Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2025 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy w składzie:
Przewodniczący:	sędzia Elżbieta Kala
po rozpoznaniu w dniu 17 października 2025 r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa: M. S. przeciwko : (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. o zapłatę na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 24 czerwca 2025 r., sygn. akt VIII GC 927/24

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie za czas od uprawomocnienia się tego rozstrzygnięcia do dnia zapłaty.

Sygn. akt VIII Ga 172/25

UZASADNIENIE

Powód M. S. wniósł do Sądu Rejonowego w Toruniu pozew przeciwko pozwanemu (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S. o zasądzenie kwoty 37 785,88 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 3 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w wyniku kolizji komunikacyjnej z dnia 2 listopada 2020 r. został uszkodzony pojazd marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Szkoda została zgłoszona pozwanemu z tytułu ubezpieczenia AC. Na podstawie umowy cesji powód nabył od poszkodowanej wierzytelność powstałą z tytułu przedmiotowej szkody. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność, co do zasady i wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie według kosztorysu w kwocie 40.158,29 złotych. Poszkodowany poniósł koszty naprawy pojazdu w wysokości 85.983,35 złotych. Na wysokość dochodzonego w pozwie roszczenia składa się kwota 37.785,88 zł tytułem dochodzonego odszkodowania wynikającego z różnicy pomiędzy kosztami naprawy samochodu marki (...) wyliczonymi zgodnie z OWU (85.983,35 zł), a kwotą wypłaconego powodowi odszkodowania (40.158,29 zł) i pomniejszonymi o kwotę odpowiadającą 50% VAT (8.039,01 zł).

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2024 roku Sąd Rejonowy w Toruniu stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 7 maja 2024 r. w sprawie o sygn. akt VIII GNc (...) Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciw od powyższego orzeczenia złożył pozwany, który zaskarżył nakaz w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż kwestionuje roszczenie powoda co do wysokości i co do zasady. Pozwany wskazał, iż warunki umowy Autocasco wyznaczają zasady i granicę odpowiedzialności pozwanego. Pozwany podkreślił, iż powód mimo wzywania nie przedłożył faktur źródłowych, które wykazywałyby, iż w pojeździe faktycznie zamontowano części oryginalne, zaś udostępnienie takich faktur nie stanowi naruszenia tajemnicy handlowej przedsiębiorcy. Pozwany podkreślił, iż polisa została zawarta w kwocie netto wobec czego nie może być uwzględnione roszczenie o dopłatę podatku VAT.

W odpowiedzi na sprzeciw powód cofnął pozew co do kwoty 8.039,01 złotych stanowiącej 50% VAT ujętego w fakturze za naprawę pojazdu poszkodowanego. W pozostałym zakresie powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 czerwca 2025 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 29.746,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty (pkt I. wyroku); umorzył postępowanie co do kwoty 8.039,01 zł (pkt. II. wyroku); zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.938,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt. III wyroku ).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w wyniku kolizji komunikacyjnej z dnia 2 listopada 2020 r. został uszkodzony pojazd marki (...)o numerze rejestracyjnym (...). Właścicielem pojazdu był Europejski Fundusz Leasingowy. Posiadaczem pojazdu był A. J..

Poszkodowany A. J. na dzień 2 listopada 2020 r. posiadał ubezpieczenie pojazdu w zakresie autocasco u pozwanego w wariancie serwisowym, w kwocie netto.

Zgodnie z OWU AC w przypadku szkody częściowej (...) ustala rozmiar szkody w kwocie odpowiadającej kosztom naprawy, wynikającej z zastosowania cen usług i części zamiennych obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu ustalenia odszkodowania (§ 17 ust. 2 OWU).

Rozmiar szkody częściowej, o której mowa w ust. 2, obejmuje koszty naprawy zgodne z zakresem uszkodzeń opisanych w protokole oględzin pojazdu (ocenie technicznej) sporządzonym przez (...) lub na jej zlecenie. (§17 ust. 3 OWU).

W przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego ustalenie rozmiaru szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z (...) kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie Audatex, lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie, w systemie Eurotax,

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego,

3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie Audatex, lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie - w systemie Eurotax, nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową. (§ 20 ust. 1 OWU).

Jeżeli całkowite koszty naprawy pojazdu przekraczają wartość ustaloną według wariantu kosztorysowego, ich uwzględnienie przy ustaleniu rozmiaru szkody (w tym również wysokości podatku VAT) wymaga przedłożenia przez Ubezpieczonego kompletu faktur dotyczących robocizny, części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych). (§ 20 ust. 3 OWU).

Ustalenie rozmiaru szkody zawiera podatek VAT w przypadku, gdy suma ubezpieczenia została ustalona z uwzględnieniem podatku VAT I jednocześnie Ubezpieczony nie jest płatnikiem podatku VAT lub nie ma możliwości nie odliczenia tego podatku. (§ 20 ust. 5 OWU).

Do obowiązków Ubezpieczonego należy dostarczenie (...)dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku a wypłatę odszkodowania, w szczególności rachunków dotyczących kosztów objętych zakresem ubezpieczenia, w tym faktur źródłowych zakupu części (§ 38 pkt 1 OWU).

Sąd Rejonowy ustalił, że poszkodowany zgłosił szkodę pozwanemu.

