Treść orzeczenia VII P 73/23 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

VII P 73/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy z 2023-10-10

Sygn. akt VII P 73/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2023 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Rejonowego Iwona Wiśniewska

Protokolant:	sekretarz sądowy Karolina Wesołowska

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2023 r. w Bydgoszczy na rozprawie

sprawy z powództwa P. J., M. Ł., M. O. i I. S. (1)

przeciwko (...) w B.

o zapłatę

1. oddala powództwa;

2. odstępuje od obciążenia powódek kosztami procesu;

3. kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

SSR Iwona Wiśniewska

Sygn. akt VII P 73/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tutejszego Sądu przeciwko (...) w B. powódki:

- P. J. wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 12700 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości ustawowej od kwoty: 4.100 zł od dnia 10 marca 2021 r. do dnia zapłaty, 4.300 zł od dnia 10 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty, 4.300 zł od dnia 10 maja 2021 r. do dnia zapłaty, a nadto zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

- M. O. wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 13.825 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości ustawowej od kwoty: 4.475 zł od dnia 10 marca 2021 r. do dnia zapłaty, 4.675 zł od dnia 10 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty, 4.675 zł od dnia 10 maja 2021 r. do dnia zapłaty, a nadto zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

- I. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 13.750 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości ustawowej od kwoty: 4.450 zł od dnia 10 marca 2021 r. do dnia zapłaty, 4.650 zł od dnia 10 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty, 4.650 zł od dnia 10 maja 2021 r. do dnia zapłaty, a nadto zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

- M. Ł. wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 13.750 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości ustawowej od kwoty: 4.450 zł od dnia 10 marca 2021 r. do dnia zapłaty, 4.650 zł od dnia 10 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty, 4.650 zł od dnia 10 maja 2021 r. do dnia zapłaty, a nadto zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

W uzasadnieniu powódki wskazały, że są zatrudnione w pozwanym Szpitalu w Klinicznym Oddziale (...), obecnie G.. Powódki wskazały, że od marca 2021 r. do maja 2021 r. udzielały świadczeń medycznych pacjentom Kliniki, w trakcie początkowego okresu wybuchu pandemii Covid-19. Powódki wskazały, że Minister Zdrowia w wielokrotnie nowelizowanym Poleceniu z dnia 4 września 2020 r. wydanym na podstawie już nie obowiązującego przepisu art. 10a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1327 z późn. zm.) postanowił polecić Prezesowi Narodowego Funduszu Zdrowia przekazane określonym podmiotom leczniczym dodatkowego świadczenia pieniężnego, wypłacanego miesięcznie według zasad określonych w załączniku do polecenia. Powódki wskazały również, że Minister postanowił, że świadczenie dodatkowe przyznawane jest osobom, które: w przypadku osób wykonujących zawód medyczny w podmiotach leczniczych, które uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2; w przypadku osób wykonujących zawód medyczny w podmiotach leczniczych, które udzielają świadczeń zdrowotnych w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego lub w izbach przyjęć; w przypadku osób zatrudnionych w podmiotach leczniczych, które wykonują czynności diagnostyki laboratoryjnej w tych podmiotach z wyłączeniem osób skierowanych w Podmiotach na podstawie art. 47 ust 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Świadczenie to miało wynosić 100% wynagrodzenia danej osoby, a w przypadku świadczenia pracy przez te osoby przez niepełny miesiąc, świadczenie dodatkowe za ten miesiąc podlegać powinno proporcjonalnemu obniżeniu. Powódki podkreśliły, że jak wynika z interpretacji Ministra Zdrowia zawartej w piśmie z dnia 28 kwietnia 2021 r. pod pojęciem „uczestniczenia w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w bezpośrednim kontakcie należy rozumieć prace personelu medycznego w wymiarze co najmniej jednego dnia roboczego (7,35 godz.) bądź jednego dyżuru medycznego (12 godzin lub 24 godzin) w danym miesiącu. Świadczenia medyczne mogły być udzielane samodzielnie bądź zespołowo. Powódki wskazały również, że w innym z wyjaśnień wskazano, iż dodatek można obniżyć proporcjonalnie jedynie w przypadku świadczenia pracy przez niepełny miesiąc. Nie ma znaczenia jak długo osoba wykonująca zawód medyczny pracowała przy tzw. pacjencie covidowy. Powódki podkreśliły, że zasady te obowiązywały w odniesieniu do wszystkich placówek spełniających przesłanki przyznania dodatku, a zmienione zasady ewidencjonowania i raportowania przypadków udzielania świadczeń pacjentom z podejrzeniem lub zakażeniem Covid-19 obowiązywać zaczęły dopiero od dnia 1 listopada 2021 r. Dalej powódki wskazały, że w okresie od marca 2021 r. do maja 2021 r. w Oddziale Klinicznym, w którym były zatrudnione, udzielono świadczeń medycznych 11 pacjentom z pozytywnym wynikiem testu na Covid-19. Były to osoby, które uzyskały dodatni wynik testu na zakażenie wirusem SARS-CoV-2. Powyższy wynik nie obejmował osób z podejrzeniem zakażenia, których z pewnością musiało być w tym okresie znacznie więcej. W tej sytuacji powódki winny otrzymać dodatkowe wynagrodzenie za udzielanie świadczeń medycznych pacjentom z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 za okres świadczenia pracy, w kwotach odpowiadających wysokości 100% ich wynagrodzenia za miesiące od marca 2021 r. do maja 2021 r. Ponieważ świadczenie to miało być wypłacane wraz z wynagrodzeniem, żądanie pozwu obejmuje również odsetki od poszczególnych kwot. Nadto powódki wskazały, iż wielokrotnie wzywały pozwanego do wypłaty w/w świadczenia.

