Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Katarzyna Przybylska
Sędziowie:	SA Zbigniew Koźma SO del. Jakub Rusiński (spr.)
Protokolant:	stażysta Aleksandra Ćwiek

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa J. D.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w S.

z dnia 11 października 2013 r. sygn. akt I C 196/13

I.  oddala apelację;

II.  nie obciąża powódki kosztami postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt V ACa 1/14

UZASADNIENIE

Powodowie E. D., J. D. i M. D. w pozwie wniesionym przeciwko (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. domagali się pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego wydanego przez Sąd Rejonowy w L. w dniu 7 listopada 2012r. sprawie (...) w oparciu o który jak twierdzili prowadzona jest przeciwko nim na wniosek pozwanego jako wierzyciela egzekucja przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w L. w sprawach o sygn. (...) zarzucając, że objęte spornym tytułem roszczenie przedawniło się.

Pozwany (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. (poprzednio (...) S.A. w W.) wniósł o oddalenie powództwa wskazując w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew, iż powództwo przeciwegzekucyjne jest całkowicie bezzasadne, a nadto E. D. i M. D. nie posiadają legitymacji procesowej do zgłaszania tego rodzaju roszczeń bowiem bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 18 października 2012r. postanowieniem Sądu Rejonowego w L. w sprawie I Co (...) została nadana klauzula wykonalności tylko przeciwko J. D. i to wobec niej w oparciu o powyższy tytuł wykonawczy Komornik sądowy prowadzi egzekucję sprawie KM (...).

Wyrokiem z dnia 11 października 2013 r. Sąd Okręgowy w S. oddalił powództwo i zasądził solidarnie od powodów na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł tytułem kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie oparł na ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych zawartych w uzasadnieniu wyroku. Wynika z nich, że w dniu 30 czerwca 2008 r. w L. pozwany, działający ówcześnie pod firmą (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce, zawarł z powodem, M. U. Kredytu (...) nr (...) zmienioną następnie Aneksem z dnia 27 sierpnia 2009 r. oraz Porozumienie o restrukturyzacji kredytu udzielonego na podstawie umowy.

W dniu 27 sierpnia 2009r. pozwany zawarł z J. U. Poręczenia na zabezpieczenie spłaty kredytu udzielonego M. D.. Jednocześnie powódka złożyła w trybie art. 97 ust 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo Bankowe oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 160.000,00 zł i upoważniła pozwanego do wystąpienia do Sądu o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w terminie 3 lat od daty rozwiązania Umowy Kredytu. Integralną częścią umowy poręczenia stanowiła zgoda małżonka powódki – E. D., na zaciągnięcie przez powódkę zobowiązania z tytułu Umowy Poręczenia.

W związku z brakiem spłaty należności, pozwany wypowiedział powodowi M. D. umowę z dnia 30 czerwca 2008r. Rozwiązanie umowy nastąpiło na skutek upływu terminu wypowiedzenia z dniem 7 czerwca 2012 r.

W dniu 18 września 2012r. pozwany, zgodnie z § 3 Umowy Poręczenia wezwał powódkę do spełnienia świadczenia dłużnika głównego, tj. powoda – M. D.. Pomimo powyższego nie spełniła ona świadczenia.

W związku z powyższym oraz ze złożonym przez powódkę, J. D. oświadczeniem o poddaniu się egzekucji pozwany na podstawie art. 96 ustawy Prawo Bankowe, w oparciu o księgi bankowe, wystawił w dniu 18 października 2012 r. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) w celu przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

W dniu 31 października 2012 r. pozwany, działający ówcześnie pod firmą (...) S.A. złożył do Sądu Rejonowego w L. wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) klauzuli wykonalności przeciwko J. D..

Postanowieniem z dnia 7 listopada 2012 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I Co (...)) Sąd Rejonowy w L. nadał klauzulę wykonalności Bankowemu tytułowi egzekucyjny nr (...) zgodnie z wnioskiem.