Europejski Fundusz Leasingowy w dniu 17 listopada 2020 roku upoważnił (...) Sp. z o.o. do odbioru odszkodowania.

Poszkodowany zlecił wykonanie naprawy uszkodzonego pojazdu w warsztacie powoda. Powód z tytułu wykonanej naprawy wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 71.229,88 złotych netto, tj. 87.612,75 złotych brutto. Powód zastosował stawkę robocizny wynoszącą 120 zł za roboczogodzinę.

Na mocy umowy cesji wierzytelności z dnia 3 listopada 2020 r. poszkodowany A. J. przelał na powoda prawo do odszkodowania przysługującego mu od pozwanego w zakresie umowy ubezpieczenia autocasco.

Dalej Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany przeprowadził postępowanie likwidacyjne. W kalkulacji naprawy nr (...) z dnia 2 grudnia 2020 roku likwidator pozwanego zweryfikował jej wartości i ustalił wartość szkody na kwotę 69.905,21 zł netto (85.983,70 zł brutto). Powód przedłożył pozwanemu fakturę VAT wystawioną na ww. kwotę 85.983,35 zł tytułem bezgotówkowej naprawy pojazdu. Ostatecznie pozwany przyznał odszkodowanie w wysokości 40.158,29 złotych netto. Cena części zamiennych zostały zweryfikowane do 50 % w związku z niedostarczeniem faktur źródłowych zakupu nowych oryginalnych części.

Poszkodowany naprawił uszkodzony pojazd.

Pismem z dnia 18 marca 2021 roku powód wezwał pozwanego do wypłacenia pełnej kwoty odszkodowania wskazując, iż koszt naprawy pojazdu wyniósł 85. 983,35 zł.

W piśmie z dnia 8 kwietnia 2021 roku pozwany wskazał, iż nie znajduje podstaw do zmiany stanowiska.

Na mocy umowy cesji wierzytelności z dnia 8 października 2024 r. właściciel uszkodzonego pojazdu Europejski Fundusz leasingowy S.A. przelał na powoda prawo do odszkodowania przysługującego jej od pozwanego w zakresie umowy ubezpieczenia autocasco.

Sąd Rejonowy ustalił, że uszkodzenia pojazdu marki (...) o nr rej. (...), powstałe w wyniku zdarzenia z dnia 2 listopada 2020 roku, koncentrowały się w czołowej i w bocznych strefach. Obejmowały m.in. zderzak przedni wraz z kratą wlotu powietrza i czujnikami odległości od przeszkody, reflektory, poprzeczki czołowe, kondensator układu klimatyzacji, pokrywę komory silnika, błotniki przednie, drzwi przednie, lustra zewnętrzne, osłony podwoziowe, skrzynię rozdzielczą układu napędowego, miskę olejową skrzyni biegów, tarczę koła przedniego prawego.

Całkowity koszt naprawy ww. pojazdu, pozostający w związku ze zdarzeniem z dnia 2 listopada 2020 roku, oszacowany zgodnie z treścią obowiązującej właściciela pojazdu i pozwanego umowy ubezpieczenia AutoCasco oraz Ogólnych Warunków Ubezpieczenia AC, według ustaleń Sądu Rejonowego był wyższy od kosztu wynikającego z faktury za naprawę i wynosił 70.616,11 zł netto, tj. 86. 857,82 zł brutto.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów i wydruków przedstawionych przez strony, które nie budziły wątpliwości, co do swej autentyczności i nie były kwestionowane przez strony, akt szkody na płycie CD, a także na podstawie opinii głównej i uzupełaniającej biegłego sądowego R. J..

Sąd Rejonowy na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu z kolejnej uzupełniającej opinii biegłego sądowego, z uwagi na fakt, iż dowód ten został powołany w celu wykazania faktu nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż materiał dowodowy zamieszczony w aktach sprawy w ocenie Sądu jest wystarczający do wydania rozstrzygnięcia sprawy, a ponadto zmierzał do przedłużenia postępowania.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy zważył, że rozstrzygnięcia wymagała kwestia roszczenia w zakresie wysokości należnego odszkodowania.

Pozwany podniósł bowiem zarzut, iż dokonał właściwej kalkulacji kosztów naprawy pojazdu, a strona powodowa nie udowodniła wysokości swojego roszczenia. Nadto po zapoznaniu się z opiniami biegłego pozwany kwestionował ustalenia biegłego co do zastosowanej stawki za rbg.

Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 509 k.c. powód nabył od poszkodowanego i właściciela pojazdu roszczenie wobec pozwanego na podstawie umowy przelewu wierzytelności, co skutkowało wstąpieniem powoda w prawa i obowiązki pierwotnego wierzyciela pozwanego. Powód wykazał swoją legitymację procesową przedkładając umowę cesji zawartą z leasingodawcą. Wobec powyższego powód wszedł w prawa poszkodowanego do żądania dopłaty odszkodowania z tytułu powstałej szkody.

