Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód - (...) S. A. w W. domagał się zasądzenia od pozwanych solidarnie A. B. (1) oraz Z. G. kwot: 3.865,04 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 maja 2013 r. do dnia zapłaty, 812,06 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 maja 2013 r. do dnia zapłaty, 2.251,84 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 maja 2013 r. do dnia zapłaty, a także kwoty 473,12 zł, 658,70 zł, 381,10 zł oraz zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż nakazem zapłaty z dnia 23 stycznia 2009 r. Sąd Rejonowy w Zamościu zasądził od spółki pod firmą (...) w B. na rzecz powoda kwotę 4.677,10 zł z ustawowymi odsetkami oraz kwotę 658,70 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Egzekucja prowadzona przeciwko tej spółce okazała się bezskuteczna. Pozwani byli członkami zarządu bądź likwidatorami tej spółki, w czasie kiedy powstało oraz stało się wymagalne roszczenie powoda. Ponadto, powód podał, że jego roszczenie stanowią wierzytelności operatora telekomunikacyjnego wobec spółki nabyte przez powoda na mocy przelewu. Na wartość przedmiotu sporu w wysokości 8,441, 86 zł składało się wynagrodzenie i kary umowne wskazane w fakturach i notach (1.865,04 zł) skapitalizowane odsetki w wysokości 2812,06 zł od ww. należności głównej na dzień wniesienia pozwu przeciwko spółce, 3.251,84 zł - odsetki od należności głównej zasądzonej nakazem zapłaty od dnia wniesienia pozwu przeciwko spółce (...) na dzień wniesienia pozwu w niniejszej sprawie, kwota 473,12 zł obejmująca odsetki od kapitalizowanych odsetek zasądzonych nakazem zapłaty przeciwko spółce (...) naliczone od dnia od dnia wniesienia pozwu przeciwko spółce (...) na dzień wniesienia pozwu w niniejszej sprawie, kwota 658,70 zł stanowiąca koszty procesu zasadzone od spółki (...), kwota 381,10 zł tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnosili o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu podali, że nakaz zapłaty w sprawie o sygn. akt V GNc 6264/08 został wydany przeciwko spółce bezpodstawnie. Strony nie łączyły bowiem żadne stosunki obligacyjne, a powód nie udowodnił, iż osoby, które w imieniu powoda podpisały umowę przelewu wierzytelności były uprawnione do składania oświadczeń woli w imieniu powoda. Ponadto, pozwani zarzucali, że powód nie udowodnił, że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki po stronie powoda powstała szkoda. W ocenie pozwanych w postępowaniu układowym lub upadłościowym roszczenia powoda nie zostałyby zaspokojone. Pozwani podali także, iż po weryfikacji bilansu spółki za 2006 r. złożyli w tut. Sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, ale wniosek został przez Sąd zwrócony. Pozwani podnosili również, iż brak było podstaw do uznania, że pozwani byli zobowiązani do naprawienia szkody. Pozwani zarzucali, że powód jest podmiotem zawodowo skupującym długi, powinien więc zdawać sobie sprawę z tego, że zadłużenie spółki (...) może być „nie do wyegzekwowania” Ponadto, pozwani zarzucali, iż powód błędnie obliczył wysokość swojego roszczenia. Podnosili także zarzut przedawnienia roszczenia powoda, zarzucając, iż powód dokonywał czynności egzekucyjnych wobec spółki ze sporą opieszałością. Tymczasem bieg przedawnienia roszczenia wobec członków zarządu spółki z o.o. rozpoczyna się w dniu, kiedy mogłoby dojść do bezskuteczności egzekucji, gdyby wierzyciel podjął wszystkie czynności procesowe i egzekucyjne tak wcześnie jak to jest możliwe.

W piśmie procesowym z dnia 20 grudnia 2013 r. powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. Powód podał, że pozwani nie uwodnili, iż wystąpiły okoliczności egzoneracyjne z art. 299 § 1 k.s.h., a ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na pozwanych. Zarzut przedawnienia roszczenia był bezzasadny. Powód wskazał także, iż pozwani nie mogą w niniejszej sprawie podnosić zarzutów, które przysługiwałyby spółce, gdyby spółka wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty.