W odpowiedzi na pozew pozwany Szpital wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódek na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, iż powódki w spornym okresie były zatrudnione w pozwanym Szpitalu w Klinicznym Oddziale G. na stanowiskach pielęgniarek. Zdaniem pozwanego roszczenia powódek nie zasługują na uwzględnienie ponieważ w ocenie pozwanego nie posiada on legitymacji procesowej biernej w występowaniu w niniejszej sprawie. Nadto pozwany podniósł, iż powódki w spornym okresie nie udzielały świadczeń zdrowotnych pacjentom z potwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Pozwany podkreślił, że dodatkowe świadczenia pieniężne, których domagają się powódki, nie stanowią wynagrodzenia za pracę. Są to, po spełnieniu wymogów o jakich mowa w poleceniu Ministra Zdrowia, świadczenia pieniężne należne zarówno osobom zatrudnionym w ramach stosunku pracy, jak i osobom udzielającym świadczeń zdrowotnych w ramach umów cywilnoprawnych i kontraktów. Nie zależą w najmniejszym stopniu od podstawy wykonywanych obowiązków, a wynikały z konieczności wprowadzenia swoistej próby zachęcenia pracowników medycznych do wykonywania ich obowiązków umownych. Pozwany podkreślił, że polecenie to w najmniejszym stopniu ani nie wpływało, ani nie zmieniało stosunków pracy łączących Szpital z powódkami. Pozwany wskazał, że w obliczu zaistniałej sytuacji, Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Zdrowia, podjął decyzję o przyznawaniu pracownikom medycznym swoistego dodatku, który to obowiązek miał być wykonywany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Szpitale stały się natomiast wyłącznie płatnikami, jednakże przedmiotowe polecenie nie jest źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., gdyż nie reguluje w najmniejszym zakresie obowiązku pracodawcy. Reguluje ono wyłącznie zobowiązanie Skarbu Państwa do wypłaty jakichś należności, co czynić miał NFZ. Nadto pozwany podkreślił, że polecenie Ministra Zdrowia, z uwagi na charakter prawny, nie stanowi nawet źródła prawa w rozumieniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Bez względu na powyższe pozwany wskazał, że pozwany Szpital począwszy od 24 października 2020 r. posiadał status szpitala II poziomu, w rozumieniu polecenia Ministra Zdrowia. Podkreślił jednak, że w przypadku szpitali II poziomu środki finansowe były przekazywane wyłącznie na realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym łóżek dla pacjentów z podejrzeniem oraz łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2. W konsekwencji warunkiem przyznania dodatkowego świadczenia osobom wykonującym zawód medyczny w pozwanym Szpitalu było udzielanie świadczeń zdrowotnych pacjentom ulokowanym na łóżkach, o jakich mowa w poleceniu Ministra Zdrowia i decyzjach Wojewody (...). Pozwany podkreślił, iż w związku z wydawanymi decyzjami Wojewody, w pozwanym Szpitalu doszło do szeregu zmian organizacyjnych, m.in. wyodrębniono tzw. „Oddziały Covid”, w których zlokalizowane były rzeczone łóżka „covidowe”, zaś do pracy w tych oddziałach oddelegowano osobny personel. Pozwany Szpital wypłacał wszystkim osobom udzielającym świadczenia medyczne w ramach tzw. „Oddziałów Covid” dodatkowe świadczenia, które były w całości refundowane przez NFZ. Pozwany jednoznacznie podkreślił, że w okresie od marca 2021 r. do 31 maja 2021 r. powódki nie były zatrudnione na tzw. oddziałach covidowych i nie udzielały świadczeń zdrowotnych pacjentom na łóżkach covidowych, stąd pozwany nie znajduje podstaw do wypłacenia im dodatkowych świadczeń covidowych. Pozwany przyznał, że w spornym okresie w Klinicznym Oddziale G. potwierdzono 10 przypadków SARS-CoV-2, z czego u jednej osoby ze względu na fakt, iż była ozdrowieńcem. Pozwany wskazał również, iż w spornym okresie powódki w niektórych dniach były nieobecne z uwagi na obowiązujące je harmonogramy czasu pracy, ponadto we wskazanych okresach przebywały na urlopach wypoczynkowych i zwolnieniach lekarskich. Nie ma więc możliwości, aby w czasie nieobecności w pracy, powódki udzielały pacjentom pozwanego Szpitala jakichkolwiek świadczeń zdrowotnych. Nieobecności te przypadały także w dniu, gdy u pacjentów Klinicznego Oddziału G. potwierdzono zakażenie SARS-CoV-2, zaś zdaniem pozwanego dodatki covidowe nie przysługują za okresy nieobecności w pracy. Co więcej, pozwany podkreślił, że praca w pozwanym Szpitalu była w spornym okresie tak zorganizowana, że w przypadku wystąpienia objawów Covid-19 pacjenci byli natychmiast izolowani i niezwłocznie przenoszeni na „Oddziały Covidowe”, dotyczyło to również pacjentów Klinicznego Oddziału G., u których stwierdzono dodatni wynik koronawirusa. Powódki zatem nie udzielały świadczeń zdrowotnych pacjentom z potwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Na marginesie pozwany podał, że w tych szpitalach, które nie znajdowały się w wykazie podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych w związku z przeciwdziałaniem Covid-19 dodatki covidowe w ogóle nie były wypłacane, choćby personel w rzeczywistości udzielał świadczeń pacjentom z zakażeniem SARS-CoV-2. Zdaniem pozwanego, analogicznie należy traktować personel medyczny pozwanego Szpitala, który nie był zatrudniony w Oddziałach Covidowych. Pozwany podkreślił, że dodatkowe świadczenia covidowe dla personelu medycznego miały za zadanie zachęcić personel medyczny do pracy na oddziałach covidowych i zrównać sytuację pracowników oddziałów covidowych z sytuacją medyków skierowanych do pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie art. 47 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Pozwany zaprzeczył również, aby powódki wielokrotnie wzywały go do wypłaty przedmiotowego świadczenia.

W piśmie z dnia 7 kwietnia 2023r. pełnomocnik powódek wskazał, że alternatywnie podstawę prawną żądania powódek można sformułować jako odszkodowanie za to, iż pozwany nie wystąpił do NFZ o przyznanie środków na wypłatę dodatków covidowych.

Na rozprawie w dniu 12 września 2023r. pełnomocnik powódek sprecyzował żądania w ten sposób, iż na rzecz powódki M. Ł. domagał się zasądzenia kwoty 11610,68 zł, na rzecz powódki P. J. kwoty 1050,35 zł, na rzecz powódki I. S. (1) kwoty 11550 zł oraz na rzecz powódki M. O. kwoty 11625 zł z odsetkami. W pozostałym zakresie strona powodowa cofnęła pozew ze zrzeczeniem się roszczenia.

Pełnomocnik pozwanego podtrzymał stanowisko w sprawie i wniósł o zasądzenie kosztów procesu na rzecz pozwanego także w zakresie cofniętego pozwu.

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka P. J. jest zatrudniona w pozwanym (...) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, obecnie na stanowisku pielęgniarki specjalistki w Oddziale Klinicznym G.. Aneksem z dnia 1 września 2020 r. wynagrodzenie powódki wzrosło do kwoty 4.100,00 zł. Z kolei aneksem z dnia 1 kwietnia 2021 r. wzrosło do kwoty 4300,00 zł.

Dowód: aneks z dnia 1.09.2020 r. – k. 8, aneks z dnia 1.04.2021 r. – k.9

Powódka M. O. jest zatrudniona w pozwanym (...) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, obecnie na stanowisku pielęgniarki specjalistki w Oddziale Klinicznym G.. Aneksem z dnia 1 września 2020 r. wynagrodzenie powódki wzrosło do kwoty 4.475,00 zł. Z kolei aneksem z dnia 1 kwietnia 2021 r. wzrosło do kwoty 4675,00 zł.

Dowód: aneks z dnia 1.09.2020 r. – k. 10, aneks z dnia 1.04.2021 r. – k.11

Powódka I. S. (1) jest zatrudniona w pozwanym (...) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, obecnie na stanowisku pielęgniarki specjalistki w Oddziale Klinicznym G.. Aneksem z dnia 1 września 2020 r. wynagrodzenie powódki wzrosło do kwoty 4.450,00 zł. Z kolei aneksem z dnia 1 kwietnia 2021 r. wzrosło do kwoty 4650,00 zł.

Dowód: aneks z dnia 1.09.2020 r. – k. 12, aneks z dnia 1.04.2021 r. – k. 13

Powódka M. Ł. od dnia 1 maja 1989 r. jest zatrudniona w pozwanym (...) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, obecnie na stanowisku pielęgniarki specjalistki w Oddziale Klinicznym G.. Aneksem z dnia 1 września 2020 r. wynagrodzenie powódki wzrosło do kwoty 4.450,00 zł. Z kolei aneksem z dnia 1 kwietnia 2021 r. wzrosło do kwoty 4.650,00 zł.

