Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Agnieszka Dutkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2021 r. w Bydgoszczy

sprawy z powództwa K. K. (1), R. K. (1)

przeciwko S. W. (1)

o ochronę dóbr osobistych

I nakazuje pozwanemu S. W. (1) złożenie oświadczenia o treści:

„Ja, S. W. (1) przepraszam K. K. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych poprzez dokonane z naruszeniem prawa opublikowanie na portalu społecznościowym F. nieprawdziwych informacji i oświadczam, że wszelkie zamieszczone w nim stwierdzenia dotyczące rzekomego prowadzenia przez K. K. (1) jako Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Rady Gminy I. nepotycznej działalności, oraz że K. K. (1) podejmuje działania niezgodnie z przepisami prawa, nie są prawdziwe, w związku z czym wyrażam ubolewanie, że wpisy o takiej treści zostały opublikowane”, przy czym oświadczenie to winno być zamieszczone w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku w sposób nieprzerwany przez 30 kolejnych dni na stronie internetowej https://www.facebook.com/groups/(...)/ oraz jednokrotnie w wydaniu magazynowym Gazety (...) ukazującym się na obszarze powiatu (...), a format tej publikacji powinien być nie mniejszy niż 1/4 kolumny (jeden łam), w czarnej ramce, czarnym drukiem na białym tle, czcionką Times N. R. o wielkości 14 punktów typograficznych;

II nakazuje pozwanemu S. W. (1) złożenie oświadczenia o treści:

„Ja, S. W. (1) przepraszam R. K. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych poprzez dokonane z naruszeniem prawa opublikowanie na portalu społecznościowym F. nieprawdziwych informacji i oświadczam, że wszelkie zamieszczone w nim stwierdzenia dotyczące rzekomego prowadzenia przez R. K. (1) działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami prawa, oraz że R. K. (1) został niezgodnie z prawem zatrudniony w Urzędzie Gminy w I. i Gminnym Zakładzie (...) z siedzibą w K., nie są prawdziwe, w związku z czym wyrażam ubolewanie, że wpisy o takiej treści zostały opublikowane”, przy czym oświadczenie to winno być zamieszczone w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się wyroku w sposób nieprzerwany przez 30 kolejnych dni na stronie internetowej https://www.facebook.com/groups/(...)/ oraz jednokrotnie w wydaniu magazynowym Gazety (...) ukazującym się na obszarze powiatu (...), a format tej publikacji powinien być nie mniejszy niż 1/4 kolumny (jeden łam), w czarnej ramce, czarnym drukiem na białym tle, czcionką Times N. R. o wielkości 14 punktów typograficznych;

III zasądza od pozwanego na rzecz powoda K. K. (1) kwotę 1000 zł (jeden tysiąc złotych);

IV zasądza od pozwanego na rzecz powoda R. K. (1) kwotę 1000 zł (jeden tysiąc złotych);

V oddala powództwo w pozostałym zakresie;

VI zasądza od pozwanego :

a)  na rzecz powoda K. K. (1) kwotę 847 zł (osiemset czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

b)  na rzecz powoda R. K. (1) kwotę 847 zł (osiemset czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

VII nakazuje pozwanemu, aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 845,50 zł (osiemset czterdzieści pięć złotych 50/100) tytułem brakujących kosztów sądowych.

SSO A.

Sygn. akt I C 632/17

UZASADNIENIE

Powodowie – K. K. (1) i R. K. (2), występujący w sprawie jako współuczestnicy formalni, we wspólnym pozwie o ochronę dóbr osobistych i zapłatę z dnia 11 sierpnia 2017 r. skierowanym przeciwko pozwanemu S. W. (1) wnieśli o:

1)  w zakresie żądań powoda K. K. (1):

a) usuniecie skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez nakazanie pozwanemu złożenia oświadczenia o treści: „Ja, S. W. (1) przepraszam K. K. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych poprzez dokonane z naruszeniem prawa opublikowanie na portalu społecznościowym F. nieprawdziwych informacji i oświadczam, że wszelkie zamieszczone w nim stwierdzenia dotyczące rzekomego prowadzenia przez K. K. (1) jako Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Rady Gminy I. nepotycznej działalności, oraz że K. K. (1) podejmuje działania niezgodnie z przepisami prawa, nie są prawdziwe, w związku z czym wyrażam ubolewanie, że wpisy o takiej treści zostały opublikowane”, przy czym oświadczenie to winno być zamieszczone przez 30 kolejnych dni na stronie https://www.facebook.com/ groups/ (...)/ oraz w trzech kolejno po sobie następujących piątkowych wydaniach Gazety (...), w tym co najmniej raz na pierwszej stronie tego czasopisma, a format każdej publikacji powinien być nie mniejszy niż połowa kolumny (dwa łamy), zamieszczone w czarnej ramce, czarnym drukiem na białym tle, napisany czcionką Times N. R. o wielkości 14 punktów typograficznych,

b) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.500 zł tytułem zadośćuczynienia,

c) zasądzenie od pozwanego kwoty 2.500 zł na rzecz Gminy I. – Centrum (...) w Ł. z przeznaczeniem na cele społeczne;

1)  w zakresie żądań powoda R. K. (1):

a) usuniecie skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez nakazanie pozwanemu złożenia oświadczenia o treści: „Ja, S. W. (1) przepraszam R. K. (1) za naruszenie jego dóbr osobistych poprzez dokonane z naruszeniem prawa opublikowanie na portalu społecznościowym F. nieprawdziwych informacji i oświadczam, że wszelkie zamieszczone w nim stwierdzenia dotyczące rzekomego prowadzenia przez R. K. (1) działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami prawa, oraz że R. K. (1) został niezgodnie z prawem zatrudniony w Urzędzie Gminy w I. i Gminnym Zakładzie (...) z siedzibą w K., nie są prawdziwe, w związku z czym wyrażam ubolewanie, że wpisy o takiej treści zostały opublikowane”, przy czym oświadczenie to winno być zamieszczone przez 30 kolejnych dni na stronie https://www.facebook.com/groups/(...)/ oraz w trzech kolejno po sobie następujących piątkowych wydaniach Gazety (...), w tym co najmniej raz na pierwszej stronie tego czasopisma, a format każdej publikacji powinien być nie mniejszy niż połowa kolumny (dwa łamy), zamieszczone w czarnej ramce, czarnym drukiem na białym tle, napisany czcionką Times N. R. o wielkości 14 punktów typograficznych,

b) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 2.500 zł tytułem zadośćuczynienia,

c) zasądzenie od pozwanego kwoty 2.500 zł na rzecz Gminy I. – Centrum (...) w Ł. z przeznaczeniem na cele społeczne.

Ponadto, obaj powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwany w okresie od 1 października 2016 r. do 14 lipca 2017 r. kilkukrotnie naruszył dobra osobiste powodów w postaci ich dobrego imienia, godności i czci związanej z zajmowanymi stanowiskami poprzez zamieszenie na portalu społecznościowym F. wpisów przedstawiających powodów jako osoby, których działalność jest sprzeczna z prawem oraz pozostaje w konflikcie z interesami Gminy I., które z racji zajmowanych stanowisk w Radzie Gminy (K. K. (1)) i Gminnym Zakładzie (...) (R. K. (1)) obowiązani są chronić. Ponadto, zostali przedstawieni jako osoby, których działalność nosi znamiona nepotyzmu, przez co pozwany rozumie przedkładanie prywatnych interesów urzędników ponad interesy społeczne, faworyzowanie członków rodziny przy zatrudnianiu w instytucjach publicznych.

