, LEX 1458928, wyrok SA w Szczecinie z 18 grudnia 2013 r., I ACa 619/13, LEX 1451815, wyrok SA w Lublinie z 27 listopada 2013 r., I ACa 532/13, LEX nr 1416179). Oczywiście Sądowi znany jest pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2024 r. (III CZP 2/24, LEX nr 3731335), gdzie de facto odstąpiono od wskazanej wyżej wykładni, podnosząc, iż dla skuteczności podniesienia zarzutu potrącenia na podstawie art. 203 ¹ k.p.c. i odbioru takiego oświadczenia wystarczające jest pełnomocnictwo procesowe. Mimo jednakże powyższego, nie kwestionując w żadnej mierze autorytetu Sądu wydającego zacytowany wyżej judykat, brak jest przekonywujących argumentów do odstąpienia od ugruntowanej i powszechnie akceptowanej praktyki, która została wskazana we wcześniejszych rozważaniach. Należy wskazać, iż już w przypadku pełnomocnika strony składającej takie oświadczenie przyjmowana powszechnie wykładania była de facto argumentacją przeciwną do okoliczności faktycznych, wskazującą na występowanie uprawnienia o materialnoprawnym charakterze, które jedynie wyprowadzano z okoliczności w jakiej znajdowała się dany pełnomocnik (jako strona pozwana). Rozszerzanie powyższego również na stronę przeciwną byłoby w ocenie Sądu działaniem sprzecznym nie tylko z jednoznacznie zakreśloną treścią pełnomocnictwa (w przypadku gdy jest ono wyłącznie procesowym), ale naruszałoby prawo tejże strony do decydowania o swoich prawach i obowiązkach. Nie przekonują przy tym argumenty przywołane w treści uzasadnienia analizowanej uchwały, które, oparte głównie na fakcie wprowadzenia do treści kodeksu art. 203 ¹ k.p.c., w sposób czysto pragmatyczny podchodzą do uprawnień materialnoprawnych stron, nie zważając na jasną i precyzyjną treść udzielanych pełnomocnictw i ich zakres w świetle art. 91 k.p.c. W związku z tym Sąd w dalszym ciągu podziela pogląd, który został wyłożony na początku niniejszego akapitu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy – nie budziła w ocenie Sądu wątpliwości możliwość złożenia przez pełnomocnika pozwanej oświadczenia o potrąceniu – powyższe uprawnienie wynikało bowiem ze wskazanych uprzednio zasad interpretacji udzielonego pełnomocnictwa w połączeniu z celem podjęcia rzeczonej czynności. Tego samego wniosku nie sposób natomiast przyjąć w przypadku pełnomocnika powoda i jego uprawnienia do przyjęcia owego oświadczenia. Treść złożonego wraz z pozwem pełnomocnictwa nie pozostawia wątpliwości, co do tego, iż ma ono charakter wyłącznie procesowy i obejmuje swoim zakresem umocowanie jedynie do czynności wskazanych w art. 91 k.p.c. Próżno w nim szukać uprawnienia do przyjmowania oświadczeń o charakterze materialnoprawnym, co w świetle poczynionych wyżej rozważań, było niezbędne dla skuteczności złożonego oświadczenia. Tym samym nie sposób było przyjąć, iż sprzeciw od nakazu zapłaty mógł zostać uznany wypełniający przesłanki oświadczenia z art. 499 k.c., co w konsekwencji wykluczało możliwości uznania skuteczności podniesionego zarzutu – nie doszło bowiem do skutecznego złożenia analizowanego oświadczenia podmiotowi, który byłby uprawniony do jego przyjęcia.

