Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 10 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Kala (spr.)

SSO Wojciech Wołoszyk

SSO Wiesław Łukaszewski

po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2017 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: Syndyka Masy Upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

przeciwko pozwanemu: Ł. T.

o zapłatę

w przedmiocie zażalenia pozwanego na postanowienie o kosztach procesu zawartego w pkt 3 wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 7 kwietnia 2017 r., sygn. akt VIII GC 2407/16

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

Elżbieta Kala Wojciech Wołoszyk Wiesław Łukaszewski

Sygn. akt VIII Gz 107/17

UZASADNIENIE

W pkt 3 wyroku z dnia 7 kwietnia 2017 r., sygn. akt VIII GC 2407/16, Sąd Rejonowy orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 i 99 k.p.c, stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd uznał, iż to powoda należy traktować jako wygrywającego sprawę w całości w zakresie kosztów procesu, dlatego postanowił zasądzić na jego rzecz od pozwanego koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Uzasadniając swoje stanowisko Sąd Rejonowy wskazał, że za stronę przegrywającą sprawę w rozumieniu przepisów kosztach procesu należy także uważać pozwanego, który w toku procesu spełnił dochodzone od niego świadczenie, czym zaspokoił roszczenie powoda wymagalne w chwili wytoczenia powództwa (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1984 r., sygn. IV CZ 196/84, Lex nr 8642). Powołał się też na pogląd Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu wyrażony w postanowieniu z dnia 29 lutego 2012 , sygn. I ACz 330/12, zgodnie z którym „strona pozwana, spełniając swe zobowiązanie (przez potrącenie) dopiero po złożeniu pozwu, stała się stroną przegrywającą proces. Nie mogła przy tym skutecznie wywodzić, iż nie dała podstaw do wytoczenia powództwa, skoro niewątpliwie nie spełniła w terminie zobowiązania, objętego żądaniem pozwu".

Na zasądzone na rzecz powoda koszty w wysokości kwoty 5408 zł składały się: kwota 591 zł tytułem opłaty od pozwu, kwota 4800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w oparciu o § 2 pkt i (w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 października 2016 r., który ma zastosowanie w sprawie) w zw. z § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 804 ze zm.) i kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwany zaskarżył powyższe postanowienie w całości i wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego pozwanego w postępowaniu przed Sądem I Instancji, według norm przepisanych, stosownie do treści art. 101 k.p.c., ewentualnie zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu w całości, ewentualnie w części, stosownie do treści art. 102 k.p.c. Ponadto wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego pozwanego w tymże postępowaniu, według norm przepisanych.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisu art. 98 §1 kpc w zw. z art. 99 kpc poprzez ich zastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w łącznej kwocie 5.408 zł, podczas gdy w stanie faktycznym sprawy mimo uwzględnienia powództwa to powód winien zostać obciążony kosztami procesu, albowiem pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał żądanie pozwu, względnie pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy przynajmniej co do kwoty 7.662,06 zł, albowiem występując z pozwem, powód posiadał wobec pozwanego dług w ww. kwocie, który winien potrącić z należnościami dochodzonymi pozwem jeszcze na etapie przedsądowym,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy w zakresie orzeczenia o kosztach procesu polegający na przyjęciu przez Sąd I Instancji, iż powód- pismem z dnia 05 lipca 2016r.- wezwał pozwanego do zapłaty, ergo pozwany, nie spełniając dobrowolnie świadczenia na skutek wezwania, mimo uznania roszczenia dał powód do wystąpienia z powództwem podczas gdy pozwany na każdym etapie postępowania, począwszy od sprzeciwu od nakazu zapłaty a skończywszy na oświadczeniach składanych w toku posiedzenia sądu wyznaczonego na rozprawę kwestionował okoliczność zarówno wysłania przez powoda jak i otrzymania przez pozwanego, załączonego do pozwu, wezwania do zapłaty jak również kwestionował twierdzenie pozwu o rzekomych ustnych przedsądowych próbach polubownego zakończenia sporu, zaś powód - mimo zarzutów pozwanego - nie wykazał w żaden sposób, iżby faktycznie wzywał pozwanego do zapłaty, choć w treści pozwu domagał się zasądzenia od powoda kwoty 4,20 zł tytułem zwrotu opłaty pocztowej za wysłane do pozwanego, wezwanie do zapłaty.