Według twierdzeń pozwu pozwany bezzasadnie zarzucił powodowi K. K. (1), że jako radny Gminy I. i Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rady Gminy I. działał w „cichym układzie” osób, które uzyskiwały w ten sposób profity w postaci umorzenia podatków gminnych bądź obsadzenia stanowisk w urzędach i jednostkach gminnych członkami rodziny. Z kolei, wobec powoda R. K. (1) bezzasadne są zarzuty, że zatrudnienie w jednostkach podległych gminie na stanowisku inspektora uzyskał dzięki pokrewieństwu z powodem K. K. (1) i prywatnej znajomości z córką kierownika Gminnego Zakładu (...) z siedzibą w K..

Zdaniem powodów, opublikowane wpisy pozwanego stanowiły nadużycie prawa do krytyki działalności władz publicznych, albowiem nie były oparte na faktach i motywowane wyłącznie chęcią dokuczenia powodom i ich krewnym, a także „poszukiwaniem sensacji”. Jednocześnie wpisy te godziły w dobre imię powodów i nieposzlakowaną opinię, które dla pracowników samorządowych i osób działających w sferze publicznej stanowią szczególnie istotne dobra osobiste.

Jednocześnie powodowie wskazali, że w pismach z dnia 10 lipca 2017 r. wystąpili wobec S. W. (1) o dobrowolne usunięcie skutków naruszenia, w sposób tożsamy z żądaniami będącymi przedmiotem pozwu, jednak nie zostały one przez pozwanego uwzględnione.

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 października 2017 r. pozwany S. W. (1) wniósł o oddalenie powództw oraz zasądzenie od powodów kosztów procesu według norm przepisanych.

Strona pozwana podniosła zarzut braku legitymacji biernej S. W. (1) w procesie, wskazując, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy działał on w imieniu i na rzecz stowarzyszenia (...), którego jest członkiem zarządu, a ponadto na podstawie udzielonego mu przez stowarzyszenie pełnomocnictwa. Pozwany co do zasady powtórzył przypisywane mu w pozwie twierdzenia dotyczące obydwu powodów. Strona pozwana podkreśliła, że wpisy umieszczane były w interesie lokalnej społeczności Gminy I., a udostępniane informacje były sprawdzone i poparte dowodami. Wskazują one na powiązania powodów z wpływowymi osobami w gminie, w szczególności z J. R. (1) (kierownikiem (...)) i dowodzą nieprawidłowego, zdaniem pozwanego, wykorzystywania zajmowanych przez powodów stanowisk do osiągania nieuzasadnionych korzyści. Ponadto pozwany wskazał, że osoby publiczne jak powodowie powinny się liczyć z opinią publiczną i publicznie wyrażaną krytyką, a treść wpisów (postów i komentarzy na F.'u) mieściła się w granicach dopuszczalnej krytyki. Prawo do wyrażania swoich poglądów oraz rozpowszechniania informacji gwarantują przepisy art. 54 Konstytucji RP.

W toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na stronach internetowych grupy Stowarzyszenie (...) na portalu społecznościowym F. (https:// www.facebook.com/ groups/ (...)/, która miała status grupy publicznej, opublikowane zostały następujące wpisy („posty”):

- z dnia 1 października 2016 r.: „ Pragnę Was poinformować, że w najbliższych tygodniach przedstawię Wam listę powinowactw rodzinnych w Urzędzie Gminy I., jednostkach pomocniczych i innych instytucjach powiatu (...) co będzie stanowiło krok pierwszy przedstawiania nepotyzmu (to znaczy zatrudniania swoich), a co jednoznacznie będzie świadczyło, że ogłaszane konkursy w poszczególnych urzędach na wolne stanowiska urzędnicze prawie w 100% to czysta fikcja. Będzie to komentarz po komentarzu poniżej obecnego postu by móc pokazać Wam później całość w postaci czytelnego zestawienia”. „To znacie już. R. K. (1) – inspektor w (...) K. – syn radnego K. K. (1) i zięć (nieformalnie) kierownika (...) J. R. (1). Zrobił błyskawiczną karierę i z pomocy administracyjnej stał się inspektorem pomijając szczebel podinspektora” (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 18 listopada 2016 r.: „ Oto naoczny przykład powiązań rodzinnych robiący z mienia gminnego oraz struktur gminnych prywatny interes poniżej przytoczonych. Przedstawiciel organu „nadzorującego (...) pan K. K. (1) i jego syn, a jednocześnie pan R. K. (1) pracownik w osobie inspektora w Gminnym Zakładzie (...) podległym panu J. R. (1). Przypomnę też, że pan R. K. (1) żyje w nieformalnym związku z córką pana J. R. (1) (…).” (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 25 listopada 2016 r. obok zdjęcia z obrad sesji Rady Gminy I.: „(...) O. cichy układ osób, które uzyskiwały do tej pory profity tj. umorzenia podatków (A.-G. z K. K. (1)) ok. 94000 zł czy stanowiska rodziny w urzędach.” (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 21 grudnia 2016 r. [wypowiedź w kontekście posiedzenia Rady Gminy I.] : „(...) 3. Umorzenia podatków przedsiębiorcom (jak chociażby A. – G. gdzie sięgają macki pana K. K. (1)) (…) PISZĘ TO ŚWIADOMIE PONIEWAŻ POMIMO GRÓŹB ZE STRONY PANA J. R. (2) PO PIERWSZE RADNEGO GMINY INOWROCŁAW I PANA K. K. (1) RADNEGO GMINY INOWROCŁAW ROBIĄCYCH SOBIE ZE SPOŁECZEŃSTWA IDIOTÓW (...)” (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 4 stycznia 2017 r.: „Dziś odbyło się posiedzenie Komisji Rewizyjnej Rady Gminy I. na czele z panem K. K. (1), który to NEPOTYZM UWAŻA ZA POZYTYWNY ASPEKT DZIAŁAŃ GMINY NIE WIDZĄC W TYM NICZEGO ZŁEGO (...)” (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 9 stycznia 2017 r., w którym zamieszczono grafikę przedstawiającą zdjęcia powodów K. K. (1) i R. K. (1) oraz J. R. (1) z podpisami „ pan R. syn pana K. ” i „ pan R. nieformalny zięć pana J. ” oraz (...) (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 12 stycznia 2017 r.: „(…) Podkreślam, że działalność tych panów [K. K. (1) i J. R. (1) – przyp. sądu] jest niezgodna z wieloma przepisami prawa. Natomiast system tak skonstruowany jest, że mogą być bezkarni. Poza tym lokalny związek towarzyski tych panów w strukturze administracyjno-prawniczej na płaszczyźnie lokalnej powoduje, że każdy ruch może być „zamiatany pod dywan”. Zwróćcie też uwagę jak to funkcjonuje... pan J. R. (1), kierownik Gminnego Zakładu (...) robiąc przewałki jest kontrolowany przez pana K. K. (1) radnego Gminy I., dla których to osób jest jeden wspólny mianownik – interes jakim jest pan R. K. (1) inspektor w Gminnym Zakładzie (...) prowadzący działalność stojącą w wyraźnym konflikcie interesów z (...).(...)”.

- z dnia 29 stycznia 2017 r.: „Dziś pokażę Wam jak zatrudniono pana R. K. (3) w Urzędzie Gminy I., byłego urzędnika tego organu wykonawczego, a przeniesionego pod skrzydełko jego nieformalnego teścia pana J. R. (1), do Gminnego Zakładu (...) w K.. Podkreślam, że znajomość pana R. K. (1) z córką pana J. R. (1) sięga 2012 roku co świadczy, że posada dla nieformalnego zięcia kierownika (...) była szykowana w 2014 roku. Pamiętajmy też, że pan R. K. (1), inspektor w (...) tak dobrze się zadomowił tam, że mógł rok później otworzyć działalność stojącą w konflikcie z działaniem samego Gminnego Zakładu (...) w K.. (...)”. Wpis zawiera również dalsze uwagi pozwanego dotyczące zatrudnienia powoda R. K. (1) w jednostkach Gminy I. oraz informację o treści „S. z profilu F. córki pana J. R. (1) – potwierdzenie zawartej znajomości w 2012 r.”.

