Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka (...) Sp. z o.o. w B. domagała się zasądzenia od pozwanego M. M. kwoty 38.267,17 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od: kwoty 5.710,90 zł od dnia 25 listopada 2009 r., kwoty 6.716,48 zł od dnia 25 grudnia 2009 r., kwoty 9.049,19 zł od dnia 25 stycznia 2009 r., kwoty 7.237,27 zł od 25 lutego 2009 r., kwoty 6.693,33 zł od dnia 25 marca 2009 r., kwoty 2.860,00 zł od dnia 15 marca 2012 r., do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że pozwany pełnił funkcję prezesa zarządu spółki (...).PL (...). z o.o. w B.. Przedmiotowa należność wobec spółki została zasądzona na rzecz powódki przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy nakazem zapłaty z dnia 22 czerwca 2010 r., sygn. akt VIII GNc 2641/10, który zaopatrzono w klauzulę wykonalności. Na wartość przedmiotu sporu składają się: kwota 35.407,17 zł, jako należność główna zasądzona od spółki nakazem zapłaty z ustawowymi
odsetkami i koszty procesu w wysokości 2.860 zł. Egzekucja prowadzona
przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, co uzasadniało skierowanie pozwu w oparciu o art. 299 k.s.h. Przed wniesieniem pozwu wezwano pozwanego do
dobrowolnego spełnienia świadczenia, którego pozwany jednak nie spełnił.

Pozwany M. M. w odpowiedzi na pozew oświadczył, iż obecnie nie jest prezesem spółki (...).PL (...). z o.o. oraz, że nie był nim w dniu powstania przedmiotowego zobowiązania. Podniósł, iż z załączonych dowodów wynika, że jest prezesem innej spółki tj. (...), która to spółka nie ma żadnego związku ze spółką (...).PL (...). z o.o., zatem zastosowanie art. 299 k.s.h. w oparciu o te dowody według pozwanego jest niemożliwe. Według pozwanego nawet jeśli powódka załączyłaby (...).PL (...). z o. o., to także nie ma możliwości zastosowania tego artykułu z uwagi na fakt, iż pozwany nie był prezesem w trakcie powstania zobowiązania i nie jest nim obecnie. Według pozwanego złożenie przez powódkę odpisu innej spółki nie może być potraktowane jako błąd, tylko jako próba zmanipulowania Sądu. Pozwany podniósł, iż pełnomocnik powódki ma pełną wiedzę na temat spółki (...).PL (...). z o.o., ponieważ sam ją zakładał i reprezentował, a prawidłowy nr KRS jest mu dobrze znany. Pozwany na rozprawie podtrzymał stanowisko z odpowiedzi na pozew.

Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2013 r., sygn. akt VIII GC 1246/12 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 38.267,17 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 35.407,17 zł od dnia 03.10.2012 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.331 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W pozostałej części Sąd powództwo oddalił.

Sąd Rejonowy oparł rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i wnioskach.

Prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 22 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt VIII GNc 2641/10 zasądził na rzecz powódki od pozwanej spółki (...).PL (...). z o.o. w B. kwotę 35.407,17 zł z odsetkami w wysokości ustawowej: od kwoty 5.710,90 zł od dnia 25 listopada 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 6.716,48 zł od dnia 25 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 9.049,19 zł od dnia 25 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 7.237,27 zł od 25 lutego 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 6.693,33 zł od dnia 25 marca 2009 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.860 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym: 2.417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Nakaz został zaopatrzony klauzulą wykonalności.

Pozwany pełnił funkcję prezesa zarządu spółki (...).PL (...). z o.o. w okresie kiedy istniały wyżej wymienione zobowiązania. Spółka została zawiązana umową w 2006 r. Pozwany od początku był prezesem zarządu i nadal figuruje w KRS jako prezes jej zarządu. W dniu 08.04.2010 r. pozwany złożył w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy wniosek o ogłoszenie upadłości spółki, który postanowieniem z dnia 24.08.2010 r. ( sygn. akt XV GU 36/10) ogłosił upadłość spółki. Postanowieniem z dnia 01.10.2010 r. umorzono postępowanie upadłościowe z braku środków, wcześniej zabezpieczono majątek spółki przez ustanowienie nadzorcy sądowego w dniu 23.04.2010 r. Pozwany w dniu 07.10.2010 r. złożył oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji prezesa z tym dniem kierowane do R. J. jako wspólnika spółki.