Wyrokiem z dnia 30 maja 2014 r., sygn. akt VIII GC 1624/13 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 5.140,72 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 maja 2013 r. do dnia zapłaty, a ponadto kwotę 1.039,80 zł, w pozostałej części oddalając powództwo. Ponadto, Sąd Rejonowy obciążył pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotą 966 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sad I instancji ustalił następujący stan faktyczny w sprawie. Pozwany A. B. (1) jest członkiem zarządu (...) sp. z o.o. w B. od 2000 r., natomiast pozwany Z. G. był członkiem zarządu tej spółki od 2003 r. do dnia 1 marca 2010 r. Obecnie sytuacja finansowa tej spółki jest bardzo zła, a spółka zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej. Sytuacja finansowa spółki (...) uległa znacznemu pogorszeniu w latach 2006 – 2007 r., gdy spółka zaczęła przynosić straty. Spółka spłacała jednak wierzyciela, przedsiębiorstwo (...) kwotą 100.000,00 zł. Spółka posiada zadłużenie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego. Spółka nie posiadała żadnego majątku w postaci nieruchomości, czy też ruchomości o dużej wartości. Spółka posiadała szereg praw autorskich do wydawanych publikacji. Zarządzeniem z dnia 2 kwietnia 2007 r. w sprawie o sygn. akt XV GU 16/07 został zwrócony wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. w B. z możliwością zawarcia układu, z uwagi na jego braki formalne. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 stycznia 2009 r. w sprawie o sygn. akt V GNc 6264/08 Sąd Rejonowy w Zamościu zasądził od przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w B. na rzecz powoda kwotę 4.677,10 zł z ustawowymi odsetkami oraz kwotę 658,70 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Na zasądzone nakazem świadczenie składała się należność główna (suma należności z faktur i not wymagalnych 2006 i 2007 r. w wysokości 3865,04 zł) oraz skapitalizowane odsetki od tej kwoty do dnia 25 listopada 2008, łącznie w kwocie 812,06 zł). Nakaz zapłaty stał się prawomocny i w dniu 22 października 2009 r. został opatrzony klauzulą wykonalności. W dniu 5 stycznia 2010 r. powód złożył u Komornika wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce (...). Egzekucja prowadzona przeciwko tej spółce przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy – E. K. w sprawie o sygn. Km 1544/10 okazała się bezskuteczna. Komornik ustalił także wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego na kwotę 22,60 zł. Komornik przyznał wierzycielowi koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym w kwocie 300,00 zł. Pozwany Z. G. nie zajmował się finansami spółki, nie miał świadomości, iż jest zadłużona, a od 2009 r. pozwany Z. G. chorował i przebywał na leczeniu w licznych Szpitalach. Pozwany obecnie nie pracuje, otrzymuje zasiłek rehabilitacyjny. W grudniu 2012 r. powód wezwał pozwanego A. B. (1) do zapłaty kwoty 8.176,99 zł w terminie 5 dni od otrzymania wezwania, które zostało doręczone pozwanemu w dniu 18 grudnia 2012 r. Pozwany nie spełnił żądania powoda. Wysokość tej kwoty wynikała z przyjętego przez powoda sposobu obliczenia odsetek od roszczenia przeciwko spółce i pozwanym i sumowania uzyskanych wyników. W kwietniu 2013 r. powód wezwał pozwanego Z. G. do zapłaty kwoty 8.375,23 zł w terminie 5 dni od otrzymania wezwania, które zostało doręczone pozwanemu w dniu 15 kwietnia 2013 r. Pozwany nie spełnił żądania powoda. W dniu 22 maja 2013 r. powód wniósł pozew w niniejszej sprawie w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedstawionych przez strony, a także na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Bydgoszczy o sygn. XV GU 16/07 oraz aktach sprawy egzekucyjnej prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy – E. K. o sygn. Km 1544/10, które nie budziły wątpliwości, co do swej autentyczności i nie były kwestionowane przez strony, jak również na podstawie zeznań pozwanych A. B. (1) oraz Z. G.. Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom pozwanych, które w ocenie Sądu były szczere, rzeczowe, korespondowały ze sobą wzajemnie oraz z pozostałym materiałem dowodowym ujawnionym w sprawie.