Dowód: aneks z dnia 1.09.2020 r. – k. 76 akt osobowych, aneks z dnia 1.04.2021 r. – k. 77 akt osobowych powódki

W związku z trwającą w kraju od połowy marca 2020 r. epidemią choroby Covid-19, Minister Zdrowia w dniu 4 września 2020 r., na podstawie art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.) polecił Narodowemu Funduszowi Zdrowia, aby przekazał podmiotom leczniczym umieszczonym w wykazie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne:

1) wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem Covid-19 lub

2) w których wyodrębnionych komórkach organizacyjnych są udzielane świadczenia opieki zdrowotnej wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID -19;

środki finansowe z przeznaczeniem na przyznanie osobom wykonującym zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej uczestniczącym w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mającym bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 dodatkowego świadczenia pieniężnego, wypłacanego miesięcznie, zwanego "dodatkowym świadczeniem."

W poleceniu tym wskazano, że wymienione w nim środki pieniężne finansowane będą z budżetu państwa.

W dniu 1 listopada 2020 r. Minister Zdrowia zmienił ww. polecenie z dnia 4 września 2020 r., poszerzając krąg podmiotów leczniczych, wskazując że:

- punkt 1 ww. polecenia otrzymuje następujące brzmienie:

„1. Polecam Narodowemu Funduszowi Zdrowia z siedzibą w W. przy ul. (...), przekazanie podmiotom leczniczym:

1) umieszczonym w wykazie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne oraz stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej, w stosunku do których minister właściwy do spraw zdrowia albo wojewoda wydał polecenie albo decyzję na podstawie odpowiednio - art. 10 ust. 2 pkt 1 lit. b albo art. 11 ust. 1 i ust. 4 albo art. 11 h ust. 1 i 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.),

polecające:

a) realizację świadczeń opieki zdrowotnej na rzecz pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 (szpital III poziomu),

b) realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym łóżek dla pacjentów z podejrzeniem oraz łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 (szpital II poziomu)

2) w których skład wchodzą jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 882) lub izby przyjęć;

3) o których mowa w ppkt 1 oraz umieszczonym w wykazie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne, w stosunku do których minister właściwy do spraw zdrowia albo wojewoda wydał polecenie albo decyzję na podstawie odpowiednio - art. 10 ust. 2 pkt 1 lit. b, art. 11 ust. 1 i ust. 4 albo art. 11 h ust. 1 i 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, polecające zapewnienie łóżek dla pacjentów podejrzanych o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (szpital I poziomu), i które umieszczone są na liście zamieszczonej na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia pod adresem: https://www.gov.pl/web/zdrowie/lista-laboratoriow-covid, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o wykonywanie testów diagnostycznych RTPCR w kierunku SARS-CoV-2 (laboratoria); (dalej zwanych również „Podmiotami”), środków finansowych z przeznaczeniem na przyznanie osobom wykonującym zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295, z późn. zm.) spełniającym warunki z pkt 1a dodatkowego świadczenia pieniężnego, wypłacanego miesięcznie, zwanego dalej „dodatkowym świadczeniem”, według zasad określonych w załączniku do niniejszego polecenia, na podstawie umowy lub porozumienia.”;

- po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

„1a. Świadczenie dodatkowe przyznawane jest osobom, o których mowa w pkt 1, które:

a) w przypadku osób wykonujących zawód medyczny w podmiotach leczniczych, o których mowa w pkt 1 ppkt 1 uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2

b) w przypadku osób wykonujących zawód medyczny w podmiotach leczniczych, o których mowa w pkt 1 ppkt 2 - udzielają świadczeń zdrowotnych w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym lub w izbach przyjęć;

c) w przypadku osób zatrudnionych w podmiotach leczniczych, o których mowa w pkt 1 ppkt3 - wykonują czynności diagnostyki laboratoryjnej w tych podmiotach z wyłączeniem osób, skierowanych do pracy w Podmiotach na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1845),”.

Ponadto częściowej zmianie uległ także załącznik do polecenia Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2020 r.

Jak wynika z polecenia z dnia 1 listopada 2020 r. podmiotem, który wypłaca wynagrodzenie jest podmiot leczniczy zatrudniający uprawioną osobę do otrzymania dodatku do wynagrodzenia.

Pozwany Szpital był zobowiązany do raportowania oraz zgłaszania NFZ listy osób pracujących przy łóżkach covidowych na Oddziale covidowym, uprawnionych do otrzymania dodatku covidowego.

Dowód: polecenie Ministra Zdrowia z dnia 1.11.2020 r. – 68-70, polecenie Ministra Zdrowia z dnia 4.09.2020 r. – k. 61-65

Decyzją z dnia 3 września 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...)w B. w okresie od 15 września 2020 r. do odwołania, realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym 6 łóżek dla pacjentów z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2.

Decyzją z dnia 24 września 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B. w okresie od 25 września 2020 r. do odwołania, realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym 8 łóżek dla pacjentów z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2.

Decyzją z dnia 21 października 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

1) do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na I poziomie zabezpieczenia 8 łóżek dla pacjentów z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2,

2) w okresie od 24 października 2020 r. do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 45 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 8 łóżek respiratorowych,

3) opracowanie do dnia 26 października 2020 r. harmonogramu przygotowania pozostałej posiadanej szpitalnej bazy łóżkowej na potrzeby realizacji świadczeń opieki zdrowotnej dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-COV-2 (…).

Decyzją z dnia 28 października 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...)w B.:

2) w okresie do 1 listopada 2020 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 45 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 8 łóżek respiratorowych,

3) w okresie od 2 listopada 2020 r. do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 60 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 8 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii.

Decyzją z dnia 30 października 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

3) w okresie od 2 listopada 2020 r. do 3 listopada 2020 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 60 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 8 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii,

4) w okresie od 4 listopada 2020 r. do 5 listopada 2020 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 90 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 12 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii,

5) w okresie od 6 listopada 2020 r. do 8 listopada 2020 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 110 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 15 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii.

6) w okresie od 9 listopada 2020 r. do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 150 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 20 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii.

Decyzją z dnia 5 listopada 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

5) w okresie od 6 listopada 2020 r. do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 110 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 15 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii,

6) opracowania do dnia 13 listopada 2020 r. procedury przygotowania w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia dodatkowych 60 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 (…).

Decyzją z dnia 16 listopada 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

5) w okresie od 6 listopada 2020 r. do 16 listopada 2020 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 90 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 15 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii

7) w okresie od 17 listopada 2020 r. do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 90 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii, 8 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii

Decyzją z dnia 14 grudnia 2020 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

2) do odwołania realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 90 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii, 8 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii.

Decyzją z dnia 8 lutego 2021 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

2) w okresie do 8 lutego 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 90 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii, 8 łóżek respiratorowych oraz 15 łóżek z możliwością prowadzenia tlenoterapii,

3) w okresie od 9 lutego 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 45 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 5 łóżek intensywnej terapii.

Decyzją z dnia 11 marca 2021 r. Wojewoda (...) polecił (...)w B.:

2) w okresie do 11 marca 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 45 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 5 łóżek intensywnej terapii,

3) w okresie od 12 marca 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 52 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii.

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2021 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

2) w okresie do 6 maja 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 52 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii,

3) w okresie od 7 maja 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 32 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii.