Sąd Rejonowy wskazał, że w myśl art. 805 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Zgodnie natomiast z art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże tylko w sytuacji gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Sąd Rejonowy dodał, że powszechnie przyjmuje się, iż w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania. Zakres obowiązku naprawienia szkody normuje zaś w podstawowy sposób art. 361 k.c. Nakłada on, co do zasady na zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedzialność ograniczaną normalnymi następstwami działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła oraz stratami, które poszkodowany poniósł bądź (także) korzyściami, których w wyniku wyrządzenia szkody nie uzyskano.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy odwołał się do chwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. III CZP 80/11, w której wskazano, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Tak ustalone odszkodowanie może ulec obniżeniu jedynie w przypadku wykazania przez ubezpieczyciela, że powoduje to wzrost wartości pojazdu.

Sąd podkreślił, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia z umową dobrowolnego ubezpieczenia autocasco, a nie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu.

W przypadku dobrowolnego ubezpieczenia autocasco bardzo istotnego znaczenia nabierają ogólne warunki ubezpieczenia mające zastosowania do zawartej umowy ubezpieczenia. Ogólne warunki ubezpieczenia autocasco stanowią integralną część umowy zawartej pomiędzy stronami i określają w sposób wyraźny zakres ubezpieczenia oraz sposób wyliczenia odszkodowania.

Sąd Rejonowy zauważył więc, że w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

Tymczasem pozwany przedłożył do akt sprawy Ogólne Warunki Umowy autocasco, z której wynika, iż w przypadku szkody częściowej (...)ustala rozmiar szkody w kwocie odpowiadającej kosztom naprawy, wynikającej z zastosowania cen usług i części zamiennych obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu ustalenia odszkodowania.

W OWU wskazano, iż w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego ustalenie rozmiaru szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z(...) kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie Audatex, lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie, w systemie Eurotax,

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego,

3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie Audatex, lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie - w systemie Eurotax, nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

Nadto pozwany zawarł w postanowieniach OWU, iż ustalenie rozmiaru szkody zawiera podatek VAT w przypadku, gdy suma ubezpieczenia została ustalona z uwzględnieniem podatku VAT i jednocześnie Ubezpieczony nie jest płatnikiem podatku VAT lub nie ma możliwości nie odliczenia tego podatku.

Powód w toku postępowania wnosił o zwrot kosztów naprawy udokumentowanej wystawioną fakturą VAT, obejmującą ceny oryginalnych części zamiennych oraz stawkę za roboczogodzinę stosowaną przez zakład naprawczy. Nadto powód początkowo wnosił o powiększenie odszkodowania o równowartość 50% podatku VAT. Pozwany kwestionował koszty naprawy ustalone przez powoda wskazując, iż powód pomimo wzywania nie przedłożył źródłowych faktur VAT wykazujących, jakie części zostały użyte do naprawy pojazdu. Pozwany dokonał weryfikacji kosztorysu i faktury VAT.

Biorąc pod uwagę okoliczność, iż do rozstrzygnięcia sprawy konieczna była wiedza specjalna, Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego R. J..

Na podstawie opinii sporządzonych w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy ustalił, że uzasadniony, całkowity koszt naprawy ww. pojazdu, pozostający w związku ze zdarzeniem z dnia 2 listopada 2020 roku, oszacowany zgodnie z treścią obowiązującej właściciela pojazdu i pozwanego umowy ubezpieczenia AutoCasco oraz Ogólnych Warunków Ubezpieczenia AC, był wyższy od kosztu wynikającego z faktury za naprawę i wynosił 70.616,11 zł netto, tj. 86. 857,82 zł brutto.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż niniejsze postępowanie nie może być prowadzone w oderwaniu od Ogólnych Warunków Ubezpieczenia AC. Poszkodowany zawarł umowę ubezpieczenia AC z pozwanym, która wskazywała, iż integralną częścią postanowień umowy jest OWU. Tymczasem biegły dokonał kalkulacji zasadnych kosztów naprawy pojazdu z uwzględnieniem treści Polisy i OWU AC, jakie obowiązywały poszkodowanego i pozwanego.

Umowa ubezpieczenia uwzględniała „serwisowy" wariant rozliczenia szkody, zaś zgodnie z § 17 ust. 2 OWU należało skalkulować koszty naprawy według § 18 - 24 OWU.

Zgodnie z § 18 ust. 2 OWU, koszty naprawy powinny być uprzednio uzgodnione z pozwanym w takim przypadku nie należało stosować potrąceń z kosztów naprawy ujętych w § 20 ust. 4. W ocenie Sądu Rejonowego, zgromadzony w sprawie materiał pozwala na stwierdzenie, że koszty te zostały uzgodnione z ubezpieczycielem. Biegły zaznaczył w swojej opinii, iż w dniu 9 grudnia 2020 roku warsztat przesłał ubezpieczycielowi sporządzony przez siebie kosztorys celem akceptacji, zaś w dniu 11 grudnia ubezpieczyciel zweryfikował tę kalkulację.

Faktem jest także, iż na fakturze za naprawę, wystawionej w dniu 30 grudnia 2020 r., uwzględniono koszty zgodne z decyzją ubezpieczyciela wynikającą ze zweryfikowanego kosztorysu, co również w swojej opinii podkreślił biegły.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy zgodził się z wnioskami biegłego, iż w przedmiotowej sprawie nie podlega weryfikacji stawka rbg z wartości średniej oraz nie podlegają weryfikacji ceny części zamiennych i materiałów lakierniczych.