Postanowieniem z dnia 24.08.2011 r. komornik umorzył postępowanie egzekucyjne, prowadzone z wniosku powódki (w oparciu o wskazany tytuł wykonawczy, tj. nakaz zapłaty z klauzulą wykonalności) przeciwko spółce (...).PL (...). z o.o. w B., wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji, w którym ustalono koszty postępowania egzekucyjnego w kwocie 203,45 zł i obciążono nimi dłużnika z obowiązkiem zwrotu na rzecz wierzyciela.

Postanowieniem z dnia 24.08.2011 r. komornik w sprawie egzekucyjnej
z wniosku powoda (w oparciu o wskazany tytuł wykonawczy, tj. nakaz zapłaty
opatrzony klauzulą wykonalności) przyznał powodowi jako wierzycielowi koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym w wysokości 600 zł.

Powód w dniu 29.02.2012 r. skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. Pozwany nie zapłacił należności.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie wskazanych przez strony dokumentów, których moc i wiarygodność nie były kwestionowane. Podstawą ustaleń były także zeznania pozwanego, który m.in. wskazał, że: był prezesem od początku istnienia spółki, nie zaprzeczył a wręcz potwierdził zobowiązanie wobec powódki; postępowanie upadłościowe umorzono z powodu braku płynnych środków, zaś po jej otrzymaniu złożył oświadczenie o rezygnacji ze stanowiska prezesa; złożył wniosek o upadłość w pierwszym możliwie terminie, gdy się okazało, że wspólnik nie dokapitalizuje spółki; sądził, że wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony w terminie bo sąd ogłosił upadłość. Sąd Rejonowy wskazał, że pomiędzy stronami nie było sporne, iż powstał dług spółki w okresie, w którym pozwany pełnił funkcję członka zarządu - roszczenie stało się wymagalne w 2009 r. co wynika z nakazu zapłaty. Sąd ten uznał, iż w sprawie nie budzą wątpliwości podane fakty, co do powstania długu w okresie kiedy prezesem zarządu był pozwany, natomiast nie mogą stanowić podstawy ustaleń subiektywne przekonania pozwanego co do tego, iż w terminie złożył wniosek o upadłość, samo przekonanie pozwanego, iż ogłoszenie upadłości wiąże się z przyjęciem zgłoszenia wniosku w terminie jest oczywiście błędne. Zdaniem Sądu Rejonowego określenie czy wniosek został złożony w ustawowym terminie, wiąże się z oceną dokumentów księgowych jak choćby bilansu i wymaga wiedzy specjalnej - opinii biegłego a takiego wniosku żadna ze stron nie złożyła. Sąd I instancji podkreślił, że oświadczenie pozwanego o rezygnacji jest dokumentem prywatnym, co oznacza, iż stanowi dowód tego, że pozwany określone oświadczenie złożył, natomiast istotne jest czy oświadczenie to otrzymała uprawniona osoba - samo potwierdzenie nadania nie przesądza tego. W ocenie Sądu Rejonowego nie sposób uznać za spóźnionego wniosku powódki o przeprowadzenie dowodu z odpisu KRS jeżeli taki wniosek został złożony w pozwie a tylko omyłkowo początkowo przedłożono odpis KRS innej spółki. Żaden z zawnioskowanych dowodów nie powodował zresztą opóźnienia w rozpoznaniu sprawy. Sąd I instancji uznał, że wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka M. N. podlegał oddaleniu, gdyż był to dowód na okoliczność nieistotną dla przedmiotu procesu (dotyczył odpisu z KRS) a sprawa została dostatecznie wyjaśniona innymi dowodami zgłoszonymi przez strony, tym bardziej że sam pozwany nie kwestionował, iż pełnił funkcję spółki (...).PL (...). z o.o. w B..

