Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w B. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Kinga Mańkowska - Czepnik
Protokolant:	Stażysta Izabela Kaniewska

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2016 r. w B.

sprawy z powództwa J. N. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Rejonowego w I. (...), Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w I.- A. Z.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 10 425,67 zł (dziesięć tysięcy czterysta dwadzieścia pięć złotych sześćdziesiąt siedem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2016r.;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 2922 zł (dwa tysiące dziewięćset dwadzieścia dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Kinga Mańkowska - Czepnik

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 8 maja 2015 r. J. N. (1) domagał się solidarnej zapłaty od komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w I. A. Z. oraz Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w I.kwoty 10 425,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty tytułem naprawienia szkody wyrządzonej przez pozwanego komornika przez niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu czynności w toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km (...). Ponadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany komornik prowadził przeciwko niemu egzekucję z wniosku J. C. pod sygn. akt Km(...). Całość objętej tą egzekucją należności została wyegzekwowana dnia 21 stycznia 2014 r., kiedy to powód otrzymał od komornika rozliczenie wyegzekwowanych kwot z informacją o sposobie ich rozksięgowania, a nadwyżkę wyegzekwowanej należności w kwocie 53 214,28 zł zwrócono powodowi. Mimo przeprowadzenia w pełni skutecznej egzekucji, pozwany komornik po czterech miesiącach podjął kolejne czynności, w wyniku czego bez podstawy prawnej wyegzekwował dalsze 10 425,56 zł i do dnia dzisiejszego kwoty tej nie zwrócił. Jako podstawę prawną swoich roszczeń powód wskazał art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Ponieważ pozwany komornik przeprowadził egzekucję co do kwot nieobjętych tytułem wykonawczym, działanie jego uznać należy za sprzeczne z treścią art. 803 kpc. Spełnienie świadczenia na rzecz wierzyciela w sytuacji, gdy komornik prowadzi egzekucję z rachunku bankowego, następuje w chwili uznania rachunku bankowego komornika.