Sąd I instancji zważył, że zgodnie z art. 299 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania, natomiast członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 k.s.h. ponoszą osoby, które były członkami zarządu, kiedy wierzytelność stała się wymagalna (tak M. Wiśniewska: Cywilnoprawna odpowiedzialność..., s. 88), a jednocześnie były członkami zarządu w czasie właściwym do ogłoszenia upadłości lub wszczęcia postępowania układowego, i to niezależnie od tego, czy były wpisane do rejestru (por. wyr. SN z dnia z dnia 28 września 1999 r., II CKN 608/98, OSNC 2000, nr 4, poz. 67). Domniemaniami w świetle regulacji art. 299 k.s.h. są objęte również: związek przyczynowy między szkodą wierzyciela, a nie złożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości oraz zawinienie przez członka zarządu nie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości (wyroki Sądu Najwyższego: z 21 lutego 2002 r., IV CKN 793/00, OSNC 2003, nr 2, poz. 22; z 14 lutego 2003 r., IV CKN 1779/00, OSNC 2004, nr 5, poz. 76 oraz uchwałę Sądu Najwyższego z 28 lutego 2008 r., III CZP 143/07). W przedmiotowej sprawie pozwani byli członkami zarządu spółki kiedy zobowiązania powoda przeciwko spółce (...) powstały i stały się wymagalne. Sąd Rejonowy wskazał, że egzekucja przeciwko spółce jest bezskuteczna, jeżeli nie ma żadnego majątku, z którego wierzyciel mógłby się zaspokoić. Prawomocne postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności jest wystarczającym dowodem wykazania wystąpienia materialnoprawnej przesłanki odpowiedzialności określonej w art. 299 § 1 k.s.h. (por. wyrok SN z 2008-05-09 III CSK 364/07 Legalis). Powód wykazał zaś bezskuteczność postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko spółce (...) postanowieniem Komornika z dnia 7 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy wskazał ponadto, że członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, chcący uniknąć odpowiedzialności wynikającej z art. 299 § 1 k.s.h., powinien wykazać, iż zaistniały okoliczności ekskulpujące jego odpowiedzialność za zobowiązania spółki (por. wyrok NSA z dnia 22 czerwca 2006 r. I FSK 575/05, Lex nr 250335). W ocenie Sądu Rejonowego, podniesione przez pozwanych w sprawie niniejszej zarzuty, są chybione. W związku z podniesionym zarzutem przedawnienia Sąd Rejonowy wskazał, że odpowiedzialność członka zarządu z art. 299 k.s.h. jest odpowiedzialnością deliktową i ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (por. uchwała SN z dnia 7 listopada 2008 r. III CZP 72/08, OSNC 2009/2/20, uchwała SN z dnia 8 grudnia 2008 r. sygn. akt III CZP 112/08). Termin przedawnienia roszczeń wobec członków zarządu spółki z o.o. rozpoczyna bowiem bieg od momentu uzyskania przez wierzyciela świadomości, że wyegzekwowanie długu od spółki jest niemożliwe (por. wyrok SN z dnia 31 stycznia 2007 r. II CSK 417/06, M. Prawn. 2007/5/229, LEX nr 355345). Ustalenie przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu (por. wyrok SN z dnia 31 stycznia 2007 r., II CSK 417/06 LEX nr 355345, wyrok SN z dnia 26 czerwca 2003 r. CKN 416/01, OSNC 2004/7-8/129). W niniejszej sprawie powód dowiedział się o bezskuteczności postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce z chwilą doręczenia postanowienia Komornika z 7 czerwca 2011 r. o umorzeniu egzekucji. Od tego, zatem dnia zaczął biec trzyletni termin przedawnienia, który upłynąłby z dniem 21 czerwca 2014 r., gdyby nie doszło do jego przerwania wywołanego wniesieniem pozwu w dniu 22 maja 2013 r. (art. 123 § 1 pkt. 1 k.c – vide dowód doręczenia w aktach Komornika.). Bezzasadne, w ocenie Sądu Rejonowego, były zarzuty pozwanych, iż pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. O szkodzie w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. można mówić jedynie wówczas, gdy zgłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego spowodowałoby zaspokojenie wierzyciela w części większej niż w przypadku zaniechania dokonanego przez członka (członków) zarządu. W przypadku powyższym rozmiarem szkody będzie różnica między tym, co wierzyciel mógł w wyniku wszczęcia wspomnianych postępowań uzyskać, a rzeczywistym stanem zaspokojenia jego roszczeń. W