Sąd Rejonowy zauważył, że zgodnie z treścią § 20 ust. 1 OWU, ustalenie rozmiaru szkody następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę, zaś faktura za naprawę została ubezpieczycielowi przedstawiona i podkreślił, że kosztorys dokumentujący jej wysokość został wcześniej przez ubezpieczyciela zweryfikowany.

Zdaniem Sądu Rejonowego, wskazując za biegłym, niezasadne jest oczekiwanie od warsztatu przedstawienia faktur źródłowych, ponieważ nie wszystkie materiały użyte do naprawy pojazdu, w tym materiały lakiernicze, w praktyce nabywane są w ilości i zakresie przeznaczonym dla jednej naprawy. Z tego względu wykazanie szczegółowych kosztów pojedynczej naprawy za pomocą faktur źródłowych jest w realiach często niemożliwe. Ponadto ostatni z przywołanych zapisów OWU wskazuje na konieczność przedstawienia faktur przez Ubezpieczonego. Z oczywistych względów Ubezpieczony/właściciel lub użytkownik pojazdu nie mają dostępu do faktur źródłowych w przypadku, w którym to warsztat nabywa niezbędne części i materiały.

Sąd Rejonowy wskazał też, że zasady rozliczenia szkody opisane są w § 17-26 OWU w rozdziale zatytułowanym Ustalania rozmiaru szkody i w ocenie Sądu te przepisy są jedynym wyznacznikiem zasad ustalania i przyznawania odszkodowania. Nie sposób przyjąć, iż jednostkowe zapisy znajdujące się w innych rozdziałach OWU mogą być dodatkowo wybiórczo i dowolnie stosowane przez ubezpieczyciela w trakcie prowadzonych postępowań likwidacyjnych. Dotyczy to m.in. powoływanego w niniejszej sprawie § 38 ust. 1 pkt 4 ppkt 1) OW, znajdującego się w rozdziale Sposób postępowania w razie zdarzenia, nakładającego na ubezpieczonego obowiązek dostarczania m.in. faktur źródłowych zakupu części. W ocenie Sądu Rejonowego, przedmiotowy zapis dotyczy wyłącznie obowiązków nakładanych na ubezpieczonego w przypadku zaistnienia zdarzenia i mógłby mieć np. zastosowanie do sytuacji, gdyby sam poszkodowany zakupił części i dokonał naprawy pojazdu.

Tak więc, w ocenie Sądu Rejonowego zaproponowany przez pozwanego sposób rozliczenia szkody w oparciu o inne zapisy niż te ujęte w § 17-26 OWU jest niezgodny z treścią umowy łączącej.

W związku z powyższymi ustaleniami Sąd Rejonowy uznał, iż powodowi należne było odszkodowanie w wysokości wskazanej na fakturze VAT, gdyż zasadność żądania tej kwoty została potwierdzona przez biegłego, a co najważniejsze, jej wysokość została ustalona wprost przez rzeczoznawcę ubezpieczyciela w trakcie procesu likwidacyjnego.

Sąd Rejonowy dodał jednocześnie, że słusznie w toku postępowania wskazywał pozwany, że strony umowy ubezpieczenia ustaliły, iż polisa zawarta zostaje w kwocie netto, wobec czego nie może być uwzględnione roszczenie o dopłatę podatku VAT.

Mając powyższe na uwadze, w punkcie I wyroku Sąd Rejonowy na podstawie art. 805 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 29.746,87 złotych tytułem należnego powodowi odszkodowania, stanowiącą różnicę kwoty należnego powodowi odszkodowania i wypłaconego przez pozwanego odszkodowania (69.905,16 złotych- 40.158,29 złotych) z należnymi odsetkami..

Nadto Sąd Rejonowy wskazał, iż powód w odpowiedzi na twierdzenia pozwanego zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty dotyczące braku zasadności żądania zapłaty 50% wartości podatku VAT powodowi, cofnął powództwo o zapłatę kwoty 8.039,01 złotych wraz ze zrzeczeniem się roszczenia i tym samym przyznał słuszność twierdzeniom pozwanego w tym zakresie, a Sąd oświadczenie o cofnięciu pozwu uznał za skuteczne. Wobec powyższego Sąd w pkt II wyroku umorzył postępowanie w zakresie kwoty 8.039,01 złotych na podstawie art. 355 § 1 k.p.c.,

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 98 i 99 k.p.c. Zgodnie z powyższymi przepisami, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył pozwany, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt-ów I, III i V wyroku.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

I.  Naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik postępowania:

- art. 233§ 1 k.p.c, poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów, w szczególności z pominięciem postanowień Ogólnych Warunków Kompleksowego Ubezpieczenia Pojazdów mechanicznych od Utraty, Zniszczenia lub Uszkodzenia (Autocasco) dla Klienta Korporacyjnego A-AC-01/18 (dalej: OWU), jawiące się w niezasadnym przyjęciu, że na gruncie zawartej umowy Autocasco, strona powodowa pomimo nieuzgodnienia kosztów naprawy przez poszkodowanego z ubezpieczycielem i nieprzedłożenia przez poszkodowanego faktur źródłowych za naprawę pojazdu, ma prawo dochodzić dalszych kwot tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe, na podstawie wyliczeń innych niż kalkulacja wykonana przez Ubezpieczyciela, mimo iż z Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, stanowiących integralną część umowy wynika wprost, że w braku uzgodnienia naprawy z ubezpieczycielem i udokumentowania wykonania naprawy stosownymi fakturami, Ubezpieczony pozbawiał się możliwości wyliczenia szkody w sposób inny, niż według kosztorysu wykonanego przez Ubezpieczyciela, co w konsekwencji spowodowało niezasadne zasądzenie na rzecz powoda dalszych kwot z tytułu odszkodowania, na podstawie opinii sporządzonej przez biegłego sądowego;