- z dnia 30 stycznia 2017 r.: „(...) Dlaczego tak twierdzimy? Otóż dlatego, że układ jaki powstał tak dobrze zaczął funkcjonować, że jeden od drugiego zaczął być zależny. I tak bezkarność pana J. R. (1), kierownika (...) w K. utrwalał pan K. K. (1), radny Gminy I. wyłoniony z okręgu Ł. gdzie dotychczas pompowało się znaczną część środków, a który to jako przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rady Gminy I. zamiast monitorować działania (...) to poprzez działalność (...) i wprowadzenie jego syna R. K. (1) przymykał oko na całość poczynań tej jednostki pomocniczej jaką jest Gminny Zakład (...) w K.. Natomiast co robił pan J. R. (1), kierownik tej jednostki, a jednocześnie nieformalny teść pana R. K. (1), również przedsiębiorcy działającego na szkodę (...)? (...)” (wpis dokonany z profilu (...));

- z dnia 19 listopada 2017 r. (z profilu S. W. (1)): „(...) zapłaciliśmy za kurs pracownika (...) do restauracji (...). Odbyło się to w godzinach pracy urzędu gminy i zakładu komunalnego. Czy aby to nie pan R. K. (1), inspektor (...) i nieformalny zięć pana J. R. (1) dopuścił się tego nadużycia? Nie zastanawia Was jak rozpisywał to pracownik, a zatwierdził pan R.? Mowa jest o fabrykowaniu: 1. ewidencji wyjść pracowników (...), 2. kart drogowych samochodów (...). Czy tylko to się fabrykuje w zakładzie komunalnym?” (wpis dokonany z profilu (...)).

(okoliczności bezsporne, a ponadto wydruki przedstawiające obraz stron internetowych F. na k. 17-31 i k. 141)

W ukazującym się na obszarze powiatów: (...), (...) i (...) piątkowym magazynie Gazety (...) z dnia 14 października 2016 r. na stronie 18 opublikowany został całostronicowy artykuł autorstwa red. A. R. pt. „W.: - Udowodnię te lewizny!”. W artykule, którego zasadniczą część stanowiły wypowiedzi pozwanego S. W. (1), pozwany przedstawił problemy związane z wykonaniem w 2013 r. przyłącza wodociągowego do należącego do niego gruntu, do czego finalnie nie doszło z uwagi, jak stwierdził, na niezgodność dokumentacji geodezyjnej będącej w posiadaniu (...) ze stanem rzeczywistym, wskutek czego zmuszony został do poniesienia dodatkowych, znacznych wydatków. W artykule tym pozwany przedstawił również działalność stowarzyszenia (...), która miała polegać na ujawnianiu nieprawidłowości w funkcjonowaniu organów gminy i gminnych jednostek organizacyjnych. Nieprawidłowe, zdaniem pozwanego, było m.in. postępowanie R. K. (1) polegające na wykorzystywaniu należącego do (...) sprzętu w prywatnej działalności (określonej w artykule jako „dorabianie”) oraz jego powiązaniach rodzinnych z powodem K. K. (1), pełniącym funkcję przewodniczącego komisji rewizyjnej. Artykuł zawierał również wypowiedzi (komentarze) obydwu powodów, kwestionujące przedstawione w treści artykułu zarzuty S. W. (1).

(okoliczności bezsporne, a ponadto kserokopia „ Gazety (...). Magazyn” z dnia 14.10.2016 k. 560 - 563, przesłuchanie stron k. 552 – 554, 635 v. - 638)

Powód K. K. (1) w wyniku powszechnych wyborów do samorządu gminnego przeprowadzonych w listopadzie 2014 r. uzyskał mandat radnego Rady Gminy I., który to mandat zdobył ponownie w wyborach do rady kolejnej kadencji, przeprowadzonych w październiku 2018 r. W ramach swojej działalności w radzie pełnił funkcję przewodniczącego gminnej komisji rewizyjnej. Powód był zatrudniony w spółce (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. na stanowisku kierownika jednego z dwóch zakładów spółki. Był również udziałowcem tej spółki i na koniec 2016 roku posiadał w niej 865 udziałów, które objęte były małżeńską wspólnością majątkową.

(przesłuchanie powoda K. K. k. 552 – 553, 635 v., oświadczenie majątkowe K. K. z dnia 27.04.2017 r. k. 96-97, przesłuchanie świadka T. L. k. 152-152v, przesłuchanie świadka J. K. k. 151-151v, przesłuchanie świadka B. G. k. 237-238v, przesłuchanie świadka K. W. k. 240-240v, przesłuchanie świadka K. G. k. 380-381)

Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Udziałowcami spółki, która powstała w wyniku przekształcenia istniejącej wcześniej spółdzielni, byli pracownicy spółki oraz rolnicy z okolic I.. Prezesem jednoosobowego zarządu spółki, w okresie, którego dotyczy postępowanie, był T. L. (2). Spółka (...) Sp. z o.o. korzystała z uznaniowych ulg udzielanych przez Gminę I. w postaci umorzeń należnego gminie podatku od nieruchomości za lata 2014-2016 rok (w kwotach, odpowiednio, 37.026 zł – za 2014 r., 98.744 zł – za 2015 r., 89.600 zł – za 2016 r.). Spółka wykonywała w latach 2013-2016 na rzecz Gminy I. usługi naprawy i badania technicznego należących do gminy samochodów, usługi wywozu nieczystości płynnych z budynków komunalnych będących w administrowaniu Gminy I. oraz dostawy węgla.

(dokumentacja na k. 102-117, wydruk informacji z Centralnej Informacji KRS dot. A. G. k. 441 – 444, formularz ofertowy i umowa (...) (...), decyzje Wójta Gminy I. (...) z dnia 22.10.2014 i (...) z dnia 10.12.2015, przesłuchanie powoda K. K. k. 552 – 553, 635 v., przesłuchanie świadka T. L. k. 152-152v)

Gospodarka finansowa Gminy I., w tym kwestia udzielania ulg uznaniowych w podatkach lokalnych, była przedmiotem kontroli problemowej Regionalnej Izby Obrachunkowej w B., zakończonej protokołem z dnia 31 sierpnia 2017 r. Wynika z niego, że w 2015 roku w Gminie I. wydano 274 decyzje w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych z tytułu podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego, a w 6 wypadkach wydano decyzje odmowne. Natomiast w 2016 r. decyzji pozytywnych wydano łącznie 231, wobec 8 odmownych. Umorzenia podatku od (...) spółce (...) nie były przedmiotem szczegółowego badania R. (indywidualne decyzje dotyczące spółki nie znalazły się w przyjętym do kontroli wycinku tego typu spraw z lat 2015-2016).

(protokół kontroli problemowej gospodarki finansowej w Gminie I. Nr R./ (...) z dnia 31 sierpnia 2017 r. k. 394)

Powód R. K. (1) od 16 marca 2015 roku jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku inspektora w Gminnym Zakładzie (...) w K., do którego został przeniesiony w wyniku porozumienia zawartego w dniu 9 marca 2015 r. pomiędzy (...) reprezentowanym przez jego kierownika - J. R. (1), a Urzędem Gminy I. – reprezentowanym przez T. K. (Wójta Gminy I.). Przeniesienie nastąpiło z inicjatywy kierownika (...) J. R. (1).

