Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka pismem z dnia 9 listopada 2013 r. złożyła wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zapłatę kwoty 29.267,58 zł poprzez zajęcie ruchomości pozwanej – form odlewniczych znajdujących się w posiadaniu powódki wymienionych w załączniku nr 1 do wniosku. Wskazała, że dnia 10 października 2013 r. Sąd Rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. W dniu 15 października 2013 r. pozwana dokonała częściowej spłaty zadłużenia określonego w pozwie i dlatego pismem z dnia 21 października 2013 r. cofnęła pozew w części ograniczając roszczenie do kwoty 29.267,58 zł. Następnie pismem z dnia 22 października 2013 r. doręczonym powódce dnia 25 października 2013 r. pozwana złożyła jednostronne oświadczenie o rozwiązaniu wiążącej strony umowy współpracy w trybie natychmiastowym i zażądała wydania znajdujących się w posiadaniu powódki form odlewniczych stanowiących własność pozwanej. W kolejnym piśmie z dnia 4 listopada 2013 r. pozwana zarzuciła, iż roszczenia, których domaga się w pozwie powódka są sporne pomimo, iż od terminu zapłaty części z nich upłynął już ponad rok. Powódka podkreślała, że wcześniej pozwana uznawała jej roszczenia i przesyłała harmonogram spłat. Zdaniem powódki postępowanie pozwanej, w szczególności brak zapłaty z ponad roczną zwłoką wskazuje, że pozwana jest w trudnej sytuacji finansowej, która wskazuje na jej niewypłacalność. Powołała się na telefoniczną informację o wniesieniu sprzeciwu przeciwko nakazowi zapłaty. Jej zdaniem wskazuje to na wolę nieuzasadnionego przedłużania postępowania. W tej sytuacji powódka obawia się, że wydanie pozwanej rzeczy będących w jej posiadaniu doprowadzi do ich sprzedaży i nawet po uzyskaniu tytułu wykonawczego przez powódkę pozwana nie będzie posiadała majątku pozwalającego na zaspokojenie roszczeń.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek powódki o udzielenie zabezpieczenia. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z dyspozycją przepisu art. 730 ¹ § 1 kpc udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, przy czym w myśl § 2 powołanego artykułu interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Sąd I instancji podkreślił, że wymóg uprawdopodobnienia roszczenia to konieczność uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Uprawdopodobnienie oznacza uzasadnienie zgłoszonych twierdzeń w sposób nie dający pewności, lecz tylko przekonanie o ich wiarygodności (prawdopodobieństwie). Roszczenie jest wiarygodne, jeżeli istnieje słuszna podstawa do przypuszczenia, że ono istnieje i jest wymagalne (tak. S.A. w Warszawie w postanowieniu z dnia 7 sierpnia 1997 r. I ACz 735/97). Natomiast interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia wyraża się tym, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Celem zabezpieczenia jest w tej sytuacji zapewnienie egzekucyjnej wykonalności przyszłego orzeczenia. Sąd I instancji powołał się na poglądy doktryny, z których wynika, że w przypadku roszczeń o świadczenie pieniężne obawa co do egzekucyjnego wykonania przyszłego orzeczenia może płynąć przede wszystkim stąd, iż zagrożona jest wypłacalność obowiązanego, w szczególności gdy nie ma on majątku.

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek powódki nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż nie uprawdopodobniła ona interesu prawnego w zabezpieczeniu roszczenia. Podkreślił, że powódka nie przedstawiła żadnych argumentów, czy dowodów przemawiających za tym, że aktualna sytuacja finansowa pozwanego, bądź podejmowane przez niego działania, stanowią realne zagrożenie dla wykonania zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwią lub poważnie utrudnią osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Sam fakt, że dłużnik zalega z zapłatą przez okres roku oraz, że składa sprzeciw, przedłużając w ten sposób tok postępowania, nie pozwala na wysnucie wniosku, że wyrok, który zapadnie nie zostanie wykonany lub zaistnieją poważne trudności w jego wyegzekwowaniu. Sąd I instancji podkreślił, że pozwany w toku postępowania uregulował część należności. Ponadto zastrzeżenia Sądu budził zaproponowany przez powódkę sposób zabezpieczenia, w sytuacji gdy nie wykazała ona, że ruchomości, których zajęcia się domaga mają wartość odpowiadającą sumie zabezpieczenia. W tym miejscu Sąd Rejonowy zważył na postanowienia przepisu art. 730 ¹ § 3 kpc, że przy wyborze sposobu zabezpieczenia Sąd uwzględni interesy stron, tak aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę. W ocenie Sądu powódka, która nie podała wartości przedmiotowych form, nie wykazała, że zaproponowany sposób zabezpieczenia odpowiada warunkom z art. 730 ¹ § 3 kpc. W konsekwencji Sąd I instancji oddalił wniosek.