Decyzją z dnia 11 maja 2021 r. Wojewoda (...) polecił (...) w B.:

1) w okresie do 21 maja 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na I poziomie zabezpieczenia 8 łóżek dla pacjentów z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2,

2) w okresie do 21 maja 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na II poziomie zabezpieczenia 32 łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, w tym 7 łóżek intensywnej terapii,

3) w okresie od 22 maja 2021 r. realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym na I poziomie zabezpieczenia 5 łóżek dla pacjentów z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2.

dowód: decyzje Wojewody (...) z dnia: 3.09.2020 r., 24.09.2020 r., 21.10.2020 r., 28.10.2020 r., 30.10.2020 r., 05.11.2020 r., 16.11.2020 r., 14.12.2020 r., 8.02.2021 r., 11.03.2021 r., 30.04.2021 r., 11.05.2021 r. – k. 49-60

Łóżka coviodowe zostały wydzielone w Klinice (...) oraz w Klinice (...) pozwanego Szpitala. W okresie od marca do maja 2021 r. łóżka coviodwe nie zostały utworzone w Klinicznym Oddziale G. (...)(obecnie G.), gdzie swoją pracę świadczyły powódki. Specjalnie utworzone, w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, „oddziały covidowe” były przeznaczone dla pacjentów w stanach ciężkich, skrajnie niedotlenienionych, z niewydolnością oddechową, którzy nie mogli być leczeni w domu czy w izolatorium. Praca z takim pacjentem była znacznie utrudniona ze względu na jego stan, wymagała od personelu medycznego stałego skupienia. Pacjenci zachowywali się często nielogicznie i nieracjonalnie, wyciągali sobie maski tlenowe, kaniule dożylne, cewniki. Personel medyczny był również zobowiązany do ubierania specjalnych kombinezonów, które również utrudniały pracę i wpływały na relacje z pacjentami. Na komfort pracy na oddziale covidowym oraz komfort psychiczny personelu medycznego wpływ miała również znaczna ilość zgonów pacjentów tam przebywających w krótkim czasie oraz brak możliwości postępowania z ciałem jak w przypadku pacjenta nie zakażonego wirusem.

Przy pacjentach covidowych pracowały głównie osoby, które zgłosiły się same i dobrowolnie. W momencie, gdy sytuacja epidemiologiczna była zaostrzona, osoby te były wyznaczane przez przełożonych.

Oddziały covidowe były podzielone na dwie strefy: brudną i czystą. Nadto przed strefą brudną wydzielone było wejście przez śluzy z łazienką. Personel medyczny starał się wymieniać w strefie brudnej co 3 godziny.

dowód: zeznania świadków (e-protokół): D. P. – k. 212, I. S. (2) – k. 212, I. M. – k. 211, I. Ż.- k.212- 213, J. S. – k. 228, przesłuchanie za pozwanego płk. R. S. (e-protokół) – k. 229v

Pacjenci przyjmowani do pozwanego Szpitala w trybie planowym byli poddawani testom w kierunku zarażenia wirusem SARS-CoV-2 w punkcie wymazowym. Pacjent z wynikiem dodatnim był odsyłany do izolacji domowej bądź izolatorium. Pacjenci przyjmowani w trybie pilnym mieli wykonywane testy w kierunku Covid-19 w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym do czasu uzyskania wyników pacjenci przebywali na wyodrębnionych salach.

Pacjenci przebywający na oddziałach, u których widoczne zaczynały być objawy chorobowe, mieli wykonywany przez personel oddziału ponowny test, zaś do czasu uzyskania wyniku, podlegali izolacji w oddzielnej sali na oddziale. W sytuacji, gdy wynik był dodatni pacjenci, w zależności od ich stanu, byli przekazywani do oddziału covidowego, do szpitali jednoimiennych, wypisywani do domu bądź izolatorium. Czas oczekiwania na wynik testu pacjentów przebywających na oddziale wynosił od 3 do 4 godzin w dni powszednie. W tym czasie pacjent był izolowany od pozostałych pacjentów przebywających na oddziale, zaś personel medyczny wykonywał jedynie niezbędne czynności, tj. kontrola pomiarów parametrów życiowych, wydawanie niezbędnych leków oraz posiłku. Czas przebywania personelu zwykłego oddziału w izolatce, w której umieszczony był pacjent oczekujący na wynik testu, wynosił maksymalnie kilkanaście minut. Możliwość zarażenia się przez personel medyczny zwykłego oddziału była zdecydowanie mniejsza niż w przypadku personelu medycznego skierowanego na oddziały covidowe.

Izolatka na zwykłym oddziale, w tym również na Oddziale G., nie posiadała oddzielnej śluzy wejściowej, natomiast personel medyczny zobowiązany był do zakładania fartucha ochronnego, przyłbic lub gogli, rękawiczek i butów jednorazowych przed wejściem do sali izolacyjnej. Procedura taka została wprowadzona na terenie całego pozwanego Szpitala. Nadto personel medyczny winien był odnotowywać wejścia do izolatki, jednakże na Oddziale G.takich wejść nie odnotowywano.

dowód: zasady postępowania z pacjentem zakażonym lub podejrzanym o zakażenie Covid-19 – k. 129-135, zeznania świadków (e-protokół): I. Ż. – k. 212-213, I. S. (2) – k. 212, I. M. – k. 211, J. S. – k. 228, notatka służbowa z dnia 24.03.2023 r. – k. 128, przesłuchanie powódek (e-protokół): P. J. – k. 207- 208, 228- 229, M. Ł. – k. 208, 229, I. S. (1) – k. 210- 211, 229,

W okresie od marca 2021 r. do maja 2021 r. powódka M. O. korzystała z urlopu od 19 kwietnia do 23 kwietnia 2021r. Nie korzystała ze zwolnień lekarskich.

W okresie od marca 2021 r. do maja 2021 r. powódka I. S. (1) korzystała z urlopu w dniu 9 kwietnia 2021r. oraz od 19 do 21 maja 2021r. i 24 maja do 28 maja 2021r. i w dniu 31 maja 2021r. Nie korzystała ze zwolnień lekarskich.

W okresie od marca 2021 r. do maja 2021 r. powódka M. Ł. korzystała z urlopu od 24 maja do 28 maja 2021r. Nie korzystała ze zwolnień lekarskich.

W okresie od marca 2021 r. do maja 2021 r. powódka P. J. korzystała z urlopu od 19 kwietnia 2021r. do 23 kwietnia 2021r. Nie korzystała ze zwolnień lekarskich.

dowód: listy obecności – k. 108-116, zestawienia czasu pracy na podstawie ewidencji czasu pracy – k. 83-91

W w/w okresie w Klinicznym Oddziale G. stwierdzono 10 przypadków zakażania wirusem SARS-CoV-2 w dniach: 30 marca 2021 r., 31 marca 2021 r., 6 kwietnia 2021 r. 18 kwietnia 2021 r. oraz 10 maja 2021 r. Dwie osoby zostały przeniesione na Oddział (...) 1 pozwanego Szpitala, dwie osoby zostały przetransportowane do Szpitala Tymczasowego w C., dwie osoby zostały przetransportowane do Szpitala w G., jedna osoba została przetransportowana do Szpitala (...), trzy osoby, w tym jedna na własne życzenie, zostały wypisane do domu z zaleceniem izolacji domowej.

