Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Małgorzata Gerszewska (spr.)
Sędziowie:	SSA Bożena Grubba SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń
Protokolant:	sekr.sądowy Sylwia Gruba

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2017 r. w Gdańsku

sprawy K. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ustalenie kapitału początkowego

na skutek apelacji K. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 lipca 2016 r., sygn. akt IV U 1515/15

oddala apelację.

SSA Bożena Grubba SSA Małgorzata Gerszewska SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń

Sygn. akt III AUa 1700/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 lipca 2015 r. organ rentowy ponownie ustalił K. C. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. w kwocie 106.332,93 zł.

Ubezpieczony wniósł odwołanie od powyższej decyzji wskazując, że ZUS winien mu także zaliczyć jako okres składkowy okres od 1 września 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r., kiedy był zatrudniony jako młodociany – uczeń szkoły zawodowej.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie, wskazując następujące motywy rozstrzygnięcia:

K. C. urodzony (...), w okresie od 1 września 1969 r. do 6 grudnia 1969 r. był uczniem Z. (...) w G.. Uczniowie tej szkoły nie posiadali statusu pracowników młodocianych. Praktyczna nauka zawodu odbywała się na podstawie umowy zbiorowej zawartej pomiędzy szkołą, a Z. (...), a nie na podstawie umów indywidualnych z uczniami. Ubezpieczony miał praktyki 2 dni w tygodniu i odbywał je na budowach, w grupach 4-6 osobowych pod nadzorem opiekuna, który wyznaczał im pracę do wykonania. Praktyki trwały po 6 godzin dziennie. Sprawdzana była lista obecności. Wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 180 zł miesięcznie.

Na początku grudnia 1969 r. zdiagnozowano u ubezpieczonego gruźlicę i w związku z tym został on skierowany do sanatorium, gdzie przebywał do 18 lipca 1970 r.

W trakcie pobytu w sanatorium, w okresie od 10 grudnia 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r., ubezpieczony był uczniem (...) Szkoły Zawodowej w D., gdzie uczył się zawodu elektryka i uczestniczył w warsztatach.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd wskazał, iż dał wiarę dowodom z dokumentów, gdyż były jasne, pełne, rzetelne i nie budziły wątpliwości. W szczególności z pism Kuratorium Oświaty w G. wynikało w sposób jednoznaczny, że ubezpieczony był w okresie od 1 września 1969 r. do 6 grudnia 1969 r. uczniem Z. (...) w G. i w okresie od 10 grudnia 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r. uczniem (...) Szkoły Zawodowej w D.. Wynikało z nich także, że uczniowie Z. (...) w G. nie posiadali statusu pracowników młodocianych, a praktyczna nauka zawodu odbywała się na podstawie umowy zbiorowej pomiędzy szkołą, a Z. (...). Powyższe wynika również z arkuszy ocen ubezpieczonego z ww. szkół, gdzie wskazano, że odbywał on wZ. (...) w G. zajęcia praktyczne, a w (...) Szkoły Zawodowej w D. miał warsztaty. O tym, że ubezpieczony nie był wówczas zatrudniony jako uczeń na podstawie umowy indywidualnej świadczy także fakt, że w kwestionariuszu osobowym z 1974 r. wypełnionym przed zatrudnieniem w Fabryce (...) w G. – znajdującym się w jego aktach osobowych z tego przedsiębiorstwa wskazał, że nigdzie wcześniej nie pracował.

Odnosząc się do informacji zawartych w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy, Sąd wskazał, że zawiera ona obiektywnie nieprawdziwe informacje dotyczące spornego okresu, dlatego też nie może stanowić dowodu w sprawie. Znajdują się w niej bowiem dwie adnotacje z których wynika, że ubezpieczony był pracownikiem Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w G. z siedzibą w G. od 10 stycznia 1969 r., choć jako uczeń najwcześniej mógł być tam zatrudniony od dnia 1 września 1969 r. Ponadto data wystawienia 7 stycznia 1970 r. – a więc w okresie, gdy ubezpieczony przebywał w sanatorium i był uczniem innej szkoły – w ocenie Sądu nie potwierdza, że ubezpieczony był zatrudniony w przedsiębiorstwie wskazanym w tym dokumencie, a jedynie że wystawiono mu ten dokument najprawdopodobniej w celu zapewnienia mu prawa do świadczeń z tytułu opieki zdrowotnej.