Pismem z dnia 17 grudnia 2013 r. powódka wniosła zażalenie na postanowienie Sądu i domagała się jego zmiany poprzez udzielenie żądanego zabezpieczenia roszczeń, a także zasądzenia na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego. Jej zdaniem pozwany jak każdy racjonalnie działający przedsiębiorca nie powinien dopuszczać do powstania zaległości w płatności o tak długim okresie jego przeterminowania. Podkreśliła, iż racjonalny przedsiębiorca wie, że zwłoka w zapłacie pociąga za sobą znaczne dodatkowe koszty. W konsekwencji niepłacenie wierzycielom przez tak długi okres czasu świadczy, bądź o braku środków na zaspokojenie roszczenia, bądź o braku racjonalności w prowadzeniu przedsiębiorstwa. Obie przyczyny stanowią samodzielne przesłanki do wzbudzenia obaw, iż zapadłe w sprawie orzeczenie będzie niemożliwe do wykonania lub zaistnieją poważne trudności w jego wyegzekwowaniu. Skarżąca powołała się na definicję niewypłacalności dłużnika zawartą w art. 11 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze. Jej zdaniem bez znaczenia jest, że pozwana już po wytoczeniu powództwa uregulowała część należności. Wskazała, że pozwana, która proponowała zapłatę świadczenia we wskazanych przez siebie terminach nie uregulowała zobowiązań. Ten brak racjonalności pozwanego i składanie sprzeciwu jedynie dla przedłużenia postępowania uprawdopodabnia zdaniem skarżącej jej interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Następnie powódka wskazała, że wartości form odlewniczych stanowiących własność pozwanego nie można jednoznacznie określić. Prawdopodobna wartość odtworzeniowa tych form wynosi 45.000 zł, czyli przekracza wartość dochodzonego roszczenia. Jednak uwzględniając ich stopień zużycia zdaniem powódki wartość rynkowa form jest zbliżona do wartości dochodzonego roszczenia. Dla powódki ich wartość jest znikoma i odpowiada wartości materiału, z którego są wykonane. Skarżąca wyraziła pogląd, że skoro wnosi o udzielenie zabezpieczenia w określonej formie to uznaje, iż zabezpieczenie w tej formie zapewnia jej należytą ochronę. Jej zdaniem to pozwany jeżeli uznałby, iż zajęcie form obciążą go ponad miarę ma szereg możliwości prawnych dla zracjonalizowania sposobu zabezpieczenia roszczeń powódki. Reasumując skarżąca uznała, że w wysokim stopniu uprawdopodobniła swój interes prawny w udzieleniu jej zabezpieczenia.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Zażalenie jest bezzasadne.