W odpowiedzi na pozew pozwany komornik wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu zaprzeczył, by egzekwowana w sprawie Km (...) należność została w całości wyegzekwowana dnia 21 stycznia 2014 r. i wskazał, że doszło do tego dopiero w czerwca 2014 r. Wyjaśnił, że postępowanie w sprawie Km (...) zostało zawieszone na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w B. z dnia 17 grudnia 2013 r. (I Co (...)) wydanego z wniosku Centrum (...) sp. z o.o. w likwidacji o udzielenie zabezpieczenia. Dnia 18 grudnia 2013 r. pozwany dokonał egzekucji kwoty 106 428,56 zł, zaś w dniu 20 grudnia 2013 r. przekazał do depozytu sądowego kwotę 92 336,87 zł. Dnia 14 stycznia 2014 r. dokonał egzekucji kwoty 95 368,51 zł, następnie w dniu 15 stycznia 2014 r. przekazał do depozytu sądowego kwotę 82 966,12 zł. Natomiast w dniu 21 stycznia 2014 r. pozwany zwrócił powodowi kwotę 53 214,28 zł zajętą w dniu 15 stycznia 2014 r., albowiem w dacie 21 stycznia 2014 r. wierzycielowi w sprawie Km (...) nie przysługiwały względem powoda wierzytelności podlegające egzekucji. Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 r. Sąd Apelacyjny w G., sygn. akt V Acz (...), uchylił w/w postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zawieszenie egzekucji, wskutek czego pozwany komornik zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego w I. o zwrot depozytu sądowego ustanowionego w dniach 20 grudnia 2013 r. i 15 stycznia 2014 r., a następnie należność przekazał wierzycielowi. W ocenie pozwanego, zawieszenie postępowania egzekucyjnego powodowało zawieszenie terminu spełnienia świadczenia przez dłużnika, co wyklucza przenoszenie na grunt niniejszej sprawy prezentowanego przez powoda stanowiska co do tego, że do spełnienia świadczenia doszło z momentem uznania rachunku komornika. W sytuacji zawieszenia egzekucji komornik przekazuje środki na rachunek depozytowy sądu, stąd nie dochodzi do zaspokojenia wierzyciela. Dopiero w czerwcu 2014 r. kwota depozytu została zwrócona na konto pozwanego komornika i od tej chwili należy liczyć moment spełnienia świadczenia, bowiem dopiero od tego momentu komornik mógł faktycznie przekazać należność wierzycielowi. Twierdzenie powoda, że pozwany dokonał egzekucji ponad kwoty objęte tytułem wykonawczym jest nieuprawnione, bowiem tytuł uprawniał do dokonania egzekucji 232 985,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Wyegzekwowana kwota 10 425,67 zł stanowiła odsetki należne wierzycielowi za okres do dnia zapłaty tj. do 9 czerwca 2014 r. wraz kosztami egzekucji. Pozwany podkreślił, że należy odróżnić depozyty składane jako przedmiot świadczenia w celu zwolnienia się z wykonania zobowiązania od depozytów składanych wskutek potrzeb i dla celów postępowania zabezpieczającego lub egzekucyjnego (art. 808 § 1 kpc). Złożenie przez komornika kwoty do depozytu sądowego trybie art. 808 kpc nie następuje na zasadach art. 692 i n. kc. Jest to czynność techniczno – biurowa nie rodząca skutku w postaci zwolnienia dłużnika z zobowiązania. Z obecnej regulacji § 2 art. 808 kpc wynika, że odsetki od sum złożonych do depozytu wchodzą w skład sumy uzyskanej z egzekucji. Stąd wniosek , że przez czas zdeponowania kwot uzyskanych przez komornika na rachunku depozytowym sądu nie można mówić o ich wyegzekwowaniu. Ewentualna szkoda nie została spowodowana działaniem komornika, gdyż ten działał zgodnie z przepisami, ewentualną odpowiedzialność należałoby przypisać raczej Centrum (...) sp. o.o. w likwidacji.

Pozwany Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w I. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwo, powołując się na argumentację tożsamą z przedstawioną przez komornika.

W piśmie z 21 marca 2016 r. powód doprecyzował, że żądanie pozwu obejmuje naprawienie szkody wyrządzonej przez pozwanego komornika, która to szkoda stanowi równowartość kwoty pobranej przez komornika po wyegzekwowaniu należności objętej tytułem wykonawczym. Sednem sprawy jest działanie komornika ponad umocowanie wynikające z tytułu wykonawczego.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwany komornik przy Sądzie Rejonowym w B. prowadził przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela J. C. pod sygn. akt Km (...). Postanowieniem Sądu Rejonowego w B. z dnia 27 listopada 2012 r., sygn. akt XII C (...), w/w postępowanie egzekucyjne został zawieszone w zakresie egzekucji z ruchomości w ramach zabezpieczenia udzielonego J. N. (2) w sprawie o zwolnienie przedmiotów od egzekucji.

Bezsporne, a nadto dowód : postanowienie z dnia 27.11.2012 r. – k. 106 akt Km (...); pismo pozwanego komornika z dnia 15.05.2013 r. – k. 160 akt Km (...).

Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt I Co (...), Sąd Okręgowy w B. na wniosek Centrum (...) w S. przedprocesowo udzielił zabezpieczenia roszczenia tej spółki o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej – umowy powierniczego przelewu wierzytelności zawartej pomiędzy niewypłacalnym dłużnikiem wskazanej spółki P. W. a J. C., w ten sposób, że zawiesił w/w postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...).

