Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód P. K. złożył pozew o zapłatę kwoty 500 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód jest właścicielem samochodu marki B. (...) rok prod. 2004 o (...)

W dniu 21 stycznia 2011 r. podczas kontroli zawieszenia w pojeździe okazało się, że wskutek jazdy po (...) jezdniach należy wymienić uszkodzone wahacze, bowiem uszkodzenia zagrażały bezpieczeństwu jazdy. Łącznie wydatki związane z naprawieniem auta wyniosły 4220 zł. Na wydatki składał się: zakup 2 szt. wahaczy, regeneracja przekładni kierownicy, wymiana stabilizatorów, wymiana oleju w przekładni kierownicy, zakup tulei tylnych wahaczy, tylnych amortyzatorów, osłon i odbojów, górnych mocowań amortyzatorów, robocizna i koszt ustawienia geometrii kół. Z tej kwoty powód już domagał się bez zrzeczenia się pozostałych kosztów kwoty 1 zł, która to została mu zasądzona prawomocnym nakazem zapłaty. W niniejszym postępowaniu powód domaga się dalszej kwoty 500 zł bez zrzekania się roszczenia w pozostałym zakresie. Powód wskazał, iż ubezpieczyciel pozwanego odmówił wypłaty odszkodowania wskazując, iż roszczenie jest bezzasadne z uwagi na to, że brak jest związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniem pozwanego a uszkodzeniem w pojeździe powoda. Powód jednak uważa, iż związek przyczynowy istnieje, bowiem szkoda powstała wskutek ciągłego poruszania się przez powoda samochodem po jezdniach nie spełniających kryterium bezpieczeństwa, za których stan odpowiada pozwany.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany wskazał, iż nie jest w stanie w każdym czasie i w każdym miejscu zapewnić idealnej nawierzchni dróg miejskich - i dlatego ubezpiecza się od odpowiedzialności za tego rodzaju zdarzenia. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania. W ocenie pozwanego ogólne stwierdzenie, iż jazda po (...) drogach spowodowała konieczność wymiany określonych podzespołów samochodu nie zasługuje na

uwzględnienie i nie może skutkować odszkodowaniem. Przyczyny uszkodzeń lub

l

zużycia poszczególnych elementów zawieszenie mogą być różne. Powód nie udowodnił, iż konieczność wymiany niektórych elementów zawieszenia pojazdu są następstwem zawinionego działania pozwanego.

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2013 roku, o sygn. akt l C 1857/12, Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 marca 2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 826,25 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu
(pkt 2).

Sąd Rejonowy rozpoznający niniejszą sprawę w I instancji, oparł swoje rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, na następujących ustaleniach faktycznych.

Miasto B. - Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej jest zarządcą dróg gminnych w B. w tym ul. (...), po których głównie porusza się powód swym samochodem B. o nr rej. (...).

W dniu 21 stycznia 2011 r. podczas kontroli zawieszenia w pojeździe powoda okazało się, że należy wymienić m.in. uszkodzone wahacze, bowiem uszkodzenia zagrażały bezpieczeństwu jazdy. Łącznie wydatki związane z naprawieniem auta wyniosły 4220 zł.

Łączniki stabilizatora i wahacze zawieszenia przedniego wymontowane w czasie wymiany w 2011 r. posiadały cechy charakterystyczne dla zużycia eksploatacyjnego. Części te nie były uszkodzone w rezultacie kolizji, czy też wjechania w wyrwę w jezdni, ujawnione zużycie eksploatacyjne tych części zamiennych i opisanych w pozwie w sposób bezpośredni powiązane jest ze stanem nawierzchni dróg i ulic po jakich poruszał się pojazd B.. Nierówności w nawierzchni maja bezpośredni wpływ na przyspieszone zużycie elementów zawieszeń pojazdów.

W tak ustalonym stanie faktycznym sąd I instancji wywiódł, iż zgodnie z art. 416 k.c. osoba prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu (w niniejszej sprawie brak do oparcia odpowiedzialności pozwanej Gminy

o art. 417 § I k.c, gdyż pojęcie "wykonywanie władzy publicznej* określone w tym

2

przepisie obejmuje jedynie takie działania, które ze swojej istoty wynikają z kompetencji władczych określonych w przepisach prawa - imperium). Niezbędnymi przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 416 k.c. są zaistnienie szkody, bezprawne i zawinione działanie bądź zaniechanie oraz związek przyczynowy między bezprawnym i zawinionym działaniem bądź zaniechaniem a szkodą.