Należy zgodzić się z powódką, że poprzez dowody załączone do pozwu uprawdopodobniła ona swoje roszczenie. Pamiętać przy tym należy, że uprawdopodobnienie roszczenia dotyczy faktu jego istnienia. Co się tyczy interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, to zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż w typowych przypadkach wyraża się on w tym, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Jest tak w przypadku orzeczeń nadających się do egzekucyjnego wykonania. Celem zabezpieczenia w tym przypadku jest zapewnienie egzekucyjnej wykonalności przyszłego orzeczenia. W przypadku roszczeń o świadczenia pieniężne obawa co do egzekucyjnego wykonania przyszłego orzeczenia może płynąć przede wszystkim stąd, iż zagrożona jest wypłacalność obowiązanego, w szczególności gdy nie ma on dostatecznego majątku. Powódka nie uprawdopodobniła takiej obawy, ani tego, że pozwany nie ma dostatecznego majątku dla zabezpieczenia jej roszczeń, ani zagrożenia dla jego niewypłacalności. Sama w zażaleniu stwierdziła, że formy wskazane w jej wniosku mają wartość rynkową odpowiadającą jej roszczeniu. To, że obecnie pozwana rozwiązała umowę współpracy stron i domaga się zwrotu form będących jej własnością nie oznacza, że powódka tylko z tego powodu nie będzie mogła w przyszłości wyegzekwować swojego roszczenia jeżeli jego zasadność zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem z innego majątku pozwanego. Powódka nie wskazała żadnych informacji dotyczących sytuacji finansowej pozwanego, które mogą uzasadniać jej twierdzenia o jego złej sytuacji finansowej. Dane takie są dostępne np. poprzez wgląd do rocznych sprawozdań finansowych jakie ma obowiązek składać pozwana spółka do akt rejestrowych. Są to informacje jawne. W tej sytuacji zarzuty powódki oparte tylko na fakcie, że od roku nie uzyskała w pełni zapłaty nie mogą być uznane za wystarczające do wyprowadzania takich wniosków. Słusznie Sąd I instancji podkreślił, że pozwany w toku procesu zapłacił część wierzytelności powódki. Powoływanie się w zażaleniu wybiórczo na przepisy art. 11 ust. 1 ustawy prawa upadłościowego i naprawczego z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 t.j.) też nie potwierdza niewypłacalności pozwanego, bowiem mają one zastosowanie gdy dłużnik ma więcej niż jednego wierzyciela, któremu zalega z zapłatą, czego powódka nie wykazała. Już kolejny art. 12 ust. 1 tej ustawy wyjaśnia, że samo niewykonywania zobowiązań nie jest wystarczające do ustalenie niewypłacalności dłużnika, należy bowiem odnieść je do wartości bilansowej jego przedsiębiorstwa, ponadto w art. 12 ust. 2 ustawodawca wskazał, że za niewypłacalnego nie można uznać dłużnika, jeżeli niewykonywanie zobowiązań nie ma charakteru trwałego. Zawsze jednak przepisy prawa upadłościowego i naprawczego mówią w liczbie mnogiej o wierzycielach i zobowiązaniach, których nie płaci dłużnik. Powódka oczywiście może jako wierzycielka pozwanego złożyć wniosek o głoszenie jego upadłości – art. 20 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze. Brak jest jednak podstaw prawnych aby w przedmiocie wniosku o zabezpieczenie stosować przepisy prawa upadłościowego i naprawczego, na które powołuje się skarżąca w zażaleniu. Przepisy kpc nie odsyłają w tym zakresie do odpowiedniego stosowania tej ustawy samodzielnie regulując przesłanki, których uprawdopodobnienie jest wymagane dla uzyskania zabezpieczenia. Prawidłowo zostały one omówione i zastosowane przez Sąd Rejonowy, Sąd Okręgowy w całości z tą oceną się zgadza. Powódka nie wykazała swojego interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. Nie zmieniają takiej oceny zarzuty i argumentacja zawarta w zażaleniu, które nie są zasadne. To czy przedsiębiorca prowadzi w ocenie powódki racjonalnie, czy nie swoją działalność gospodarczą nie jest w świetle omawianych przepisów kpc o zabezpieczeniu przesłanką, z której powódka może wywodzić swój interes prawny w udzieleniu jej zabezpieczenia. Należy zauważyć, że zarzuty powódki dotyczą tylko jej niezadowolenia ze stanowiska pozwanego w procesie wobec braku uznania jej roszczeń, a także konsekwencji rozwiązania umowy o współpracy. Tylko ze sporu w jakim są strony powódka wywodzi swój zarzut o nieracjonalności działalności gospodarczej pozwanego.

Słusznie Sąd I instancji wskazał, że przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd powinien wyważyć interesy uprawnionego i obowiązanego w taki sposób, żeby - zapewniając uprawnionemu należytą ochronę - nie obciążać obowiązanego ponad potrzebę – art. 730 ¹ § 3 kpc. Obowiązek ten ma Sąd już na etapie rozpoznawania wniosku, kiedy nie zna stanowiska pozwanego, nie można w tej sytuacji zgodzić się z zarzutami zażalenia, iż to pozwany powinien udowodnić, że zajęcie form obciąży go ponad miarę. Zatem to wnioskodawca powinien w swoim wniosku wykazać również i tą przesłankę tak, aby Sąd mógł uwzględnić jego wniosek.

Mając powyższe okoliczności faktyczne i prawne na uwadze zażalenie należało oddalić jako bezzasadne na podstawie przepisu art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.