- art. 233 § 1 k.p.c poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, w szczególności z pominięciem postanowień Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, jawiące się w niezasadnym przyjęciu, że zasadnym jest zastosowanie do kalkulacji szkody części oryginalnych, podczas gdy poszkodowany nie przedłożył faktur źródłowych za dokonaną naprawę, a postanowienia zawarte w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia umowy Autocasco łączącej strony, w § 17 -24, warunkują rozliczenie szkody w wariancie serwisowym od przedłożenia faktur za dokonaną naprawę, wobec czego rozliczenie szkody winno zostać poczynione na podstawie rozliczenia według kosztorysu sporządzonego przez Ubezpieczyciela, co w konsekwencji spowodowało niezasadne zasądzenie na rzecz powoda dalszych kwot z tytułu odszkodowania.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik postępowania:

- art. 363 § 1 k.c w zw. z art. 805 k.c i w zw. z art. 353 ¹ k.c, poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie na rzecz powoda dodatkowego, ponad wypłacone w toku likwidacji odszkodowanie, podczas gdy strony łączyła umowa ubezpieczenia Autocasco, która należy do umów dobrowolnych, a jej zawarcie następuje na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, które Poszkodowany znał i zaakceptował przed jej zawarciem, a co za tym idzie, to postanowienia w zakresie sposobu kalkulacji należnego odszkodowania w razie zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego winny być wyłączną podstawą zasądzenia na rzecz powoda jakichkolwiek kwot, tymczasem Sąd dokonał kalkulacji odszkodowania należnego powodowi z całkowitym pominięciem faktu nieuzgodnienia kosztów naprawy z ubezpieczycielem przez poszkodowanego i nieprzedłożenia przez niego faktur źródłowych za naprawę pojazdu, wobec których to zaniechań, rozliczenie szkody winno zostać poczynione na podstawie rozliczenia według kosztorysu sporządzonego przez Ubezpieczyciela;

- § 18 ust. 2 OWU w zw. z § 20 ust. 4 OWU poprzez uznanie zrzez Sąd, że w niniejszej sprawie koszty naprawy zostały uzgodnione z ubezpieczycielem, podczas gdy warsztat przesłał ubezpieczycielowi zaledwie sporządzony kosztorys celem akceptacji, a który to nie został zaakceptowany, a jedynie został zweryfikowany do adekwatnej, uznawanej przez pozwanego wysokości;

- § 38 ust. 4 OWU poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji uznanie, że w okolicznościach niniejszej sprawy powód nie był zobowiązany do przedstawienia dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku, o czym mowa w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia, potwierdzonych polisą – w tym faktur źródłowych zakupu części, co w konsekwencji doprowadziło do uwzględnienia roszczenia powoda, które było całkowicie niezasadne i niezgodne z obowiązującą strony umową ubezpieczenia.

Zważając na powyższe pozwany wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa prezes radcę prawego według norm przepisanych oraz kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

- ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji,

- zsądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa przez radcę prawnego według norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego podlegała oddaleniu w całości.

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, zaś wnioski, które przy tym wywiódł są w pełni uzasadnione i nie wymagają powtórzenia.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw dla podważenia stanowiska Sądu pierwszej instancji, stąd nie ma obecnie potrzeby szczegółowego powtarzania go w niniejszym uzasadnieniu (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 r., I CSK 410/06, LEX nr 439229).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy przede wszystkim wyjaśnić, że przepis art. 233 k.p.c. daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95, Lex nr 1635264). Normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655). Swobodna ocena dowodów ujęta jest w ramy proceduralne, tzn. musi odpowiadać pewnym warunkom określonym przez prawo procesowe. Oznacza to, po pierwsze, że sąd może oprzeć swe przekonanie jedynie na dowodach prawidłowo przeprowadzonych, z zachowaniem wymagań dotyczących źródeł dowodzenia oraz zasady bezpośredniości. Po drugie, ocena dowodów musi być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Sąd musi ocenić wszystkie przeprowadzone dowody oraz uwzględnić wszelkie towarzyszące im okoliczności, które mogą mieć znaczenie dla oceny mocy i wiarygodności tych dowodów. Po trzecie, sąd zobowiązany jest przeprowadzić selekcję dowodów, tj. dokonać wyboru tych, na których się oparł, i ewentualnie odrzucić inne, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, niepubl.; por. również wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000/10/189 i z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, OSNAPiUS 2000/19/732).

Kwestionowanie dokonanej przez Sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, zadowalających dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej oceny materiału dowodowego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136). Jeśli tylko z materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena taka nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby nawet w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko wówczas, gdy brak jest logiki w wysnuwaniu wniosków ze zgromadzonego materiału dowodowego lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza reguły logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906).

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można uznać, aby ocena dowodów w niniejszej sprawie – a w szczególności dowodu z opinii biegłego – dokonana przez Sąd pierwszej instancji wykraczała poza powyższe ramy.

