Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód P. S. w pozwie przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. domagał się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 2 września 1999r. w sprawie III K 509/99 – w jego punkcie 3 (trzecim), zaopatrzonego w klauzule wykonalności postanowieniem tego Sądu z dnia 26kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. III Ko 508/13.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 września 2014r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo P. S. i zasądził od niego na rzecz pozwanego kwotę 3 617zl tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 23.03.1998r. powód zawarł umowę leasingu operacyjnego nr (...) z poprzednikiem prawnym pozwanej (...) sp. z o.o. w Ł., tj. Konsorcjum (...)SA w K.. Przedmiotem umowy był sprzęt komputerowy o łącznej wartości 51442,66 zł. W treści umowy uzupełnionej ogólnymi warunkami zastrzeżono, że w przypadku zwłoki w zapłacie dwóch kolejnych rat leasingu, leasingodawca może rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym, co skutkuje m.in. prawem żądania wpłaty zaległych opłat wraz z odsetkami, pozostałych rat ustalonych harmonogramem oraz zwrotem przedmiotu leasingu. Powód nie wywiązał się z postanowień umownych w sposób należyty, a jego zaległość w zapłacie rat leasingowych już na dzień 01.07.1998r. wynosiła 5819,40 zł. Skutkowało to rozwiązaniem umowy wiążącej strony oraz powstaniem po stronie powoda obowiązku zapłaty świadczenia pieniężnego, a nadto zobowiązaniem do zwrotu przedmiotu leasingu. Powód nie wywiązał się z żadnego z powyższych obowiązków w terminie, co spowodowało złożenie przez pierwotnego wierzyciela zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przez powoda przestępstwa przywłaszczenia. Prawomocnym wyrokiem z dnia 02 września 1999r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie III K 509/99 powód P. S. uznany został za winnego popełnienia przestępstwa przywłaszczenia oddanego w leasing na podstawie w/w umowy z dnia 23.03.1998r. sprzętu komputerowego o łącznej wartości 51442,17 zł, za co został skazany na karę jednego roku pozbawienia wolności. W związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary Sąd zastosował wobec powoda środek probacyjny w postaci obowiązku naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem, poprzez zapłatę kwoty 51442,17 zł na rzecz Konsorcjum (...) SA w K. w terminie dwóch lat od uprawomocnienia się wyroku, o czym orzeczono w pkt 3 sentencji w/w wyroku z dnia 02 września 1999r., stanowiącego przedmiot roszczenia zgłoszonego w przedmiotowym powództwie opozycyjnym. Wyrok uprawomocnił się z dniem 09.09.1999r.} zatem termin wymagalności roszczenia o zapłatę odszkodowania następował z dniem 09.09.2001r. Wierzytelność wynikającą z pkt 3 sentencji wyroku z dnia 02 września 1999r. nabyła od Syndyka Konsorcjum (...) SA w K. spółka pozwana w niniejszej sprawie, która uzyskała tytuł wykonawczy wystawiony na swoją rzecz na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy wydanego w dniu 26kwietnia 2013r. sprawie III Ko 508/13.

W dniu 16 września 1999r. powód zawarł z pierwotnym wierzycielem, leasingodawcą Konsorcjum (...) SA w K. ugodę, na mocy której zobowiązał się do ratalnej spłaty wszystkich zaległych wierzytelności wynikających z umowy leasingu nr (...), wynoszących na dzień podpisania ugody łącznie 11 592,48 zł, na co składała się należność główna 8729,10 zł oraz odsetki w kwocie 2863,38 zł. Powód wywiązał się z postanowień ugody jedynie w części, tj. co do kwoty 4400 zł. Obecnie egzekucję w sprawie Km 868/13 opartą na spornym tytule egzekucyjnym opatrzonym klauzulą wykonalności z zaznaczeniem przejścia uprawnień, na wniosek następcy prawnego leasingodawcy, tj. pozwanej w niniejszej sprawie (...) sp. z o.o. w Ł., prowadzi Komornik Sądowy A. K. działający przy Sądzie Rejonowym dla Ł.

