Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Kolejnymi decyzjami z dnia 25 kwietnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne oraz kwoty składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie dwóch umów zlecenia u płatnika składek U. (...) Sp. z o.o. dla: Y. K. (za okres 02-06/2019, 10-11/2019), O. P. (za okres (...)), B. P. (za okres (...)), V. P. (za okres 07-08/2018, (...), (...), (...)), Y. M. (za okres (...)), O. M. (za okres (...)), N. M. (za okres (...)), M. P. (09-10/2018), D. M. (za okres (...)), R. P. (za okres 10/2018 – 02/2019, 08-12/2019). W uzasadnieniu każdej z tych decyzji organ rentowy wskazał, że płatnik składek nie zadeklarował składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu kolejnej umowy zlecenia zawieranej z tym samym ubezpieczonym w miesiącach wskazanych w decyzjach. Dodał, że U. (...) Sp. z o.o. jest agencją pracy tymczasowej, zatrudniającą cudzoziemców, głównie obywateli U.. Spółka zatrudniała osoby na podstawie dwóch umów zlecenia w tym samym okresie i zgłaszała je z jednej umowy do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, a z drugiej umowy wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego. Z treści umów zlecenia i oświadczeń niektórych ubezpieczonych wynika, że umowy były zawierane na te same okresy (bądź okresy zbliżone), zleceniobiorcy wykonywali pracę w tym samym miejscu, przedmiot umów był tożsamy, bądź o podobnym charakterze, a wynagrodzenie z tytułu umów było wypłacane najczęściej raz w miesiącu jednym przelewem. W ocenie organu rentowego wysokość podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wynika z rzeczywistego stanu i sposobu wykonywania zatrudnienia, a nie z samego faktu tworzenia zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Wobec tego organ rentowy uznał, że tworzenie przez płatnika składek schematu zbiegu tytułów do ubezpieczeń miało na celu obejście przepisów prawa w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. i tym samym obniżenie kosztów wynikających z obowiązku odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne od łącznej kwoty przychodów rozliczanych pozornie na dwie umowy.

Odwołania od ww. decyzji złożył płatnik składek – U. (...) spółka z o.o., zaskarżając je w części, w jakiej ustalają podstawę wymiaru składek ponad kwotę zadeklarowaną przez płatnika składek. W uzasadnieniu odwołań pełnomocnik odwołującej spółki wskazał, że wbrew twierdzeniom organu rentowego płatnik składek nie był zobowiązany do zadeklarowania składek na ubezpieczenia społeczne od kolejnej (drugiej) umowy zlecenia, albowiem na podstawie pierwszej umowy zlecenia ubezpieczeni osiągnęli przychód odpowiadający wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, a zakresy przedmiotowe spornych umów nie były tożsame. Nie było zatem przeszkód prawnych, aby w danym momencie osoba wykonywała pracę na podstawie kilku umów zlecenia, pod warunkiem, że swoim zakresem obejmują one różne rodzaje obowiązków i czynności. Organ rentowy nie zaoferował dowodów, z których wynikałoby, że przedmiot umów zawieranych z poszczególnymi osobami był taki sam, bowiem organ rentowy okoliczności tej nie badał, a odwołujący temu zaprzecza. Organ rentowy nie wykazał jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej adekwatnej do przedmiotu sporu. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że czynność prawna polegająca na zawarciu dwóch umów zlecenia zmierza do obejścia prawa w rozumieniu art. 58 § 1 K.c. Wobec powyższego pełnomocnik odwołującej spółki w jej imieniu wniósł o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z kwotami zadeklarowanymi przez płatnika składek oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołania pełnomocnik organu rentowego wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie od odwołującej się spółki na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując stanowisko zaprezentowane w treści zaskarżonych decyzji.