Zdaniem Sądu Odwoławczego - Sąd Rejonowy w sposób właściwy ustalił stan faktyczny sprawy, wskazując na jakich dowodach się oparł i szczegółowo uzasadnił z jakich względów dał im wiarę, a polemika w tym zakresie jest zupełnie nieprzekonująca - nie znajdowała uzasadnienia w udostępnionym Sądowi materiale dowodowym sprawy. Wobec tego Sąd Odwoławczy doszedł do wniosku, że nie można uznać za wystarczające zakwestionowanie stanowiska Sądu I instancji tylko z tego powodu, że nie jest dla pozwanego korzystne.

Nie można zgodzić się z twierdzeniami pozwanego, że Sąd I instancji błędnie ustalił wysokość kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, a tym samym także wysokość przyznanego powodowi odszkodowania. W ocenie Sądu Odwoławczego powyższemu twierdzeniu przeczy całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Przede wszystkim wyjaśnić trzeba, że ubezpieczenie autocasco jest ubezpieczeniem dobrowolnym. Strony umowy ubezpieczenia mogą więc, w granicach wyznaczonych treścią normy wynikającej z art. 805 k.c., uzgodnić, zaistnienie jakiego zdarzenia będzie rodziło po stronie ubezpieczyciela obowiązek wypłaty odszkodowania (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2021r., IV CSKP 45/21, LEX).

Umowa ubezpieczenia AC jest ubezpieczeniem pełniącym głównie funkcję ochronną, zaś warunki tego ubezpieczenia określa zakład ubezpieczeń w tzw. Ogólnych warunkach ubezpieczenia. Z chwilą doręczenia ubezpieczonemu Ogólnych warunków ubezpieczenia stają się one integralną częścią umowy i należy je stosować. W ubezpieczeniach AC bowiem kompensacja szkody dokonywana jest w granicach określonych warunkami ubezpieczeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1981 r., IV CR 555/80, Lex nr 8304).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać trzeba, że analiza zapisów umowy, dokonana przez Sąd Rejonowy, w szczególności zapisów § 17-24, i § 38 w ocenie Sądu Odwoławczego została dokonana w prawidłowy sposób.

Wykładnia umów, do której znajdują zastosowanie dyrektywy interpretacyjne zawarte w art. 65 k.c. odnoszące się do wszystkich kategorii czynności prawnych (§ 1), jak i wyłącznie do umów (§ 2) dokonywana jest kolejno na trzech płaszczyznach: ustalenia literalnego brzmienia umowy, ustalenia treści oświadczeń woli przy zastosowaniu reguł określonych w art. 65 § 1 k.c. oraz ustalenia sensu złożonych oświadczeń woli poprzez odwołanie się do zgodnego zamiaru stron i celu umowy. Na tle art. 65 k.c. przyjmuje się kombinowaną metodę wykładni, która w przypadku oświadczeń woli składanych innej osobie, przyznaje pierwszeństwo temu znaczeniu oświadczenia, jakie rzeczywiście nadawały mu obie strony w chwili jego złożenia. Ten sens oświadczenia woli uznaje się za wiążący. Priorytet stosowania wykładni subiektywnej wynika z art. 65 § 2 k.c. Jeżeli okaże się, że strony nie przyjmowały tego samego znaczenia oświadczenia woli konieczne jest przejście do wykładni obiektywnej, tj. ustalenia właściwego sensu oświadczenia woli na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak jak adresat oświadczenia woli rozumiał lub powinien je rozumieć. Decydujący jest tu więc punkt widzenia odbiorcy oświadczenia, dokonującego z należytą starannością wykładni zmierzającej do odtworzenia treści myślowych składającego oświadczenie. W przypadku oświadczenia ujętego w formie pisemnej sens oświadczeń woli ustala się na podstawie wykładni tekstu dokumentu. Podstawową rolę mają tu językowe normy znaczeniowe, ale także kontekst i związki znaczeniowe poszczególnych postanowień. Tekst nie stanowi jednak wyłącznej podstawy wykładni ujętych w nim oświadczeń, lecz konieczne jest również zbadanie zamiaru i celu stron, który nie musi być celem uzgodnionym, lecz wystarcza cel zamierzony przez jedną i wiadomy drugiej, a także kontekstu faktycznego w jakim umowę uzgadniano i zawierano oraz okoliczności towarzyszących złożeniu oświadczenia woli (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2017 r., V CSK 433/16, Lex nr 2358841).

Wykładnia umów w pierwszym rzędzie powinna uwzględniać rzeczywistą wolę stron zawierających umowę i taki sens wyraża art. 65 § 2 k.c. Wymaga to zbadania nie tylko konkretnego postanowienia umowy, ale analizy jej całości; innymi słowy wskazane jest przyjmowanie takiego sensu oświadczenia woli, które uwzględnia logikę całego tekstu (kontekst umowny). Poza tym, mogą mieć znaczenie dla stwierdzenia zgodnej woli stron, ich wcześniejsze i późniejsze oświadczenia oraz zachowania, czyli tzw. kontekst sytuacyjny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 lutego 2021 r., I ACa 472/20, LEX nr 3187435).