Do uprzedniego zatrudnienia powoda R. K. (1) na stanowisku podinspektora ds. gospodarowania odpadami w UG I. doszło w następstwie ogłoszenia o naborze na wolne stanowisko urzędnicze z dnia 19 marca 2014 r. (w trybie ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych). Konieczność przeprowadzenia naboru wynikała z nowych obowiązków, jakie nałożyło na gminy prawo w zakresie gospodarowania odpadami. Powód przystąpił do tego naboru będąc od 2013 roku pracownikiem Urzędu Gminy I. zatrudnionym na stanowisku pomocy administracyjnej, na które nie było wymogu przeprowadzenia konkursu. Zgłoszenia kandydatów na wolne stanowisko podinspektora ds. gospodarowania odpadami przyjmowane były do dnia 31 marca 2014 r. Zarządzeniem Nr (...) z dnia 3 kwietnia 2014 r. Wójt Gminy I. powołał komisję rekrutacyjną do przeprowadzenia naboru nr (...) na stanowisko podinspektora ds. gospodarki odpadami w Urzędzie Gminy I., w składzie: M. K. (1) (przewodniczący), A. K. (1) (członek komisji) i K. G. (2) (członek komisji). Do konkursu przystąpiło około 20 osób, które w pierwszym etapie rozwiązywały test. Spośród nich komisja do drugiego etapu wyselekcjonowała trzy osoby (w tym powoda R. K. (1)), z którymi przeprowadzono rozmowy kwalifikacyjne. W wyniku tego postępowania w dniu 11 kwietnia 2014 r. na ww. stanowisko wybrany został powód R. K. (1). Decyzję o rozstrzygnięciu naboru podjął Wójt Gminy I. T. K.. W uzasadnieniu wskazano, że „ (…) kandydat spełnia wszystkie wymogi formalne określone w ogłoszeniu, w związku z czym jego kandydatura została zaopiniowana pozytywnie.” W momencie zatrudnienia R. K. (1) jego ojciec – powód K. K. (1) - nie był radnym Gminy I..

W okresie swojego zatrudnienia w UG i (...) powód R. K. (1) studiował na kierunku inżynieria sanitarna (studia 2-stopniowe) i w 2016 roku uzyskał tytuł zawodowy magistra. Pracodawcy nie zgłaszali zastrzeżeń do sposobu wykonywania przez niego obowiązków służbowych.

(dokumenty kadrowe na k. 43-47, przesłuchanie powoda R. K. k. 553 - 554, 635 v. – 636; przesłuchanie świadka M. K. k. 150-150v, przesłuchanie świadka A. K. k. 239-240, przesłuchanie świadka G. Z. k. 240v-241, przesłuchanie świadka K. G. k. 380-381, przesłuchanie świadka G. L. k. 391-391v, przesłuchanie świadka M. G. k. 460v, przesłuchanie świadka R. B. k. 461, przesłuchanie świadka A. T. k. 510)

R. K. (1) od 5 maja 2015 roku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...)-BUD R. K. (1) w P., gm. I. (NIP (...), REGON (...)). Przedmiotem działalności jest wykonywanie usług sprzętem budowlanym (własnym i leasingowanym), w tym koparką. Na prowadzenie działalności gospodarczej przez podległego mu pracownika wyraził zgodę kierownik (...) J. R. (1).

Dla potrzeb usług świadczonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej powód R. K. (1) okresowo zatrudniał na podstawie umów cywilnoprawnych innych pracowników (...). Ich zatrudnienie następowało poza godzinami pracy w (...), a przy wykonywaniu usług w ramach działalności (...) K. (...) nie wykorzystywano mienia (...) (narzędzi, sprzętu).

Fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez R. K. (1) i jej przedmiot jest znany okolicznym (...). Powód promował swoje usług, m.in. poprzez rozwieszanie banerów reklamowych i ogłoszenia na F.’u oraz (...).

( przesłuchanie powoda R. K. k. 553 – 554, 635 v. – 636, przesłuchanie świadka J. R. k. 149-150, przesłuchanie świadka J. K. k. 151-151v, przesłuchanie świadka B. G. k. 237-238v, przesłuchanie świadka A. K. k. 238v-239, przesłuchanie świadka K. W. k. 240-240v, przesłuchanie świadka P. D. k. 305v, przesłuchanie świadka P. R. k. 305v-306, przesłuchanie świadka M. R. k. 306-306v, przesłuchanie świadka L. R. k. 306v-307, przesłuchanie świadka M. K. k. 307-307v, przesłuchanie świadka A. T. k. 307v-308, przesłuchanie świadka G. L. k. 391-391v)

Powód R. K. (1) jeden raz, w 2016 roku, wykonał na rzecz Gminy I. usługę, na którą - zgodnie z wystawioną przez (...) K. (...) R. K. (1) fakturą VAT Nr (...) – składały się: „ roboty ziemne – wykopanie i usunięcie bet. studni”, „roboty ziemne – wykop liniowy pod rurociąg kan.”, „montaż rurociągu kanalizacyjnego”, „zasypanie i zagęszczenie wykopów”, o łącznej wartości brutto 3.500,00 zł.

( przesłuchanie powoda R. K. k. 553 - 554, 635 v. – 636, faktura VAT nr (...) wystawiona przez (...) K. (...) R. K. (1))

Powoda łączy bliska znajomość z K. R., córką J. R. (1), jednakże nie stanowi ona o trwałym związku pomiędzy powodem a panią R.. Nie są oni również, ani nie byli małżeństwem, a co za tym idzie J. R. (1) nie jest teściem powoda.

(przesłuchanie powoda R. K. k. 553 - 554, 635 v. – 636, przesłuchanie świadka J. R. k. 149-150, przesłuchanie świadka O. K. k. 150v-151)

Działalność (...) w K. ma na celu świadczenie usług komunalnych, w tym polegających na zaopatrywaniu mieszkańców gminy w wodę oraz usuwanie niektórych awarii sieci wodociągowej. (...) nie wykonuje usług instalacyjno-budowlanych polegających na wykonywaniu przyłączy wodno-kanalizacyjnych na prywatnych posesjach mieszkańców gminy. W zakresie, w jakim właściciel nieruchomości (osoba prywatna) zamierza korzystać z infrastruktury zarządzanej przez (...) (np. gminnego wodociągu) zobowiązany jest on do zaprojektowania i wybudowania przyłącza wodno-kanalizacyjnego samodzielnie lub z pomocą innych niż (...) podmiotów świadczących takie usługi komercyjnie. Pracownicy (...) uczestniczą natomiast w odbiorach instalacji wodno-kanalizacyjnej (przyłączy); takim pracownikiem jest również powód R. K. (1).