Na marginesie rzeczonych rozważań należało również zwrócić uwagę na zagadnienia o charakterze materialnoprawnym, które potwierdzały brak możliwości uwzględnienia podniesionego zarzutu potrącenia. Wskazać w tym zakresie należało, iż wierzytelności, które zostają objęte potrąceniem muszą spełniać cztery podstawowe, wyrażone w art. 498 k.c. przesłanki, a więc: wzajemność, jednorodzajowość, wymagalność oraz zaskarżalność. Prócz tego podstawowym warunkiem, będącym niejako przedpolem dla tych wskazanych uprzednio, jest wykazanie, że konkretna wierzytelność faktycznie istnieje. Obowiązek ten spoczywa oczywiście na tej stronie, która wyprowadza z rzeczonej instytucji korzystne dla siebie skutki prawne.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu zgłoszony zarzut potrącenia nie zasługiwał na uwzględnienie w odniesieniu do faktur nr (...) z tego względu, iż w toku niniejszego procesu nie doszło do wykazania, iż rzeczone wierzytelności faktycznie pozwanemu przysługiwały. Zwłaszcza w świetle oświadczeń składanych przez stronę przeciwną, która przedmiotową zasadność konsekwentnie podważała.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do faktury z 29 lipca 2022 r. należało podnieść, iż wątpliwości budził przede wszystkim już sam fakt obciążenia rzeczoną należnością powodowej spółki, podczas gdy z treści korespondencji zawartej w aktach sprawy w sposób jednoznaczny wynikało, iż objęte nią elementy były związane z inwestycją, która miała dotyczyć domu jednorodzinnego należącego do G. K.. Zagadnienie to, a więc przyczyna wystawienia analizowanego dokumentu w stosunku do powoda, nie zostało w sposób właściwy wyjaśnione, poprzez chociażby dowód z przesłuchania stron bądź świadków, zwłaszcza, iż z twierdzeń sprzeciwu (które przecież nie mogą stanowić dowodu) wynikało, iż powyższe było wynikiem wyraźnego polecenia reprezentanta powodowej spółki. Poza tym brak było dowodów potwierdzających fakt zamówienia i dostarczenia elementów objętych rzeczoną fakturą (po jej skorygowaniu) – co prawda w aktach sprawy znajdował się mail z dnia 4 lipca 2022 r. (k. 129) zawierający wyszczególnienie pewnych elementów, które mogłyby odpowiadać pojęciu „wentylacyjnych”, jednakże ich porównanie z zestawieniem dołączonym do wiadomości mailowej z dnia 29 lipca 2022 r. (k. 135) nie daje pewności co do ich zbieżności (istnieją różnice w nazewnictwie czy ilościach), zwłaszcza dla podmiotu nieposiadającego wiedzy specjalnej.

W przypadku natomiast drugiej z faktur należało natomiast powtórzyć drugi z wymienionych wyżej zarzutów, a więc odnoszący się do niewykazania, iż w okolicznościach sprawy doszło do złożenia zamówienia na takie elementy czy usługi, by zostały one dostarczone czy też wykonane jak też by doszło do jakichkolwiek uzgodnień w zakresie należnej z tego tytułu ceny czy wynagrodzenia. Pozwany, prócz przedstawienia samej faktury oraz sporządzonego przez siebie załącznika do niej zawierającego wyszczególnienie składających się na żądaną kwotę elementów, de facto nie zaproponował żadnego dowodu, który mógłby potwierdzać, iż doszło do wystąpienia podniesionych wyżej okoliczności. W szczególności brak było zamówień ze strony powoda, dokumentów odbiorowych czy też innej dokumentacji, która by wykazywała rzeczone fakty. W rzeczywistości pozwany ograniczył się do przedłożenia materiałów, które były wyłącznie jego wytworem, bez tak naprawdę żadnych dokumentów pochodzących do strony przeciwnej.

W świetle powyższego oświadczenia pozwanego z dnia 1 grudnia 2022 r. oraz zamieszczone w treści sprzeciwu nie przyniosły skutku w postaci wzajemnej kompensaty należności, a zatem podnoszony w tym zakresie zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie. Warto w tym miejscu podkreślić, iż powyższe nie pozbawiało oczywiście strony pozwanej możliwości realizowania swoich roszczeń w innym postępowaniu, w szczególności nie stanowi przeszkody w dochodzeniu wierzytelności objętej zarzutem w odrębnym postępowaniu czy też obrony w formie zaprezentowanej wyżej.