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny jest podniesiony przez pozwanego zarzut naruszenia § 38 ust. 4 ppkt 1 OWU, stanowiący, że w razie zajścia zdarzenia, do obowiązków ubezpieczonego należy m.in. dostarczenie (...) dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku o wypłatę odszkodowania, w szczególności rachunków dotyczących kosztów objętych zakresem ubezpieczenia, w tym faktur źródłowych zakupu części.

Pozwany zarówno w postępowaniu przed Sądem Rejonowym, jak również w apelacji akcentował kwestię nieprzedłożenia przez powoda faktur źródłowych dotyczących zakupu nowych oryginalnych części. Słusznie Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na fakt, iż w/w zapis został zawarty w OWU w części dotyczącej obowiązków ubezpieczonego, podczas gdy sposób ustalenia rozmiaru szkody został uregulowany w § 17-26 OWU. Warto w tym miejscu zauważyć, że w § 20 ust. 1 OUW zawarto zapis, zgodnie z którym w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego, ustalenie rozmiaru szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu, według uprzednio uzgodnionych z (...)kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy w oparciu o:

1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie Audatex, lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie, w systemie Eurotax,

2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego,

3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie Audatex, lub w przypadku braku danego pojazdu w tym systemie - w systemie Eurotax, nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

W zapisie tym mowa jest zatem o „fakturach dokumentujących naprawę pojazdu”, a nie o „fakturach źródłowych zakupu części”.

W niniejszym postępowaniu powód wnosił o zwrot kosztów naprawy pojazdu, udokumentowanych dołączoną do pozwu fakturą FV (...), która obejmowała jednocześnie m.in. ceny poszczególnych, oryginalnych części zamiennych (k-23-25 akt). W ocenie Sądu Okręgowego, powód wykazał zatem fakt przedłożenia faktury dokumentującej naprawę pojazdu, co już uzasadnia przyjęcie, że spełniona została przesłanka z § 20 ust. 1 OWU, a jednocześnie można uznać, że faktura ta spełnia również wymogi „faktury źródłowej zakupu części”, choć zdaniem Sądu Okręgowego przedłożenie dodatkowej „faktury źródłowej” nie było niezbędną przesłanką do wypłaty odszkodowania.

Tym bardziej, że sam pozwany podnosił, iż przedmiotem jego zainteresowania jest nie tyle koszt zakupu części, a jedynie źródło ich pochodzenia – kategoria, rodzaj części, celem weryfikacji, że taki element, za który warsztat żąda zapłaty (oryginalny-sygnowany logo producenta pojazdu i dostępny w ASO danej marki), został użyty do naprawy pojazdu (k-47 akt). Należy zatem stwierdzić, że w w/w fakturze Nr (...) wymienione zostały poszczególne części zamienne i ich ceny i nic nie stało na przeszkodzie aby pozwany dokonał w/w weryfikacji. Pozwany nie wskazał zaś podstawy, w oparciu o którą zweryfikował ceny części zamiennych do średniego poziomu rynkowego.

Należy zaś wskazać, że wobec sporu stron, ostatecznej weryfikacji kosztów naprawy pojazdu dokonał powołany w sprawie biegły, który dodatkowo, zgodnie z zobowiązaniem Sądu ustalił koszty naprawy przy uwzględnieniu treści Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Autocasco o symbolu A-AC-01/18. Ponadto zauważyć należy, że w opinii uzupełniającej z dn. 1 kwietnia 2025 r. biegły wskazał, że kosztorys warsztatu naprawczego został zweryfikowany przez pozwanego w dniu 11 grudnia 2020 r., a faktura za naprawę uwzględniała tę weryfikację (k-190 akt), co pozwany przyznał w piśmie z dnia 12 maja 2025 r., powołując się m.in. na zapis na „zweryfikowanym kosztorysie” (k-212 akt), a zatem za niezasadny należy uznać zarzut pozwanego nieuzgodnienia kosztów naprawy z ubezpieczycielem. Tym bardziej, że w umowie nie określono precyzyjnie procedury „uzgadniania kosztów naprawy”, zatem to pozwany jako autor zapisów umownych ponosić powinien konsekwencje tego braku.

Można też w tym miejscu przywołać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., sygn. akt I CKN 1466/99, zgodnie z którym jeżeli z treści umowy ubezpieczenia autocasco nie wynika nic innego, ubezpieczony, który nabywa autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu, nie ma obowiązku poszukiwania sprzedawcy oferującego je najtaniej. Możliwe jest przypisanie ubezpieczonemu naruszenia, wynikającego z art. 354 § 2 k.c, obowiązku współpracy z dłużnikiem, jeżeli świadomie lub przez niedbalstwo kupił części droższe. Pozwany nie wykazał jednak aby w niniejszym przypadku taka okoliczność miała miejsce.

W dalszej kolejności zauważyć należy, że podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowiła zawarta umowa ubezpieczenia (art. 805 i nast. k.c.). Przez taką umowę ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie, przy ubezpieczeniu majątkowym, określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 1 i 2 lit. a k.c.).

Jak bowiem słusznie przyjmuje się w orzecznictwie, w świetle unormowania ustawowego z art. 805 § 1 k.c. i umownego przyjąć należy, że zgodnie z art. 6 k.c. na powodzie jako ubezpieczającym ciąży obowiązek udowodnienia tylko takich faktów, jak zawarcie umowy i opłacenie składki oraz powstania szkody wskutek wypadku objętego ubezpieczeniem. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r., III CZP 107/94, OSNC 1995, nr 1, poz. 15, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 czerwca 2015 r., VI ACa 1179/14, LEX nr 1765975).