Sąd I instancji zważył, iż podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego stanowi art. 299 k.s.h., zgodnie z którym członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki w sytuacji, gdy egzekucja z majątku samej spółki okaże się bezskuteczna. Przepis ten jest samodzielną podstawą szczególnego rodzaju odpowiedzialności za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w przypadku, gdy zarząd na skutek niedopełnienia swoich obowiązków doprowadził do powstania stanu, w którym roszczenia wierzycieli spółki pozostają niezaspokojone. Ma on na celu ochronę wierzycieli spółki, którzy mimo posiadania tytułu wykonawczego nie mogą wyegzekwować swoich roszczeń wobec spółki.

Sąd Rejonowy podkreślił, powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dn. 07.12.2006 r., (sygn. akt III CZP 118/06), iż „odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art.299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej". Według przyjętej w art. 299 k.s.h. konstrukcji odpowiedzialności, wierzyciel nie musi wykazywać powstania szkody i jej wysokości - jego obowiązki sprowadzają się do wykazania bezskuteczności egzekucji wobec spółki oraz istnienia zobowiązania spółki, co powód w niniejszym postępowaniu wykazał. Członkowie zarządu mogą uwolnić się od tej odpowiedzialności jedynie w taki sposób, że wykażą istnienie co najmniej jednej z okoliczności egzoneracyjnych wymienionych w paragrafie 2 omawianego przepisu, czego zdaniem Sądu I instancji pozwany w niniejszej sprawie nie wykazał. Domniemaniami w świetle regulacji art. 299 k.s.h. są objęte również: związek przyczynowy między szkodą wierzyciela, a nie złożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości oraz zawinienie przez członka zarządu nie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości (wyroki Sądu Najwyższego: z 21 lutego 2002 r., IV CKN 793/00, OSNC 2004, nr 5, poz. 76 oraz uchwała Sadu Najwyższego z 28 lutego 2008r., III CZP 143/07).

W ocenie Sądu meriti w niniejszej sprawie powód należycie wykazał fakt poniesienia szkody, przedkładając postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3 k.p.c. W tej sytuacji ciężar dowodu został przerzucony na pozwanego, którego zadaniem było wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono upadłość lub wszczęto postępowanie układowe albo, że niedokonanie tych czynności nastąpiło bez jego winy lub też, że pomimo zgłoszenia upadłości wierzyciel nie poniósł szkody.

Mając na uwadze materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że wbrew obowiązkowi z art.6 k.c. pozwany nie wykazał zaistnienia żadnej z okoliczności uwalniających go od odpowiedzialności z art. 299 k.s.h., przy czym pozwany w toku rozprawy został pouczony w trybie art.212 § 2 k.p.c. w szczególności co do rozważenia zasadności ustanowienie pełnomocnika fachowego oraz możliwości złożenia wniosku o pełnomocnika z urzędu.

Sąd I instancji podniósł, że stanowisko pozwanego ograniczało się do jego twierdzeń z odpowiedzi na pozew i z odpowiedzi na pismo powódki. Żadna z podnoszonych przez niego okoliczności nie została udowodniona (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.), tj. pozwany nie udowodnił żadnej z przesłanek egzoneracyjnych z art. 299 k.s.h. Pozwany nie kwestionował w szczególności, że pełnił funkcję członka zarządu, nie kwestionował też powstania zobowiązania, braku zapłaty i bezskuteczności egzekucji. Odnosząc się do twierdzenia pozwanego, iż w momencie powstania zobowiązania miał nie być prezesem spółki - czego pozwany nie podtrzymał w złożonych zeznaniach, Sąd Rejonowy uznał, iż jak słusznie wskazuje się w orzecznictwie w razie bezskuteczności egzekucji określonego zobowiązania, odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu lub likwidatorami w czasie istnienia podstawy zobowiązania jeszcze niewymagalnego (por. m.in. uchwała SN z 28 lutego 2008r., III CZP 143/07, OSNC 2009/3/38). W tym stanie bez znaczenia w ocenie Sądu meriti byłaby okoliczność (gdyby zaistniała), iż zobowiązanie powstało w czasie, kiedy pozwany nie pełnił już funkcji członka zarządu, bowiem zobowiązanie to istniało, kiedy pozwany był prezesem zarządu, a egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna.