Bezsporne, a nadto dowody: postanowienie Sądu Okręgowego w B. z dnia 17 grudnia 2013 r., I Co (...) – k. 241 akt Km (...);

W ramach w/w postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygn. akt Km (...) zajęte zostały wierzytelności powoda. W dniu 18 grudnia 2013 r. na rachunek bankowy pozwanego komornika wpłynęła należność uiszczona przez dłużnika zajętej wierzytelności w kwocie 106 428,56 zł, którą to kwotę komornik rozksięgował w ten sposób, że 13 881,99 zł i 159 zł zaliczył na koszty egzekucji, a pozostałe 92 336,87 zł w dniu 20 grudnia 2013 r. przekazał do depozytu sądowego.

W dniu 14 stycznia 2014 r. na rachunek bankowy pozwanego komornika wpłynęła dalsza kwota uiszczona przez dłużnika zajętej wierzytelności – 95 368,51 zł, którą to kwotę pozwany rozdysponował w ten sposób, że na poczet kosztów egzekucji przeznaczył 12 402,39 zł, a sumę 82 966,12 zł w dniu 15 stycznia 2014 r. przekazał do depozytu sądowego.

Bezsporne, a nadto dowody : potwierdzenia przelewów dokonanych w toku egzekucji – k. 8 akt Km (...); pismo komornika z dnia 21.01.2014 r. – k. 8 akt niniejszej sprawy (k. 281 akt Km (...)); pisma pozwanego komornika z dnia 10.12.2013 r. i 07.01.2014 r. skierowane do pełnomocnika (...) Sp. z o.o. – k. 244 i 250 akt Km (...); pismo pozwanego komornika z dnia 07.07.2014 r. – k. 301 akt Km (...); pismo (...) Sp. z o.o. z dnia 27.04.2015 r.- k. 7 akt niniejszej sprawy; zajęcie wierzytelności z dnia 13.06.2014 r. – k. 9-10.

W dniu 15 stycznia 2014 r. na rachunek komornika wpłynęła dalsza kwota 53 214,28 zł, którą to kwotę pozwany zwrócił powodowi w dniu 21 stycznia 2014 r., albowiem w dacie 21 stycznia 2014 r. wierzycielowi w sprawie Km (...) nie przysługiwały względem powoda wierzytelności podlegające egzekucji. Pismem z 21 stycznia 2014 r. komornik poinformował powoda o sposobie rozksięgowania wyegzekwowanych kwot, wskazując, że nadwyżka wyegzekwowanej należności w kwocie 53 214,28 zł przeznaczona jest do zwrotu.

Bezsporne, a nadto dowody: pismo pozwanego komornika z dnia 21.01.2014 r. – k. 8 akt niniejszej sprawy (k. 281 akt Km (...)); potwierdzenie przelewu z dnia 15 stycznia 2014 r. na kwotę 53 214,28 zł - k. 8v akt Km (...).

Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 r. Sąd Apelacyjny wG., sygn. akt V ACz (...), uchylił w/w postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zawieszenie egzekucji. Dnia 5 czerwca 2014 r. pozwany komornik wniósł się do Prezesa Sądu Rejonowego w I. o zwrot środków z depozytów sądowych ustanowionych w dniach 20 grudnia 2013 r. i 15 stycznia 2014 r. Zwrócone z depozytu kwoty komornik przekazał wierzycielowi w dniu 9 czerwca 2014 r.

Bezsporne, a nadto dowody: pismo wierzyciela z dnia 5.06.2014 r.- k. 283 akt Km (...); postanowienie SA w G. z dnia 30.04.2014 r. – k. 284-287; pismo komornika z dnia 07.08.2014 r. – k. 317 akt Km (...); pismo komornika z dnia 26.09.2014 r. – k. 325 akt Km (...); pismo komornika z dnia 05.06.2-14 r. – k. 282 akt sprawy Km (...).

Następnie w dniu 3 września 2014 r. dłużnik zajętej wierzytelności przekazał na rachunek bankowy pozwanego komornika kolejne 10.425,66 zł. komornik przeprowadził egzekucję co do tej kwoty, zaliczając przedmiotowe środki częściowo na koszty egzekucji, a częściowo przekazał je wierzycielowi tytułem odsetek naliczonych do dnia zapłaty, tj. do 9 czerwca 2014r.