Kolejnymi zarządzeniami z dnia 20 lipca 2022 roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w trybie art. 219 k.p.c. połączył sprawy z odwołań od wszystkich 10 decyzji do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

S ąd Okręgowy ustalił, co następuje:

U. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego Rejestru Przedsiębiorców dokonanego w dniu 16 kwietnia 2013 roku pod numerem KRS (...). Prezesem zarządu spółki jest O. H.. Spółka prowadzi działalność w zakresie agencji pracy tymczasowej, zatrudniając cudzoziemców do pracy na terenie całej Polski, głównie obywateli U., na podstawie umowy o pracę oraz zleceniobiorców na podstawie umów zlecenia. U. P. (...) współpracuje z firmami zewnętrznymi, którym to dostarcza pracowników na podstawie umów o udostępnianie pracowników, umów o świadczenie usług pracy tymczasowej bądź umów o świadczenie usług.

Bezsporne, nadto dane zawarte w KRS sp ółki.

Ubezpieczona V. P. zawarła w dniu 6 września 2018 roku z U. (...) sp. z.o.o. umowę zlecenia na okres od dnia 6 września 2018 roku do 31 sierpnia 2019 roku. Drugą umowę zawarła ze spółką w dniu 7 września 2018 roku na okres od dnia 7 września 2018 roku do 31 sierpnia 2019 roku. Obie umowy zobowiązała się wykonywać na rzecz użytkownika T. (...) zo.o. w S. za wynagrodzeniem 13,70 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy była praca w sklepie polegająca na układaniu towaru na półki sklepowe, sprawdzaniu ewentualnych uszkodzeń opakowań, sprawdzanie terminu ważności towaru, natomiast przedmiotem drugiej umowy była prace w magazynie polegające na przygotowaniu towaru do transportu, etykietowanie towaru oraz jego paletowanie.

Analogiczna sytuacja dotyczyła umów zawartych w dniu 31 maja 2018 roku na okres od dnia 31 maja 2018 roku do 5 września 2018 roku oraz 1 czerwca 2018 roku na okres od dnia 1 czerwca 2018 roku do 5 września 2018 roku.

Ubezpieczona pracowała w systemie godzinowym na stanowisku pracownika kompletacji zamówień w D. (...). W ciągu danego dnia wykonywała pracę w jednym dziale, do którego została przydzielona w danym okresie, zgodnie z zapotrzebowaniem i poleceniami pracodawcy użytkownika.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 6 i 7.09.2018r. oraz z 31.05.2018r. i 01.06.2018r. – w kopercie na karcie 109 akt sprawy, pismo od pracodawcy użytkownika z dnia 15.11.2024r. – akta sprawy

Ubezpieczony O. P. zawarł w dniu 31 sierpnia 2017 roku z U. (...) sp. z.o.o. dwie umowy zlecenia na okres ważności oświadczenia lub zgody wojewody zgodnie z zapotrzebowaniem od dnia 31 sierpnia 2017 roku. Obie umowy zobowiązał się wykonywać na rzecz użytkownika T. (...) zo.o. w G. za wynagrodzeniem 13,00 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy była praca w sklepie polegająca na układaniu towaru na półki sklepowe, sprawdzaniu ewentualnych uszkodzeń opakowań, sprawdzanie terminu ważności towaru, natomiast przedmiotem drugiej umowy była prace w magazynie polegające na przygotowaniu towaru do transportu, etykietowanie towaru oraz jego paletowanie. Okres ważności wizy określony został na czas od 18 sierpnia 2017 roku do 3 lutego 2018 roku.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 31.08.2017r. – w kopercie na karcie 109 akt sprawy

Ubezpieczony Y. M. zawarł w dniu 2 listopada 2019 roku z U. (...) sp. z.o.o. umowę zlecenia na okres od dnia 2 listopada 2019 roku do 6 grudnia 2019 roku. Drugą umowę zawarł ze spółką w dniu 4 listopada 2019 roku na okres od dnia 4 listopada 2019 roku do 6 grudnia 2019 roku. Obie umowy zobowiązał się wykonywać na rzecz użytkownika T. (...) z.o.o. w G. za wynagrodzeniem 14,70 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy była praca w sklepie polegająca na układaniu towaru na półki sklepowe, sprawdzaniu ewentualnych uszkodzeń opakowań, sprawdzanie terminu ważności towaru, natomiast przedmiotem drugiej umowy były prace w magazynie polegające na przygotowaniu towaru do transportu, etykietowanie towaru oraz jego paletowanie.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 2 i 4.11.2019r. – w kopercie na karcie 109 akt sprawy

