Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 maja 2014r. Sąd rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo J. K. przeciwko J. G. (1) o zapłatę kwoty 30 000 zł tytułem odszkodowania (w punkcie 1); zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2 417 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania i przyznał pełnomocnikowi powoda kwotę 2 952 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu (w punktach 2 i 3 wyroku).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 8 stycznia 2009r. powód zawarł z D. T. umowę zlecenia w przedmiocie windykacji należności wynikających z postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 01.12.2006r. w sprawie II Ns 4672/00. Do prowadzenia czynności potrzebne było działanie prawnika z uprawnieniami przez co D. T. przedstawił powodowi do podpisania druk pełnomocnictwa bez wpisanych danych pełnomocnika, a nastepnie zlecił prowadzenie egzekucji kancelarii prawnej pozwanego. Egzekucja należności powoda była prowadzona przez Komornika Sądowego M. B. działającego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy (w sprawie KM 431/09), a kolejna przez Komornika Sądowego J. G. (2) także działającego przy tym Sądzie (KM 2346/12), przy czym obie okazały się bezskuteczne.

W ramach oceny prawnej tych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy uznał, że między powodem i pozwanym J. G. (1) nie doszło do zawarcia żadnej umowy. Powód zawarł umowę zlecenia z D. T. i to on zwrócił się do kancelarii pozwanego w celu podjęcia działań egzekucyjnych. Natomiast samego faktu udzielenia pełnomocnictwa procesowego działającemu na zlecenie pozwanego radcy prawnemu T. B. nie może być potraktowany, jako dorozumiane zawarcie umowy z pozwanym J. G. (1). Niezależnie od tego Sąd Rejonowy stwierdził, że gdyby nawet uznać, że powoda z pozwanym łączyła jakaś umowa, a radca prawny T. B. wykonywał czynności w sprawach egzekucyjnych na zlecenie pozwanego, to analiza działań pełnomocnika podjętych w sprawach egzekucyjnych KM 431/09 i KM 2346/12 nie pozwalała przyjąć, że wykonanie umowy było nienależyte. To w połączeniu z niewykazaniem powstania szkody po stronie powoda uzasadniało – zdaniem Sądu Rejonowego – oddalenie powództwa. O kosztach postępowania w sprawie Sąd orzekł po myśli art.98 kpc (zaskarżony wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 138 i 146 – 149).

W apelacji od wyroku powód J. K. domagał się jego zmiany w części tj. w punktach pierwszym i drugim poprzez zasądzenie kwoty dochodzonej pozwem oraz kosztów postępowania w sprawie, a ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w sprawie.

Apelujący podniósł w istocie dwa zarzuty, mianowicie:

- naruszenia prawa materialnego, a dokładniej art.738 kc oraz art.366 kc i art.740 kc poprzez niewłaściwe ich zastosowanie, bowiem z ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego wynika, że D. T. przedkładając powodowi do podpisu pełnomocnictwo dla radcy prawnego świadczącego pomoc prawną w kancelarii prawnej prowadzonej przez pozwanego przyjął – w ocenie powoda – zlecenie w imieniu pozwanego, bądź też powierzył to zlecenie pozwanemu, jako zastępcy, a w konsekwencji to pozwany odpowiada za ewentualne nieprawidłowości w realizacji zlecenia, a zatem powództwo skierowane zostało wobec właściwej osoby;

- naruszenia przepisów w postępowania, a dokładnie art.233 § 1 kpc poprzez niewłaściwą ocenę materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz art.102 kpc poprzez jego niezastosowanie w sprawie, przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania, mimo istnienia ku temu uzasadnionych przesłanek.

W dalszej części apelacji skarżący przedstawił szersze uzasadnienie wyżej przywołany zarzutów (apelacja – k.152 do 154).

W odpowiedzi na apelację pozwany J. G. (1) wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (k.160 – 161).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie znajduje uzasadnienia. Sąd Rejonowy dokonał właściwych ustaleń faktycznych w sprawie, w zakresie niezbędnym do jej rozstrzygnięcia, przez co Sąd odwoławczy przyjął te ustalenia także za podstawę swego orzeczenia. Co istotne, tych ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego apelujący w istocie nie kwestionował, a jedynie ich ocenę prawną. Twierdził bowiem, że pozwalały one na przyjęcie, iż między nim i pozwanym J. G. (1) doszło do zawarcia umowy zlecenia (w ujęciu art.734 § 1 kpc), z której ten nie wywiązał się w sposób właściwy (tj. należycie staranny). Tymczasem rację ma Sąd Rejonowy, gdy stwierdza, że między powodem i pozwanym nie doszło do zawarcia umowy, której niewykonanie czy wadliwe wykonanie niosłoby odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego, a gdyby nawet przyjąć takie zapatrywanie, to dla przypisania pozwanemu odpowiedzialności konieczne byłoby jeszcze powstanie szkody po stronie powoda i wykazanie przez niego normalnego związku przyczynowego między działaniem czy brakiem działania pozwanego i powstałą szkodą (jak wymaga art.361§1 kc). Tych niezbędnych elementów dla przypisania pozwanemu odpowiedzialności powód nie wykazał.

