Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 29 grudnia 2013 r., sygn. akt IX GNc 7688/03 oraz odrzucił sprzeciw. W uzasadnieniu wskazał, iż pozwana pomimo wezwania Sądu nie wykazała kiedy otrzymała pierwszą informację o zajęciu rachunku bankowego. Od tej daty bowiem ustała przyczyna uchybienia terminowi. W konsekwencji Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że pozwana nie wykazała, iż zachowała tygodniowy termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu i dlatego na mocy art. 6 a contrario w zw. z art. 169 § 1 kpc wniosek podlegał oddaleniu. Konsekwencją oddalenia wniosku było odrzucenie sprzeciwu jako spóźnionego na mocy art. 504 § 1 kpc

Pozwana wniosła zażalenie na to postanowienia zarzucając naruszenie:

1)  Przepisu art. 135 § 1 kpc w zw. z art. 25 kc, poprzez uznanie, iż korespondencja sądowa powinna być doręczona pozwanej do miejsca prowadzenia przed laty działalności gospodarczej, a nie miejsca faktycznego zamieszkania,

2)  Przepisu art. 504 § 1 kpc poprzez jego zastosowanie w sytuacji gdy pozwana usunęła wszystkie braki formalne w ustawowym terminie,

3)  Przepisu art. 503 § 1 kpc w zw. z art. 502 § 1 kpc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji otrzymania informacji o zapadłym nakazie zapłaty w dniu 8 czerwca 2016 r.

4)  Naruszenie art. 169 kpc poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy pozwana wiedziała o zapadłym nakazie zapłaty przed odebraniem korespondencji w dniu 8 czerwca 2016 r. i nie miało miejsce uchybienie żadnemu terminowi.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i wyznaczenie rozprawy, a także zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Wypadnie przypomnieć, że adnotacje doręczycieli pocztowych (potwierdzane stemplami urzędowymi) mają przymiot daty pewnej (art. 81 § 2 pkt 2 k.c.). Zaś przesyłka (k. 54) opatrzona datami pewnymi (informującymi o awizach) jest dowodem kiedy czynności te zostały dokonane. Co nie wyklucza jednak dopuszczalności dowodzenia przez pozwaną, że czynność awizowana została dokonana wadliwie - bacząc jednak na ograniczenia dowodowe wynikające z art. 246 i 247 k.p.c

Doręczenie przewidziane w art. 139 § 1 k.p.c. opiera się bowiem na naruszalnym domniemaniu prawnym, że pismo dotarło do rąk adresata. Doręczenie zastępcze w tym trybie, dotyczy także pierwszego pisma w sprawie (patrz: postanowienie SN z 8 grudnia 2010 r. - III CZP 105/10 czy z 2 lipca 2009 r. - II UZ 20/09). Adresat może jednak, na podstawie art. 252 k.p.c., obalić to domniemanie - w tym wypadku przez wykazanie, że doręczenia w rzeczywistości nie dokonano (por. orzecz. S.N. z 18 września 1963 r. - II CR 308/69 OSN 1970, z. 7-8, poz. 130 czy z 30 kwietnia 1998 r. - II CZ 51/98 - OSNCP z 1998, Nr 11, poz. 189).

Sąd Rejonowy powinien w tej sytuacji zgodnie z procedurą zbadać, czy zasadnie korespondencja do pozwanej na k. 54 zawierająca nakaz zapłaty z odpisem pozwu i załącznikami oraz pouczeniem o sprzeciwie, została pozostawiona w aktach ze skutkiem doręczenia zgodnie z zarządzeniem z dnia 28 stycznia 2004 r. (na odwrocie koperty). Wskazane wyżej domniemanie prawne działa bowiem jedynie w sytuacji, gdy adnotacje doręczycieli pocztowych potwierdzone stemplami pocztowymi oraz same czynności awiza zostały dokonane prawidłowo i tak też zostały opisane na korespondencji zwróconej do Sądu.

Tymczasem na k. 54 brak jest w ogóle jakiejkolwiek adnotacji o pierwszym awizo, przystawiono pieczęć o treści „awizowano powtórnie dnia 13/01” jednak bez podpisu doręczyciela i pieczęci poczty z pełną datą tej adnotacji. Na kopercie zamieszono co prawda pieczęć poczty z datą 31 grudnia 2003 r. jednak bez adnotacji czy w tej dacie dokonano pierwszego awiza, a zatem czy do tej czynności odnosi się ta pieczęć, a także podpisu doręczyciela. Na koniec na kopercie zamieszczono pieczęć o treści „zwrot nie podjęto w terminie”, przy której przystawiono pieczęć poczty z datą 20 stycznia 2004 r., co oznacza, iż zwrotu przesyłki dokonano przed prawdopodobną datą 2 awiza w dniu 13 stycznia 2004 r., pomimo, że od daty awiza korespondencja powinna znajdować się w placówce pocztowej przez pełnych 7 dni i dopiero po tym terminie mogła być zwrócona. Wcześniejsze dokonanie zwrotu przesyłki pozbawia adresata możliwości odbioru korespondencji oraz skutkuje nieprawidłowością doręczenia zastępczego przez awizo.