( przesłuchanie świadka A. K. k. 238v-239, przesłuchanie świadka P. D. k. 305v, przesłuchanie świadka P. R. k. 305v-306, przesłuchanie świadka M. R. k. 306-306v, przesłuchanie świadka L. R. k. 306v-307, przesłuchanie świadka M. K. k. 307-307v)

Działalność (...) była przedmiotem kontroli Komisji Rewizyjnej Rady Gminy I. w dniach 23 i 26 lutego 2018 r., której zakresem objęto: rozliczenie kart drogowych pojazdów i maszyn za rok 2017, opłaty z tytułu należności za sprzedaż wody i odbiór ścieków za rok 2017 oraz kontrolę „faktur zakupowych” za 2017 rok. W części kart drogowych stwierdzono nieprawidłowości polegające na braku niektórych podpisów kierowców, brak parafowania poprawek, brak ilości zużycia paliwa. Dla koparko-ładowarki zalecono stosowanie kart pracy przewidujących rejestrowanie pracy maszyny w „motogodzinach” zamiast w „kilometrach”, zgodnie z faktycznie ewidencjonowanym czasem pracy tej maszyny. Zalecono również prowadzenie dokładnych kontroli kart drogowych przez kierownictwo (...). Kontrolę z ramienia komisji rewizyjnej przeprowadzili radni J. K. (2) i G. L. (2). Protokół z tej kontroli został przedstawiony na posiedzeniu całej Komisji Rewizyjnej, której przewodniczącym był powód K. K. (1), w dniu 16 marca 2018 r., a stanowisko kontrolujących zostało poddane głosowaniu w dniu 19 marca tego roku. Wyniki kontroli zostały również przedstawione na sesji Rady Gminy I. w dniu 18 kwietnia 2018 r.

Kontrole w (...) nie ujawniły nieprawidłowości, które wiązałyby się z działalnością gospodarczą powoda R. K. (1) lub nienależytym wykonywaniem przez niego obowiązków pracownika (...). Rozliczanie sprzętu i pracowników (...) należało co do zasady do obowiązków L. R. (2) – inspektora ds. budowy i eksploatacji sieci wodociągowo-kanalizacyjnej w (...), czasami zajmował się tym również powód R. K. (1). Pojazdy (...) były wyposażone w nadajniki (...). Powód R. K. (1) nabywał towar (armaturę wod.-kan.) od tego samego podmiotu – hurtowni (...) w I., występując niekiedy jako przedsiębiorca, a innym razem dokonując zakupów w imieniu (...), nie powadziło to jednak do błędnego fakturowania nabywanych towarów.

(protokoły z kontroli, posiedzenia komisji rewizyjnej i sesji rady gminy k. 342 – 369, przesłuchanie świadka J. K. k. 151-151v, przesłuchanie świadka P. D. k. 305v, przesłuchanie świadka P. R. k. 305v-306, przesłuchanie świadka M. R. k. 306-306v, przesłuchanie świadka L. R. k. 306v-307, przesłuchanie świadka M. K. k. 307-307v, przesłuchanie świadka G. L. k. 391-391v, przesłuchanie świadka I. W. k. 379-380, przesłuchanie świadka R. F. k.498-500)

Postanowieniem z dnia 28 lutego 2017 r. sygn. PR 1 Ds. 418.2016 Prokuratura Rejonowa w Świeciu postanowiła na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk umorzyć śledztwo w sprawie:

–

przekroczenia w latach 2015-2016 uprawnień przez funkcjonariusza publicznego radnego Rady Gminy I. poprzez pełnienie równolegle do mandatu radnego gminy funkcji kierowniczej w spółce (...) Sp. z o.o. w S., która wykonuje odpłatne zadania na rzecz gminy I., co w konsekwencji prowadzi do konfliktu interesów i podejmowania działań korzystnych dla podmiotu prywatnego, a przez to działanie na szkodę interesu publicznego Gminy I., tj. o przestępstwo z art. 231 § 1 kk – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,

–

przekroczenia w latach 2015-2016 uprawnień przez kierownika (...) z siedzibą w K., poprzez m.in. dowolne dysponowanie sprzętem (...) i jego bezpłatne użyczanie R. K. (1) do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, tj. o przestępstwo z art. 231 § 1 kk – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,

–

zaistniałego w latach 2013-2015 w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru przekroczenia uprawnień przez Wójta Gminy I. poprzez nieuprawnione wydawanie decyzji o umorzeniu podatków lokalnych, m.in. zaległości (...) Sp. z o.o. w podatku od nieruchomości za miesiące luty-wrzesień 2015 r. w kwocie 98.744 zł i odsetek w wysokości 3.886 zł - wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, m.in. że przepisy prawa nie zabraniały zatrudnienia R. K. (1) na stanowisku inspektora w (...) oraz prowadzenia przez niego działalności gospodarczej związanej z wykonywaniem robót kanalizacyjno-wodociągowych. Nie stwierdzono podstaw do twierdzeń, że powód nie wywiązywał się ze swoich obowiązków służbowych, bądź wykonywał je nieprawidłowo. Działalność prowadzona była poza godzinami pracy w (...), a wykonywanie przyłączy nie stanowiło działalności konkurencyjnej w stosunku do przedmiotu działalności (...), który zajmuje się głównie eksploatacją urządzeń kanalizacyjnych i sanitarnych oraz ewentualnym usuwaniem awarii, a jako gminny zakład budżetowy nie prowadzi działalności gospodarczej nastawionej na zysk, lecz zaspokaja potrzeby mieszkańców w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Nie potwierdzono również bezpłatnego użyczania sprzętu stanowiącego mienie (...) powodowi R. K. (1), a powód w prowadzonej działalności wykorzystywał własną koparko-ładowarkę. Przepisy prawa nie sprzeciwiały się również łączeniu przez powoda K. K. (1) stanowiska kierownika w spółce (...) Sp. z o.o. w S. z pełnieniem mandatu radnego. Prokuratura nie stwierdziła naruszenia prawa przy udzielaniu przez Gminę I. spółce (...) Sp. z o.o. zamówień publicznych, jak również umarzaniu zaległości podatkowych, których beneficjentem była ta spółka.

Zawiadamiającym w tej sprawie było stowarzyszenie (...).

(postanowienie PR w Ś. sygn. (...) k. 48 – 66, przesłuchanie pozwanego S. W. k. 636 - 638)

Pozwany S. W. (1) jest prezesem stowarzyszenie (...), w którym funkcję wiceprezesa pełni S. Ł. (1), a skarbnikiem jest J. W. (1). Stowarzyszenie powstało w 2016 roku w celu udzielania pomocy (...) i sąsiednich gmin. Zamieszczaniem wpisów na stronie F. grupy Nasze Prawo zajmowało się kilku administratorów, w tym pozwany. Mieli oni swobodę wypowiadania się na forum grupy, a treść poszczególnych wpisów nie była wspólnie uzgadniana. Z uwagi na otwarty charakter grupy, każdy użytkownik F. miał możliwość dostępu oraz skomentowania wpisów. Wpisy osób nie będących członkami stowarzyszenia były w większości wypadków weryfikowane, jednak blokowane były jedynie te uznane przez administratorów za wulgarne. Oprócz działalności w mediach społecznościowych stowarzyszenie (...) rozpowszechniało gazetki przedstawiające jego działalność. Pozwany posiadał pełnomocnictwo do samodzielnego reprezentowania stowarzyszenia.

Pozwany nie weryfikował wszystkich informacji, które zamieszczał na F.. W wypadku wpisów o awansowaniu powoda R. K. (1) z pominięciem stanowiska podinspektora przyznał, iż nie miał na ten temat „pełnej wiedzy”. Nie sprawdzał też jakie wykształcenie i kwalifikacje posiadał powód R. K. (1).