Bezsporne, a nadto dowody: przelew z dnia 3.09.2014 r. na kwotę 10 425,66 zł – k. 8v akt Km (...); pismo komornika z dnia 26.09.2014 r. – k. 325 akt Km (...), pismo (...) Sp. z o.o. z dnia 27.04.2015 r.- k. 7 akt niniejszej sprawy; przelew z dnia 03.09.2014 r. – k. 72.

Dnia 15 lutego 2016 r. na rachunek komornika przekazane zostały odsetki od kwot umieszczonych wcześniej w depozycie sądowym – łącznie 279,39 zł, którą to kwotę komornik przekazał powodowi 18 lutego 2016 r.

Bezsporne, a nadto dowód: pismo Oddziału (...) SR w I.z 15.02.2016 r. – k. 86; przelew z dnia 18.02.2016 r. - k. 88.

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności faktyczne sprawy nie były sporne, a nadto znajdowały odzwierciedlenie w w/w dowodach z dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała i którym z tej racji Sąd dał wiarę.

W istocie sprawa niniejsza miała charakter sporu prawnego.

Stanowisko powoda opierało się na twierdzeniu, że skutek zwolnienia się dłużnika ze świadczenia nastąpił z dniem otrzymania egzekwowanego świadczenia przez komornika, a w rozpatrywanym przypadku konkretną datą wskazaną przez powoda był dzień 21.01.2014 r. (k. 4), kiedy powód otrzymał rozliczenie od komornika, zgodnie z którym stan jego zadłużenia wynosił 0 zł.

Generalną zasadą jest, że dłużnik jest zwolniony ze świadczenia z dniem uznania rachunku wierzyciela (uchwała SN z 4 stycznia 1995 r., III CZP 164/94). Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy do spełnienia świadczenia dochodzi w toku egzekucji za pośrednictwem komornika, bowiem wówczas obciążenie rachunku dłużnika często nie jest czasowo skorelowane z uznaniem rachunku wierzyciela. Sąd Najwyższy stanął na słusznym stanowisku, że w takim przypadku do spełnienia świadczenia i zwolnienia dłużnika dochodzi z dniem uznania rachunku komornika bez względu na późniejszą datę uznania rachunku wierzyciela (art. 815 kpc, SN w wyroku z dnia 6 lipca 1999 r. II CKN 394/98). Pogląd ten w ocenie Sądu orzekającego odnieść można również z powodzeniem do niniejszej sprawy.

Powyższe oznacza, że na aprobatę zasługuje stanowisko powoda, zgodnie z którym zwolnił się on z zobowiązania już w momencie przyjęcia przez komornika egzekwowanych kwot i późniejsza data ich przekazania wierzycielowi nie miała już w tym zakresie znaczenia. W konsekwencji słusznie podnosił powód, że po dacie spełnienia przez niego świadczenia brak było podstaw do naliczania wobec niego odsetek za dalszy okres. Pogląd taki podzielił również Sąd Okręgowy w Szczecinie w cytowanym przez powoda postanowieniu z dnia 29 kwietnia 2014 r. II Cz 502/14, dotyczącym tożsamego stanu faktycznego. W postanowieniu tym stwierdzono m.in., że „nie można przenosić na dłużnika ciężaru wynikającego z długotrwałości postępowania sądowego i obciążać go dalszymi odsetkami, liczonymi za czas, gdy środki z majątku dłużnika zostały już przekazane na zaspokojenie wierzyciela, a jedynie na czas, w którym postępowanie egzekucyjne pozostawało zawieszone, znajdowały się w depozycie sądowym. […] Bez wątpienia wierzycielowi należą się odsetki od wskazanej przez niego należności głównej […]. Niemniej, wbrew twierdzeniom skarżącego winny one być naliczane nie do 29 sierpnia 2013 roku, ale z uwzględnieniem dat wpływu tych środków na rachunek komornika”.