Sąd pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu z akt osobowych E. D. (1), który podobnie jak ubezpieczony w dniu 1 września 1969 r. podjął naukę w Z. (...)w G. i po jej ukończeniu w dniu 30 czerwca 1972 r. podjął pracę w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G., gdyż akta te nie dotyczą ubezpieczonego. Ponadto Sąd miał na uwadze, że choć w świadectwie pracy E. D. (1) z tego zakładu uwzględniono także okres od 1 września 1969 r. do 30 czerwca 1972 r., to jednak z adnotacją „uczeń szkoły zawodowej”, a zatem nie można na podstawie tego dokumentu przesądzić, czy ww. osobie okres ten został zaliczony do okresów składkowych, czy też nie, zwłaszcza że sąd nie dysponował aktami ZUS dotyczącej tej osoby. Poza tym w kwestionariuszu osobowym wypełnionym przez E. D. (1) w 1975 r., po ukończeniu zasadniczej służby wojskowej, wskazał on jako jedyny okres pracy okres zatrudnienia od 15 września 1972 r. do 20 października 1973 r., pomijając okres nauki w szkole, co potwierdza, że sam E. D. (1) nie traktował okresu nauki, jako okresu zatrudnienia.

Jeżeli chodzi o zeznania ubezpieczonego, to Sąd dał im wiarę w przeważającej części, odnośnie tego jak wyglądała jego nauka w spornym okresie, a także w jakich warunkach odbywał on praktyki. Sąd nie dał im wiary jedynie odnośnie tego, że zawarł on indywidualną umowę o pracę z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem (...) w G., gdyż pozostaje to w sprzeczności z dowodami z dokumentów.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) kapitał początkowy ustala się na zasadach zbliżonych do zasad określonych dla ustalania prawa do emerytury, przyjmując przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, i okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Za okresy zaś składkowe – zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r. Zatrudnianie młodocianych przed wskazaną powyżej datą odbywało się m.in. na podstawie następujących aktów prawnych: dekretu z dnia 2 sierpnia 1951 r. o pracy i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 41, poz. 311) albo wydanego z upoważnienia tego dekretu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie warunków przyjmowania do pracy w celu przyuczenia do zawodu i późniejszego zatrudnienia młodocianych, którzy ukończyli 14 lat życia i nie przekroczyli 16 lat życia (Dz. U. Nr 21, poz. 135) i ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226). Zgodnie z tą ostatnią ustawą za młodocianych uważano osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 roku życia. Od dnia 21 lipca 1961 r. - na mocy art. 45 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32, poz. 160) - podwyższono tę granicę wieku do lat 15. Podstawą zaliczenia okresów zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych jest przedstawienie dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia, tj. nawiązanie stosunku pracy (zawarcie umowy w celu nauki lub przyuczenia do zawodu) pomiędzy młodocianym a zakładem pracy (por. wyroki Sądu Apelcyjnego w Katowicach z dnia 28 marca 2013 r., III AUa 1362/12, LEX nr 1311958; z dnia 13 czerwca 2006 r., III AUa 250/05, Biul. SAKa 2007, nr 1; z dnia 14 czerwca 2006 r., III AUa 457/05, Biul. SAKa 2007, nr 1), choć dopuszcza się również wykonywanie pracy w okresie uczęszczania do zasadniczej szkoły przysposobienia zawodowego, gdyż uczniowie (młodociani pracownicy) byli w tym czasie przyjmowani do pracy i zatrudniani w celu przyuczenia do zawodu, a obowiązek pogłębiania wiedzy teoretycznej był realizowany ubocznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2000 r., II UKN 294/99, OSNAPiUS 2001, nr 9, poz. 322). A zatem okresy zatrudnienia młodocianych przed dniem 1 stycznia 1975 r. mogą być traktowane jako okresy składkowe tylko w razie spełnienia warunków określonych w przytoczonych aktach prawnych (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 23 kwietnia 1999 r., II UKN 593/98, OSNAPiUS 2000, nr 12, poz. 485).