(przesłuchanie świadka J. W. k. 304v-305, przesłuchanie świadka S. Ł. k. 504, przesłuchanie pozwanego S. W. k. 636 - 638)

Powodowie poczuli się dotknięci treścią wpisów zamieszczanych przez pozwanego na portalu społecznościowym F. oraz artykułem „ W.: - Udowodnię te lewizny!” w magazynowym wydaniu Gazety (...). Publikacje te nawiązywały do działalności publicznej i zawodowej powodów, którzy z racji pełnionej funkcji w organach bądź zatrudnienia w jednostkach samorządu powinni byli uchodzić za osoby o nieposzlakowanej opinii. W związku z działaniami pozwanego powodowie musieli tłumaczyć się znajomym z czynionych im przez pozwanego „zarzutów”, odpowiadać na liczne związane ze sprawą pytania. Odczuwali również, że ich działalność publiczna i zawodowa zaczęła być postrzegana negatywnie przez innych członków społeczności lokalnej, co przełożyło się na gorszy wynik K. K. (1) w kolejnych wyborach samorządowych oraz zmniejszenie zainteresowania usługami świadczonymi przez R. K. (1). Pomimo wezwania pismem powodów z dnia 10 lipca 2017 r. S. W. (1) do zaprzestania naruszeń dóbr osobistych, pozwany nie wycofał się ze swoich twierdzeń, nie zaniechał dalszych naruszeń ani nie wykazał woli usunięcia ich skutków.

(przesłuchanie powoda K. K. k. 552 – 553, 635 v., przesłuchanie powoda R. K. k 553 – 554, 635 v. – 636, przesłuchanie świadka O. K. k. 150v-151)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zebrane w sprawie dowody, uwzględniając wydruki stron internetowych grupy (...) z portalu społecznościowego F. oraz kopię artykułu zamieszczonego w Gazecie (...), których autentyczność nie była podważana przez strony, nie budziła również wątpliwości Sądu.

Sąd dokonał oceny i uznał za wiarygodne zeznania świadków: J. R. (1), M. K. (1), O. K. (2), J. K. (2), B. G. (2), A. K. (4), A. K. (1), K. W. (2), G. Z. (2), P. D. (2), P. R. (2), M. R. (2), L. R. (2), M. K. (4), A. T. (3), K. G. (2), G. L. (2), M. G. (2), R. B. (2), A. T. (4), I. W. (2) i R. F. (2), stwierdzające okoliczności związane z zatrudnieniem powoda R. K. (1) w UG I. i (...), zakresem jego obowiązków służbowych i prawidłowością ich wykonywania, a także prowadzenia przez niego działalności gospodarczej pod nazwą (...) K. (...), która nie stanowiła działalności konkurencyjnej wobec (...) w K.. Zeznania te nie budziły wątpliwości Sądu z uwagi na to, że były spójne i prowadziły do jednakowych konkluzji, a ponadto korespondowały z treścią zgromadzonych w sprawie dokumentów, m.in. dokumentacji z naboru na stanowisko podinspektora ds. gospodarowania odpadami i protokołów kontroli działalności (...). Wskazać w tym miejscu należy, że zdaniem Sądu okoliczność, iż w treści (...) o wyborze najkorzystniejszej oferty” z dnia 23 maja 2014 r. [na k. 88] przy nazwisku R. K. (1) zamieszona jest wzmianka o zajmowaniu przez niego stanowiska „pomocy administracyjnej w referacie gospodarki odpadami i ochrony środowiska”, dowodzi jedynie popełnienia oczywistej pomyłki pisarskiej, z której pozwany wyciągnął nieprawidłowe wnioski dotyczące zatrudnienia powoda w UG I.. Wskazuje na to wprost dokumentacja z przeprowadzonego naboru i zeznania świadków – pracowników Urzędu Gminy.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków: J. R. (1), J. K. (2), T. L. (2), B. G. (2), K. W. (2), K. G. (2), G. L. (2), M. G. (2), R. B. (2) na okoliczności związane z prawidłowym sprawowaniem przez powoda K. K. (1) mandatu radnego Gminy I. i jego działalnością w komisji rewizyjnej, z czego wnioskować można o braku konfliktu interesów, których źródeł pozwany upatruje w związkach powoda ze spółką (...) Sp. z o.o. w S. oraz w zatrudnieniu R. K. (1) w (...) w K..

Wnioski jakie wypływają z analizy zeznań świadków i zgromadzonych w sprawie dokumentów pokrywają się w ocenie Sądu z tezami zawartymi w uzasadnieniu postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa przez Prokuraturę Rejonową w Świeciu (sygn. (...)), co dodatkowo przemawia za przyznaniem tym zeznaniom i dokumentom waloru dowodów potwierdzających okoliczności przedmiotowej sprawy.

Zeznania pozwanego S. W. (1) nie mogą stanowić w ocenie Sądu dowodu na istnienie nieprawidłowości w działalności publicznej i zawodowej powodów, które były przedmiotem wypowiedzi pozwanego na F. i w Gazecie (...), gdyż zeznania te pozostają w ewidentnej sprzeczności z treścią zeznań wskazanych wyżej świadków i dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne. W ocenie Sądu pozwany nie sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi dowiedzenia twierdzeń, na które przytoczył w swoich zeznaniach, co w szczególności odnosi się do jego tez o wymierzonych przeciwko interesowi Gminy I. działaniach powodów, przywoływanych przez pozwanego w mediach społecznościowych i cytowanych w artykule prasowym.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Natomiast w myśl art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

W świetle treści art. 24 k.c. legitymację bierną w sprawie o ochronę dóbr osobistych ma każda osoba fizyczna lub prawna, która swym działaniem naruszyła dobra osobiste innej osoby. Roszczenia z tytułu naruszenia dóbr osobistych powodowie skierowali w odniesieniu do S. W. (1) jako osoby fizycznej, a nie w stosunku do stowarzyszenia (...). Doznanej krzywdy nie upatrywali bowiem w działalności stowarzyszenia, ale w zachowaniach pozwanego, które nie mieściły się w zakresie działalności Naszego Prawa.

W ocenie Sądu uzasadniona jest konstatacja, że działanie pozwanego stanowiło uzewnętrznienie jego własnych przekonań i inicjatywy oraz nie stanowiło czynności, za które odpowiedzialność ponosiłoby stowarzyszenie (...), którego prezesem jest pozwany. Zwrócić należy uwagę, że będące przedmiotem sprawy wpisy na portalu F. dokonywane były z własnego profilu S. W. (1). Dla przeciętnie zorientowanego w sprawach lokalnych obserwatora grupy Nasze Prawo (na F.) mogło się wydawać oczywistym, że ich autorem był pozwany, a nie stowarzyszenie. Na taką ocenę Sądu wpłynęły również zeznania świadków J. W. (1) i S. Ł. (1) oraz pozwanego S. W. (1), na okoliczności związane z działalnością stowarzyszenia (...), formy i sposobu podejmowania decyzji w imieniu tego podmiotu oraz zakresu zadań i odpowiedzialności członków jego władz, które Sąd uznał za wiarygodne, gdyż były wzajemnie spójne i nie zostały podważone innymi dowodami. Wynika z nich, że S. W. (1) i pozostali członkowie władz stowarzyszenia mieli dużą autonomię działania wewnątrz stowarzyszenia i swobodę wyrażania swoich indywidualnych opinii. Nie wykazano istnienia procedur, przy zastosowaniu których uzgadniane byłyby decyzje mające wpływ na późniejsze czynności podejmowane przez stowarzyszenie (...), w tym zajmowane przez nie stanowiska i wyrażane opinie. Nie zmienia takiej oceny ustalenie, że sam pozwany dysponował pełnomocnictwem, z którego wynikało uprawnienie do reprezentowania stowarzyszenia, w praktyce w sposób pozostający poza formalną kontrolą innych członków stowarzyszenia. Należy także podkreślić, że pozwany od 2013 roku był skonfliktowany z władzami (...), co wynikało z problemów, na jakie napotkał w związku z budową swojego domu i nieudaną próbą podłączenia nieruchomości do gminnego wodociągu, o co obwiniał (...). Zatem nie sposób uznać, że działania pozwanego i jego szczególne zainteresowanie powodami podyktowane były wyłącznie troską o dobro publiczne i mieściły się w granicach celów przyświecających stowarzyszeniu. Innymi słowy, pozwany nie wykazał w sposób dostateczny, że publikowane na portalu F. i w artykule Gazety (...) twierdzenia w istocie związane były z działalnością stowarzyszenia (...), a nie jego działaniami podejmowanymi w celu realizacji osobistych interesów. W związku z tym podnoszony przez niego zarzut braku legitymacji biernej w procesie należało uznać za chybiony.