Powyższego stanowiska nie podważała argumentacja prezentowana przez pozwanego komornika, zgodnie z którą to dłużnik winien ponosić ryzyko egzekucji i w żadnym razie nie powinno ono obciążać wierzyciela. Rzeczywiście pogląd formułowany przez powoda niósł ze sobą ryzyko niczym nieuzasadnionego naruszenia interesów wierzyciela. Powstała sytuacja prowadzi bowiem do tego, że dłużnik, świadcząc do rąk komornika, zwolnił się ze świadczenia, podczas gdy wierzyciel (z przyczyn od siebie niezależnych) ze świadczenia tego nie mógł skorzystać przez dłuższy czas, przy czym jednocześnie pozbawiony zostałby możliwości rekompensaty związanego z tym uszczerbku majątkowego w postaci odsetek, bo tych nie sposób naliczać za okres po spełnieniu świadczenia przez dłużnika. Jednakże w niniejszej sprawie, nie tracąc z oczu powyższego, zważyć równocześnie należało dalsze argumenty.

Rzeczą oczywistą jest, że wynikający ze specyfiki postępowania egzekucyjnego brak czasowej korelacji pomiędzy spełnieniem świadczenia przez dłużnika do rąk komornika a faktycznym przekazaniem należności przez komornika wierzycielowi zawsze rodzi ryzyko pokrzywdzenia wierzyciela. Ryzyko to zostaje zminimalizowane poprzez przyjęcie, że złożenie przedmiotu egzekucji do depozytu w trybie art. 808 kpc stanowi czynność wyłącznie techniczną pozbawioną skutków spełnienia świadczenia (art. 470 kc), co słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 5 grudnia 1986 r., III CZP 62/86 , i co do czego strony były zgodne. Jednakże pogląd ten, aczkolwiek co do zasady słuszny, nie mógł zostać wprost przeniesiony na grunt niniejszej sprawy ze względów, o których mowa będzie w dalszej części uzasadnienia.

Celem uniknięcia podobnych sytuacji, w których dochodzi do znacznej rozbieżności pomiędzy datą spełnienia świadczenia przez dłużnika do rąk komornika a datą przekazania należności wierzycielowi, ustawodawca wprowadził odpowiednie regulacje zmierzające do zminimalizowania związanego z tym ryzyka wierzyciela, które zapobiegać mają niczym nieusprawiedliwionej zwłoce komornika w przekazania należności do rąk wierzyciela. Taką regulacją jest art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, który obliguje komornika do przekazania wyegzekwowanych kwot wierzycielowi w ciągu 4 dni. Oczywiście przepis ten podlega wyjątkom, które obejmują sytuacje, gdy natychmiastowe spełnienia świadczenia do rąk wierzyciela jest niemożliwe. W takich wypadkach znajdzie zastosowanie regulacja art. 808 kpc. Przepis ten w § 1 stanowi, że jeżeli złożona w postępowaniu egzekucyjnym kwota pieniężna nie podlega natychmiastowemu wydaniu, powinna być złożona na rachunek depozytowy Ministra Finansów.