W ocenie Sądu ubezpieczony nie spełnił wskazanych wyżej warunków, gdyż w okresie nauki w Z. (...) w G. nie została z nim zawarta indywidualna umowa o pracę. Do okresów składkowych nie można było również zaliczyć okresu nauki wnioskodawcy w (...) Szkoły Zawodowej w D., albowiem wówczas nie odbywał nawet praktyk zawodowych, a miał jedynie zajęcia w warsztatach szkolnych.

Z tych względów, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

Apelację od wyroku wywiódł wnioskodawca zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  Naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 174 w zw. z art. 6 ust. 2, pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 2 ust. 2 dekretu z dnia 2 sierpnia 1951 r. o pracy i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy i wydanym w oparciu o art. 2 ust. 2 tego dekretu rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie warunków przyjmowania do pracy w celu przyuczenia do zawodu i późniejszego zatrudnienia młodocianych, którzy ukończyli 14 lat i nie przekroczyli 16 lat poprzez nie uznanie ubezpieczonemu okresu od 1 września 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r., jako okresu składkowego ze względu na nie uznanie, iż w tym czasie był on zatrudniony jako młodociany na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.,

2.  Naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie istotnych ustaleń sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym i dokonanie jego oceny z przekroczeniem zasady swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego, w szczególności poprzez:

-

uznanie, że ubezpieczony w okresie od 1 września 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r. nie był zatrudniony jako młodociany pozostając uczniem Z. (...) w G. i (...) Szkoły Zawodowej w D. w rozumieniu przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 1975 r. poprzez oparcie stanowiska na informacji udzielonej przez Kuratorium Oświaty w G. z dnia 11 maja 2016 r. i uznaniu jej jako dowód w sprawie bez dokonania analizy prawnej, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

-

uznanie, że po dniu 6 grudnia 1969 r. ubezpieczony nie posiadał statusu ucznia Z. (...) w G. pobierając w okresie choroby naukę w przysanatoryjnej szkole w D., pomimo takiego statusu wynikającego z arkuszu ocen złożonego w aktach sprawy ze Szkoły Przyzakładowej,

-

uznanie, że informacja składana przez ubezpieczonego w kwestionariuszu osobowym z 1974 r. wypełnionym przed zatrudnieniem w Fabryce (...) w G. stanowi dowód na poparcie twierdzenia, że w spornym okresie nie posiadał on statusu pracownika w rozumieniu wówczas obowiązujących przepisów pomimo, że skarżący miał prawo nie posiadać wiedzy w takim zakresie,

-

uznanie, że legitymacja ubezpieczeniowa wnioskodawcy zawiera obiektywnie nieprawdziwe informacje i nie stanowi dowodu w sprawie, podczas gdy faktycznie wpisy w legitymacji potwierdzają, pomimo dat, które zostały najprawdopodobniej mylnie wpisane przez osobę dokonującą wpisu, że ubezpieczony posiadał status pracownika uczęszczając do Szkół w spornym okresie,

-

pominięcie dowodu z akt osobowych E. D. (1), który, podobnie jak ubezpieczony, w dniu 1 września 1969 r. podjął naukę w (...) i po jej ukończeniu podjął pracę w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w G. z uwagi na okoliczność, że nie dotyczyły one samego ubezpieczonego, chociaż w świadectwie pracy z 17 sierpnia 1990 r., znajdującym się w aktach osobowych okres pobierania nauki w Szkole Przyzakładowej od 1 września 1969 r. do 30 czerwca 1972 r. został ujęty jako okres zatrudnienia, co wskazuje jednoznacznie, że okres ten był uznawany przez zakład pracy,

-

uznanie, że ubezpieczony nie zawierał z Wojewódzkim Przedsiębiorstwem (...) w G. umowy o pracę pomimo zeznania, że umowa była zawarta i że ubezpieczony świadczył pracę na rzecz tego zakładu.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uznanie okresu od 1 września 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r. za okres składkowy oraz uwzględnienie go przy obliczaniu kapitału początkowego, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Swoje stanowisko ubezpieczony szczegółowo uzasadnił, wskazując stosowne argumenty na jego poparcie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość kapitału początkowego K. C., a w szczególności zasadność żądania wnioskodawcy uwzględnienia przy jego obliczaniu okresu nauki wZ. (...) w G. od 1 września 1969 r. do 6 grudnia 1969 r. oraz okresu nauki w (...) Szkole Zawodowej w D. od 10 grudnia 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego we wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające
z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie ustalonych faktów, jak też - co do zasady - ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając, jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Analizując zasadność podniesionych przez wnioskodawcę w wywiedzionej apelacji zarzutów, Sąd Odwoławczy w pierwszej kolejności zważył, że zgodnie z art. 173 ust. l ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w przepisie art. 174 ustawy, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z przepisem art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy. W myśl art. 174 ust. l tej samej ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w przepisie art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2 przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6, 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, 3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, czyli w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Stosownie do treści art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887), za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne - zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed 1 stycznia 1975 r.

