Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 23 października 2014r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Gerszewska (spr.)

Sędziowie: SA Michał Bober

SO del. Alicja Podlewska

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014r. w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania spółki na członka zarządu

wskutek zażalenia A. S. na postanowienie Sądu Okręgowego VII

Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. z dnia 3 kwietnia

2014 r. w sprawie VII U 310/14

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i umorzyć postępowanie.

Sygn. akt III AUz 249/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 listopada 2008 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. orzekł o odpowiedzialności A. S. – członka zarządu (...) S.A. z siedzibą w E. za zaległości składkowe tejże spółki z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W odwołaniu z dnia 17 grudnia 2013 r. od powyższej decyzji A. S. domagał się jej zmiany i ustalenia, że nie ponosi odpowiedzialności za zadłużenie powstałe w wyniku nieopłacenia składek przez (...) S.A. z siedzibą w E. na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie.

Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odrzucił odwołanie A. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 12 września 2008 r. Analizując stanowiska i wnioski stron Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z treścią art. 42 § 1 k.p.a. pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Stosownie do treści art. 43 k.p.a., w przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

Sąd przytoczył następnie treść art. art. 44 § 1 k.p.a. podnosząc, że z adnotacji zamieszczonych na kopercie i potwierdzeniu odbioru pisma decyzja z dnia 12 listopada 2008 r. została po raz pierwszy doręczona na adres skarżącego dnia 20 listopada 2008 r., jednak adresata nie zastano i pozostawiono zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki (awizo). Kolejna próba doręczenia miała miejsce 27 listopada 2008 r., ale doręczyciel ponownie nie zastał skarżącego i pozostawił powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki. Druk potwierdzenia odbioru został prawidłowo wypełniony i podpisany przez doręczyciela Poczty Polskiej zyskując tym samym przymiot dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a.

Mając na względzie rozważania prawne, jak również dokonane ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że z upływem 14-dniowego okresu przechowywania pisma w placówce pocztowej, tj. w dniu 5 grudnia 2008 r. doszło do prawidłowego zastępczego doręczenia decyzji skarżącemu.

Ze względów wskazanych powyżej, przy uwzględnieniu treści powołanych przepisów oraz art. 477 ⁹ § 1 k.p.c., Sąd - uznając odwołanie ubezpieczonego za wniesione z (nadmiernym) opóźnieniem - odrzucił je.

Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego wywiódł wnioskodawca zaskarżając je w całości i zarzucając mu:

1.  Rażące naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak rozważenia zarzutów skarżącego
dotyczących nieprawidłowości w zakresie doręczenia zastępczego, a w szczególności
nieprawidłowego wypełnienia druku potwierdzenia odbioru;

2.  Naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego ZUS o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania listonosza;

3.  Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez brak uwzględnienia okoliczności wskazujących na prawdziwość relacji skarżącego, iż przesyłka z decyzją nie została prawidłowo awizowana:
a) decyzja ZUS została wydana z rażącym naruszeniem prawa - dopełnił wszystkich ciążących na nim jako na członku zarządu obowiązków, co wyklucza jego odpowiedzialność na podstawie art. 116 § 1 pkt l Ordynacji podatkowej.

b)  pełniąc funkcje członka zarządu pracuje i pracował w nienormowanych godzinach pracy w znacznej odległości od miejsca zamieszkania (ponad 20 kilometrów),

c)  specyfika jego pracy powoduje i powodowała konieczność częstych wyjazdów służbowych na teren kraju i poza jego granice,

d)  był i jest osobą samotną,

e) zgłaszał w Sądzie, iż wielokrotnie występowały problemy z doręczeniami w jego bloku z uwagi na specyficzną numerację mieszkań (bez klatkową) oraz umiejscowienie skrzynki za domofonem.

4.  Naruszenie art. 44 k.p.a. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, iż nastąpiło prawidłowe doręczenie zastępcze zaskarżonej decyzji

5.  Naruszenie art. 76 §1 k.p.a. poprzez błędne uznanie, iż druk potwierdzenia odbioru zaskarżonej decyzji został prawidłowo wypełniony przez pocztę i stanowi dokument urzędowy.

Z uwagi na powyższe uchybienia skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz zasądzenie od organu na rzecz skarżącego zwrotu kosztów sądowych i adwokackich za postępowanie zażaleniowe.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie podlegało merytorycznemu rozpoznaniu.

W analizowanej sprawie organ rentowy, w trakcie trwającego postępowania odwoławczego przed sądem ubezpieczeń społecznych, decyzją z dnia 30 lipca 2014 r., wydaną na mocy art. 154 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uchylił decyzję z dnia 12 listopada 2008 r., stanowiącą przedmiot tego postępowania.