Jednakże w rozpatrywanym wypadku zważyć jednocześnie należało, że przyczyną niemożności przekazania świadczenia do rąk wierzyciela było zawieszenie postępowania egzekucyjnego, a pozwany komornik przyjął należności od podłużników już po dacie zawieszenia postępowania. Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela natomiast stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 października 2008 r., III CZP 90/08, zgodnie z którym w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny nie podejmuje żadnych czynności, w tym również nie powinien przyjmować od dłużników zajętych wierzytelności żadnych kwot przypadających na poczet egzekwowanej wierzytelności. Na przytoczenie zasługuje w tym miejscu fragment uzasadnienia w/w uchwały: „ Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje odrębnej regulacji, czy i jakie czynności egzekucyjne są dopuszczalne w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego z mocy samego prawa. W związku z tym - na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. - ma odpowiednie zastosowanie art. 179 § 3 k.p.c. "Odpowiedniość" zastosowania tego przepisu prowadzi do wniosku, że w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego z mocy ustawy komornik nie dokonuje żadnych czynności, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania. Niedopuszczalne jest zatem dokonywanie w tym okresie przez komornika czynności egzekucyjnych, a więc także takich, które polegają na przyjmowaniu od poddłużnika należności z zajętych wcześniej wierzytelności i przekazywanie ich do depozytu sądowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 styczni 1978 r., IV CR 463/77, OSNCP 1978, nr 10, poz. 186). Zaaprobowanie takiej praktyki podważałoby podstawowy sens instytucji zawieszenia postępowania egzekucyjnego, konsekwentnie należy zatem przyjąć, że od dokonanej czynności egzekucyjnej, która była niedopuszczalna, komornikowi nie należy się opłata egzekucyjna, gdyż stosownie do art. 770 k.p.c. komornik może pobierać tylko koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Przeciwne stanowisko pozostawałoby nie tylko w sprzeczności z powołanym przepisem, ale prowadziłoby do premiowania czynności komornika niedopuszczalnych albo sprzecznych z prawem”.

Stanowisko o niedopuszczalności dokonywania w czasie zawieszenia postępowania innych czynności niż zmierzające do jego podjęcia Sąd Najwyższy podtrzymał również w wyroku z dnia 30 października 2014 r., II CSK 60/14, w którym odwołał się z kolei także do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 1978 r., IV CR 463/77 (OSNCP 1978, nr 10, poz. 186). Wreszcie tożsamy pogląd Sąd Najwyższy zaprezentował w uchwale z dnia 25 listopada 2010r., III CZP 89/10, gdzie stwierdził, że „ w sytuacji, w której po zamknięciu przetargu, a przed wydaniem postanowienia o przybiciu (art. 987 k.p.c.) sąd na wniosek wierzyciela (art. 820 k.p.c.) zawiesił postępowanie egzekucyjne, ma zastosowanie art. 179 § 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. […] Zastosowanie tego przepisu oznacza, że w okresie zawieszenia postępowania organ egzekucyjny nie może podjąć żadnych czynności egzekucyjnych. W okresie zawieszenia postępowania nie mogą być dokonywane dalsze czynności egzekucyjne ani w stosunku do dłużnika, ani w stosunku do wierzyciela, chociażby wynikały z pozostających w mocy czynności egzekucyjnych. Właśnie istota zawieszenia postępowania egzekucyjnego polega na niedopuszczalności podejmowania w czasie jego trwania jakichkolwiek czynności egzekucyjnych, z wyjątkiem czynności zmierzających do podjęcia zawieszonego postępowania oraz ustanowienia przez sąd egzekucyjny kuratora dla dłużnika niemającego zdolności procesowej ani przedstawiciela ustawowego na czas do ustanowienia tego przedstawiciela”.

Już tylko zupełnie na marginesie odnotować należy, że w doktrynie prezentowane jest również stanowisko przeciwne (por. Dalka: Skutki zawieszenia postępowania egzekucyjnego), jednak w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie nie zasługuje ono na uwzględnienie z uwagi na niżej opisane względy .