Przechodząc do oceny prawnej tych ustaleń Sąd Rejonowy stwierdził, że kluczowym dla rozstrzygnięcia sprawy okazał się dokument w postaci ugody zawartej między powodem i Konsorcjum (...)SA w dniu 16.09.1999r.

Według twierdzeń powoda na podstawie ugody, tj. już po powstaniu spornego tytułu wykonawczego między stronami doszło do ponownego uregulowania wiążącego je zobowiązania z tytułu umowy leasingu operacyjnego, w tym w zakresie objętym pkt 3 sentencji wyroku z dnia 02 września 1999r. w sprawie III K 509/99, poprzez zmianę wysokości wszystkich świadczeń określonych ugodą a także sposobu i terminu ich spłaty. W ocenie Sądu, stanowisko powoda nie znajduje żadnego oparcia w świetle zgromadzonych w sprawie dokumentów, a w szczególności w treści wystarczająco jasno sformułowanej treści pisemnej ugody z dnia 16.09.1999r. Z dokumentu tego wynika bowiem jednoznacznie, że jej postanowieniami strony objęły „zaległości" z tytułu „umowy leasingu", których wartość na dzień podpisania ugody wynosiła łącznie 11 592,48 zł, na co składały się kapitał główny w wysokości 8 729,10 zł oraz odsetki w wysokości 2863,38 zł. Wynika stąd jednoznacznie, że przedmiotem ugody wiążącej strony były wyłącznie świadczenia należne poprzednikowi prawnemu pozwanej spółki z tytułu umowy. Wierzytelność zasądzona tytułem wykonawczym objętym roszczeniem obecnego pozwu zasądzona została natomiast tytułem odszkodowania za szkodę wyrządzoną przestępstwem, na co wyraźnie wskazuje treść pkt 3 sentencji wyroku karnego z dnia 02 września 1999r. Co więcej, umowa leasingu wiążąca strony nie przewidywała na rzecz leasingodawcy zapłaty wartości przedmiotu leasingu po jej zakończeniu, a jedynie fizyczny zwrot przedmiotu leasingu. Pozwany na podstawie dowodów z dokumentów dowiódł, że jego poprzednik prawny skutecznie przerwał bieg terminu przedawnienia przedmiotowego roszczenia odszkodowawczego przynajmniej w roku 2006, inicjując przeciwko pozwanemu egzekucję w sprawie Km 2408/06 umorzoną postanowieniem z dnia 01.02.2008r. w innym trybie niż wskutek bezczynności wierzyciela. Mając na uwadze, iż w myśl art. 125 § 1 kc roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu w każdym wypadku przedawniają się dopiero z upływem lat dziesięciu od dnia ich wymagalności, roszczenie odszkodowawcze stwierdzone spornym tytułem wykonawczym także w oparciu o wymienione wyżej ogólne przepisy o przedawnieniu nie mogłoby ulec przedawnieniu wcześniej niż z dniem 01.02.2018r., przy czym zauważyć należy, że na skutek ponownego wszczęcia egzekucji wobec powoda przez pozwanego prowadzonej obecnie przez komornika A. K. w sprawie Km 868/13 bieg terminu przedawnienia kolejny raz uległ przerwaniu.

W tym stanie rzeczy brak było - w ocenie Sądu - podstaw dla uwzględnienia tak zarzutu przedawnienia roszczenia zgłoszonego przez powoda, jak i zarzutu wygaśnięcia zobowiązania w związku z zawartą z poprzednikiem prawnym pozwanej ugodą z dnia 16.09.1999r. Dlatego też Sąd Rejonowy oddali l powództwo w sprawie, jako nieuzasadnione (na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 kpc a contrario). O kosztach procesu orzekł po myśli art. 98 § 1 i 3 kpc w związku z art. 108§1 kpc uwzględniając zasadę odpowiedzialności stron za wynik postępowania oraz zasadę kosztów celowych, co bliżej uzasadnił.