Jedynie powódki P. J., M. O. i M. Ł. wykonywały incydentalne czynności przy w/w pacjentach, które polegały głównie na pomiarze temperatury, profilaktyki przeciwodleżynowej oraz kontynuacji procesu pielęgnowania. Powódki nie wykonywały czynności związanych z leczeniem Covid-19 innych, niż opisanie stanu zdrowia pacjenta i odnotowania dodatniego wyniku testu.

dowód: wydruki procesów pielęgnowania – k. 180-189, notatka z dnia 29.03.2023 r. – k. 137, zeznania świadków (e-protokół) I. M. – k. 211, D. P. – k. 211-212, J. S. – k. 228v

Powódki choć nie pracowały przy łóżkach covidowych - „oddziałach covidowych” otrzymały od pracodawcy dodatki covidowe, za czas pełnionego dyżuru na Oddziale G., w dniu kiedy faktycznie zostały potwierdzone zakażania pacjentów wirusem SARS-CoV-2.

okoliczności bezsporne, dowód: przesłuchanie powódek (e-protokół): P. J. – k. 207- 208, 228- 229, M. Ł. – k. 208, 229, I. S. (1) – k. 210- 211, 229

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentację zgromadzoną w aktach sprawy oraz aktach osobowych powódek, których treść i autentyczność co do zasady nie były kwestionowane przez strony postępowania. Nadto Sąd przeprowadził dowód z zeznań świadków: I. Ż., I. S. (2), D. P., I. M., J. S., a także z przesłuchania stron tj. powódek oraz zeznającego za pozwany Szpital komendanta płk R. S.. Powyższym zeznaniom Sąd dał wiarę w całości, albowiem były one spójne, logiczne, konkretne, wzajemnie uzupełniające się.

Sąd nie uwzględnił wniosku powódek o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia zeszytu wymazów, ponieważ zeszyt ten nie był dokumentem szpitala (art. 235²§1 pkt 5 k.p.c.). Był prowadzony przez pielęgniarki na skutek ich samowolnej decyzji. Nie był akceptowany i weryfikowany przez Szpital.

W przedmiotowej sprawie powódki domagały się zasądzenia od pozwanego na ich rzecz kwot stanowiących równowartość ich wynagrodzenia za pracę w poszczególnych miesiącach tytułem dodatków covidowych za okres od marca 2021 r. do maja 2021 r.

W pierwszej kolejności koniecznym było ustalenie czy strona pozwana posiada legitymację procesową bierną do występowania w niniejszej sprawie. Przedmiotem niniejszego postępowania niewątpliwie były roszczenia pieniężne powódek wykonujących zawód medyczny (pielęgniarki), wywodzone z faktu udzielania w okresie od marca 2021 r. do maja 2021 r. świadczeń zdrowotnych u pozwanego pracodawcy. Wskazany okres był szczególny dla ochrony zdrowia w Polsce, albowiem przypadał na niego wysoki wskaźnik zachorowań na Covid-19, powodujący z jednej strony istotne zwiększenie liczby hospitalizacji pacjentów, a z drugiej – ograniczenie liczby personelu medycznego, m.in. z powodu zakażeń SARS‑CoV‑2. Jednym z podjętych w sytuacji kryzysowej działań zaradczych Ministerstwa Zdrowia było wprowadzenie tzw. „dodatku covidowego", będącego formą motywowania osób wykonujących zawody medyczne do pracy w warunkach zwiększonego zagrożenia zarażeniem Covid-19, a jednocześnie formą rekompensaty za pracę w warunkach odbiegających od codziennej pracy lekarzy i pielęgniarek (przy zastosowaniu dodatkowych środków ochrony osobistej - kombinezonów, przyłbic, masek FFP3). Zauważyć należy, że polecenie Ministra Zdrowia skierowane do Prezesa NFZ, w treści którego sformułowano zasadnicze ramy przedmiotowe "dodatku covidowego" nie było aktem normatywnym i nie zawierało norm prawnych o charakterze generalnym, powszechnie obowiązującym, nadających roszczeniowy charakter opisanym w nim świadczeniom pieniężnym. Miało ono jednak umocowanie w obowiązujących w tym czasie przepisach rangi ustawowej. Pierwotnie był to przepis art. 10a ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.), który stanowił, że minister właściwy do spraw zdrowia może podejmować inne niż określone w art. 10 działania związane z przeciwdziałaniem Covid-19. Działania, o których mowa w ust. 1, są finansowane ze środków pochodzących z Funduszu Przeciwdziałania Covid-19 lub z budżetu państwa. W przypadku zmian polecenia z dnia 30 września i 1 listopada 2020 r. podstawą tą był natomiast art. 42 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią Covid-19 oraz po jej ustaniu (Dz. U. poz. 1493 z późn. zm.), który stanowił, że obowiązek lub polecenie nałożone przez podmiot uprawniony na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy zmienianej w art. 20, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, są wykonywane do odwołania tego obowiązku lub polecenia przez podmiot uprawniony i finansowane na zasadach dotychczasowych. Obowiązek ten lub polecenie to mogły być zmieniane w tym okresie na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy zmienianej w art. 20.

Przyznać należy, iż polecenie Ministra Zdrowia, jakkolwiek nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego, to traktować je można jako źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., zgodnie z którym, przepisem ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. W doktrynie przez źródła prawa pracy, w znaczeniu generalnym, rozumie się akty ponadindywidualne, które określają prawa i obowiązki pracowników i pracodawców (tak Baran K, Komentarz do art. 9 k.p. (w:) Kodeks pracy. Komentarzy red. Baran K, e-wydanie Lex, pkt 1.1.).

Zważyć należy, że w przeciwieństwie do katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego, katalog źródeł prawa pracy ma charakter otwarty. Źródłem prawa pracy jest zatem każdy akt regulujący prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników, mający charakter ponadindywidualny, generalny. Tytułem przykładu, w orzecznictwie Sądu Najwyższego, literalnie wymienionych w art. 9 § 1 k.p., za źródła prawa pracy przyjmuje się także np. umowę spółki zawierającą regulację praw i obowiązków jej pracowników (wyrok SN z dnia 11 czerwca 1997 r., I PKN 201/97, OSNP 1998/10/296), a nawet zwyczaj (wyrok SN z dnia 22 września 2021 r., III PSKP 33/21, OSNP 2022/6/55). W kontekście niniejszej sprawy, istotne znaczenie mają poglądy wyrażane w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym do źródeł prawa pracy mogą być także zaliczone akty wewnętrzne w rozumieniu art. 93 ust. 1 Konstytucji RP, niestanowiące aktów normatywnych powszechnie obowiązujących (tak m.in. w wyroku SN z 23 października 2006 r. IPK 28/06, OSNP 2007/23-24/345 i wyroku SN z 9 czerwca 2008 r., II PK 328/07, OSNP 2009/21- 22/277). Dla uznania danego aktu wewnętrznego za źródło prawa pracy nie jest przy tym istotna jego nazwa (Baran K, Komentarz do art. 9 k.p. (w:) Kodeks pracy. Komentarz, (n)d. Baran K, e-wydanie Lex, pkt 3.3). Istotne dla zaliczenia danego aktu wewnętrznego do źródeł prawa pracy jest zawarcie w jego treści norm generalnych statuujących prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. Przy interpretacji tekstu (treści normatywnej) autonomicznego źródła prawa pracy decydujące znaczenie mają przy tym zasady wykładni aktów normatywnych, a nie odpowiednio i posiłkowo stosowane, na podstawie art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p., zasady wykładni oświadczeń woli (wyrok SN z dnia 12 grudnia 2013 r., I PK 135/13, OSNP 2015/2/21).