Zgodnie z przepisami art. 19 ust. I ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. Nr 19 z 2007 r., póz. 115 ze zm.) organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą, sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi. Jak wynika z treści art. 19 ust. 5 cytowanej ustawy w granicach gmin zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest wójt, czyli w przedmiotowym wypadku organ Miasta B.. Zgodnie z przepisami art. 20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych zarządca drogi jest obowiązany do utrzymania drogi w należytym stanie.

Zaniechanie lub wadliwe wypełnienie obowiązków, które ciążą na zarządcy i będące z nim w związku przyczynowym zdarzenia wywołujące szkody prowadzą do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej. Zdaniem Sądu orzekającego drogi publiczne winny być utrzymane w stanie wykluczającym narażenie ich użytkowników na wypadek, pozostający w adekwatnym (czyli w wyłącznym i w bezpośrednim) związku przyczynowym z korzystaniem z nich (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1980 r., w sprawie o sygn. akt II CR 316/80, OSNC 1981/7/129).

Pozwany nie zaprzeczył, aby drogi w B. w szczególności ul. (...) nie miały dziur w jezdni. Wręcz przeciwnie - przyznał, iż nie jest w stanie właściwie zadbać o stan dróg w mieście. Nadto pozwany nie zakwestionował faktu powstania szkody oraz jej wysokości. Na podstawie całokształtu okoliczności (art. 230 kpc) Sąd uznał te twierdzenia powoda za przyznane. Pozwany wskazał, jedynie, iż powód nie udowodnił związku przyczynowego wynikającego z zaniechania powoda, które spowodowało zły stan dróg a uszkodzeniem wskazanych przez niego elementów pojazdu.

W celu rozstrzygnięcia sporu i ustalenia przyczyn powstania uszkodzeń wskazanych w pozwie części samochodu powoda oraz ustalenia związku

przyczynowego pomiędzy stopniem zużycia tych części i ich uszkodzenia a stanem

3

ulic ul. (...), niezbędnym było zasięgnięcie wiadomości specjalnych.

Opinię w sprawie sporządził biegły J. K.. Opracowano ją na podstawie akt sprawy i oględzin wymontowanych części.

Opinię biegłego Sąd uznał za wiarygodną, gdyż była ona zupełna, jasna i obiektywna i zawierała kategoryczne stwierdzenia, które biegły podtrzymał opiniując ustnie. Opinia została sporządzona zgodnie ze wszystkimi wymogami przewidzianymi dla tego typu dokumentów.

Mając powyższe na względzie sąd orzekł ja w sentencji zasądzając odsetki na podstawie art. 481 § 1 kpc od dnia wniesienia pozwu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Na koszty poniesione przez powoda składa się 30 zł opłaty sądowej oraz zwrot kosztów opinii biegłego w kwocie 796,25 zł.

Powyższy wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 8 stycznia 2013 roku, o sygn. akt: I C 1857/12, został zaskarżony w całości apelacją wniesioną przez pozwaną.

Skarżąca w przedmiotowym środku odwoławczym, wyrokowi temu zarzuciła nieuwzględnienie w ocenie stanu faktycznego wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności, że stan techniczny dróg publicznych w B. pozwala na korzystanie z nich zgodnie z przeznaczeniem oraz że stan techniczny dróg w B. nie narusza żadnych przepisów, ani norm technicznych, a nadto sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału, to jest zasądzenie odszkodowania, mimo, ze powód nie był w stanie przypisać pozwanej winy za powstanie zgłoszonej szkody, wykorzystanie opinii biegłego z pominięciem istotnych stwierdzeń i ustaleń biegłego.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, apelująca wniosła o zmianę

zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów

postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy

do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji.

Uzasadniając swoje zarzuty apelująca poniosła, że pozwana kwestionowała

4

zasadność powództwa o odszkodowanie co do zasady, dlatego nie odnosiła się do wskazywanych rozmiarów szkody. W tym kontekście nieuzasadnione jest twierdzenie sądu jakoby „pozwany nie kwestionował faktu powstania szkody oraz jej wysokości". Pozwany bowiem nie kwestionował, że podzespoły samochodu powoda zostały wymienione, jednak to do powoda należało wykazanie, że jazda po (...) ulicach spowodowała konieczność wymiany i naprawy konkretnych podzespołów samochodu.