konsekwencji, stwierdzenie braku szkody zakłada wykazanie, że wierzyciel nie uzyskałby w/w postępowaniu zaspokojenia, choćby postępowanie zostało wszczęte we właściwym czasie, ze względu na nieistnienie wystarczającego majątku spółki (por. wyrok SN z dnia 16 grudnia 1999 r. II CKN 630/98). Stwierdzenie tej okoliczności wymagałoby, w ocenie Sądu Rejonowego, wiadomości specjalnych, a pozwani, którzy nie złożyli skutecznie wniosku o upadłość, nie wnosili o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na powyższą okoliczność. Odnośnie natomiast zarzutów przeciwko nakazowi zapłaty Sądu Rejonowego w Zamościu w sprawie o sygn. akt V GNc 6264/08, Sąd I instancji zważył, iż w procesie, w którym powód dochodzi roszczenia na podstawie art. 299 § 1 k.s.h., przedstawiając prawomocny wyrok (albo mający jego moc nakaz zapłaty), Sąd nie ma możliwości badania, czy określone nim zobowiązanie istnieje, a jeśli tak, to w jakim rozmiarze (por. wyrok SN z dnia 7 lutego 2007 r., III CSK 227/06, Glosa 2007, nr 4, poz. 8 z glosą K. Osajdy). Stąd też Sąd Rejonowy nie mógł badać zarzutów pozwanych dotyczących ważności umowy cesji, czy zasadności roszczenia powoda przeciwko tej spółce. Nie podlegało też badaniu, czy roszczenie przeciwko spółce było przedawnione w chwili wniesienia pozwu w sprawie zakończonej nakazem zapłaty (por. uchwałę SN z dnia 19 listopada 2008 r. III CZP 94/08 OSNC 2009/10/135, Biul. SN 2008/11/8, M. Prawn. 2009/10/549-551). Sąd Rejonowy wskazał, że powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 8.441,86 zł, obejmującej należność główną w kwocie 3.865,04 zł oraz odsetki w kwotach 812,06 zł, 2.251,84 zł (obliczone od kwoty 3867,04 zł od 25 listopada 2008 do 21 maja 2013 – vide k. 41) oraz 473,12 (odsetki od odsetek w kwocie 812,06 zł od 25 listopada 2008 r. do 21 maja 2013 r.), a także 658,70 zł kosztów procesu przeciwko spółce i 381,10 zł kosztów postępowania egzekucyjnego. Podkreślono, że odpowiedzialność przewidziana w art. 299 k.s.h.. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej (por. uchwałę SN z dnia 7 grudnia 2006 roku, III CZP 118/06 OSNC 2007/9/136, Prok. i Pr.-wkł. 2008/4/45, Biul. SN 2006/12/7), z niczego nie wynika jednak, iż mogłoby to prowadzić do naruszenia zakazu obliczania i żądania procentu składnego (art. 482 k.c.) . Odróżnić należy także, zdaniem Sądu Rejonowego, odsetki wynikające z braku świadczenia przez spółkę jej długu w terminie, od odsetek od roszczenia odszkodowawczego wobec członków zarządu. Te pierwsze mogą być naliczane tylko do chwili bezskuteczności egzekucji (powinny być skapitalizowane i objęte wezwaniem do zapłaty). W przedmiotowej sprawie chodziło zatem o 7 czerwca 2011 r. Drugie roszczenie powstaje po stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji i staje się wymagalnie zgodnie z art. 455 k.c. (por. uchwałę SN z dnia 7 grudnia 2007 r. III CSK 219/06, LEX 488992, wyrok z 18.05.2011 III CSK 228/10), a więc odsetki od roszczenia odszkodowawczego mogą być naliczane na podstawie terminu świadczenia ustalonego w doręczonym członkowi zarządu wezwaniu. Wezwanie takie zostało doręczone pozwanemu Z. G. w dniu 15 kwietnia 2013 r., a pozwanemu A. B. 18 grudnia 2012 r. (k. 40). Sąd Rejonowy obliczył na tej podstawie odsetki od długu spółki (3865,04 zł) od 25 listopada 2011 r. do 11 czerwca 2011 r., na kwotę 1275, 68 zł (jakkolwiek przyjęcie tej ostatniej daty, zamiast daty 7 czerwca 2011 r. było wynikiem omyłki Sądu i od sumy tych kwot powodowi należały się odsetki od 22 maja 2013 r. Przewyższające to obliczenie żądanie odsetek należało jako niezasadne oddalić (pkt. III wyroku). Na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 1.039,80 zł obejmującą koszty procesu w sprawie o sygn. akt V GNc 6264/08 oraz koszty postępowania egzekucyjnego i zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości ustalonej przez Komornika w postanowieniu z dnia 7 czerwca 2011 r. o sygn. akt Km 1544/10 (pkt. II wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów Sąd uznał, bowiem iż pozwani przegrali sprawę w 73 %, a powód uległ pozwanym w 27 %. Biorąc pod uwagę, że tylko powód poniósł koszty, pozwani powinni zwrócić powodowi sumę 966 zł.