W ocenie Sądu, polecenie Ministra Zdrowia nie przewiduje żadnych norm będących mniej korzystnymi dla pracowników niż przepisy prawa powszechnie obowiązującego, zatem uznaniu za ważne źródło prawa pracy tegoż polecenia nie stoją na przeszkodzie normy z art. 9 § 2-4 k.p. Wskazane w poleceniu Ministra Zdrowia dodatkowe świadczenie ma charakter pieniężny, a jego wysokość została dookreślona w treści umowy zawartej przez pozwanego z NFZ – miało mieć wartość odpowiadającą 100% wynagrodzenia danej osoby, nie więcej jednak niż 15.000 złotych, a w przypadku świadczenia pracy przez uprawnioną osobę przez niepełny miesiąc, dodatkowe świadczenie pieniężne za ten miesiąc podlegać powinno proporcjonalnemu obniżeniu. Zważywszy, że uprawnionym z tytułu tego świadczenia nie była żadna ze stron umowy, ale jego spełnienie następować miało na rzecz osób wykonujących u pozwanego zawód medyczny, w treści tejże umowy należało upatrywać elementów pactum in favorem tertii. W myśl art. 393 § 1 k.c. jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia. Przytoczony przepis sam w sobie uzasadnia legitymację bierną pozwanego szpitala w sytuacji procesowej, w której powództwo zainicjowane zostało przez osoby, na rzecz których następować miało spełnienie świadczeń pieniężnych określonych w Poleceniu Ministra Zdrowia. Zresztą przesłuchiwany za pozwanego, sam komendant Szpitala wskazał, że pozwany pracodawca wprost stosował polecenie Ministra Zdrowia, wypłacając dodatki covidowe osobom zatrudnionym na oddziałach covidowych, tym samym taktując ten akt jako źródło obowiązującego w Szpitalu prawa pracy. Żądanie pozwu dotyczyło zatem roszczeń z szeroko rozumianego stosunku pracy, którego treść nie wyczerpuje się w postanowieniach łączących strony umów o pracę. Źródłem praw i obowiązków pracownika i pracodawcy mogą być bowiem m.in. przepisy prawa zakładowego, układy zbiorowe prawa pracy, a także przepisy prawa powszechnie obowiązującego, również rangi podustawowej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 sierpnia 2015 r., II PK 234/14, OSNP 2017, Nr 7, poz. 79). Co więcej, w orzecznictwie podnosi się, że ubezpieczający pracodawca, który przez zaniechanie przekazywania składek należnych z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia pracowniczego doprowadził do rozwiązania tej umowy, ponosi na podstawie art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p. kontraktową odpowiedzialność za świadczenie utracone przez ubezpieczonych lub uposażonych bliskich członków jego rodziny z tytułu rozwiązanej z winy pracodawcy umowy grupowego ubezpieczenia pracowniczego (zob. wyrok SN z 18 kwietnia 2018 r., II PK 46/17, LEX nr 2549217).

Skoro w myśl powyższych rozważań na pozwanym pracodawcy spoczywały względem powódek określone obowiązki - weryfikacji ich praw do nabycia "dodatku covidowego", przekazania informacji w tym przedmiocie Oddziałowi NFZ, a następnie dokonania wypłaty tegoż dodatku, nienależyte wykonanie tych obowiązków, prowadzące do powstania po stronie pracownika określonej szkody majątkowej, może podlegać ocenie w ramach reżimu odpowiedzialności kontraktowej. Podkreślić przy tym trzeba, że nabycie prawa do "dodatku covidowego" następowało w ścisłym związku ze stosunkiem pracy. To pracodawca zorganizował pracę u pozwanego, w tym pracę pielęgniarek. Wobec tego świadczenie pracy w warunkach uprawniających do nabycia "dodatku covidowego" nie było wynikiem przypadku, ekscesem, ale stanowiło wykonanie polecenia pracodawcy w zakresie zgodnym z obowiązkami pracowniczymi powódek, zwłaszcza w zakresie procesu pielęgnowania pacjentów. Kluczowa zatem jest ocena, czy przedmiotowy dodatek covidowy przysługiwał wszystkim pracownikom udzielającym świadczenia medyczne osobom, u których wykryto wirusa SARS-CoV-2, czy tylko personelowi medycznemu udzielającym pomocy medycznej osobom chorującym na Covid-19 i przebywającym na oddziale covidowym.

Analiza polecenia Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2020 r. zmienionego z dniem 1 listopada 2020 r., a także decyzji Wojewody (...) wykazała, iż pozwany Szpital w spornym okresie posiadał status szpitala II poziomu. Zastosowanie do niego znalazł zatem ust 1 pkt 1 lit b Polecenia Ministra Zdrowia z dnia 1 listopada 2020 r., z którego wynika, że środki finansowe były przekazywane wyłącznie na realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 poprzez zapewnienie w podmiocie leczniczym łóżek dla pacjentów z podejrzeniem oraz łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2. W konsekwencji warunkiem przyznania dodatkowego świadczenia osobom wykonującym zawód medyczny w pozwanym Szpitalu było udzielenie świadczeń zdrowotnych pacjentom ulokowanym na łóżkach covidowych, o których mowa w decyzjach Wojewody (...). Podkreślić również należy, iż celem dodatku covidowego było zachęcenie personelu medycznego do wykonywania świadczeń medycznych osobom zarażonym. Nadto wskazać należy, że organizacja przestrzeni i rozmieszczenie łóżek covidowych leżało wyłącznie w gestii placówek medycznych, tym samym pozwany Szpital wyodrębnił specjalny Oddział (...), do którego został skierowany oddzielny personel. Przyjąć zatem należy za zasadniczo trafne stanowisko Sądu Okręgowego w Łodzi wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 marca 2023 r. w sprawie o sygn. akt VIII Pa 79/22 (LEX nr 3507610), zgodnie z którym „w sytuacji, gdy struktura szpitala (…) stopnia zabezpieczenia covidowego została zaplanowana w taki sposób, że zostały oddzielone oddziały z łóżkami covidowymi od oddziałów pracujących w normalnym trybie („nie-covidowych”), pracodawca mógł zdecydować, że dodatek covidowy należny jest jedynie pracownikom udzielającym świadczeń zdrowotnych na oddziałach „covidowych".

Z powyższego zatem wynika, że warunkiem przyznania dodatku covidowego nie było samo zatrudnienie w szpitalu, lecz czynny udział (nie potencjalny czy hipotetyczny) w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i jednocześnie „bezpośredni” kontakt z pacjentami, wobec których występowało podejrzenie, ale nad wszystko faktycznie występowało zakażenie wirusem SARS-CoV-2.

W ocenie Sądu, osoby pracujące na oddziałach nie-covidowych, do których mieli dostęp pacjenci z negatywnym wynikiem testu na Covid-19, nie były objęte zakresem polecenia Ministra Zdrowia (decyzji Wojewody), a w ówczesnym czasie każda osoba była potencjalnie zakażona. Nie należy również tracić z pola widzenia tego, iż treść polecenia Ministra Zdrowia z dnia 1 listopada 2020 r. wskazywała wprost, iż świadczenia dodatkowe miały być przyznawane osobom wykonującym zawód medyczny, które uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, a realizacja świadczeń zdrowotnych miała polegać m. in. na zapewnieniu w podmiocie leczniczym łóżek dla pacjentów z podejrzeniem oraz łóżek dla pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 (vide punk1 ppkt 1a) i b) w zw. z punktem 1a) polecenia Ministra Zdrowia w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 listopada 2020 r. -k . 77-79 akt). Oznacza to więc nic innego, jak taka organizacja pracy danego podmiotu leczniczego, w której to dany podmiot organizuje miejsca wyłącznie dla osób z podejrzeniem bądź zakażeniem w szczególności poprzez stworzenie właśnie oddziałów covidowych i przyznanie dodatków z tym związanych.