Na gruncie procesu o ochronę dóbr osobistych zasady rozkładu ciężaru dowodu kształtują się odmiennie w stosunku do zasad obowiązujących na gruncie typowego procesu cywilnego. Powód musi wykazać fakt zaistnienia zdarzenia, które naruszać może jego dobra osobiste, na pozwanym natomiast ciąży obowiązek wykazania, że zachowanie to nie pozostawało bezprawne. Inaczej mówiąc to pozwany musi udowodnić prawdziwość sformułowanego przez siebie zarzutu i jego obciąża inicjatywa dowodowa w tym zakresie.

Pierwszą kwestią, która wymagała wyjaśnienia w toku tego postępowania było ustalenie, czy powodowie wykazali, iż w spornych wpisach na portalu społecznościowym F. i artykule prasowym w Gazecie (...) doszło do naruszenia ich dóbr osobistych, w postaci czci, godności i dobrego imienia.

Dobra osobiste są czymś szczególnie cennym, należy dążyć do zapewnienia ich ochrony w każdym przypadku, w którym odniesiony w nich uszczerbek znajduje potwierdzenie nie tylko w odczuciu samego zainteresowanego, ale i w zobiektywizowanej ocenie zewnętrznej. Z tej przyczyny ocena, czy doszło do naruszenia czci, musi opierać się na kryteriach obiektywnych. O tym, czy nastąpiło naruszenie dobrego imienia, decyduje reakcja opinii społecznej, a dokładniej tych grup (co do zasady), do których należy osoba żądająca ochrony. Podobnie w razie naruszenia godności znaczenie ma opinia ludzi rozsądnie i uczciwie myślących. Ustalanie dla konkretnego przypadku modelu obiektywnego musi zostać zrelatywizowane do poziomu wykształcenia, kultury i sposobu bycia pokrzywdzonego oraz sprawcy naruszenia. Decydujące znaczenie ma bowiem to, w jaki sposób poszczególne zwroty odbierane są społecznie.

Z punktu widzenia (...), do których zgodnie z intencjami pozwanego kierowane były dotyczące powodów wpisy na F. i wypowiedzi zacytowane w Gazecie (...), informacje dotyczące działalności zawodowej pracownika gminnej jednostki organizacyjnej (R. K. (1)) oraz działalności związanej z wykonywaniem funkcji radnego (K. K. (1)) były istotne.

W stosunku do powoda K. K. (1) negatywny wydźwięk wpisów zamieszczanych przez pozwanego i jego wypowiedzi dla prasy nie budzi wątpliwości. Na taką ocenę, zdaniem Sądu, wpływ ma przede wszystkim wielokrotne formułowanie w spornych publikacjach zarzutów o nepotyzm i kumoterstwo powoda. Według Słownika Języka Polskiego PWN słowo „nepotyzm” oznacza «faworyzowanie krewnych i przyjaciół przy obsadzaniu wysokich stanowisk i rozdawaniu godności przez osoby wpływowe». Podobnie jednoznaczny wydźwięk miały stawiane przez pozwanego zarzuty kumoterstwa, w tym wypadku związane z osobą J. R. (1), z którym powód miał tworzyć „ lokalny związek towarzyski”, co skutkowało tolerowaniem („ zamiataniem pod dywan”) nieprawidłowości występujących w (...) w K.. Zgodnie z W. „kumoterstwo” oznacza wzajemne popieranie się ludzi związanych przynależnością do jakiejś grupy bądź pokrewieństwem, zwykle dla osiągnięcia pozycji społecznej lub korzyści materialnych, nie opierające się na ocenie wartości tych osób, lecz na fakcie znajomości. W powszechnym przekonaniu oba typy zachowań (nepotyzm i kumoterstwo) stanowią przejawy nadużywania władzy przez osoby pełniące funkcje publiczne, zasługujące na potępienie.

Również prawdziwe informacje o umorzeniach podatków spółce (...), w której powód K. K. (1) był pracownikiem i udziałowcem, przedstawiane były przez pozwanego w jednoznacznie negatywnym kontekście, tak, by stanowiły potwierdzenie tezy o istnieniu „ cichego układu osób” uzyskujących nienależne korzyści kosztem wspólnoty gminnej. Działo się tak pomimo faktu, iż decyzje w tych sprawach podejmowane były przez organy podatkowe legalnie w ramach tzw. uznania administracyjnego.

W odniesieniu do powoda R. K. (1) naruszające dobra osobiste, w postaci godności i dobrego imienia, w ocenie Sądu stanowiły powtarzające się w wypowiedziach pozwanego insynuacje o „ błyskawicznej karierze” zrobionej dzięki protekcji K. K. (1) i J. R. (1) oraz prowadzeniu „ pod skrzydełkiem nieformalnego teścia” działalności gospodarczej stojącej w konflikcie z interesem Gminnego Zakładu (...) w K.. Naruszenia dóbr osobistych upatrywać należy również w częstotliwym komentowaniu przez pozwanego na portalu F. osobistej relacji pomiędzy powodem R. K. (1) a K. R. (np. cyt. „ Przypomnę też, że pan R. K. (1) żyje w nieformalnym związku z córką pana J. R. (1)”), co służyć miało potwierdzeniu „ powiązania rodzinnego robiącego z mienia gminnego oraz struktur gminnych prywatny interes”. W ocenie Sądu stanowiło to nieuzasadnioną w tych okolicznościach ingerencję w życie prywatne powoda R. K. (1).

Analiza załączonych do pozwu publikacji nie pozostawia wątpliwości, że takie przedstawienie faktów i okoliczności związanych z działalnością publiczną i zawodową obydwu powodów a także komentowanie faktów z prywatnego życia powoda R. K. (1), podważało ich autorytet i zaufanie, które są niezwykle istotne w działalności samorządowej.

Rozważając czy działania pozwanego były bezprawne wskazać należy, że okoliczność, iż powód K. K. (1) jest osobą publiczną i sprawuje funkcję we władzach samorządowych na podstawie mandatu uzyskanego w wyborach powszechnych (w swoistej „walce” politycznej), zwiększa wprawdzie tolerancję dla ostrych ocen i rozszerza granice dopuszczalnej krytyki, nie otwiera jednak drogi do bezkarnego naruszania dóbr osobistych, zwłaszcza jeżeli następuje ono przez publikowanie nieprawdy bądź nierzetelne wykorzystanie dostępnych publicznie informacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2002 r., II CKN 1095/99).

Ponadto, nie jest wystarczające dla wyłączenia bezprawności nieprawdziwej wypowiedzi naruszającej cudze dobra osobiste przekonanie naruszającego, że korzystając z zagwarantowanej konstytucyjnie wolności wypowiedzi działał w obronie społecznie uzasadnionego interesu. Do oceny wypowiedzi krytycznej pod kątem bezprawności (wyłączenia bezbarwności) konieczne jest zakwalifikowanie jej jako wypowiedzi o faktach lub wypowiedzi ocennej (opinii). Pierwsza poddaje się testowi według kryterium „prawda albo fałsz”. W odniesieniu o wypowiedzi o charakterze ocennym możliwe jest badanie, czy fakty, na podstawie których pozwany sformułował swoją ocenę były zasadniczo prawdziwe lub – inaczej ujmując – czy wyrażone sądy korzystały z wystarczającej podstawy faktycznej (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18.01.2013 r., IV CSK 270/12, OSNC 2013,, nr 7 – 8, poz. 94 i w wyroku z dnia 21.05.2015 r., IV CSK 557/14, Lex 1733681). Nieprawdziwa informacja nie może nigdy realizować ważnego interesu społecznego (por. wyrok Sadu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 października 2015 r., I ACa 586/25).

Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że treść dotyczących powodów wypowiedzi S. W. (1) była nieprawdziwa bądź nieobiektywna. Mając na uwadze powyższe, należało rozważyć, w jakim zakresie winna zostać udzielona powodom ochrona prawna wynikająca z naruszenia ich dóbr osobistych.

Sąd uwzględnił zgłoszone przez powodów żądania dotyczące opublikowania przez pozwanego oświadczenia i przeprosin na stronie internetowej grupy Nasze Prawo na portalu F., a także jednokrotne opublikowanie takiego oświadczenia we właściwym wydaniu Gazety (...). Sąd uwzględnił także żądania powodów zasądzenia na ich rzecz od pozwanego zadośćuczynień w kwotach po 1.000 zł. W pozostałym natomiast zakresie powództwo oddalił.

Sąd uznał, iż ze względu na zakres naruszenia dóbr osobistych powodów i główny cel, jakiemu służyć powinna udzielona powodom ochrona, tj. usunięcie skutków naruszenia, a także sposób dokonania naruszenia i obszar, na jakim do niego doszło, znaczny upływ czasu od przedmiotowych naruszeń, właściwym będzie złożenie przez pozwanego oświadczenia na portalu F. i na łamach Gazety (...) ukazującej się na terenie powiatów: (...), (...) i (...). Za zbyteczne Sąd uznał jednak zobowiązanie pozwanego do trzykrotnego opublikowania oświadczenia w Gazecie (...). W ocenie Sądu pełną ochronę dóbr osobistych powodów gwarantuje już jedna publikacja, biorąc pod uwagę lokalny charakter sporu między stronami, ograniczony do stosunkowo nielicznej wspólnoty samorządowej oraz wzgląd na upływ prawie 5 lat od ukazania się artykułu „W.: - Udowodnię te lewizny!”, będącego przecież jednostkową publikacją prasową.

Przepis art. 448 k.c. stanowi, iż w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Dla zasądzenia świadczeń z art. 448 k.c. nie jest wystarczające ustalenie bezprawności naruszenia dobra osobistego, ale konieczne jest również ustalenie działania zawinionego. Na podstawie art. 415 k.c. odpowiedzialność naruszyciela zależna jest od wykazania jego winy – tak umyślnej, jak i nieumyślnej (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 30.12.2020, sygn. I ACa 491/20, LEX nr 3154715).

Zdaniem Sądu zachowanie pozwanego było zawinione, choćby w stopniu niedbalstwa. Pozwany przyznał, że nie weryfikował wszystkich informacji, które zamieszczał na F. i nie miał o nich „pełnej wiedzy”. Nie sprawdzał jakie wykształcenie i kwalifikacje posiadał powód R. K. (1), kiedy ten ubiegał się o zatrudnienie w UG i (...). Pozwany nie podjął wystarczających starań, aby w sposób bezstronny, obiektywnie zebrać i poddać analizie ogólnodostępne albo możliwe do uzyskania w trybie przepisów ustawy z 2001 r. o dostępie informacji publicznej wiadomości na temat działalności (...) oraz organów Gminy I. (np. z przetargów publicznych, naborów do pracy). Mając na uwadze odmowę wszczęcia śledztwa dokonaną przez Prokuraturę Rejonową w Świeciu na skutek zawiadomienia stowarzyszenia (...) (w lutym 2017 r.) pozwany mógł i powinien był się liczyć z odmienną od swojej oceną działalności publicznej i zawodowej powodów. Pomimo tego, od naruszania dóbr osobistych powodów nie odstąpił i nie uwzględnił ich wezwania do usunięcia negatywnych tego skutków.

Ograniczając częściowo (ponad kwotę 1000 zł) żądania powodów zapłaty zadośćuczynienia i zasądzenia sumy pieniężnej na wskazany przez nich cel społeczny Sąd uznał, że roszczenia te są uzasadnione co do zasady, doszedł jednak do wniosku, że żądane przez powodów kwoty są wygórowane. Należy pamiętać, że głównym celem przyznania ochrony w formie majątkowej jest w pierwszej kolejności zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej. Musi ona jednak równocześnie przedstawiać realną, ekonomicznie odczuwalną wartość (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 21.01.2021, sygn. I ACa 848/19, LEX nr 3148903). Wysokość zadośćuczynienia winna zależeć przede wszystkim od wielkości doznanej krzywdy, uwzględniać winna również stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego wynikających z dokonanego naruszenia dobra osobistego. W niniejszej sprawie, biorąc pod uwagę okoliczności, w których doszło do naruszenia dóbr osobistych, jego intensywność, natężenie winy sprawcy oraz publiczny charakter działalności powodów, a nadto uwzględniając by zasądzona kwota nie powodowała jednocześnie nadmiernego obciążenia dla pozwanego uniemożliwiającego jego spełnienie, Sąd uznał, że odpowiednią sumą jest kwota po 1.000 zł (punkt III i IV wyroku).

W zakresie roszczenia o ochronę dóbr osobistych, o kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając te koszty w całości na rzecz każdego z powodów, tj. w wysokości po 1.337 zł. Powodowie żądali ochrony swych dóbr osobistych poprzez nakazanie pozwanemu usunięcia skutków naruszeń. W tym zakresie roszczenie powodów zostało w pełni uwzględnione, mimo częściowo odmiennego określenia przez Sąd sposobu usunięcia tych skutków. Na koszty poniesione przez powodów złożyły się opłaty od pozwu (2 x 600 zł), opłaty skarbowe od pełnomocnictw oraz wynagrodzenie pełnomocnika ustalone w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (2 x 720 zł)

O kosztach procesu związanych z roszczeniem o zapłatę Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c., a w konsekwencji zasądził na rzecz powodów i pozwanego koszty w zakresie, w jakim każda ze stron wygrała z przeciwnikiem (powodowie utrzymali się przy swoich żądaniach w 20% albowiem z żądanej przez nich łącznie kwoty 10.000 zł zasądzono 2000 zł, pozwany wygrał zatem w tej części w 80%). Powodowie ponieśli koszty zastępstwa procesowego określone na podstawie § 2 pkt 3 ww. rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie (2 x 900 zł) oraz opłaty od pozwu – wyliczone proporcjonalnie do wartości przedmiotu sporu tj. 2 x 250 zł. Jednocześnie pozwany poniósł koszty postępowania, na które składało się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym (§ 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) w kwocie 2 x 900 zł. Po wzajemnym rozliczeniu daje do wskazaną w pkt VI wyroku kwotę po 847 zł należną każdemu z powodów od pozwanego.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nieuiszczonymi kosztami sądowymi w kwocie 845,50 zł, związanymi z należnościami przesłuchanych w sprawie świadków, obciążono pozwanego zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, uznając, iż pozwany w zakresie roszczeń niemajątkowych powodów (będących roszczeniami wiodącymi i istotowymi dla tego procesu) przegrał sprawę w całości.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

SSO Agnieszka Dutkiewicz

Z:

1.  odnot.

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem dor. pełn. pozwanego;

3.  kal. 14 dni