Mając na uwadze powyższe uregulowanie wskazać należy, iż zatrudnienie młodocianych przed 1 stycznia 1975 r., odbywało się na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. nr 45, poz. 226 ze zm.). Jak wyjaśniał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 28 marca 2013 r. (II AUa 1362/12, LEX nr 1311958) już przepis art. 116 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowym stanowił, że warunki odbywania nauki zawodu miały być w ciągu 4 tygodni po jej rozpoczęciu ustalone umową pisemną, której stronami byli: przemysłowiec (zakład pracy) i uczeń, a jeżeli był małoletni - jego ojciec lub opiekun, umową, w której jednym z obowiązkowych elementów było wyszczególnienie wzajemnych świadczeń. Przepis ten został uchylony dekretem z dnia 2 sierpnia 1951 r. o pracy i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 41, poz. 311 z późn. zm.). Wydane przez Radę Ministrów, na podstawie delegacji dekretowej, rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 1952 r., w sprawie warunków przyjmowania do pracy w celu przyuczenia do zawodu i późniejszego zatrudnienia młodocianych, którzy ukończyli 14 rok życia i nie przekroczyli 16 roku życia (Dz. U. Nr 21, poz. 135), uzależniało skuteczność przyjęcia do pracy w celu przyuczenia do zawodu od zawarcia pisemnej umowy pomiędzy zakładem pracy a młodocianym (§5 ust. 1). Dekret ten w części dotyczącej nauki zawodu – czego zdaje się nie zauważać pełnomocnik wnioskodawcy powołując się na jego treść w uzasadnieniu wywiedzionego środka zaskarżenia - został uchylony ustawą z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczenia do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 ze zm.). Przepisy tej ustawy również wymagały formy pisemnej dla zawarcia wymienionej w jej tytule umowy pomiędzy zakładem pracy a młodocianym pracownikiem, o czym świadczy treść art. 9, zgodnie z którym zakład pracy przyjmując młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy jest obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego. Ustawa ta obowiązywała do wejścia w życie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 142 ze zm.).

Przytoczone akty prawne wskazują, że w latach 1944-1974 obowiązujący system prawny przewidywał odrębność prawną uczniów szkół zawodowych wszystkich typów i szczebli, także w czasie odbywania praktycznej nauki zawodu w zakładach pracy (na podstawie umów zawartych przez szkoły z zakładami pracy) oraz młodocianych pracowników zatrudnionych przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę zawartej pomiędzy młodocianymi pracownikami a zakładem pracy, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron.

W świetle przedstawionych regulacji oczywistym jest zatem, iż dla wykazania, że dany okres stanowi okres składkowy, o którym mowa w cytowanym na wstępie art. 6 ust. 2 pkt 3 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych bezwzględnie wymaganym jest przedstawienie dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę - której to umowy wnioskodawca nie posiada - i wymogu tego nie może zastąpić powoływanie się wyłącznie na okoliczność nauki w zasadniczej szkole zawodowej, jak to ma miejsce w omawianej sprawie.