3.  naruszenie przepisu art. 101 kpc poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w pełnej wysokości podczas gdy pozwany uznał roszczenie, a nadto nie dał powodu do wytoczenia sprawy sądowej albowiem w dniu wystąpienia przez powoda z pozwem, powód był dłużnikiem pozwanego co do kwoty 7.662,06 zł i przed wszczęciem postępowania sądowego - z jednej strony - nie wezwał (nie udowodnił mimo zarzutu pozwanego) pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia, - z drugiej zaś strony - nie potrącił (mimo, iż mógł i powinien) wzajemnych między stronami, wymagalnych wierzytelności,

4.  naruszenie przepisu art. 102 kpc poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w pełnej wysokości podczas gdy w ocenie pozwanego w stanie faktycznym sprawy zachodzi przewidziany treścią art. 102 kpc „wypadek szczególnie uzasadniony" stwarzający podstawę do odstąpienia od obciążania pozwanego kosztami procesu w całości (ewentualnie w części) albowiem pozwany nie dał powodu do wytoczenia powództwa, uznał roszczenie powoda, zaś na dzień wystąpienia z pozwem, powód posiadał względem pozwanego dług w kwocie 7.662,06 zł (słownie: siedem tysięcy sześćset sześćdziesiąt dwa złote 06/100), który powód potrącił z należnościami dochodzonymi pozwem dopiero na etapie postępowania sądowego mimo, iż mógł i powinien dokonać kompensaty wzajemnych, między stronami wymagalnych zobowiązań jeszcze na etapie postępowania przed sądowego.

W uzasadnieniu zażalenia pozwany dodał, że powód uchybił podstawowym zasadom współżycia społecznego i nadużył swojego prawa podmiotowego kierując pozew do sądu, mimo że był świadomy tego, iż pozwany zamierza spełnić świadczenie niezwłocznie po otrzymaniu od powoda faktur VAT, stanowiących dla pozwanego podstawę do zapłaty, o co wielokrotnie, bezskutecznie pozwany wzywał powoda. Powód był obowiązany wystawiać faktury VAT po każdym miesiącu, w którym pozwany najmował samochód od powoda. Powód nie udowodnił podjęcia jakichkolwiek działań przedsądowych w celu polubownego zakończenia sporu, nie udowodnił wysłania pozwanemu wezwania do zapłaty, co pozwany kwestionował. Zachowanie się powoda uznał też za nielojalne.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego wraz z kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Powód podał, że w sprawie brak podstaw do zastosowania art. 101 k.p.c., gdyż pozwany nie uznał powództwa za zasadne przy pierwszej czynności, skoro w sprzeciwie zaskarżył nakaz w całości. Ponadto pozwany swoim niesumiennym postępowaniem i brakiem zapłaty przez prawie dwa lata doprowadził do zainicjowania procesu i powstania kosztów związanych z jego dochodzeniem. Tym samym nie było też podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Podał, że każda ze stron, w tym również pozwany mógł skorzystać z instytucji potrącenia ustawowego. Strony tego nie czyniły, gdyż miały inne ustalenia co do sposobu zapłaty. Wskazał na prowadzone przez strony rozmowy na temat zapłaty dochodzonej zaległości, co pozwany potwierdził już w treści swojego sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, słusznie Sąd Rejonowy w okolicznościach rozpoznawanej sprawy uznał, iż w zakresie kosztów postępowania, pozwanego należy traktować jako stronę przegrywającą proces co do całego dochodzonego pierwotnie w pozwie roszczenia.