Na skutek połączenia spółek kapitałowych, przeprowadzonego w trybie art. 492 § 1 pkt. 1 ksh, (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. z dniem 31 grudnia, 2012r. na mocy art. 494 § 1 ksh, wstąpiła w ogół praw i obowiązków (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.. W związku z powyższym na wniosek pozwanego z dnia 13 lutego 2013r. Sąd Rejonowy w L. postanowieniem z dnia 27 lutego 2013r. nadał klauzulę wykonalności Bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) opatrzonemu przez Sąd Rejonowy w L. klauzulą wykonalności z dnia 7 listopada 2012r. w sprawie ICo (...), na rzecz pozwanego z uwzględnieniem przejścia uprawnień.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w L. R. T. prowadzi postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. akt KM (...) z wniosku wierzyciela (pozwanego w niniejszej sprawie) z dnia 7 maja 2013 roku przeciwko M. D. i J. D.. Podstawą prowadzenia egzekucji w sprawie KM (...) przeciwko dłużniczce J. D. jest tytuł wykonawczy w postaci Bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w L. z dnia 7 listopada 2012r. w sprawie I Co (...).

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy zaznaczył, że powodowie domagając się pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego wydanego w sprawie I Co (...) powoływali się na okoliczność, że zaistniało zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło i nie może być egzekwowane.

Dokonując szerszego wywodu na temat charakteru powództwa przeciwegzekucyjnego i bankowego tytułu egzekucyjnego Sąd pierwszej instancji uznał, że co do zasady dopuszczalne było oparcie powództwa w niniejszej sprawie na art. 840 k.p.c. przy przyjęciu, iż roszczenie pozwanego banku uległo przedawnieniu. W jego ocenie powodowie nie mają jednak racji.

Zgodnie z art.118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Przykładem roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej są roszczenia banku o zwrot kredytu i dlatego przedawniają się w terminie trzech lat liczonym od dnia wymagalności roszczenia z tego tytułu. Powołując się na poglądy piśmiennictwa i orzecznictwa Sąd Okręgowy stwierdził, że wymagalność to stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Stanowi to początek biegu przedawnienia.!KOMENTARZ DODANY!

Zdaniem Sąd pierwszej instancji, ustalony w sprawie stan faktyczny głównie w oparciu o dokumenty przedstawione przez pozwanego dowodzi, iż roszczenie stwierdzone tytułem egzekucyjnym w postaci Bankowego Tytułu Egzekucyjnego nr (...) z dnia 18 października 2012r. nie uległo przedawnieniu.

Pozwany, działający ówcześnie pod firmą (...) S.A., stosownie do uregulowania wynikającego w tym zakresie z Umowy Poręczenia (§ 4), wystąpił do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjny nr (...) przeciwko powódce J. D. w terminie 3 lat od daty rozwiązania Umowy Kredytowej zawartej z M. D., tj. dnia 31.10.2012 r., natomiast rozwiązanie Umowy nastąpiło na skutek upływu terminu wypowiedzenia z dniem 7 czerwca 2012 r. i to wówczas roszczenie banku stało się wymagalne.

Z tych względów powództwo J. D. podlegało oddaleniu.

Natomiast co do powództwa pozostałych powodów Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, iż nie posiadają oni legitymacji do wytoczenia niniejszego powództwa, albowiem w rozumieniu art.840 k.p.c., nie są oni dłużnikami określonymi w tytule wykonawczy wydanym przez Sąd Rejonowy w L. w sprawie I Co (...), w oparciu o który prowadzone jest postepowanie egzekucyjne.

Również zatem i ich powództwo, aczkolwiek z innych względów podlegało oddaleniu.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd pierwszej instancji wskazał na art.98 k.p.c.