Pozwany Z. G. w apelacji zaskarżył w/w wyrok, zarzucając mu błędy w ustaleniach faktycznych, arbitralne nieuwzględnienie wszystkich wnoszonych przez pozwanego zarzutów. Skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku, ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Ponadto, skarżący wniósł o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu apelacji pozwany zarzucił, że Sąd I instancji nie uwzględnił faktu bezpodstawnego wydania nakazu zapłaty w sprawie V GNc 6264/08 stanowiącego podstawę roszczenia wobec pozwanych, faktu, że zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie miało wpływu na możliwość odzyskania jakiejkolwiek części wierzytelności przez powoda. Ponadto zarzucił, że powód dowiedział się o szkodzie dużo wcześniej niż z chwilą otrzymania postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego oraz, że powód błędnie obliczył kwotę roszczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego Z. G. nie zasługiwała na uwzględnienie.

W tym miejscu należy wskazać, że apelację złożyli obaj pozwani. Apelacja ta została złożona w jednym piśmie, które zostało podpisane przez obu pozwanych. Ostatecznie apelacja pozwanego A. B. (1) postanowieniem z dnia 16 marca 2015 r. została odrzucona, natomiast pozwanemu Z. G. postanowieniem z dnia 28 maja 2015 r. został przywrócony termin do złożenia apelacji.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, wyrażające oceny, które nie pozostają w sprzeczności z zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego oraz nie wskazują błędów natury faktycznej. Dlatego też Sąd Okręgowy przyjął je za własne.

W niniejszej sprawie powód dochodzi roszczenia wynikającego z art. 299 § 1 k.s.h. , zgodnie z którym jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Przesłankami uwzględnienia tego roszczenia, których udowodnienie obciąża stronę powodową, obok wymienionej expressis verbis w przepisie bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce, jest również istnienie zobowiązania tej spółki w czasie, w którym pozwany był członkiem zarządu spółki. Powyższe okoliczności zostały w niniejszej sprawie jednoznacznie wykazane.

Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych, należy wskazać, co następuje. Skarżący zarzucił, że Sąd I instancji nie uwzględnił „bezpodstawności nakazu zapłaty stanowiącego podstawę roszczenia wobec pozwanych”. Skarżącemu chodziło zatem o podważenie trafności stanowiska Sądu Rejonowego o niedopuszczalności badania w procesie toczącym się na podstawie art. 299 ksh istnienia zadłużenia spółki potwierdzonego prawomocnym tytułem wykonawczym. Wystarczy wskazać tu wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 1997 r., III CKN 126/97 (OSP 1998, nr 3, poz. 62) i z dnia 27 października 2004 r., IV CK 148/04, (niepubl.), oraz uchwałę z dnia 20 grudnia 2001 r., III CZP 69/01 (OSNC 2002, nr 10, poz. 118), w których wyjaśniono, że w sprawie w której powód dochodzi roszczenia na podstawie art. 299 § 1 k.s.h., przedstawiając prawomocny wyrok (czy jak w sprawie niniejszej – nakaz zapłaty) będący źródłem zobowiązania spółki wobec powoda, sąd nie ma możliwości badania, czy określone nim zobowiązanie istnieje, a jeśli tak, to w jakim rozmiarze. Okoliczności te mogą być przedmiotem badania jedynie w postępowaniu wszczętym wniesieniem powództwa przeciwegzekucyjnego.