Tymczasem jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 lutego 2004 r., III CK 226/02 „ 1. Doręczenie przez tak zwane "aviso" jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostały zachowane rygorystycznie wszystkie wymagania dla tego sposobu doręczenia. Wchodzi ono w rachubę tylko wtedy, gdy nie mogło dojść do tzw. doręczenia właściwego bądź zastępczego. 2. Przy doręczeniu przewidzianym w art. 139 KPC, pomimo prawidłowych adnotacji na zwróconej sądowi awizowanej przesyłce z powodu nieodebrania jej przez adresata, może on wykazywać, że doręczenie nie było prawidłowe.”

W tej sytuacji należy zważyć na treść § 9 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym z dnia 17 czerwca 1999 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 697), w brzmieniu obowiązującym w dacie przedmiotowego doręczenia, który stanowił, że:

„1. W przypadkach określonych w art. 139 § 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego listonosz: 1) pozostawia zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki we właściwej pocztowej placówce oddawczej w terminie siedmiu kolejnych dni, licząc od dnia następnego po dniu pozostawienia zawiadomienia u adresata, 2) dokonuje adnotacji o niedoręczeniu przesyłki na potwierdzeniu odbioru oraz adnotacji "awizowano dnia" na adresowej stronie niedoręczonej przesyłki i składa swój podpis, 3) oddaje przesyłkę niezwłocznie do właściwej pocztowej placówki oddawczej.

2. Pocztowa placówka oddawcza potwierdza przyjęcie od listonosza awizowanej przesyłki poprzez umieszczenie na stronie adresowej odcisku datownika i podpisu przyjmującego pracownika.

3. Jeżeli adresat nie zgłosi się po odbiór przesyłki w terminie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, pocztowa placówka oddawcza sporządza, według wzoru określonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia, powtórne zawiadomienie o możliwości jej odbioru w terminie kolejnych siedmiu dni, licząc od dnia następnego po dniu sporządzenia zawiadomienia, które listonosz doręcza adresatowi. Dokonanie powtórnego zawiadomienia zaznacza się na przesyłce adnotacją "awizowano powtórnie dnia" na adresowej stronie niedoręczonej przesyłki i podpisem.”

W przedmiotowej sprawie już same adnotacje doręczycieli pocztowych na przesyłce na k. 54 były nieprawidłowe, tak samo jak przedwczesny zwrot przesyłki do nadawcy.

Judykatura w zasadzie jednolicie opowiada się za ścisłym przestrzeganiem przez doręczyciela wymagań określonych w art. 139 KPC oraz rozporządzeniu i to pod rygorem bezskuteczności doręczenia (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2002 r., I CKN 861/00, Legalis i postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2001 r., IV CZ 105/01, Prok. Pr. 2002, Nr 4, s. 44, z dnia 25 sierpnia 1999, III CKN 621/99, OSNC 2000, nr 3 poz. 52 oraz z dnia 21 czerwca 1988, III CRN 172/88 Legalis). Za restrykcyjną wykładnią tych przepisów przemawia przede wszystkim sam charakter sposobu doręczenia określonego w art. 139 KPC i wzgląd na konieczność należytego zabezpieczenia uprawnień procesowych stron oraz uczestników procesu.

Doręczenie to nie mogło być zatem uznane dokonane i dlatego nie można nawet mówić o tym, że po stronie pozwanej zachodziła potrzeba obalenia domniemania prawnego opisanego wyżej.

W konsekwencji należy także uchylić zarządzenie Sądu Rejonowego z dnia 12 marca 2004 r. o prawomocności nakazu zapłaty wobec pozwanej (k. 64) i zarządzić jego prawidłowe doręczenie do pozwanej na prawidłowy adres przez nią podany, jest to bowiem doręczenie sądowe. Dopiero wówczas może rozpocząć bieg termin do wniesienia sprzeciwu. W opisanym stanie faktycznym nie ma potrzeby rozpoznawać wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu, który został złożony tylko z ostrożności, a ocena przesłanek jego dopuszczalności w tym zachowania terminu z art. 169 § 4 kpc jest zbędna.

Kierując się powyższym Sąd w punkcie 1. uchylił zaskarżone postanowienie na podstawie przepisu art. 386 § 4 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc o kosztach orzeczono na podstawie art. 108 § 2 kpc.

Ponadto z urzędu należało sprostować błędnie podaną firmę powoda o czym orzeczono w punkcie 2. na podstawie art. 350 § 1 kpc.

SSO Wiesław Łukaszewski