Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 3 listopada 2015 r., znak: (...)

w sprawie: J. Ś.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. Ś. prawo do emerytury od dnia (...) r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 22.06.2011r. Zakład ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu J. Ś. prawa do emerytury w oparciu o art. 184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na to, że ubezpieczony na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, bowiem pozwany nie zaliczył powodowi jako takiej pracy okresu od 2.06.1980 r. do 31.12.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...).

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony wnosząc o jej zmianę i przyznanie emerytury powołując się na to, że w spornym okresie pracował w warunkach szczególnych jako operator maszyny drogowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przedstawiając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. Ś., urodzony (...), w dniu 6.10.2015r. złożył wniosek o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

dowód: wniosek w aktach rentowych.

Ubezpieczony J. Ś. rozpoczął pracę w (...) Publicznych (...) n/N. ( później Zakładzie (...) w N. ) od 10.12.1979 r. gdzie zatrudnił się jako robotnik drogowy. Do połowy czerwca 1980 r. ukończył kurs maszyn drogowych i od 2.06.1980 r. został przeniesiony na stanowisko operatora wytwórni mas bitumicznych i wykonywał taką pracę do 2007 r.. Ubezpieczony wykonywał pracę operatora maszyny drogowej - wytwórni mas bitumicznych. Zaczynał pracę operatora w K. a następnie pracował w P. na tym samym stanowisku a praca operatora maszyny drogowej była moją stałą pracą wykonywaną ponad 8 godzin dziennie, często od 4.00 rano po 12 godzin. Ubezpieczony pracował też jako kierowca, bo mieszkałem w N. i miałem dowozić pracowników do pracy do P. na wyznaczoną godzinę pracy. Czynności te wykonywał jednak dodatkowo przed rozpoczęciem normalnego dnia pracy. Takie czynności wykonywał też świadek Z. K. i inni kierowcy. W okresie w którym ubezpieczony był brygadzistą pracował normalnie przy obsłudze maszyny drogowej i dodatkowo nadzorował pracę pracowników innych maszyn czyli spycharkowych i ładowarkowych. Ubezpieczony nie korzystał z urlopów bezpłatnych. Otrzymywał dodatki szkodliwe i posiłki regeneracyjne gdy pracowaliśmy dłużej niż 12 godzin i w okresie zimowym.

dowód: dokumenty w aktach osobowych powoda, świadectwo pracy zeznania świadków Z. K. i T. M., zeznania powoda –zapis A/V k.29

W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 19.04.2013 r. wpisano, że powód w okresie od 2.06.1980 r. do 31.12. 1998r. pracował w spółce (...) n/N. jako maszynista zespołu maszyn do produkcji mas bitumicznych. W świadectwie pracy wpisano natomiast, że ubezpieczony pracował jako operator (...).

dowód: świadectwo pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach rentowych powoda,

Powód urodzony 26.04. (...). złożył wniosek o przyznanie emerytury 6.10.2015 r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów w aktach sprawy, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków Z. K. i T. M. oraz zeznań powoda. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i powoda, były one bowiem logiczne, spójne i uzupełniały się wzajemnie a ponadto świadkowie pracowali razem z powodem w spornych okresach i ich zeznania oparte zostały o bezpośrednią obserwację pracy powoda.

Zeznania powoda znajdowały potwierdzenie nie tylko w zeznaniach świadków, ale też w dokumentach w postaci świadectwa pracy, świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach.

W świetle zebranych dowodów uznać należało, że powód pracował w okresie od 2.06.1980 r. do 31.12.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) i okres ten winien zostać zaliczony jako okres pracy w warunkach szczególnych, mimo pewnych rozbieżności między treścią świadectwa pracy i świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach. Na podkreślenie zasługuje tu zwłaszcza fakt, że oba te dokumenty wskazywały jednoznacznie, że powód w spornym okresie wykonywał pracę operatora ciężkiej maszyny drogowej.

Sąd dokonał oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, nr 153,poz.1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43.)

Zgodnie z treścią art. 184. ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.( art. 184 ust 2)

Zgodnie z treścią art.32 ust 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Na podstawie powyższego nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85) oraz w wyroku z dnia 8 kwietnia 1999 r., (II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439).– przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika. Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 4 listopada 2008 r. (III AUa 3113/08, Lex nr 552003) „Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji, kiedy brak wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.” Takie też postępowanie należy prowadzić, kiedy organ rentowy zakwestionuje fakty wskazane w tego rodzaju świadectwie (por. wyrok SN z dnia 4 sierpnia 2009 r., I UK 77/09, Lex nr 558288). Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS uwzględnia tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tak SN w orzeczeniu z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, LEX nr 14630). Przeprowadzenie innych dowodów przewidzianych na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego na okoliczność pracy w warunkach szczególnych dopuszczalne jest, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument ten nie może zostać sporządzony.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe, w tym przede wszystkim zeznania świadków i ubezpieczonego, pozwoliło na stwierdzenie, iż ubezpieczony w okresie od 2.06.1980 r. do 31.12.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu cytowanego przepisu art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wykonywane przez powoda w spornych okresach prace wymienione zostały w wykazie „A” dziale VI pkt.3 ( prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych ) i były pracami o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości.

Sąd uznał, że zeznania świadków przesłuchanych w sprawie są wiarygodne, świadkowie dokładnie opisali charakter pracy wykonywanej przez powoda, ponadto wykonywali pracę w tym samym czasie i w tych samych zakładach , co powód. Nadto ich zeznania znajdują potwierdzenie w dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego.

Ponieważ uznanie przez Sąd za wiarygodne dowodów zaoferowanych przez powoda spowodowało zaliczenie spornych okresów jako pracy w warunkach szczególnych, należało też uznać, że ubezpieczony na dzień 31.12.1998r. spełnił warunki stażowe dotyczące pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy stwierdził więc, że zaistniały w niniejszej sprawie przesłanki z art. 32 i 184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS; oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do przyznania powodowi prawa do emerytury od dnia(...).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Na zasadzie art. 118 ust 1 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na nieścisłości i braki w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, których wyjaśnienie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem.

SSO Ewa Milczarek