Nie ulega wątpliwości, że pozwany przegrał proces co do zasądzonej części niezapłaconego roszczenia w kwocie 3.145,94 zł. Od tej kwoty bezsprzecznie zobowiązany był zapłacić poniesione przez powoda koszty dochodzenia należności. Również w zakresie kwoty 1000 zł, zapłaconej dopiero 11 października 2016 r. (nakaz doręczono pozwanemu 27.09.2016 r. – k. 33 akt) pozwanego należało uznać za przegrywającego. Wynika to w sposób oczywisty z niekwestionowanego stanowiska judykatury, zgodnego z wyrokiem SN z dnia 6 listopada 1984 r., sygn. IV CZ 196/84, powołanym przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

W zakresie kwoty 7.662,06 zł dokonanej przez powoda w toku sprawy (pismem z dnia
19 października 2016 r. – k. 44 akt) kompensaty także nie było podstaw do przypisania powodowi odpowiedzialności za niezasadne, przedwczesne, czy nielojalne wytoczenie powództwa.

Pozwany, podobnie jak powód mógł dokonać potrącenia wzajemnych wierzytelności w dowolnym momencie, od kiedy stały się one wymagalne, co powodowałoby częściowe wygaśnięcie jego zobowiązania względem powoda. Nie uczynił tego ani przed procesem, ani przy pierwszej czynności procesowej w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty, na co słusznie zwrócił uwagę powód. Brak zapłaty i jednocześnie brak złożenia oświadczenia o potrąceniu powodował, że pozwanego traktować należało jako dającego powód do wytoczenia sprawy, który powinien ponieść jej koszty także w przypadku umorzenia postępowania na skutek cofnięcia pozwu.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Nie było podstaw do zastosowania w sprawie tego przepisu także z tego powodu, że umorzenie postępowania nie jest objęte dyspozycją wymienionego przepisu.

Już w sprzeciwie pozwany powoływał się na rozmowy stron w przedmiocie zapłaty niekwestionowanego zadłużenia. Pozwany wymagał jednak wystawienia faktur, co Sąd Rejonowy słusznie uznał za nieuzasadnione w kontekście obowiązującej strony umowy najmu pojazdu, z której wynikał obowiązek zapłaty czynszu najmu. Poza tym pozwany wskazywał na propozycje zawarcia porozumienia w sprawie kompensaty wzajemnych wierzytelności, jednak takiego porozumienia ostatecznie nie zawarto, a pozwany nie złożył własnego oświadczenia o potrąceniu.

Nie miał w sprawie zastosowania również art. 102 k.p.c., który pozwala sądowi w wypadkach szczególnie uzasadnionych na zasądzenie od strony przegrywającej tylko części kosztów albo nie obciążanie jej w ogóle kosztami. Zasadnie zwrócił uwagę powód, że okoliczności dotyczące możliwości skorzystania przez każdą ze stron niniejszego procesu z instytucji potrącenia ustawowego nie stanowiły wystarczającego powodu do zastosowania powołanego przepisu. W realiach sprawy pozwany sam nie dokonał potrącenia przed procesem, co pozwoliłoby na uniknięcie zbędnego postępowania, a w sprzeciwie od nakazu zaskarżył nakaz w całości, nie regulując nawet części zasadnego wynagrodzenia. Tak więc okoliczności związane z przebiegiem postępowania nie przemawiały za odstąpieniem od obciążania pozwanego kosztami zasadnie wniesionego powództwa. Pozwany nie podniósł okoliczności związanych z jego sytuacją, które dodatkowo mogły przemawiać za zastosowaniem art. 102 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił zażalenie na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. i 99 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia zażalenia, stosownie do § 2 rozporządzenia z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego powyższe rozporządzenie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1667).

Elżbieta Kala Wojciech Wołoszyk Wiesław Łukaszewski