Zarządca drogi odpowiada wobec poszkodowanych na zasadzie winy, jednak nie ma tu miejsca na domniemanie winy, tylko konieczność wykazania zawinionego wyrządzenia szkody. Powód zaś nie wykazał w procesie (poza ogólnym stwierdzeniem o złym stanie części ulic (...)), jakiego konkretnie obowiązku zarząd drogi nie wypełnił i jaki to miało wpływ na powstanie szkody. Uwzględnienia przy tym wymagało, że samochód zużywa się w trakcie eksploatacji, a niektóre jego podzespoły, jak choćby elementy zawieszenia, podlegają z góry założonej przez producenta, okresowej wymianie. Zdaniem apelującego sad oparł się na opinii biegłego, ale w sposób jednostronny. Z opinii tej bowiem wynika - czego nie uwzględnił sąd - że biegły nie był w stanie ustalić okresu użytkowania badanych części, że części te noszą ślady charakterystyczne dla długotrwałej eksploatacji, a wreszcie że samochody eksploatowane w Polsce, nie osiągają takich przebiegów bez konieczności wymiany elementów zawieszenia, jak samochody w RFN, Francji czy Belgii. Konkludując, nie sposób nie zgodzić z się z tezą, że jazda po drogach na których występują nierówności przyspiesza zużycie elementów zawieszenia pojazdu, nie oznacza to jednak jeszcze udowodnienia, że do uszkodzenia zawieszenia w pojeździe powoda doszło wskutek zaniechania przypisanemu jednemu z zarządców dróg w Polsce, w tym przypadku pozwanej gminy.

Powód wniósł odpowiedź na apelację, w której domagał się oddalenia apelacji oraz zasądzenia kosztów procesu za II instancję. W uzasadnieniu wskazał, że pozwany sam przyznał, że nie jest w stanie właściwie zadbać o stan dróg, wobec czego ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone w pojazdach poruszających się po takich drogach.

5

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się zasadna.

Na wstępie czynionych tu rozważań stwierdzić należało, że w ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy poczynił w części prawidłowe ustalenia faktyczne bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o której mowa w treści art. 233 § 1 k.p.c. Wobec tego, Sąd Okręgowy podzielił poczynione ustalenia Sądu l instancji co do faktu, iż powód jest właścicielem samochodu B. o nr rej. (...), że w roku 2011 wymienił on szereg podzespołów zawieszenia w swym pojeździe wskutek ich zużycia, że na ewentualne przyspieszone zużycie tych elementów wpływ ma jazda po nierównych nawierzchniach, a wreszcie że poruszając się ulicami (...) w B. kierujący pojazdem napotyka nierówności i przyjmuje je za własne. Nie było zatem w niniejszej sprawie konieczności ich ponownego tu przytaczania.

Wskazać w tym miejscu również trzeba, że Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. akt III CZP 49/07 (OSNC 2008/6/55), że Sąd II instancji rozpoznający sprawę na skutek wniesionego środka odwoławczego, nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi prawa materialnego. Wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego.

Sąd odwoławczy wskazuje jednocześnie, że nie podziela ustalenia poczynionego przez sąd I instancji jakoby do uszkodzeń w pojeździe powoda w postaci zużycia wahaczy, konieczności regeneracji przekładni kierownicy, wymiany stabilizatorów i wymiany oleju w przekładni kierownicy a także tulei tylnych wahaczy tylnych amortyzatorów wraz z mocowaniami, osłonami i odbojami doszło wskutek poruszania się przez powoda jego pojazdem po ulicach w B. znajdujących się w zarządzie pozwanej, w szczególności: C., C., G.. Wbrew twierdzeniu sądu I instancji wniosek taki nie wypływa z opinii biegłego J. K., której sąd dał wiarę. Z przywołanej opinii biegłego wynika, że przedłożone przez powoda do oględzin części zamienne mające pochodzić z samochodu B. powoda, nosiły ślady charakterystyczne dla długotrwałej eksploatacji. Ocenianie przez biegłego wahacze i amortyzatory sygnowane były logo B., pozostawały bez śladów uszkodzeń kolizyjnych (powstałych w rezultacie uszkodzenia w przeszkodę).

Sworznie wahaczy były luźno osadzone w gniazdach mocowania - zużyte

6

eksploatacyjnie, tuleje metalowo-gumowe wspornika wahaczy wulkanizowane rozdzielone - uszkodzone eksploatacyjnie. Okazane łączniki stabilizatora (których producenta nie można było zidentyfikować z uwagi na zatracie cech) nie nosiły śladów uszkodzeń kolizyjnych, sworznie kuliste były luźno osadzone w gniazdach -zużycie eksploatacyjne, w jednym przypadku nastąpiło oddzielenie śruby mocowania ze sworzniem kulistym z gniazda łącznika. Osłony gumowe pozostały bez uszkodzeń (brak pęknięć, przecięć czy też rozerwania osłon).