Ubezpieczony O. M. zawarł w dniu 17 czerwca 2019 roku z U. (...) sp. z.o.o. umowę zlecenia na okres od dnia 17 czerwca 2019 roku do 31 lipca 2019 roku. Drugą umowę zawarł w dniu 18 czerwca 2019 roku na okres od dnia 18 czerwca 2019 roku do 31 lipca 2019 roku. Obie umowy zobowiązał się wykonywać na rzecz użytkownika (...) sp. z.o.o. w T. za wynagrodzeniem 14,70 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy były prace polegające na czynnościach pomiarowych oraz testach na wyrobach i podzespołach w celu określenia ich jakości, natomiast przedmiotem drugiej umowy były prace w magazynie polegające na przygotowaniu towaru do transportu, etykietowanie towaru oraz jego paletowanie.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 17 i 18.06.2019r. – w kopercie na karcie 109 akt

Ubezpieczona N. M. zawarła w dniu 26 marca 2019 roku umowę zlecenia z U. (...) sp. z.o.o. na okres od dnia 26 marca 2019 roku do 8 sierpnia 2019 roku. Drugą umowę zawarła w dniu 27 marca 2019 roku na okres od dnia 27 marca 2019 roku do 8 sierpnia 2019 roku. Obie umowy zobowiązała się wykonywać na rzecz użytkownika (...) Sp. z.o.o. w R. za wynagrodzeniem 14,70 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy było przygotowanie towaru do transportu (pakowanie, foliowanie, metkowanie), natomiast przedmiotem drugiej umowy była produkcja i wytwarzanie drobnych wyrobów z drewna.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 26 i 27.03.2019r. – w kopercie – k. 109 akt sprawy

Ubezpieczony M. P. zawarł w dniu 3 sierpnia 2018 roku umowę zlecenia na okres od dnia 3 sierpnia 2018 roku do 22 września 2018 roku. Drugą umowę ze spółką zawarł w dniu 4 sierpnia 2018 roku na okres od dnia 4 sierpnia 2018 roku do 22 września 2018 roku. Obie umowy ubezpieczony zobowiązał się wykonywać na rzecz użytkownika (...) Sp. z.o.o. w K. za wynagrodzeniem 13, 70 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy były czynności związane z etapami produkcji polegającej na tworzeniu i formowaniu świeczek, natomiast przedmiotem drugiej umowy były czynności magazynowe polegające na sortowaniu produktów, ich foliowaniu, pakowaniu i etykietowaniu oraz przygotowaniu do transportu.

Ubezpieczony wykonywał pracę w systemie dwunastogodzinnym, w godzinach od 6:00 do 18:00 oraz od 18:00 do 6:00 wyłącznie w obszarze działu dekoracji.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 3 i 4.08.2018r. – w kopercie – k. 109 akt sprawy, pismo z dnia 14.11.2024r. – akta sprawy

Ubezpieczona Y. K. zawarła w dniu 10 stycznia 2019 roku z U. (...) sp. z.o.o. umowę zlecenia na okres od dnia 10 stycznia 2019 roku do 5 czerwca 2019 roku. Drugą umowę ze spółką ubezpieczona zawarła w dniu 11 stycznia 2019 roku na okres od dnia 11 stycznia 2019 roku do 5 czerwca 2019 roku. Obie umowy zobowiązała się wykonywać na rzecz użytkownika: A. G., M. G., (...) s.c. w K. za wynagrodzeniem 14,70 zł brutto za godzinę. Przedmiotem pierwszej umowy były czynności związane z przygotowaniem materiałów, półproduktów i produktów do produkcji i wypieku według obowiązującej technologii i receptur, natomiast przedmiotem drugiej umowy były czynności magazynowe polegające na sortowaniu produktów ich pakowaniu i etykietowaniu oraz przygotowanie towaru do transportu.

Analogiczna sytuacja miała miejsce w przypadku umów zawartych między stronami w dniu 17 i 18.09.2019r.

Dowód: umowy zlecenia z dnia 10 i 11.01.2019r. oraz 17 i 18.09.2019r. – w kopercie – k. 109 akt sprawy

Ubezpieczeni D. M., B. P., R. P. zawarli z płatnikiem składek U. (...) Sp. z o.o. formalnie dwie umowy zlecenia na rzecz tego samego użytkownika w spornych okresach. Płatnik składek, odwołująca się U. (...) spółka z o.o., zadeklarowała składkę na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne tylko od pierwszej umowy.

Niesporne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. prowadził kontrolę względem płatnika składek U. (...) Sp. z o.o. Kontrolą tą objęto okres od stycznia 2017 roku do grudnia 2019 roku. W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości w zgłaszaniu pracowników do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, w ustalaniu podstaw wymiaru składek oraz w ich opłacaniu. Dotyczyły one m.in. zawierania przez spółkę U. P. (...) z tym samym ubezpieczonym dwóch umów zlecenia w pokrywających się okresach. Osoby, z którymi spółka zawierała takie umowy zgłoszone były do ubezpieczeń społecznych z pierwszej umowy zlecenia, z której były deklarowane składki na ubezpieczenia społeczne, a z drugiej umowy były zgłoszone wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego i od przychodów uzyskiwanych z tej umowy deklarowano składki wyłącznie na ubezpieczenie zdrowotne. W trakcie kontroli płatnik składek nie przedstawił organowi rentowemu kompletu dokumentów dotyczących osób wykonujących umowy zlecenia. Organ rentowy przesłał do 80 ubezpieczonych wezwania do wypełniania oświadczeń dotyczących ich pracy na podstawie umów zlecenia. Do zakończenia kontroli tylko 9 ubezpieczonych przesłało bądź doręczyło ww. oświadczenia (tj. I. D., L. B., K. I., S. V., O. Y., V. K., S. M., P. T. oraz V. P.). W ocenie organu rentowego z treści umów zlecenia i z oświadczeń ww. ubezpieczonych wynika, że umowy zawierane były na te same okresy bądź okresy zbliżone, zleceniodawcy wykonywali swoją pracę w tym samym podmiocie, przedmiot umów był tożsamy lub o podobnym charakterze, wynagrodzenie z tytułu realizacji umów było wypłacane najczęściej raz w miesiącu. Organ rentowy uznał, że płatnik składek sztucznie tworzył dwa tytuły do ubezpieczeń (zawierał na ten sam okres dwie umowy zlecenia z tym samym ubezpieczonym), zaniżając tym samym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Stworzenie schematu pozornego zbiegu tytułów do ubezpieczeń przedstawionego w zastanym podczas kontroli stanie faktycznym i prawnym skutkowało: odprowadzeniem zaniżonych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, naruszeniem zasady nieuprawnionego nieuszczuplania środków funduszu ubezpieczeń społecznych oraz zaniżeniem podstawy wymiaru i wysokości ewentualnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych zleceniobiorców.

D. ód: protokół kontroli ZUS – w aktach kontroli dołączonych do sprawy VI U 1998/22, zeznania prezesa zarządu odwołującej się spółki - dokument w postaci protokołu z rozprawy w sprawie VI U 1625/22 z dnia 20.01.2023r.r. - k. 115-116 v. zeznania M. C. w sprawie VI U 1479/22 – protokół z rozprawy z dnia 03.11.2022r. – k. 113-114 akt

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie oraz w aktach kontroli ZUS, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Postępowanie dowodowe, w tym znajdujące się w aktach kopie umów zlecenia oraz zeznania świadków i stron w innych sprawach nie potwierdziło, że ubezpieczeni wykonywali w tym samym czasie różne prace na rzecz tego samego podmiotu w ramach dwóch umów zlecenia, z treści tych umów, w kontekście ustaleń ZUS zawartych w protokole kontroli, , wynika, że zasadą było w Agencji Pracy (...), którą jest odwołująca się spółka, że zleceniobiorcy realizowali swoje zobowiązanie wobec użytkownika agencji w ramach jednego stosunku prawnego, otrzymując za nie jedno wynagrodzenie. Użytkownicy prowadzili jedną ewidencję czasu pracy i to na jej podstawie agencja wypłacała ubezpieczonym potem jedno wynagrodzenie.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia poprawności zadeklarowania przez płatnika składek – U. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za ubezpieczonych: Y. K., O. P., B. P., V. P., Y. M., O. M., N. M., M. P., D. M. oraz R. P.. Odwołująca spółka bowiem zawierała ze zleceniobiorcami, w tym ubezpieczonymi których dotyczą decyzje zaskarżone w niniejszej sprawie, dwie umowy zlecenia w tych samych bądź zbliżonych czasowo okresach. Organ rentowy uważał, że płatnik składek powinien był zadeklarować podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wszystkich przychodów uzyskiwanych przez ubezpieczoną u płatnika składek (rozliczanych pozornie na dwie umowy zlecenia), zaś płatnik składek wskazywał, że z uwagi na zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych uprawniony był do deklarowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne od przychodów uzyskiwanych z pierwszej umowy zlecenia i podstawy wymiaru składek wyłącznie na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu drugiej umowy zlecenia zawieranej z tym samym ubezpieczonym, ale dotyczącej innych prac.

Rozstrzygając powyższy spór wskazać należy, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 1009) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4. Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Co więcej, w myśl art. 13 pkt 2 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy – od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 ustawy, podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 4 należy do płatnika składek. Zgodnie natomiast z art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r., poz. 2561) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami ustawy systemowej.

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe określone zostały w art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10. Natomiast art. 18 ust. 3 ustawy stwarza obowiązek ustalenia podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18 ust. 1 wobec zleceniobiorców, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Artykuł 20 ust. 1 ustawy wskazuje, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Pojęcie przychodu określone w art. 4 pkt 9 ustawy systemowej obejmuje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1992 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r., poz. 2647) przychodami, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Za przychody uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

Ustawa systemowa w art. 9 przewiduje zaś regulacje dotyczące zbiegu tytułów do ubezpieczeń, stanowiąc w ust. 2 i ust. 2c, że osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a.

Zamiarem ustawodawcy było stosowanie instytucji z przepisu art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tylko wówczas, gdy u danej osoby wystąpi rzeczywisty zbieg tytułów do podlegania ubezpieczeniu społecznemu, nie zaś wtedy, gdy strony umów w sposób sztuczny i nienaturalny doprowadzają do wytworzenia takiego zbiegu wyłącznie celem uniknięcia opłacania wyższych składek. Istotne jest, ażeby zatrudnienie w oparciu o obie umowy zlecenia miało dla podmiotów zawierających umowę realny wymiar i znaczenie, w szczególności zaś, aby umowy zostały zawarte i realizowane zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem (por. wyr. SA w Warszawie z dnia 29 czerwca 2021 r., III AUa 1791/19, LEX nr 3274521, wyr. SA w Rzeszowie z dnia 26 stycznia 2021 r., III AUa 890/18, LEX nr 3121264). W sytuacji, gdy finalnym odbiorcą usługi jest ten sam podmiot, a zleceniobiorca wykonuje czynności w tym samym miejscu i czasie, to rozbicia tego zlecenia na dwie umowy, zawierane nawet z dwoma podmiotami, bez jakiegokolwiek logicznego czy ekonomicznie uzasadnionego celu, nie można rozumieć inaczej, niż jako działanie w celu obejścia prawa – działanie pozorujące zbieg tytułów do ubezpieczenia społecznego. Zastosowanie klauzuli nieważności z art. 58 § 1 k.c. jest szczególne (wyjątkowe), a zarazem szerokie, gdyż ocenie poddaje się skutki różnych zdarzeń i czynności prawnych (por. wyr. SA w Poznaniu z dnia 20 kwietnia 2021 r., III AUa 491/19, LEX nr 3337326).

W ocenie Sądu Okręgowego materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu przed organem rentowym i następnie uzupełniony w toku postępowania przez sądem ubezpieczeń społecznych daje podstawę do stwierdzenia, że decyzje ZUS były prawidłowe. W postępowaniu tym bowiem odwołującej nie udało się wykazać, aby ubezpieczeni w ramach dwóch umów zlecenia zawartych ze spółką U. (...) Sp. z o.o. wykonywali dwa rodzaje czynności, niezwiązanych ze sobą, w ramach dwóch stosunków zobowiązaniowych. Wręcz przeciwnie, biorąc pod uwagę okoliczność, że faktycznym odbiorcą wykonywanych przez ubezpieczoną czynności, był zawsze ten sam użytkownik, a czynności formalnie różne z dwóch umów, wykonywane były w tym samym miejscu i czasie, a ubezpieczeni mieli zasadniczo pozwolenie na wykonywanie pracy na terytoriom Polski jako cudzoziemcy wyłącznie w zakresie pracy na jeden pełen etat, nie sposób uznać, aby byli w stanie w ramach swojej codziennej pracy, wykonywanej w tym samym miejscu, rozdzielić czynności wykonywane w końcu dla jednego podmiotu, w taki sposób, że wykonywaliby dwa różne stosunki zobowiązaniowe, tym bardziej, że zwykle w każdym wypadku w imieniu każdego z Użytkowników pracę ubezpieczonym wyznaczał i zlecał jeden kierownik/brygadzista. Ubezpieczeni wykonywali bowiem wszystkie czynności, do których zobowiązani zostali w obu umowach, na rzecz jednego podmiotu, który to podmiot rozliczał zbiorczo wszystkie godziny wypracowane na jego rzecz przez danego zleceniobiorcę i rozliczenie godzinowe przesyłał do Agencji, która następnie wypłacała jedno wynagrodzenie. Zawarcie w tym samym okresie dwóch umów zlecenia, na podstawie których ubezpieczeni wykonywali zasadniczo rzecz biorąc jedną pracę należało więc uznać za celowe, zmierzające do obejścia prawa poprzez zaniżenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Płatnik składek opłacał bowiem pełne składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne tylko od przychodów uzyskiwanych z jednej umowy zlecenia, a z drugiej umowy zlecenia opłacał wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne, prowadząc niejako do pozoracji zbiegu tytułów ubezpieczenia. Innymi słowy, doszło do przedmiotowego wykorzystania przez płatnika składek przepisów o ubezpieczeniu społecznym i stworzenia wyłącznie formalnego tytułu ubezpieczenia, tak aby zawarcie drugiej umowy zlecenia za jedyny cel miało unikanie płacenia składek na ubezpieczenia społeczne od przychodów uzyskiwanych przez ubezpieczonych (tylko formalnie) z kolejnej umowy zlecenia. Takiego celu nie usprawiedliwia zasada wolności umów, gdyż nie jest ona nieograniczona nawet w prawie cywilnym. W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego, płatnik składek zobowiązany jest zadeklarować podstawę wymiaru składek i opłacić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wszystkich przychodów uzyskiwanych przez Y. K., O. P., B. P., V. P., Y. M., O. M., N. M., M. P., D. M. oraz R. P. u płatnika składek.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy za słuszne uznał stanowisko organu rentowego zaprezentowane w zaskarżonych decyzjach i odwołania oddalił, o czym orzekł na podstawie art. 477Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w punkcie 2, sąd wydał w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.) w każdej z połączonych spraw oraz na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Odwołująca się spółka przegrała wszystkie połączone 10 spraw. Należne koszty ustalone według w.p.s. w każdej z połączonych spraw (pismo ZUS k. 28v. akt sprawy) w stawce minimalnej z § 2 powołanego Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Wobec tego Sąd zasądził od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę w łącznej wysokości 4.410 zł.

Sędzia Karolina Chudzinska