Powódka J. D. w imieniu własnym wniosła apelację domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku i zwolnienia jej od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu apelacji skarżąca zwróciła uwagę na to, że pomimo tego, że tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w L. nadał klauzulę wykonalności dotyczy tylko jej, egzekucja prowadzona jest także wobec pozostałych powodów dlatego Sąd powinien umorzyć postępowanie wobec tych osób. Ponadto według powódki z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 listopada 2010 r. w sprawie sygn. (...) wynika, że sąd nie wydając najpierw postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, od której można się odwołać, postąpił niezgodnie z prawem. Powódka nie zgadza się także z tym, że roszczenie pozwanego nie jest przedawnione. Pozwany bank zaniedbał kontroli natomiast żadna ze stron nie przewidywała kryzysu ekonomicznego. Bank nie jest w stanie przedstawić spłat kredytu i najwygodniej było mu wystąpić o zwrot całości.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania za drugą instancję.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezpodstawna. Podniesione w niej zarzuty i wnioski nie mają usprawiedliwienia w zebranym materiale dowodowym, ocenionym zgodnie z wymogami wskazanymi w art.233 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia, przyjmując je za podstawę także własnego rozstrzygnięcia i odwołuje się do nich bez potrzeby ich powtarzania; zwłaszcza, że skarżąca nie podważa ustaleń Sądu pierwszej instancji, a jedynie prezentuje własne stanowisko i odwołuje się do okoliczności, które nie mają znaczenia w sprawie.

1. Okoliczność, że komornik sądowy wszczął egzekucję przeciwko M. i E. D. na podstawie innych tytułów wykonawczych niż wskazany w pozwie, nie wpływa na skuteczność żądania pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w L. w dniu 7 listopada 2012 r. w sprawie sygn. akt I Co (...). Zwalczany tytuł wykonawczy dotyczy tylko skarżącej zaś inne tytuły mogą być przedmiotem osobnego powództwa przeciwegzekucyjnego z inicjatywy dłużnika egzekwowanego.

Z załączonych akt egzekucyjnych wynika, że sądy nadały odrębne postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowym tytułem egzekucyjnym przeciwko M. D. (SR w S. sygn. VI(...) i E. D. (SR w L. sygn. (...) i sygn. I Co(...).

Zatem z uwagi na przedmiot tego procesu, realizacja innego tytułu wykonawczego wobec małżonka powódki nie podważa prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.

Należy zaznaczyć, że pozostali powodowie nie zaskarżyli wyroku, nie kwestionując braku legitymacji procesowej w niniejszej sprawie.

Brak legitymacji procesowej po stronie powoda jest kwestią merytoryczną i skutkuje oddaleniem powództwa.

2. Nie uzasadnia apelacji odwołanie się przez skarżącą do wyroku Trybunał Konstytucyjnego z dnia 22 listopada 2010 r., sygn. P (...).

Klauzula nadana bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przez Sąd Rejonowy w L. w sprawie sygn. I Co (...) i w sprawie sygn. I Co (...) (w związku z przejęciem uprawień wierzyciela k.82v.) ma formę orzeczenia (postanowienia) i analizowany przez Trybunał Konstytucyjny § 182 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r.– Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249, z 2009 r. Nr 224, poz. 1806 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 232), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2009 r., w ogóle w sprawie nie miał zastosowania.

Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienione jest także w zawiadomieniu powódki przez komornika sądowego o wszczęciu wobec niej egzekucji (zawiadomienie z 14.5.2013 r. k.11).

3. Powódka nieskutecznie podważa zasadność zaskarżonego rozstrzygnięcia w kontekście nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia.

Zgodnie z art.843 § 2 k.p.c. w pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.

Jedynym zarzutem podniesionym w pozwie było przedawnienie roszczenia stwierdzonego wskazanym tytułem wykonawczym. Według art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Ustalenia dokonane na podstawie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego, uprawiały Sąd pierwszej instancji do uznania, że nie doszło do przedawnienia roszczeń banku, a zatem powództwo przeciwegzekucyjne jest nieuzasadnione.

Roszczenia banku o spłatę kredytu przedawniają się z upływem trzech lat. Jeżeli bowiem przepis szczególny nie stanowi inaczej, to termin przedawnienia roszczeń związanych z działalnością gospodarcza – a takich dotyczy roszczenie banku z tytułu kredytu – wynosi 3 lata (art.118 k.c.).