Zgodnie z art. 299 § 2 k.s.h., brak szkody stanowi przesłankę egzoneracyjną w razie wykazania, że zaspokojenie wierzyciela przedstawiałoby się w identyczny sposób, choćby wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony we właściwym czasie. Stwierdzenie braku szkody zakłada zatem wykazanie, że wierzyciel nie uzyskałby zaspokojenia, choćby postępowanie (o ogłoszenie upadłości) zostało wszczęte we właściwym czasie, ze względu na nieistnienie wystarczającego majątku spółki. Stwierdzenie tych okoliczności wymaga jednakże, jak prawidłowo zważył Sąd I instancji, wiadomości specjalnych. Tymczasem w sprawie niniejszej, pozwani którzy nie złożyli skutecznie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (co jest okolicznością bezsporną w sprawie), nie złożyli wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny rachunkowości na okoliczność ustalenia momentu, w którym powstała niewypłacalność spółki (...). Tymczasem ciężar dowodu w tym zakresie niewątpliwie ich obciążał (art. 6 kc, art. 232 kpc).

Wreszcie, na gruncie sprawy rozpoznawanej należy, w ocenie Sądu Okręgowego, przyjąć, że faktycznie dopiero postanowienie komornika z dnia 7 czerwca 2011 r. stwarzało dla powoda podstawy do przyjęcia, że jego roszczenia nie zostaną zaspokojone z majątku spółki (...). W uzasadnieniu przedmiotowego pisma wyraźnie wskazano bowiem, że spółka nie ma żadnych dochodów, jej rachunek bankowy jest zajęty, spółka posiada wierzytelności, które nie są ściągalne, zadłużenie spółki wobec ZUS wynosi 210.000 zł, a jej prezes sam stwierdził, że nie jest w stanie dokonywać wpłat. W rezultacie od tego momentu należy liczyć bieg terminu przedawnienia rozpoznawanego roszczenia. Wbrew odmiennemu stanowisku pozwanego, brak jest, w okolicznościach przedmiotowej sprawy, podstaw do przyjęcia, aby strona powodowa dowiedziała się o „szkodzie” znacznie wcześniej. O tym, czy dany moment może być uznany za moment dowiedzenia się o szkodzie decyduje bowiem przede wszystkim jego wynik, np. gdy okazało się, że dłużna spółka nie dysponuje żadnym majątkiem. Tego zaś powód nie musiał wiedzieć w chwili nabywania przedmiotowej wierzytelności, licząc na to, że choćby w jakimś zakresie zostanie zaspokojony. Pozwany, którego w tym zakresie obciążał ciężar dowodu, nie wykazał natomiast, aby powód już w momencie cesji wierzytelności posiadał wiedzę na temat niewypłacalności dłużnika.

Ubocznie już tylko nadmienić warto, że istotnie, wierzyciel mając wpływ na sposób i zakres prowadzenia egzekucji, jako gestor postępowania egzekucyjnego, musi tak nią pokierować, aby uzyskać zaspokojenie od swojego dłużnika, a nie z majątku członka zarządu. W sprawie rozpoznawanej jednak, o ile skarżący zarzucił powodowi opieszałość w dokonywaniu czynności zmierzających do wyegzekwowania należności od dłużnej spółki, to jednak w sprzeciwie nie podniósł, że wyegzekwowanie świadczenia należnego powodowi mogło nastąpić po starannym i szybkim (nie opieszałym) prowadzeniu egzekucji. Co więcej, pozwany w zeznaniach sam stwierdził, że od 2008 r. spółka znajduje się w złej kondycji, nie prowadzi faktycznej działalności gospodarczej. W przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z sytuacją tego rodzaju, że do zaspokojenia powoda nie doszło w wyniku jaskrawego, świadomego niepodjęcia w stosownym czasie postępowania przeciwko spółce przez wierzyciela, pomimo że przeprowadzenie takiego postępowania było możliwe i istniała realna szansa wyegzekwowania należności od dłużnej spółki. Gdyby bowiem powód wskutek swojego zaniechania nie podjął niezbędnych w postępowaniu egzekucyjnym działań, by przeprowadzić skuteczną egzekucję swojej wierzytelności od spółki, nie mógłby oczekiwać pozytywnego rozpatrzenia jego sprawy w stosunku do członka jej zarządu.

Mając powyższe uwagi na względzie, Sąd Okręgowy ,w pkt I wyroku oddalił apelację pozwanego, jako bezzasadną, natomiast w pkt II wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).

Wiesław Łukaszewski Marek Tauer Artur Fornal