Podsumowując dotychczasowe rozważania podnieść należało, iż zgłoszony zarzut potrącenia nie mógł zostać uwzględniony z uwagi na to, iż nie zostały spełnione szczegółowo omówione wyżej przesłanki formalne oraz materialne. Tym samym brak było podstaw do prowadzenia postępowania dowodowego w przedmiocie ustalenia zasadności noty obciążeniowej, objętej oświadczeniem powoda z dnia 5 stycznia 2023 r. Stanowiłoby to zbędną czynność procesową, przedłużającą postępowanie oraz generującą zbędne koszty.

Abstrahując w tym miejscu od oceny procesowej skuteczności złożonego oświadczenia o potrąceniu (czy to na etapie przedprocesowym czy też w ramach sprzeciwu), należało raz jeszcze wskazać, iż w ocenie Sądu oświadczenie w przedmiocie kompensaty świadczyło o uznaniu w całości roszczenia powoda. Pozwany do potrącenia przedstawił bowiem całą należność objętą fakturami wskazanymi w pozwie, co świadczyło o tym, iż świadomy był istnienia po jego stronie zobowiązań w takich właśnie kwotach i z takiego tytułu. Warto podkreślić, iż z treści rzeczonych oświadczeń nie wynikało, by zostały one złożone „na wypadek uznania zasadności roszczenia powoda”. Nie zawierało w tym zakresie żadnego zastrzeżenia, a jedynie w takim wypadku możliwy byłoby uznanie, iż stanowiły one dopuszczalne przez doktrynę i orzecznictwo, oświadczenie o potrąceniu złożone pod warunkiem (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., II CSK 70/11, LEX 1095816).

Uwzględniając przedstawione wyżej okoliczności niniejszej sprawy, w tym niekwestionowany fakt zawarcia umów, ich zapisów, faktycznego wykonania w całości przez powoda, wysokości nieuiszczonego dotychczas wynagrodzenia, Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda łączną kwotę 5.809,61 zł tytułem pozostałej części wynagrodzenia za wykonanie umów serwisu pojazdów oraz rekompensaty za koszty odzyskiwania wierzytelności.

W ocenie Sądu powodowi od pierwszej z powyższych należności (wynoszącej łącznie 4.120,85 zł), wynikających z zawartych uów, przysługiwało uprawnienie do domagania się odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych określonych w treści art. 7 i art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790). Nie ulegało żadnej wątpliwości, iż umowy stron spełniały przesłanki do uznania ich za transakcję handlową w rozumieniu powyższej ustawy. Jako daty początkowe zasądzenia poszczególnych należności przyjęto terminy wskazane w treści pozwu – znajdowały one bowiem potwierdzenie w treści wystawionych i niekwestionowanych przez stronę przeciwną dokumentach księgowych

Odnosząc się natomiast do drugiej części zasądzonej należności należało wskazać, iż stanowiła ona roszczenie o zapłatę rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w łącznej kwocie 1.688,76 zł. W orzecznictwie sądowym utrwalił się przy tym pogląd, zgodnie z którym rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790), przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Roszczenie o rekompensatę w wysokości 40 euro powstaje po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 tej ustawy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., III CZP 94/15, Legalis).

Pozwany niewątpliwie opóźnił się ze spełnieniem należności głównych od przywołanych w żądaniu pozwu faktur. Powód miał zatem prawo domagać się zapłaty od każdej z rzeczonych faktur, stanowiących udokumentowanie oddzielnej transakcji, równowartości wspomnianej kwoty 40 euro tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Łączna kwota z tego tytułu wynosiła 1.688,75 zł – została przez powoda w sposób prawidłowym obliczona w treści pozwu. Jednocześnie uzasadnionym było żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie od przedmiotowej kwoty – data początkowa ich ustalenia wynikała natomiast z żądania pozwu i stanowiła dzień wniesienia pozwu.

W sprawie kosztów procesu orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 99 k.p.c. przesądzając o obowiązku zwrotu przez pozwanego jako przegrywającego w całości, wydatków poniesionych przez powoda w łącznej wysokości 2.217,00 zł na co składało się wynagrodzenie pełnomocnika na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości 1.800,00 zł, 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 400 zł opłaty sądowej od pozwu.

Nadto zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. W związku z powyższym Sąd zasądził od kwoty 2.217,00 zł odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Przemysław Kociński