W apelacji od wyroku powód P. S. domagał się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa w całości (w treści podanej w pozwie) oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

Apelujący zarzucił Sądowi Rejonowemu:

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a dokładniej art.118 kc oraz art.353 ¹ kc i art.442 ¹ § 2 kc;

- naruszenie przepisów postępowania, a dokładniej art.233 § 1 kpc oraz art.840§1 pkt 2 kpc.

W uzasadnieniu zarzutów skarżący wywodził, że w drodze zawartej ugody strony umowy leasingu z dnia 23 marca 1998r. mogły na nowo określić wszystkie zobowiązania z niej wynikające, w tym obowiązek naprawienia szkody określony w punkcie 3 (trzecim) wyroku karnego z dnia 2 września 1999r. Kwota odszkodowania przewidzianego w tym wyroku stanowiła też „zaległość”, bowiem wyrok uprawomocnił się w dniu 9 września 1999r., a więc przed zawarciem ugody, przez co w dniu jej zawarcia leasingodawca miał już wierzytelność wobec P. S., którą – zdaniem skarżącego – ugoda także obejmuje i modyfikuje.

Apelujący wywodził też, że termin przedawnienia roszczeń należy liczyć od dnia zawarcia ugody, która na nowo określiła zobowiązania wynikające z umowy leasingu i terminy ich zapłaty. Dlatego dla oceny przedawnienia roszczeń pozwanego zastosowanie winien mieć 3 letni termin przedawnienia (jak dla spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej) przewidziany w art.118 kc, a nie termin przewidziany w art.442 ¹ § 2 kc, jak uznał Sąd Rejonowy. Poza tym postępowania egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnikowi (tu pozwanemu) nie spowodowały przerwania biegu przedawnienia, gdyż – jak twierdził skarżący: nie odnosiły się do ugody zawartej w dniu 16 września 1999r., która modyfikowała obowiązek powoda określony w punkcie 3 wyroku karnego z dnia 2 września 1999r. w sprawie III K 509/99 (apelacja powoda – k.140 – 146).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie znajduje uzasadnienia. Sąd Rejowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie w zakresie niezbędnym do jej rozstrzygnięcia, przez co Sąd odwoławczy przyjmuje te ustalenia także za podstawę swego orzeczenia. Podziela też ocenę prawną tych ustaleń z wnioskiem końcowym, że powód nie wykazał, aby po powstaniu jego zobowiązania wobec pozwanego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego jego zobowiązanie wygasło albo nie mogło być egzekwowane (jak wymaga art.840 § 1 pkt 2kpc).

Zgodzić się należy z apelującym, że w ramach zawieranej ugody (umowy) strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby nie sprzeciwiało się to naturze stosunku prawnego, ustawie czy zasadom współżycia społecznego (zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą w art.353 ¹ kc). W świetle tego ugoda zawarta przez powoda z leasingodawcą (uprzednim wierzycielem) w dniu 16 września 1999r. była jak najbardziej dopuszczalna i co istotne ważna. Jednak wbrew twierdzeniom powoda nie usunęła jego odpowiedzialności za dług, który powstał z racji przywłaszczenia rzeczy będących przedmiotem leasingu, których nie zwrócił wierzycielowi po skutecznym wypowiedzeniu mu umowy, za co został skazany prawomocnym wyrokiem karnym, w którym dodatkowo zobowiązano powoda do naprawienia szkody w konkretnej wysokości. Ugoda, choć zawarta już po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie karnej, w sposób jednoznaczny odnosiła się jedynie do zaległości wynikających z realizacji umowy leasingu operacyjnego nr (...) , które P. S. (tu powód) zobowiązał się zapłacić wierzycielowi, a które na dzień podpisania ugody wynosiły 11 592,48 zł i obejmowały należność główną w kwocie 8729,10 zł oraz odsetki kwocie 2863,38zł (ugoda - k.10). Tak ujęta treść ugody nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, że w ramach zaległości w realizacji umowy leasingowej mieszczą się także należności odszkodowawcze powstałe wskutek dokonania przez powoda (leasingobiorcę) przestępstwa przywłaszczenia ruchomości wydanych mu w ramach umowy leasingowej, co w oczywisty sposób nie wiąże się z wykonaniem umowy. Zważywszy na charakter tego zobowiązania i jego wysokość przekraczającą 50 000 zł przyjąć należy, że gdyby taka była wola stron ugody, to dałyby temu wyraz wprost w ugodzie. Nie bez znaczenia jest też okoliczność podniesiona przez pozwanego w odpowiedzi na apelację, że w piśmie złożonym do sprawy egzekucyjnej prowadzonej w oparciu o zaskarżony tytuł wykonawczy powód nie czynił zastrzeżeń ani do tego tytułu, ani do zasadności wszczęcia wobec niego egzekucji. Wyjaśniał jedynie, że znalazł się w bardzo trudnej sytuacji życiowej, że obecnie nie pracuje i nie posiada żadnego majątku, ale zamierza wyjechać do Norwegii, gdzie ma zapewnioną dobrą pracę ze stałym wynagrodzeniem i będzie się starał spłacić zadłużenie (pismo powoda z dnia 16.02.2007r. w sprawie KM 2408/06 – k.22). W tym stanie rzeczy – wbrew twierdzeniom skarżącego - zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, że ugoda zawarta w dniu 16 września 1999r. w ramach zaległości w realizacji umowy leasingowej nie obejmowała odszkodowania obciążającego dłużnika za przywłaszczenie przedmiotu leasingu określonego w wyroku sądu karnego, a próba zaprezentowania odmiennej oceny przez powoda została poczyniona li tylko na użytek tego postępowania i w celu uchylenia się od odpowiedzialności.

Zatem nie znajduje uzasadnienia zarzut drugi apelacji powoda, jak i zarzut pierwszy w części dotyczącej rzekomego naruszenia przez Sąd Rejonowy art.353 ¹ kc.

Za chybiony uznać należało także zarzut pierwszy apelacji w pozostałym zakresie, a mianowicie, że roszczenie pozwanego uległo przedawnieniu. W szczególności nie uległo przedawnieniu do czasu prawomocnego skazania powoda w sprawie karnej i nałożenia na niego obowiązku naprawienia szkody, gdyż od chwili jej powstania nie upłynął okres przewidziany w art.442§1 kc (przed jego uchyleniem) do dochodzenia odszkodowania przez uprawnionego (poprzedniego wierzyciela), a od chwili wydania wyroku karnego i upływu zakreślonego w nim terminu do naprawienia szkody przez powoda (tj. od dnia 09.09.2001r.) nie upłynął 10 letni okres przedawnienia przewidziany w art.125 § 1 kc. Nie upłynął z tej przyczyny, że jego bieg uległ przerwaniu wskutek wszczęcia przez wierzyciela w listopadzie 2006r. postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika (tu powoda), które nie przyniosło pozytywnego rezultatu dla uprzedniego wierzyciela (por. akta sprawy V KM 2408/06). Po zakończeniu tego postępowania, jak trafnie wskazał już Sąd Rejonowy, termin przedawnienia rozpoczął swój bieg na nowo (zgodnie z zasadą wyrażoną w art.123 § 1 pkt 1 i art.124 § 1 kc). Ponownie uległ przerwaniu wskutek wszczęcia w czerwcu 20013r. postępowania egzekucyjnego przez nowego wierzyciela (tu pozwanego) w sprawie KM 868/2013, które do dziś nie uległo zakończeniu (akta komornicze w załączeniu). W tych okolicznościach jest oczywiste, że – wbrew twierdzeniom apelującego – nie upłynął aktualnemu wierzycielowi (tu pozwanemu) 10 letni termin do dochodzenia należności przewidziany w art.125 § 1 kc.

Mając zatem wskazane okoliczności na uwadze i podzielając argumenty przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385 kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego w sprawie orzekł po myśli art.98§1 i 3 kpc.