Bieg terminu przedawnienia liczy się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Datą początkową dla określenia przedawnienia poszczególnych rat są terminy ich spłaty określone w umowie kredytowej. Jeżeli jednak doszło do wypowiedzenia kredytu – jak w niniejszej sprawie – to raty dotychczas niewymagalne stały się wymagalne wraz z terminem wypowiedzenia. Od tego dnia trzeba do nich liczyć trzyletni termin przedawnienia.

Termin wypowiedzenia umowy przypada na dzień 7 czerwca 2012 r., zatem roszczenie banku przedawnia się z upływem trzech lat od tej daty.

Powódka nie wskazała, jaka część poręczonego przez nią kredytu została spłacona oraz jakie raty w jakich datach były wymagalne (art. 6 k.c.).

W kontekście przedawnienia należy zaznaczyć, że w porozumieniu restrukturyzacyjnym z dnia 13 maja 2010 r. dłużnik poręczanego przez powódkę zobowiązania kredytowego uznał wierzytelność wobec banku na dzień 30 kwietnia 2010 r. w kwocie 76.609,07 zł (k.60-61), zaś powódka w dniu 19 maja 2010 r. wyraziła zgodę na warunki tego porozumienia (k.62), co na podstawie art.123 § 1 pkt 2 k.c. prowadzi do przerwy biegu przedawnienia.

Ponadto zgodnie z orzecznictwem, złożenie przez bank do sądu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia. Taki fakt nastąpił w dniu 31 października 2012 r. ( vide: akta sprawy SR w L. sygn. I Co (...)), co wydłuża jeszcze okres przedawnienia roszczeń stwierdzonych takim tytułem egzekucyjnym.

W rezultacie same twierdzenia skarżącej o przedawnieniu roszczeń wynikających ze zwalczanego powództwem tytułu egzekucyjnego, nie uzasadniają jej żądania i nie czynią apelacji usprawiedliwionej.

4. Niezrozumiały i w żaden sposób nieuzasadniony jest zarzut naruszenia przez pozwanego art.69 i 70 Prawa bankowego. Po pierwsze, jako zarzut kierowany wobec pozwanego nie został on w żaden sposób udowodniony; po drugie z uwagi na przedmiot niniejszego postępowania, a zwłaszcza treść art. art.843 § 2 k.p.c., takie naruszenie nie mogło wpłynąć na uwzględnienie apelacji.

5. Wprawdzie powódka tego jasno nie prezentuje w apelacji, to jednak za chybione należy uznać zarzut apelacji dotyczący zasądzenia na rzecz pozwanego kosztów postępowania (odwołanie się do sytuacji materialnej i stanu zdrowia powódki). Zwolnienie od kosztów sądowych powódki nie oznacza braku obowiązku zwrotu uzasadnionych kosztów przeciwnika procesowego, który był aktywny w sprawie. Z tych względów Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował art.98 k.p.c. i zasądził – co należy podkreślić – od wszystkich powodów, koszty zastępstwa procesowego pozwanego za pierwszą instancję według norm przepisanych.

Z przytoczonych wyżej względów apelacja powódki jako bezzasadna podlegała oddaleniu (art.385 k.p.c.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art.102 k.p.c. Za zastosowaniem zasady słuszności wobec skarżącej przemawiało to, że powódka z uwagi na niskie dochody została zwolniona od kosztów sądowych i poniesienie przez nią dalszych kosztów procesu, naraziłoby ją na uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Poza tym, subiektywne przekonanie powódki o bezzasadności egzekucji z jej majątku, próba ochrony swych praw w toku instancji przez osobę nie działającą przez zawodowego pełnomocnika i wreszcie pozycja pozwanego, który nie poniesienie znaczącej straty w wyniku takiego rozstrzygnięcia o kosztach, dało podstawę do uznania, że zachodzi wypadek ,,szczególnie uzasadniony’’, o jakim mówi art.102 k.p.c.