Przede wszystkim zważyć należało, że zaniechanie przez komornika podejmowania jakichkolwiek czynności w czasie zawieszenia postępowania pozwala uniknąć sytuacji takich, jaka powstała w przedmiotowej sprawie, gdzie doszło do półrocznej różnicy pomiędzy datą spełnienia świadczenia przez dłużnika a datą faktycznego zaspokojenia wierzyciela. Zgodnie ze stanowiskiem pozwanego prezentowanym w toku procesu, ryzyko powstania takiej sytuacji powinno obciążać dłużnika, podobnie jak ryzyko całej egzekucji. Wniosek taki był jednak w ocenie Sądu nieuprawniony, bowiem to właśnie wadliwe działanie komornika doprowadziło do powstania obecnie rozpoznawanego problemu. Podkreślenia przy tym wymaga, że przyjęcie przez komornika egzekwowanych kwot i przekazanie ich do depozytu mimo zawieszenia egzekucji nie pozostawało bez znaczenia z punktu widzenia interesów powoda. Nie można bowiem wykluczyć, że w razie gdyby komornik czynności tej zaniechał zgodnie z art. 179 § 3 kpc i kwoty te pozostałyby w ręku wierzycieli zajętych wierzytelności, to w takim układzie ci ostatni znaleźliby się w sytuacji zbliżonej do tej, w jakiej znalazł się powód, tzn. z powodu przeszkód od niech niezależnych nie mogliby spełnić świadczenia, narażając się tym samym na obowiązek uiszczenia odsetek. W takim natomiast razie ewentualny uszczerbek powoda spowodowany obowiązkiem zapłaty odsetek na rzecz egzekwującego wierzyciela w sprawie Km (...), znajdowałby pokrycie w odsetkach, do otrzymania których powód sam byłby uprawniony w stosunku do swoich własnych wierzycieli – którzy również dopuściliby się opóźnienia (niezawinionego co prawda), jeśliby komornik nie odebrał od niech należności. Jednakże, okoliczności co do tego, jak kształtował się stosunek prawny łączący powoda z jego własnymi wierzycielami, którzy świadczyli za powoda w toku egzekucji, nie były przedmiotem niniejszego procesu, nie jest więc wiadomym, czy powód rzeczywiście byłby uprawniony do naliczania takich odsetek (nie jest nawet znana data wymagalności roszczeń powoda) i w jakiej ewentualnie wysokości. Stąd, przedmiotowe uwagi mają wyłącznie na celu unaocznienie, że komornik zobowiązany był zważyć tego typu argumenty, podejmując decyzję o przyjęciu mimo zawieszenia egzekucji jakichkolwiek kwot od wierzycieli zajętych wierzytelności. Tymczasem komornik, przyjmując wymienione należności, doprowadził do problemowej sytuacji, której ryzykiem obecnie chce obciążyć powoda. W tym kontekście na odnotowanie zasługuje jeszcze jedna okoliczność, a mianowicie to, że przyjęcie przedmiotowych kwot mimo zawieszenia egzekucji leżało w interesie komornika, bowiem już w momencie, gdy to nastąpiło, naliczył on opłaty z tytułu podjętych czynności, korzystał więc z otrzymanego w ten sposób kapitału na pół roku wcześniej zanim należności trafiły do wierzyciela. Tym bardziej w ocenie Sądu nie zasługiwały na uwzględnienie argumenty pozwanego co do tego, że ryzyko powstałej sytuacji obarczać musi powoda.

