Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2025 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Karolina Chudzinska

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2025 roku w B.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę rodzinną

na skutek odwołania ubezpieczonej

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 27 października 2022r. , znak: (...)

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonej E. S. prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce S. S. począwszy od dnia (...)

2.  Zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 360 ( trzysta sześćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

3.  Stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Karolina Chudzinska

Sygn. akt VI U 2718/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 października 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił E. S. prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce S. S.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść przepisu art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 roku, poz. 504 ze zm.) i wskazał, iż stwierdzono u ubezpieczonej całkowitą niezdolność do pracy, która powstała po 05.06.1075r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczona, domagając się jej zmiany i przyznanie mu prawa do renty rodzinnej, albowiem jej całkowita niezdolność do pracy zaistniała przed 16 rokiem życia, a spowodowana została upośledzeniem umysłowym występującym od urodzenia oraz schizofrenią, która wystąpiła przed 16 rokiem życia.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 roku, poz. 504 ze zm.) – dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione maja prawo do renty rodzinnej:

1.  do ukończenia 16 lat,

2.  do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 rok życia, nie dłużej niż do osiągnięcia 25 roku życia, albo

3.  bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie o którym mowa w pkt. 1 lub 2 .

W niniejszym postępowaniu konieczne było więc badanie przesłanek przewidzianych w zacytowanym powyżej przepisie. Sąd poczynił następujące ustalenia:

Ubezpieczona E. S., urodzona dnia (...), w dniu 14 lipca 2022 roku wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce S. S..

Pozwany organ rentowy poddał ubezpieczoną badaniu przez Lekarza Orzecznika ZUS oraz Komisję Lekarską ZUS. W wydanych orzeczeniach stwierdzono u ubezpieczonej całkowitą niezdolność do pracy, wskazując ostatecznie, że powstała ona po 05.06.1975r.

W celu zweryfikowania powyższych orzeczeń Sąd powołał biegłych lekarzy sądowych o następujących specjalizacji: psycholog, psychiatra.

Biegli lekarze sądowi w wydanej opinii stwierdzili u badanej niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym oraz przewlekłą chorobę psychiczną pod postacią schizofrenii.

Jak wskazali biegli sądowi, ubezpieczona od początku edukacji była objęta kształceniem specjalnym w ramach klasy życia, którą zakończyła z kilkuletnim opóźnieniem. Mimo wieloletniej edukacji nie opanowała w wystarczającym stopniu podstawowej umiejętności samodzielnego czytania prostego tekstu ze zrozumieniem i pisania. Nie potrafi dokonać prostych operacji matematycznych, nie zna tabliczki mnożenia. Nie zna wartości pieniądza, słabo orientuje się w systemie monetarnym, nie potrafi określić godziny na zegarku. Nie korzysta z telefonu komórkowego. Podkreślono też – istotne obniżenie procesów poznawczych – wąski zakres pamięci świeżej, trudności w koncentracji uwagi, a także słabą koordynację wzrokowo – ruchową, spostrzeganie rzeczywistości w sposób uproszczony, niedokładny. Jak podano – ubezpieczoną cechuje myślenie konkretne – charakterystyczne dla wcześniejszych etapów rozwoju. Słabo ukształtowana umiejętność logicznego myślenia sprawia, że ubezpieczona ma trudności w zakresie planowania, organizowania i przewidywania skutków swoich działań.

Biegli sądowi jednoznacznie wskazali, że z uwagi na stwierdzoną niepełnosprawność intelektualną oraz chorobę psychiczną – schizofrenię, ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy, przy czym niezdolność ta powstała u ubezpieczonej przed 16 rokiem życia a spowodowana została upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym – rozpoznanym u ubezpieczonej już w dzieciństwie. Podkreślono, że ubezpieczona realizowała kształcenie w ramach klasy życia, które było przeznaczone dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym. Nie opanowała podstawowej wiedzy i umiejętności niezbędnych do funkcjonowania społecznego. Przyuczyła się do prostych czynności szwalniczych, dzięki czemu przez pewien czas pracowała w spółdzielni inwalidów. Podkreślono też, że ubezpieczona nie była w stanie podporządkować się rygorom wynikającym ze stosunku pracy, jej niekompetencje w tym zakresie powodowały, że nie była zdolna do podjęcia jakiejkolwiek pracy w celu zapewnienia sobie środków utrzymania, a wykonywana przez nią praca miała i może mieć jedynie charakter rehabilitacyjny.

Po zapoznaniu się z wydaną przez biegłych opinią, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł zastrzeżenia do opinii, podnosząc, iż u ubezpieczonej przed 16 rokiem życia rozpoznano upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. Organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej celem odniesienia się przez biegłych sądowych do zgłoszonych zastrzeżeń, wskazując jednocześnie, iż w sytuacji nieuwzględnienia wniosku – podtrzymuje swoje stanowisko i wnosi o oddalenie odwołania.

Sąd nie uwzględnił powyższych zastrzeżeń, albowiem z treści opinii biegłych sądowych wynika wprost, iż rozważali oni kwestię uznania ubezpieczonej za osobę niepełnosprawna w stopniu lekkim, wskazując, że nie zgadzają się z rozpoznaniem u ubezpieczonej upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim, przy czym uzasadnili swoje stanowisko w tej kwestii ( k. 9 -10 opinii ).

Sąd uwzględnił wydaną przez biegłych sądowych opinię w całości i uznał ją za wyczerpującą, poddającą wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonej w odniesieniu do jego możliwości zawodowych. Opinia biegłych w sposób jasny i stanowczy odnosi się do stanu zdrowia ubezpieczonej i wyjaśnia na czym polegają ograniczenia w wykonywaniu pracy. Została szczegółowo uzasadniona, wnioski w niej zawarte nie nasuwały wątpliwości, co do ich trafności. Należy zauważyć, iż biegli są doświadczonymi specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom ubezpieczonej. Opinię wydali po zapoznaniu się z wszystkimi dokumentami leczenia ubezpieczonej. Stanowisko swoje fachowo, logicznie i wyczerpująco uzasadnili.

Wobec powyższego Sąd uznał wydaną przez biegłych opinię za miarodajną dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonej.

W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym opinię biegłych sądowych, działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, jak w punkcie 1 wyroku.

W punkcie 3 wyroku Sąd, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, uznając, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, bowiem dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były szersze niż te, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Jak podali biegli sądowi – podstawą wydania opinii o treści opisanej wyżej, była także dokumentacja medyczna przedstawiona po wydaniu przez ZUS zaskarżonej decyzji.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

SSO Karolina Chudzinska