W toku postępowania dowodowego ustalono również, że w spornym okresie, tj. od marca 2021 r. do maja 2021 r., powódki nie były zatrudnione na oddziale covidowym i nie udzielały świadczeń zdrowotnych pacjentom na łóżkach covidowych. Wprawdzie w tym okresie na Oddziale G. potwierdzono 10 przypadków SARS-CoV-2, jednakże osoby te do czasu otrzymania wyniku testu, przebywały w oddzielnej sali przeznaczonej na izolatkę, a następnie, w zależności od ich stanu, przekazywane na oddział covidowy pozwanego szpitala bądź innych szpitali lub też wypisywane do domu z zaleceniem izolacji. Żadna z tych osób nie była leczona na Covid-19 w Klinicznym Oddziale G., a czynności pielęgnacyjne przy takich pacjentach podejmowane były wyłącznie incydentalnie w związku z leczeniem schorzeń gastroenterologicznych. Ponadto z przedłożonej dokumentacji wynika, że jedynie powódki P. J., M. O. o M. Ł. dokonywały wpisów w dokumentacji odnośnie opieki nad pacjentami, u których podejrzewano zakażenie koronawirusem, a następnie przekazano ich do odpowiednich jednostek leczniczych, jednakże w ocenie Sądu nie przesądza to jeszcze o świadczeniu opieki medycznej osobom zarażonym Covid-19. Tym bardziej, że żadna z przesłuchiwanych osób, w tym powódki, nie wskazała w jakich dniach miały one podejmować czynności medyczne związane z leczeniem Covid-19. Dokonywano jedynie wymazów w celu przekazania ich do dalszej diagnostyki, jednakże była to standardowa procedura dokonywana niemal w każdym podmiocie leczniczym i nie tylko. Nadto w niektórych dniach w spornym okresie powódki były nieobecne w pracy, więc nie było możliwości, aby w tym czasie udzielały świadczeń medycznych osobom zarażonym Covid-19.

Jednocześnie podkreślić należy, iż na Klinicznym Oddziale G. nie był prowadzony rejestr wejść i wyjść z izolatki, w którym przebywały osoby oczekujące na wynik testu w kierunku zarażenia SARS-CoV-2, co świadczy o tym, że powódki nie udzielały tym osobom żadnej pomocy. Sąd nie może się zgodzić ze zrównaniem sytuacji powódek do sytuacji personelu medycznego rzeczywiście świadczącego pomoc medyczną osobom zarażonym przebywającym na Oddziale C., który ponad swoje możliwości fizyczne i psychiczne wykonywał obowiązki względem zarażonych, często niedotlenionych i nieracjonalnie zachowujących się pacjentów, w niewygodnych i niekomfortowych strojach ochronnych. Praca na oddziale covidowym była nieporównywalnie cięższa, nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim psychicznie, niż praca na zwykłym oddziale, nawet w szczycie pandemii Covid-19. To właśnie za tego rodzaju pracę, w celu przeciwdziałania i zwalczania Covid-19, przewidziane zostały dodatki w poleceniu Ministra Zdrowia. Do tej pory osoby, które pracowały bezpośrednio przy ciężkich przypadkach zarażenia SARS-CoV-2, mają problemy, aby rozmawiać o tamtym okresie (co można było zaobserwować w trakcie przesłuchania świadków w sprawie). Również i z tego punktu widzenia zrównanie tych dwóch sytuacji nie byłoby sprawiedliwe względem personelu medycznego pracującego na oddziale covidowym.

Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 lutego 2023 r. (VIII Pa 104/22, LEX nr 349938): „Z art. 78 § 1 k.p. wynika, że pracodawca ma obowiązek dokonać dyferencjacji wynagrodzeń pracowniczych, stosownie do kryteriów w nim wskazanych. Wobec uznania, że wypłacane dodatki covidowe są składnikami wynagrodzenia za pracę, pozwany słusznie wprowadził kryteria, których dopiero spełnienie umożliwiało wypłacenie przedmiotowego dodatku we właściwy sposób. W przeciwnym wypadku - wypłata tego dodatku w takiej samej wysokości pracownikom pracującym na "oddziałach covidowych" oraz pracownikom świadczącym pracę na "oddziałach nie-covidowych" godziłaby nie tylko w zasadę ekwiwalentności zawartą w art. 78 k.p., ale również w ogólnie pojmowaną zasadę sprawiedliwości, a nadto byłaby sprzeczna z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji w wynagrodzeniu, której wyrazem normatywnym jest art. 18 ^3c § 1 k.p. Zgodnie z tym ostatnim przepisem pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Natomiast w § 3 art. 18^3c k.p. postanowiono, że pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku”. Przenosząc powyższe ogólne rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać z całą mocą należy, że przyjęcie, że taki sam 100% dodatek należny byłby dla pracowników oddelegowanych do pracy na oddziałach covidowych, którzy przez cały miesiąc udzielali świadczeń zdrowotnych chorym na Covid-19 i taki sam dla powódek, które pracowały w odmiennych warunkach, stałoby w sprzeczności nie tylko z zasadą wynagradzania pracownika według ilości świadczonej pracy, ale i dyskryminowałoby tego, kto poświęcił na pracę w takich warunkach cały swój normatywny czas pracy. Wskazać w tym miejscu należy, że sporne świadczenie to jedynie dodatek do wynagrodzenia - a zatem taki jego składnik, który - w przeciwieństwie do wynagrodzenia zasadniczego - należny jest za określony rodzaj pracy – zasadniczo odmienny od ustalonego pierwotnie w umowie o pracę. Dodatek covidowy z jednej strony miał stanowić swego rodzaju wyrównanie dolegliwości związanych z obiektywnie konieczną zmianą charakteru wykonywanej pracy, z drugiej stanowić zachętę dla lekarzy ipracowników medycznych do świadczenia opieki medycznej w takich warunkach. Dodatki te miały być formą motywowania osób wykonujących zawody medyczne do pracy w warunkach zwiększonego zagrożenia zakażeniem i jednocześnie formą rekompensaty za pracę w warunkach odbiegających od codziennej pracy pielęgniarek, właśnie na oddziałach covidowych, a nie formą dodatkowego, podwójnego wynagrodzenia za świadczenie zasadniczo zwykłych obowiązków. Pracownicy zatrudnieni na oddziałach covidowych ponosili o wiele większe dolegliwości i byli narażeni na o wiele większe niebezpieczeństwo zakażenia, niż powódki, które w spornym okresie wykonywały tylko swoje zwykłe obowiązki pracownicze. Nie ma zatem uzasadnienia dla tego, aby pracownicy oddziałów nie-covidowych mieli otrzymywać dodatkowe świadczenie pieniężne w tej samej wysokości co pracownicy oddziałów covidowych, gdyż obiektywnie rzecz biorąc wykonywali inną pracę, związaną z mniejszym ryzykiem, stresem i w dotychczasowych, znanych sobie warunkach. Nie można stracić również z pola widzenia faktu, że takie samo ryzyko zarażenia wirusem, jak powódki, w czasie nie świadczenia obowiązków na oddziale covidowym, miał każdy z pracowników jakiegokolwiek podmiotu stykającego się bezpośrednio z ludźmi, czy to w sklepie, urzędzie, komunikacji publicznej czy sądzie.