Umowa ubezpieczenia AC jest ubezpieczeniem pełniącym głównie funkcję ochronną, zaś warunki tego ubezpieczenia określa zakład ubezpieczeń w tzw. Ogólnych warunkach ubezpieczenia. Z chwilą doręczenia ubezpieczonemu Ogólnych warunków ubezpieczenia stają się one integralną częścią umowy i należy je stosować. W ubezpieczeniach AC bowiem kompensacja szkody dokonywana jest w granicach określonych warunkami ubezpieczeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1981 r., IV CR 555/80, Lex nr 8304).

Podkreślić również trzeba, że umowa ubezpieczenia należy do umów szczególnego zaufania, w której działania kontrahentów powinny być lojalne, przy czym spełnienie funkcji ochronnej przez umowę tego rodzaju wymaga, by przed jej zawarciem ubezpieczający miał świadomość, jakie wypadki nie są objęte ubezpieczeniem lub ograniczają albo wyłączają odpowiedzialność ubezpieczyciela (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2016 r., I CSK 122/15, LEX nr 1977822). Postanowienia zarówno ogólnych warunków ubezpieczenia, jak i wszystkich innych dokumentów i formularzy, jakimi posługuje się ubezpieczyciel przy zawieraniu umowy muszą być jednoznaczne, jasne, zrozumiałe dla przeciętnego adresata bez szczególnego wykształcenia i przygotowania (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2007 r., IV CSK 307/06, LEX nr 238967). Wymóg powyższy ma zastosowanie niezależnie od kategorii podmiotowej stosunku, w którym wzorzec jest wykorzystywany, a więc zarówno w obrocie powszechnym, konsumenckim, jak i profesjonalnym (zob. Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna, 2010, s. 157-158; E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, s. 322; C. Żuławska (w:) Kodeks cywilny komentarz, t. 3, cz. 1, red. J. Gudowski, 2013, s. 175; podobnie W. Popiołek (w:) Kodeks cywilny komentarz, t. 1, red. K. Pietrzykowski, 2015, komentarz do art. 385 k.c, nb 8; M. Bednarek (w:) System Prawa Prywatnego, t. 5, red. E. Łętowska, 2013, s. 712; a ponadto uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2004 r., V CK 670/03, OSNC 2005, nr 9, poz. 162).

W związku z tym wykładnia OWU dokonana przez pozwanego ubezpieczyciela i prowadząca do przyjęcia, że poszkodowany zgodnie z umową miał obowiązek przedstawić obok faktury dokumentującej koszty naprawy dodatkowo faktury źródłowe zakupu poszczególnych części, musiała zostać uznaną za jedynie jeden z możliwych sposobów wykładni wspomnianych zapisów. Jednak sam fakt, iż możliwa była ich różnorodna interpretacja powodował, iż wymóg transparentności, polegający na założeniu, że wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały, w tym przypadku nie został spełniony (por. wyroki Sądu Najwyższego : z dnia 15 lutego 2013 r., I CSK 313/12, LEX nr 1314141, M.Pr.Bank. 2013/12/28-32; z dnia 4 marca 2016 r., I CSK 72/15, LEX nr 2036717 i z dnia 16 września 2016 r., IV CSK 711/15, LEX nr 2151436; a także postanowienie tego Sądu z dnia 22 kwietnia 2015 r., I CSK 720/14, LEX nr 1710341).

W takiej sytuacji, wszelkie niejasności sformułowań postanowień ogólnych warunków ubezpieczenia obciążają ubezpieczyciela, a przy wykładni woli stron umowy ubezpieczenia i ustalaniu w ten sposób treści stosunku prawnego ubezpieczenia, niejasności te powinny być brane pod uwagę na korzyść ubezpieczającego i prowadzić do przyjęcia takiej treści łączącego ich stosunku prawnego, która byłaby zgodna z wolą ubezpieczającego, gdyby niejasności tych nie było (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2007 r., IV CSK 307/06, LEX nr 238967). Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 października 2002 r., IV CKN 1421/00 (LEX nr 80274), umowa ubezpieczenia pełni funkcję ochronną i przy wykładni jej postanowień nie można tracić z pola widzenia tego jej zasadniczego celu. Można zauważyć także, że poszukiwanie przez zakład ubezpieczeń per fas et nefas możliwości uchylenia się od świadczenia na rzecz ubezpieczonego jest nie tylko niezgodne z celem ubezpieczenia, lecz także stanowi akt nielojalności i złej wiary, który nie zasługuje na ochronę prawną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 90/05, LEX nr 195430).

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Odwoławczy uznał zarzuty pozwanego podniesione w apelacji za niezasadne i tym samym, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w myśl zasady odpowiedzialności za wynik sprawy w oparciu o przepisy art. 98 k.p.c., 391§ 1 k.p.c. w związku z § 2 pkt. 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. W świetle tej regulacji powodowi należała się od pozwanego kwota 1.800 zł. Od zasądzonych kosztów procesu Sąd w oparciu o treść art. 98 § 1 ¹ kpc zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia o kosztach procesu do dnia zapłaty.

Sędzia Elżbieta Kala