Jak dalej wywodzi biegły zebrane dowody oraz oględziny części pochodzących z pojazdu powoda nie pozwalają na wykazanie okresu użytkowania tych części w pojeździe; nie wiadomo w szczególności czy wahacze były eksploatowane w pojeździe od początku (czyli od 2004 roku), czy też później, a wyniku ich zużycia nastąpiła konieczność ich wymiany w 2011 roku. Dotyczy to również pozostałych elementów. Nie można wykazać - w oparciu o przedstawione dowody - jaki był okres eksploatacji tych części w pojeździe i jaki był przebieg pojazdu w okresie eksploatacji tych części. W konsekwencji nie można określić czy zużycie tych elementów było przedwczesne.

Lakoniczne stwierdzenie sądu I instancji, że z opinii biegłego wynika związek przyczynowy pomiędzy stopniem zużycia elementów zawieszenia w pojeździe powoda, a jazdą po (...) drogach nie znajduje oparcia w zebranym materiale dowodowym i pozostaje w sprzeczności z tym materiałem. By zasadnie postawić taką tezę koniecznym byłoby wykazanie stanu elementów zawieszenia pojazdu w chwili gdy powód rozpoczął jego eksploatację w B. (co nastąpiło nie wcześniej niż w listopadzie 2007 roku, kiedy pojazd został po raz pierwszy zarejestrowany w Polsce), wykazanie przebiegu eksploatacji pojazdu do stycznia 2011 roku (gdy stwierdzono uszkodzenia), wykazania, że pojazd był eksploatowany wyłącznie lub w zdecydowanej większości na (...) ulicach, których stan odbiegał od opisanych prawnie norm (tylko bowiem wówczas można by postawić pozwanej zarzut bezprawności w zaniechaniu działań zmierzających do przywrócenia stanu dróg do zgodnych z określonymi normami), a wreszcie udowodnienie ewentualnego wcześniejszego od eksploatacyjnie dopuszczalnego zużycia elementów zawieszenia pojazdu pozostającego w związku przyczynowym z jazdą po jezdniach z niewłaściwą nawierzchnią. Tymczasem w niniejszej sprawie powód wykazał jedynie, że elementy zawieszenia

pojazdu B. stanowiącego jego własność uległy zużyciu eksploatacyjnemu (ale już

7

nie, że owo zużycie było przedwczesne) oraz hipotetyczny związek między przedwczesnym zużyciem pojazdu a jazdą po drogach z nierównościami. Powód nie wykazał jednak (a to jego obciążał ciężar dowodu - art. 6 kc i 232 kpc), że stan dróg w B., w szczególności ulic (...) odbiega od obowiązujących norm technicznych, tylko wówczas mógłby wykazać bezprawność w zaniechaniu czynności przywracających właściwy stan tych dróg przez pozwana gminę (wskazać tu trzeba, że pozwana w toku postępowania przed sądem I instancji wskazała, że stan dróg nie jest idealny, nie przyznała jednak - wbrew twierdzeniu sądu I instancji - by odbiegał on od obowiązujących norm, a nadto z opinii biegłego K. wynika, że biegły ten nie jest specjalistą od oceny jakości dróg, aczkolwiek z obserwacji przez niego poczynionych wynika, że na opisanych drogach występują nierówności, co także nie oznacza, by ich stan odbiegał od obowiązujących norm).

Nie wykazał wreszcie powód ewentualnego związku między niewłaściwym stanem, tj. stanem odbiegającym od obowiązujących norm, dróg po których się poruszał (zakładając że były to drogi, którymi zarządza pozwana) a ewentualnym przedwczesnym zużyciem elementów zawieszenia jego pojazdu. Powód nie wykazał zatem przesłanek stanowiących o odpowiedzialności pozwanej gminy za powstałą szkodę opisanych w art. 416 kc (bezprawne, zawinione działanie organu gminy), a także istnienia ewentualnego adekwatnego związku przyczynowego między takich działaniem (jeśliby hipotetycznie miało miejsce), a powstałą szkodą w postaci rzeczywistego (a nie tylko hipotetycznie możliwego) przedwczesnego zużycia poszczególnych elementów zawieszenia pojazdu powoda (art. 361 par. 1 kc). Wobec powyższego powództwo podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na względnie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 par. 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w całości i powództwo oddalił, kosztami procesu zaś obciążył powoda jako stronę przegrywającą proces (art. 98 par. 1 kpc) zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 60 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej będącego radcą prawnym §6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

8

Sąd odwoławczy orzekł nadto w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 90 zł (art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 108 kpc oraz § 6 pkt 1 w zw. z § 12 ust. 1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, tj. 30 zł opłata od apelacji i 60 zł wynagrodzenie pełnomocnika).