Na pierwszy rzut oka nie można tak do końca odmówić racji powodowi, który niee jest prawnikiem, że skoro D. T. jedynie kontaktował się z nim i przyjął dokumenty, które przekazał do kancelarii pozwanego J. G. (1), z którą współpracował w ramach zlecenia radca prawny T. B. i był pełnomocnikiem powoda, to w istocie powód zlecił podjęcie czynności egzekucyjnych kancelarii pozwanego. Za takim zapatrywaniem mogą przemawiać też wnioski egzekucyjne w obu sprawach kierowane przez radcę prawnego T. B. jednak w ramach Kancelarii Radcy Prawnego J. G. (1) (por. akta KM 431/09 – k.1 i KM 2346/12 – k.2). Jednak te okoliczności, gdyby nawet uznać je za wystarczające do przyjęcia, że strony postępowania łączyła mowa zlecenia (w ujęciu art.734 § 1 kc), to nie wystarczają w żadnej mierze do przypisania pozwanemu odpowiedzialności. Analiza przebiegu postępowań egzekucyjnych w obu w/w sprawach, które okazały się bezskuteczne, wskazuje, że czynności pełnomocnika były nieliczne i nie zawsze były podejmowane niezwłocznie. W szczególności widać to w sprawie KM 431/09, w której pełnomocnik nie odpowiedział na wezwanie ze strony komornika do uiszczenia zaliczki na wszczęcie egzekucji z nieruchomości, doręczone pełnomocnikowi w dniu 06.05.2009r. (k.22 verte); dopiero pismem z dnia 09.01.2013r. pełnomocnik zwrócił się do komornika sądowego o wyjaśnienie, co się stało z wyegzekwowaną od dłużniczki kwotą 1314,76 zł, choć już postanowieniem z dnia 16.12.2010r. komornik umorzył postępowanie egzekucyjne z powodu jego bezskuteczności i doręczył pełnomocnikowi odpis postanowienia w dniu 21.12.2010r. (k.41 i 38). Poza tym przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a więc w tym wypadku o przebiegu postępowania egzekucyjnego (zgodnie z art.740 kpc), czego – jak wynika z zeznań powoda – pełnomocnik nie czynił. Jeżeli nawet przyjąć, że taki brak zaangażowania pełnomocnika nie jest przejawem należytej staranności, której strona ma prawo oczekiwać, to z tego jeszcze nie wynika, że strona z tego tytułu poniosła szkodę. Tym bardziej, że w obu przypadkach, jak już wcześniej wskazano, egzekucje wobec dłużniczki okazały się bezskuteczne. Natomiast wyegzekwowana przez komornika kwota 1 314,76 zł w sprawie KM 431/09 została przekazana innej osobie (wierzycielowi), którego powód był dłużnikiem.

W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że gdyby nawet powoda i pozwanego J. G. (1) łączył jednak stosunek obligacyjny, a radca prawny T. B. wykonywał czynności w sprawie egzekucyjnej na zlecenie pozwanego, to brak jest uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że przejawy nie zawsze właściwej staranności pełnomocnika wywołały szkodę po stronie powoda i to w wysokości 30 000 zł. Na marginesie jedynie zwrócić należy uwagę, że była to kwota bardzo znacząca, gdy zważymy, że wierzytelność główna powoda skierowana do egzekucji nie przekraczała kwoty 2 000 zł (okoliczność niesporna).

Z tych zasadniczych przyczyn Sąd odwoławczy uznał, że nie znajdują uzasadnienia zarzuty apelacji. Zarzut drugi także w tej części, w jakiej skarżący wywodził, że Sąd Rejonowy winien był rozstrzygnąć o kosztach postępowania w sprawie po myśli art.102 kpc. Przepis ma charakter wyjątkowy, bowiem tylko w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej część kosztów lub nie obciążać jej w ogóle kosztami, a więc odstąpić od podstawowej zasady obowiązującej w procesie, że koszty zwraca przeciwnikowi ten, kto sprawę przegrał (jak stanowi art.98 §1 kpc). Zatem jeszcze przed wytoczeniem powództwa strona winna bardzo wnikliwie rozważyć nie tylko celowość wytoczenia sprawy, ale i wysokość roszczenia, którego zamierza dochodzić, bo to w zasadniczym stopniu determinuje wysokość kosztów procesu, w tym wynagrodzenie pełnomocników. W tej sytuacji sam fakt, że sytuacja majątkowa powoda nie jest najlepsza i korzystał on z pomocy pełnomocnika ustanowionego z urzędu, nie uzasadnia zwolnienia go od kosztów postępowania poniesionych przez przeciwnika.

Mając te okoliczności na uwadze Sąd odwoławczy oddalił apelację powoda, jako nieuzasadnioną (na podstawie art.385kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł z zachowaniem takiej samej zasady przewidzianej w art.98§1 i 3 kpc (w związku z art.108 §1 kpc), a ich wysokość wyznaczyło wynagrodzenie pełnomocnika ustalone zgodnie z §12 ust.1 pkt 1 i §6 pkt 5 rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych…(Dz.U. z 2013r. poz.490). W tym wypadku Sąd odwoławczy także nie znalazł podstaw do zwolnienia powoda od obowiązku zwrotu kosztów postępowania przeciwnikowi (na podstawie art.102 kpc), skoro powód zdecydował się na wniesienie apelacji w sprawie, choć argumenty przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia były jednoznaczne i przekonujące. Przyznał też pełnomocnikowi powoda ze Skarbu Państwa wynagrodzenie za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (zgodnie z §15 pkt 1 oraz art.12 ust.1 pkt 1 i §6 pkt 5 w/w rozporządzenia).