Sąd Rejonowy wskazał, że zarzuty podniesione przez pozwanego są o tyle chybione, iż w żaden sposób nie zwalniają go z odpowiedzialności na gruncie art. 299 k.s.h. jako członka zarządu. Wykazanie zgłoszenia wniosku o upadłość we właściwym czasie wymaga dowodu z opinii biegłego z dziedziny księgowości i rachunkowości. Sąd ten podkreślił również, że dla uwolnienia się z odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 2 k.s.h. nie wystarczy samo wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości (analogicznie również z wnioskiem o otwarcie postępowania układowego), ale konieczne jest także dokonanie wszelkich czynności procesowych niezbędnych dla kontynuowania tego postępowania (vide trafnie SN w wyroku z dnia 02.06.2011 r., sygn. ICSK 574/10, LEX nr 950714).

Mając na uwadze daty wymagalności roszczeń zasądzonych przeciwko spółce, a wynikających z wydanego nakazu i załączonego uzasadnienia pozwu, jednoznacznie wynika zadaniem Sądu Rejonowego, że pozwany był członkiem zarządu w okresie powstania zobowiązań spółki.

Sąd ten podkreślił, że bezskuteczność egzekucji oznacza przede wszystkim to, że nie doszło do zaspokojenia roszczeń wierzyciela w postępowaniu wszczętym i prowadzonym według przepisów k.p.c. o postępowaniu egzekucyjnym. Nie ma więc potrzeby wykazywania, że wierzyciel wykorzystał wszelkie sposoby egzekucji, ponieważ wystarczy wykazanie bezskuteczności zaspokojenia przy wykorzystaniu jednego z nich. Prawomocne postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności jest zatem wystarczającym dowodem wykazania wystąpienia materialnoprawnej przesłanki odpowiedzialności określonej w art. 299 k.s.h. (por. wyrok SN z 2008-05-09 III CSK 364/07 L.).

W świetle wskazanych wyżej okoliczności faktycznych i prawnych Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że żądanie powódki - co do zasady - zasługuje na uwzględnienie i dlatego, na podstawie art. 299 k.s.h. orzekł, jak w punkcie I formuły sentencji wyroku.

Sąd ten nie uwzględnił natomiast roszczenia powódki w części dotyczącej odsetek ustawowych od kosztów procesu, których się domagała i w tej części powództwo oddalił (punkt 2 sentencji). Wierzytelności z tytułu kosztów procesu mogą znaleźć się w obrocie prywatnoprawnym i podlegają wówczas jego regułom, jednak z wyłączeniem tych, których zastosowanie podważałoby naturę i funkcję kosztów procesu. Nie mogą być naruszone w szczególności przepisy zakazujące, po uprawomocnieniu się orzeczenia o kosztach, modyfikacji ich wysokości (por. uchwała Sadu Najwyższego z dn. 14.05.1965r., sygn. akt III Co 73/64, OSNCP 196, nr 7-8, poz. 108).

W zakresie dochodzonych pozwem odsetek od kwot (poza kosztami procesu) zasądzonych wskazanym nakazem zapłaty, w ocenie Sądu Rejonowego zasadne są zaś odsetki od daty wezwania pozwanego do uiszczenia dochodzonej pozwem sumy. Powódka nie przedstawiła dowodu, iż wezwanie to miało miejsce wcześniej niż przed datą doręczenia pozwanemu odpisu pozwu w sprawie, stąd należało zasądzić odsetki od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu – to wezwanie właśnie bowiem powoduje wymagalność roszczenia wobec pozwanego jako członka zarządu. W tym zakresie Sąd ten podziela jako słuszne stanowisko wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego (uchwała z dnia 7 grudnia 2007r., III CSK 219/06, LEX 488992), gdzie wskazano, że odsetki należą się wierzycielowi od członków zarządu zgodnie z art. 481 k.c., od chwili wymagalności ustalonej stosownie do treści art. 455 k.c., termin spełnienia takiego świadczenia odszkodowawczego nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania wobec czego wymagalność należy określić zgodnie z art. 455 k.c., a zatem niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do spełnienia świadczenia. W tym stanie rzeczy zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 38.267,17 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 35.407,17 zł od dnia 03.10.2012 r. do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu (pkt II wyroku).

Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd nałożył na pozwanego obowiązek zwrotu powódce wszystkich poniesionych przez stronę powodową kosztów procesu, albowiem powódka uległa pozwanemu tylko co do nieznacznej części swego żądania.