Faktem jest, iż na okoliczność odbywania przez ubezpieczonego praktyk w Z. (...)w G. w okresie od 1 września 1969 r. do 6 grudnia 1969 r. przedłożył on legitymację ubezpieczeniową, niemniej jednak - jak trafnie podniósł Sąd I instancji - zawiera ona błędy, które ostatecznie nie pozwalają na uznanie jej za miarodajny dowód potwierdzający fakt odbywania przez ubezpieczonego w spornym okresie praktyk zawodowych. Jak wyjaśniał bowiem Sąd Okręgowy w przedłożonej przez wnioskodawcę do akt legitymacji ubezpieczeniowej znajdują się dwie adnotacje, z których wynika, że ubezpieczony był pracownikiem Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w G. z siedzibą w G. od 10 stycznia 1969 r., podczas gdy - jako uczeń - mógł tam zostać zatrudniony najwcześniej w dniu 1 września 1969 r. Również data wystawienia legitymacji ubezpieczeniowej, tj. 7 stycznia 1970 r. w ocenie Sądu w żadnej mierze nie potwierdza, że K. C. był zatrudniony we wskazanym przedsiębiorstwie - w jakimkolwiek charakterze - już w 1969 r. Dane do legitymacji zostały najprawdopodobniej wpisane na podstawie ustnego oświadczenia wnioskodawcy, które - co wynika chociażby z faktu, że naukę w (...) rozpoczął dopiero we wrześniu 1969 r. - nie polegało na prawdzie.

Powyższej oceny nie zmienia również przeprowadzony przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku dowód z akt osobowych E. D. (1) ( k. 61 a.s. ), który - podobnie jak wnioskodawca - w dniu 1 września 1969 r. podjął naukę w Z. (...) w G.. Niewątpliwie - na co powołuje się ubezpieczony w apelacji - w świadectwie pracy E. D. (1) z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w G. widnieje informacja, że w okresie od 1 września 1969 r. do 30 czerwca 1972 r. był uczniem w Zasadniczej Przyzakładowej Szkole Zawodowej, co jednakowoż – wbrew twierdzeniom ubezpieczonego – nie jest jednoznaczne z uznaniem, że w tym okresie odbywał praktyczną naukę zawodu na podstawie indywidualnej umowy zawartej z zakładem pracy i był pracownikiem (...). W aktach osobowych w/w nie tylko brak jest takiej indywidualnej umowy ale też żadne inne dokumenty znajdujące się w nich nie nawiązują do wskazanego okresu. Z odpisu świadectwa ukończenia szkoły zawodowej z dnia 24 czerwca 1972 r. wynika, że E. D. (1), tak jak i ubezpieczony, odbywał jedynie zajęcia praktyczne. Po ukończeniu szkoły zatrudniony został w (...) dnia 16 sierpnia 1972 r. w zawodzie elektromontera ( vide umowa o pracę z dnia 16 sierpnia 1972 r., podanie i życiorys z 15 sierpnia 1972 r. w aktach osobowych ). O zatrudnieniu z dniem 16 sierpnia 1972 r. świadczy również opinia pracownicza z dnia 26 lipca 1978 r. wydana na żądanie (...) w G. ( akta osobowe E. D. ). Mało tego, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, również sam E. D. (1) nie traktował okresu nauki, jako okresu zatrudnienia, albowiem w kwestionariuszu osobowym wypełnionym w 1975 r., po ukończeniu zasadniczej służby wojskowej, wskazał on jako jedyny okres pracy okres zatrudnienia od 15 września 1972 r. ( choć prawidłowo winno być od 16 sierpnia 1972 r. ) do 20 października 1973 r. W świetle powyższego uznać należało, że materiał znajdujący się w aktach osobowych E. D. pozostał bez wpływu na ocenę zasadności roszczenia wnioskodawcy.

Nie inaczej ocenić należało okres odbywania przez K. C. nauki w przysanatoryjnej (...) Szkole Zawodowej w D. od 10 grudnia 1969 r. do 31 sierpnia 1970 r., albowiem wówczas brał jedynie udział w warsztatach szkolnych, które nie mogą zostać uznane za tożsame z praktykami realizowanymi w ramach umowy o naukę zawodu, o której mowa w ustawie z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. nr 45, poz. 226 ze zm.).

Przekładając powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy wskazać należy, iż pozwany zasadnie uznał, że w przypadku ubezpieczonego nie było możliwym ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem okresów nauki w szkole zawodowej od 1 września 1969 r. do 6 grudnia 1969 r. i od 10 grudnia 1969 r. do 30 czerwca 1970 r., jako okresów składkowych. A skoro tak, to zaskarżona decyzja - wbrew twierdzeniom wnioskodawcy - odpowiadała prawu.

Z tych względów Sąd Apelacyjny, podzielając stanowisko Sądu I instancji i uznając apelację K. C. za bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c., orzekł, jak w sentencji.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Bożena Grubba SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń