Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2025 r. w B.

na rozprawie

odwołania: E. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 15 stycznia 2025 r., znak:(...)

w sprawie: E. Ż.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rekompensatę

1/ zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 15 stycznia 2025 roku w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej E. Ż. prawo do rekompensaty,

2/ stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3/ zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VIU 165/25

UZASADNIENIE

Decyzją z 15 stycznia 2025 r. (...) Oddział w B. odmówił ubezpieczonej E. Ż. prawa do rekompensaty, ponieważ świadectwo pracy z Huty (...) nie spełnia, zdaniem organu rentowego, warunków formalnych, brak powołania się na Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 83. Odwołanie od tej decyzji, poprzez pełnomocnika złożyła ubezpieczona E. Ż., domagając się jej zmiany i przyznania jej prawa do rekompensaty oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu m.in. wskazywała, że w świadectwie pracy z 28 lutego 2009 wydanym przez pracodawcę wskazano, że odwołująca pracowała w spornym okresie jako zdobnik szkła, wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracę z działu XIII poz. 12 Wykazu A, stanowiącego załącznik do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 87. W ramach swoich obowiązków odwołująca wykonywała zdobienie szkła kryształowego, zarówno przezroczystego, jak i kolorowego, np. na karafkach czy wazonach. Do pracy używała szlifierki z tarczą, po której spływała woda. Podczas pracy w powietrzu unosił się pył ołowiu i panował hałas. Odwołująca nie mogła korzystać z rękawiczek ochronnych, ochrona uszu nie była stosowana, okulary ochronne były zapewniane przez pracodawcę wyłącznie przy ostrzeniu tarczy. Zdarzały się sytuacje, że kryształ pękał z powodu naprężeń wynikających z niewłaściwego wydmuchiwania szkła, co sprawiało dodatkowe zagrożenie. Odwołująca pracowała na zmiany, dwie zmiany. Około 2 lata przed rozwiązaniem z odwołującą umowy o pracę za wypowiedzeniem pracodawca wprowadził dodatkowe wymagania wobec pracowników, polegające na obowiązku świadczenia pracy w nadgodzinach oraz weekendy i tak dalej. W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie i wskazał, że nie uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych okresu od 19.06.82 do 24.11.2008, z wyłączeniem okresów nieskładkowych w Hucie (...) na stanowisku zdobnik szkła, ponieważ pracodawca w świadectwie pracy z 28 lutego 2009 nie powołał się na Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 86 w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczona E. Ż. w okresie od 1 września 79 do 28 lutego 2009 pozostawała zatrudniona w Hucie (...) S.A., w latach 1979 - 1982 jako uczeń przyzakładowej szkoły zawodowej na podstawie umowy o naukę zawodu, w trybie 3 dni nauki, 3 dni szkoły, a następnie od roku 82, pracując na stanowisku zdobnika szkła, a w okresie od 2002 r. na stanowisku zdobnika szkła i zmywacza szkła. Obowiązki pracownicze ubezpieczonej na stanowisku zdobnika szkła polegały na ręcznym i maszynowym zdobieniu szkła poprzez żłobienie, rycie wzorów w szkle kryształowym w oparciu o rysunek oraz naniesioną na szkło siatkę, linie główne. Taki stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonej, a także świadków zawnioskowanych przez nią w oparciu o dokumentację pracowniczą i akta osobowe i wydane, czy wystawione przez zakład pracy świadectwo pracy. Sąd uznał zeznania i ubezpieczonej, i świadków generalnie za wiarygodne, co do zasady były one bowiem wewnętrznie spójnie i konsekwentne i korespondują ze zgromadzoną dokumentacją pracowników, z wyjątkiem oczywiście tych twierdzeń, że ubezpieczona nie pracowała, tych osób, które zaprzeczyły temu, aby ubezpieczona pracowała na stanowisku zmywacza szkła, bo temu nie tylko przeczy wypowiedzenie zmieniające, obniżające składkę wynagrodzenia za godziny pracy w charakterze zmywacza szkła, ale również częściowo zeznania przynajmniej jednego ze świadków. W tym stanie rzeczy odwołanie i tak zasługiwało na uwzględnienie, zgodnie z treścią art. 2 pkt. 5, mimo tych nie do końca przekonujących zeznań, co niektórych świadków. Odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie zgodnie z treścią art. 2 pkt. 5 Ustawy z 19 grudnia 2008 o emeryturach pomostowych, rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Natomiast stosownie do treści art. 21 ust. 1 tej Ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. W okolicznościach, już przechodząc na grunt niniejszej sprawy, w jej okolicznościach nie budzi wątpliwości Sądu okoliczność, iż ubezpieczona pracując w latach 79 - 2009 w Hucie (...), z wyłączeniem okresu nauki zawodu, który zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych nie podlega, czyli z wyłączeniem lat 79, aż do części 82 roku była zatrudniona w Hucie (...) S.A., początkowo w zespołach zajmujących się zdobieniem szkła przynajmniej do 2002 r. wykonywała pracę kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisu art. 184 ust. 1 Ustawy z 17 grudnia 98 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 83 w sprawie wielu emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione pod poz. 12 działu XIII wykazu A, stanowiącego załącznik do tegoż Rozporządzenia z dnia 7 lutego 83, jako maszynowe i ręczne zdobienie szkła. Te prace, przynajmniej w tym okresie lat 82 do 2002 wykonywała stale i w pełnym czasie pracy. Nie ulega zatem wątpliwości, że spełnia warunki do nabycia prawa do rekompensaty wyrażone w treści art. 2 pkt 5 i 21 ust. 1 Ustawy o emeryturach pomostowych w postaci nienabycia prawa do emerytury pomostowej oraz osiągnięcia okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu Ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Tak, jak powiedziałem, nie ma znaczenia okoliczność, iż niewątpliwie od 2002 r. pracy w szczególnych warunkach ubezpieczona nie wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż drugim stanowiskiem, co wiązało się zresztą z obniżeniem stawki zaszeregowania, było stanowisko zmywacza szkła, które nie jest wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia z 7 lutego 83, bo pozostałe lata, czyli lata 82 - 2002 z powodzeniem wystarczają do wykazania się, legitymowania się piętnastoletnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Co do stwierdzenia odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, Sąd takiej odpowiedzialności nie stwierdził, mając na uwadze formalizm, obowiązujący przy postępowaniu przez ZUS oraz fakt, iż to w tym świadectwie pracy, w którym w ust. 8 pracodawca odnotował pracę w warunkach szczególnych, nie wymieniono wprost Rozporządzenia z 7 lutego 83. Mając to na uwadze, Sąd uznał, że nie można przypisać Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych odpowiedzialności za to, że nie wydał prawidłowej decyzji we właściwym terminie. Ten formalizm uprawniał niestety organ rentowy do zakwestionowania prawa ubezpieczonej do rekompensaty. Poza tym, jak się okazało, to świadectwo też zostało wystawione wadliwie, bo lata 2002 - 2008 niesłusznie wykazano jako pracę w warunkach szczególnych, w sytuacji, w której ubezpieczona była zatrudniona obok stanowiska zdobnika szkła, również na stanowisku zmywacza szkła, które nie kwalifikowało jej do uwzględnienia tego w stażu pracy w szczególnych warunkach. Więc z tych powodów Sąd tej odpowiedzialności organu rentowego nie stwierdził. Co do kosztów, stosownie do Rozporządzenia, stroną wygrywającą, co jest strona powodowa, więc 360 zł stawki ryczałtowej przewidzianej w stosownym rozporządzeniu. To wszystko, dziękuję.