Jak podnosił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 8 maja 2012 r. (II UK 240/11, OSNP 2013/7-8/98, LEX nr 1297824), od momentu wniesienia odwołania do sądu rozpoznawana sprawa staje się sprawą cywilną, podlegającą rozstrzygnięciu wedle reguł właściwych dla tej kategorii spraw, z odpowiednimi modyfikacjami wynikającymi z przepisów regulujących odrębne postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Rozpoczyna się ono wniesieniem odwołania, które pełni rolę pozwu (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 105/98, OSNAPiUS 1999 nr 16, poz. 529 oraz postanowienie z dnia 29 maja 2006 r., I UK 314/05, OSNP 2007 nr 11-12, poz. 173). Odpowiednio zatem uznanie powództwa polega w tym postępowaniu na wydaniu przez organ rentowy (przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd) decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony, co powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części (art. 477 ¹³ k.p.c.), nie prowadzi natomiast do wydania wyroku. Owo szczególne uregulowanie dotyczące skutków tego specyficznego uznania powództwa jest wynikiem właśnie odrębności postępowania z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których jedynie etap odwoławczy przenosi się na drogę postępowania przez sądem powszechnym, a po jego zakończeniu, sprawa wraca do postępowania administracyjnego. Skoro organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji (art. 104 § 1 k.p.a.), konieczna jest decyzja wykonująca wyrok sądu. Stąd też wydana wcześniej, przed zakończeniem postępowania odwoławczego, decyzja uwzględniająca żądanie odwołania (ustalająca brak zobowiązania) powoduje zbędność dalszego postępowania odwoławczego, czego wyrazem jest unormowanie wynikające z art. 477 ¹³ k.p.c. Skoro Kodeks postępowania cywilnego dopuszcza wydanie decyzji w uwzględnieniu żądania odwołania,

co odpowiada uznaniu powództwa, to art. 477 ¹³ k.p.c. stanowi samodzielną podstawę uchylenia bądź zmiany decyzji.

Co do zasady, decyzja uwzględniająca w całości lub w części żądanie stron w rozumieniu art. 477 ¹³ k.p.c. to nie tylko decyzja zmieniająca, lecz każda forma decyzji, byleby z niej w sposób jednoznaczny wynikało, że rozstrzyga o materialnoprawnym stosunku, będącym przedmiotem wcześniejszej decyzji i to zgodnie z żądaniem odwołania (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2000 r., II UKN 191/00, OSNAPiUS 2002 nr 4, poz. 96 oraz z dnia 16 lipca 1998 r., II UKN 138/98, OSNAPiUS 1999 nr 13, poz. 440). Jeśli więc odwołujący się żąda stwierdzenia, że zobowiązanie objęte decyzją nie istnieje, to jej uchylenie z uzasadnieniem, że stwierdzone zobowiązanie nie istnieje, stanowi uznanie powództwa w sposób przewidziany w art. 477 ¹³ k.p.c.

Zaskarżona w niniejszym postępowaniu decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 listopada 2008 r. stwierdzała solidarną odpowiedzialność A. S. – członka zarządu (...) S.A. z siedzibą w E. za zaległości składkowe tejże spółki z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2002 r. do marca 2003 r., od maja 2003 r. do stycznia 2004 r. oraz marzec i luty 2004 r.

Decyzją z dnia 30 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E., na mocy art. 154 k.p.a. oraz art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.) w związku z ponowną analizą akt uchylił decyzję z dnia 12 listopada 2008 r., orzekającą o odpowiedzialności A. S. za zobowiązania z tytułu składek spółki akcyjnej (...), czym w sposób pozytywny dla wnioskodawcy zakończył spór. Decyzja ta nie została zaskarżona.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że zakres kognicji sądu i przedmiot rozpoznania sądowego wyznacza treść decyzji organu rentowego. Decyzja zapada po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, a w późniejszym postępowaniu, wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. W sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego, przedmiot sporu nie może więc wykraczać poza treść tej decyzji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2009 r., III UK 44/09, postanowienie z dnia 13 października 2009 r., II UK 234/08 niepublikowane). Jeżeli w toku postępowania decyzja organu rentowego, będąca

przedmiotem kontroli odwoławczej zostanie uchylona, brak podstaw prawnych do jej merytorycznej oceny.

W sytuacji zatem, gdy w toku postępowania zainicjowanego wniesieniem przez stronę odwołania, organ rentowy uchyli zaskarżoną decyzję, zachodzi podstawa do umorzenia postępowania sądowego w oparciu o art. 477 ¹³ k.p.c., wobec braku przedmiotu odwołania - brak decyzji organu rentowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. (II UK 314/11, LEX nr 1215150).

Mając na uwadze powyższe, przy uwzględnieniu treści przywołanego wyżej przepisu art. 477 ¹³ k.p.c., art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 386 § 3 k.p.c. i art. 355 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.