Podsumowując polecenie Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2020 r. zmienione w dniu 1 listopada 2020 r. jest źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 kp zwłaszcza, że pozwany Szpital (...) w pełni to polecenie przyjął do realizacji, czyniąc te regulacje elementem poszczególnych stosunków pracy. W istocie zatem dodatkowe świadczenie określone w tym poleceniu jest elementem wynagrodzenia, przysługującym za pracę wykonaną (art. 80 kp), lecz w szczególnych warunkach.

Tym niemniej podstawową metodą wykładni aktu prawnego, w tym autonomicznych źródeł prawa pracy, jest wykładnia literalna, językowa (vide wyrok SN z dnia 12 grudnia 2013 r., I PK 135/13, OSNP 2015/2/21). Z treści analizowanego polecenia – punkt 1 ppkt 1 a) i b) – jasno wynika, że środki finansowe były przekazywane ściśle określonym podmiotom leczniczym na realizację świadczeń opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19 (a nie na leczenie innych schorzeń) i to w związku z tworzonymi łóżkami dla pacjentów z podejrzeniem oraz łóżek dla pacjentów z potwierdzeniem zakażenia SARS-Cov-2. Istotne jest zatem przeciwdziałanie, zwalczanie, a zatem de facto udzielanie, nie jakichkolwiek świadczeń medycznych pacjentom z podejrzeniem oraz z potwierdzeniem zakażenia SARS-Cov-2, lecz faktyczne leczenie choroby zakaźnej w postaci COVID-19, co w przypadku pozwanego szpitala miało miejsce w specjalnie utworzonych oddziałach covidowych. Dopiero niejako dodatkowym warunkiem przyznania tego dodatku – w myśl punktu 1a polecenia Ministra Zdrowia – był „bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2”. Za takim rozumieniem tego źródła prawa pracy przemawia również wykładnia systemowa oraz funkcjonalna, celowościowa przedstawiona we wcześniejszej części niniejszego uzasadniania. Skoro zatem powódki w spornym okresie nie zajmowały się leczeniem zakażenia SARS-Cov-2, a jedynie leczeniem schorzeń gastroenterologicznych, to takie dodatkowe świadczenia im się nie należały. Kontakt z pacjentami chorymi na COVID-19 miały jedynie incydentalny („niejako przypadkowy”) i związany był z wypisaniem pacjenta do domu, bądź przekazaniem pacjentów do oddziałów bądź szpitali covidowych, gdzie dopiero wdrażano właściwe leczenie tego schorzenia i za taka pracę należał się dodatek covidowy. Tym samym zgodzić się należy z pozwanym, że powódki nie wykonywały pracy na tzw. oddziałach covidowych i nie udzielały świadczeń zdrowotnych pacjentom na łóżkach covidowych, stąd nie ma podstaw do wypłacenia im dodatkowych świadczeń covidowych.

Na marginesie Sąd wskazuje, iż nieuzasadniona jest argumentacja strony powodowej, iż z racji otrzymania przez powódki dodatkowych świadczeń oznaczonych w poleceniach przelewu przez pracodawcę jako dodatki covidowe, to również sporne w niniejszej sprawie świadczenia byłyby im należne. Wyjaśnić wypada, iż skoro w myśl powyższych rozważań przepisy prawa pracy nie nakładają na pracodawcę bezwzględnego obowiązku zapłaty określonych świadczeń, nie oznacza to, że pracodawca nie może z własnej inicjatywy zastosować norm korzystniejszych dla pracownika. Większość regulacji prawa pracy ma bowiem charakter semiimperatywny, co oznacza, że strony stosunku pracy mają prawo uregulować w umowie określone prawa i obowiązki w sposób bardziej korzystny dla pracownika, wynika to z tych przepisów, natomiast wszelkie postanowienia mniej korzystne stają się nieważne z mocy art. 18 § 2 k.p. (zasada automatyzmu). Bardziej korzystne warunki można wprowadzić nie tylko w układach zbiorowych pracy, dopuszczalne jest także wprowadzenie ich w innych aktach – regulaminie pracy, umowach o pracę czy innych aktach kreujących stosunek pracy, jak również w obwieszczeniach czy poleceniach pracodawcy. Ważne jednak jest aby stosowanie takich korzystniejszych norm wobec jednej grupy pracowników nie naruszało zasady różnego traktowania wobec innych grup.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy pracodawca podjął właśnie taką autonomiczną, korzystną dla pracowników decyzję (przyznając częściowe dodatki covidowe za poszczególne dyżury pełnione przez pielęgniarki), pomimo tego, iż powódki w spornym okresie, a także w toku poszczególnych dni pracy, nie zajmowały się leczeniem pacjentów zakażonych wirusem SARS-CoV-2, a leczyły jedynie schorzenia gastroenterologiczne, a więc takie dodatkowe świadczenia w świetle polecenia Ministra Zdrowia im się nie należały, lecz sam pracodawca mógł podjąć decyzję o ich przyznaniu i wypłacie.

W tym stanie rzeczy Sąd oddalił powództwa o zapłatę dodatku covidowego, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 102 k.p.c., który stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Kwestia zastosowania powyższego artykułu pozostawiona jest orzekającemu sądowi z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności i może być podważona przez sąd wyższej instancji w zasadzie jedynie wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa (wyrok SN z dnia 10 października 2012 r., I CZ 66/12). Jednakże ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (zob. postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73).

Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale również dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Podkreślić przy tym należy, że do wypadków szczególnie uzasadnionych w rozumieniu art. 102 k.p.c. można zaliczyć także sytuacje wynikające z samego charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu sądu (tak SN w postanowieniu z dnia 19 października 2012 r., V CZ 43/12). Zasadnie także wskazuje Sąd Najwyższy, że okoliczności związane z przebiegiem sprawy takie jak charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem takie jak sytuacja majątkowa i życiowa strony mają wpływ na stosowanie art. 102 k.p.c., ale ocena czy takie wypadki rzeczywiście wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sądu, który dokonuje jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r. V CZ 124/12).

W odniesieniu do powyższego Sąd uznał, iż taki szczególnie uzasadniony przypadek wystąpił w niniejszej sprawie. Spór o dodatki covidowe należy uznać za sprawę precedensową, opartą na niejednoznacznych przepisach, a przy uwzględnieniu całokształtu pracy w systemie ochrony zdrowia w szczególnym okresie pandemii i niewątpliwym dyskomfortem oraz silnym stresem związanym z nawałem dodatkowych obowiązków i zagrożeń, powódki mogły mieć subiektywne poczucie pokrzywdzenia z uwagi na brak dodatkowego wynagrodzenia. Natomiast reprezentowanie strony powodowej przez pełnomocnika w tym zakresie nie miało żadnego znaczenia, albowiem tenże pełnomocnik miał bronić interesów powódek, tłumaczyć czynności procesowe i reprezentować je, nie było zaś jego zadaniem ocenianie jakie orzeczenie wyda Sąd Rejonowy i w jaki sposób oceni przeprowadzone dowody, albowiem tego nie mógł antycypować. Nie zmienia to jednak faktu, że wytoczenie powództwa było związane z rzeczywistym subiektywnym przekonaniem powódek o zasadności ich roszczeń, zwłaszcza że pozwany nie tylko częściowo wypłacił powódkom świadczenia tytułem dodatku covidowego, ale jednocześnie nie wprowadził pisemnych regulacji, ani nie poinformował o kryteriach jakie musi spełnić pracownik, aby dodatek covidowy otrzymać.

SSR Iwona Wiśniewska

Dodano: 12 lutego 2025, Opublikował(a): Beata Górska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Sądu Rejonowego Iwona Wiśniewska
Data wytworzenia informacji: 10 października 2023