Strony były zgodne, że sytuacja powstała w rozpatrywanej sprawie jest o tyle patowa, że bez względu na zajęte stanowisko, kogoś należałoby obciążyć ryzykiem straty finansowej: dłużnika (powoda) w wypadku, gdyby przyjąć, że spełnienie świadczenie nastąpiło dopiero z chwilą uznania rachunku wierzyciela, bądź wierzyciela, gdyby przyjąć stanowisko przeciwne, zgodnie z którym do zwolnienia dłużnika z zobowiązania doszło już w momencie przyjęcia egzekwowanych kwot przez komornika. Tymczasem ani dłużnik ani egzekwujący wierzyciel nie mieli wpływu na zaistniałą sytuację, jak również nie ponosili za nią żadnej odpowiedzialności. Stąd przyjąć należało, że obciążenie któregokolwiek z tych podmiotów wymienionym ryzykiem jest nieuzasadnione, skoro ryzyko to w ogóle nie powstałoby gdyby, komornik zachował się w sposób zgodny z przepisami. Jeśli wbrew obowiązkowi wynikającego z art. 179 § 3 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc komornik podejmował czynności mimo zawieszenia egzekucji, to ponosić musi wszystkie tego konsekwencje, w szczególności te odnoszące się do tego, że zasadą jest, iż w momencie uznania rachunku bankowego komornika doszło do spełnienia świadczenia przez dłużnika (por. cyt/w uchwałę SN z 6.7.1999 r. II CKN 394/98). Od tego momentu nie było natomiast dopuszczalne naliczanie wobec powoda odsetek za dalsze okresy, bowiem nie znajdował się on w stanie opóźnienia, świadczenie bowiem spełnił. Stąd egzekwowanie dalszych kwot stało w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego. Nie powinno budzić natomiast wątpliwości, że działanie takie miało charakter niezgodny z prawem (art. 803 kpc), jak również okoliczność , że szkoda powoda w postaci kwoty później wyegzekwowanej wynikła właśnie z nieuwzględnienia przez komornika w/w okoliczności, że egzekwowane świadczenie zostało już w całości spełnione, co uzasadniało zakończenie egzekucji. Opisane działanie komornika uzasadnia jego odpowiedzialność z art. 23 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji.

Na zakończenie celem rozwiania wszelkich wątpliwości wyjaśnić dodatkowo jeszcze należy, że powoływana przez pozwanego uchwała Sądu Najwyższego z 5 grudnia 1986 r., III CZP 62/86 , pozbawiona była znaczenia w rozpatrywanym przypadku o tyle, że skoro pozwany komornik – wbrew przepisom prawa – przyjął egzekwowaną należność podczas zawieszenia egzekucji i następnie przekazał ją do depozytu, to nie może – wobec bezprawności tej czynności – powoływać się skutecznie na wynikający z tejże uchwały charakter wymienionej czynności: czysto techniczny i niezwiązany z zaspokojeniem wierzyciela. Na gruncie niniejszej sprawy przyjąć więc należało, że skoro do przyjęcia świadczenia doszło podczas zawieszenia egzekucji, do czego brak było podstaw, to z tą też chwilą nastąpił skutek jego spełnienia (wyrok SN z 06.07.1999, II CKN 394/98), a późniejsza wadliwa czynność złożenia przedmiotu do depozytu skutku tego nie może niweczyć.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji uwzględnił powództwo w stosunku do pozwanego komornika sądowego, oraz na podstawie art. 23 ust. 3 w/w ustawy w stosunku do Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w I..

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 kc. Jednakże za datę początkową okresu naliczania odsetek przyjęto dzień doręczenia odpisu pozwu komornikowi (25 stycznia 2016 r.). Powód nie wyjaśnił, skąd wynikała data wskazana w pozwie - 13 czerwca 2014 r., jednakże skoro szkody swej dopatrywał się w fakcie wyegzekwowania kwoty 10 425,67 zł w dniu 3 września 2014 r. , to trudno uznać, że odsetki od odszkodowania biec mogły od daty wcześniejszej. Przyjmując więc, że rozpatrywane świadczenie ma charakter bezterminowy, zgodnie z art. 455 kc termin jego spełnienia zależny był od uprzedniego wezwania. Doręczenie odpisu pozwu było natomiast równoważne takiemu wezwaniu.

W pkt 2 wyroku oddalono żądanie zasądzenia odsetek za okres sprzed 25 stycznia 2016 r.

W pkt 3 wyroku orzeczono o kosztach procesu po myśli wynikającej z art. 98 § 1 kpc zasady odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik procesu. Pozwani zobowiązani są do solidarnej zapłaty pozwanemu poniesionych przez niego kosztów procesu, na które składały się: kwota 522 zł opłaty sądowej od pozwu oraz kwota 2400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (obliczone zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z §6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu).

SSR Kinga Mańkowska - Czepnik