Apelację od wskazanego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w całości i domagając się uchylenia wyroku. Wyrokowi Sądu Rejonowego pozwany zarzucił:

-

nie odniesienie się do dokumentu - wniosku o ogłoszenie upadłości, w którym opisano powód upadłości, m.in. przegrana sprawa sądowa jak i zmiana właściciela (m.in. kolumna uwagi w tabeli przychód), co stanowi wystarczającą przesłankę by zastosować art. 299 § 2 k.p.c., ponieważ został zachowany termin 2 tygodni i staranność Zarządu;

-

nie odniesienie się do złożonego sprawozdania finansowego w szczególności bilansu, z którego jasno i bezspornie wynika, ze sytuacja firmy pogorszyła się drastycznie w pierwszym kwartale 2009 roku, a wcześniej była stabilna;

-

nie dopuszczenie z urzędu opinii biegłego z dziedziny rachunkowości – pozwany na rozprawie stwierdził, że biegły mógłby sprawę tą rozstrzygnąć jednak nie wystąpił z takim wnioskiem formalnym, sądząc, że Sąd orzekający w sprawie ma wystarczającą wiedzę do wyciągania wniosków z bilansu, a jeśli takiej wiedzy nie ma, to sam winien powołać biegłego by go w tej materii wsparł;

-

nie odniesienie się do znanego faktu, że powódka w procesie upadłościowym odmówiła wpłacenia zaliczki na poczet sprzedaży majątku firmy czym mogłaby zaspokoić swoje roszczenia;

-

nie odniesienie się do faktu, że powódka i pozwany mieli tego samego właściciela (przewodniczącego Rady Nadzorczej) i że dopiero po wyroku w sprawie I. - V. rozrachunki między firmami stały się niekorzystne dla I.;

-

nie wydanie wyroku wstępnego – pozwany nie mógł odnieść się do dokumentów, na które nie miał wpływu (nakaz zapłaty i umorzenie postępowania komorniczego). Firma (...) dysponowała majątkiem, tym samym powódka nie wpłacając zaliczki na postępowanie upadłościowe uniemożliwiła jego spieniężenie;

-

nie wezwanie faktycznie władającego w krytycznym okresie spółką (...) i późniejszego likwidatora w celu wyjaśnienia czy potwierdza dług i fakt niewypłacalności spółki, a także nie odniesienie się do faktu, że nakaz zapłaty został wydany w okresie gdy Nadzorca sprawował w spółce władzę;

-

dopuszczenie zmienionych dokumentów złożonych przez profesjonalnego pełnomocnika, który zakładał spółkę (...), mającego pełną wiedzę dotyczącą tego podmiotu, uznając ją za zwykłą pomyłkę;

-

niepouczenie pozwanego o sposobie i terminie wniesienia apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja pozwanego podlegała oddaleniu, jako bezzasadna.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, po rozważeniu całokształtu materiału dowodowego, bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Właściwy był również zaprezentowany i omówiony w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego, wybór przepisów regulujących zaistniałą sytuację stron oraz ich interpretacja.

Przechodząc natomiast do merytorycznych rozważań, należy wskazać, iż zgodnie z brzmieniem art. 299 § 1 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. W myśl § 2 art. 299 k.s.h. członek zarządu może się jednak uwolnić od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo nie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

W tym miejscu należy przypomnieć, że wynikająca z art. 299 § 1 k.s.h. odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, jest odpowiedzialnością deliktową, za zawinione przez członka zarządu niezgłoszenie w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego i doprowadzenie do takiej sytuacji, w której egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna, co w konsekwencji prowadzi do powstania szkody wierzyciela wynikającej z niemożności zaspokojenia swojej wierzytelności wobec spółki (por. np. uchwała składu siedmiu Sędziów z dnia 7 listopada 2008 r., sygn. akt III CZP 72/08, publ.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2004 r., sygn. akt IV CK 148/04, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2009 r., sygn. akt II CSK 661/08, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005, sygn. akt IV CK 58/05, niepubl.). Przypisanie odpowiedzialności członkom zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania stanowi zatem negatywną konsekwencję nieterminowego złożenia przez członków zarządu spółki wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, którego następstwem jest obniżenie potencjału majątkowego spółki w zakresie uniemożliwiającym zaspokojenie przysługującej powodowi wobec spółki wierzytelności. Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na gruncie art. 299 k.s.h. ponosi odpowiedzialność za własne działanie, tj. za zawinione niezgłoszenie w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Wina członka zarządu powinna być przy tym oceniana według miary należytej staranności oczekiwanej od osoby pełniącej funkcje organu osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą, co do powzięcia świadomości w zakresie kondycji finansowej spółki i okoliczności uzasadniających ewentualne zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). W myśl ogólnych zasad procesowych to zatem na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1997 r., sygn. II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., sygn. IV CSK 299/06).

Niezasadne są zarzuty przekroczenia przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów polegające na pominięciu dowodów z dokumentów w postaci wniosku o ogłoszenie upadłości i sprawozdania finansowego, jak również dowodu z zeznań nadzorcy sądowego i późniejszego likwidatora oraz zarzut naruszenia art. 232 zdanie 2 poprzez niedopuszczenie z urzędu dowodu z opinii biegłego, który umożliwiłby sprawdzenie prawdziwości faktów wynikających z dowodów przedstawionych przez pozwanego.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne a zatem to na stronie pozwanej tylko i wyłącznie ciążył obowiązek wykazania okoliczności zwalniających ją z odpowiedzialności wskazanych w art. 299 § 2 k.s.h. Stanowisko pozwanego ograniczało się do twierdzeń, natomiast żadna z podnoszonych przez niego okoliczności nie została udowodniona (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.), tj. pozwany nie udowodnił żadnej z przesłanek egzoneracyjnych z art. 299 k.s.h. Członkowie zarządu mogą uwolnić się od tej odpowiedzialności jedynie w taki sposób, że wykażą istnienie co najmniej jednej z przesłanek wymienionych w w/w przepisie, czego zdaniem Sądu II instancji pozwany w niniejszej sprawie nie uczynił.

Zdaniem Sądu Okręgowego niesłuszny jest w szczególności zarzut apelacji, że Sąd orzekający w sprawie powinien mieć wystarczającą wiedzę do wyciągania wniosków z dokumentów finansowych, w tym bilansu, a jeśli takiej wiedzy nie ma, to sam winien powołać biegłego by go w tej materii wsparł. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że ocena czy wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony w odpowiednim czasie wymaga wiedzy specjalistycznej z zakresu księgowości i rachunkowości. Nadto podkreślenia wymaga, że Sąd meriti nie miał żadnego obowiązku dopuszczenia z urzędu dowodu z opinii biegłego. Strona pozwana co prawda nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, jednak na rozprawie w dniu 20 marca 2013 r. Sąd I instancji pouczył pozwanego w trybie 212 § 2 k.p.c., w szczególności co do rozważenia zasadności ustanowienie pełnomocnika fachowego oraz możliwości złożenia wniosku o pełnomocnika z urzędu. Pozwany nie wystąpił z takim żądaniem, zaś stosowny wniosek w tym zakresie złożył dopiero na etapie postępowania przed sądem drugiej instancji.

Jednocześnie pozostałe z podniesionych w apelacji przez pozwanego zarzutów, w ocenie Sądu nie zasługują na uwzględnienie, z uwagi na to, że dotyczą okoliczności nieistotnych dla przedmiotu procesu oraz z uwagi na fakt, iż sprawa została dostatecznie wyjaśniona innymi dowodami zgłoszonymi przez strony.

Za bezzasadny uznać należało również zarzut pozwanego, iż nie został on pouczony o sposobie i terminie wniesienia apelacji, skoro wniósł zarówno wniosek o uzasadnienie wyroku, jak i samą apelację we właściwym terminie i za pośrednictwem właściwego sądu.

W ocenie Sądu Okręgowego, powyższe wskazuje, iż pozwany nie zwolnił się z odpowiedzialności w oparciu o art. 299 § 2 k.s.h.

Mając powyższe na uwadze, apelację pozwanego należało oddalić na podstawie przepisu art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i 108 § 1 k.p.c. Wysokość należnych powódce kosztów wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym ustalono na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013, poz. 490 j.t.).