Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Małgorzata Gerszewska
Sędziowie:	SSA Daria Stanek (spr.) SSA Grażyna Czyżak
Protokolant:	Lidia Pedynkowska

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2013 r. w Gdańsku

sprawy R. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji R. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt VI U 386/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok i przyznaje R. M. prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2011 roku;

2.  ustala, iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz R. M. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów za II instancję.

Sygn. akt III AUa 1539/12

Uzasadnienie:

Decyzją z dnia 12 grudnia 2011 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu R. M. prawa do emerytury.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie podtrzymał stanowisko zajęte
w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy – Wydział VI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 18 lipca 2012 r. oddalił odwołanie R. M..

Sąd Okręgowy orzekał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych:

W dniu 30.11.2011 r. ubezpieczony R. M. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

W myśl art. 184 powołanej ustawy ubezpieczonemu urodzonemu po dniu
31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32
(tj. w przypadku mężczyzny 60 lat), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy - tj. 01.01.1999 r.: osiągnął wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - tj. 15 lat, udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej
25 lat - w przypadku mężczyzn, nie pozostaje w stosunku pracy i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony (ur.(...)w dniu (...)r. ukończył 60 lat życia.
Przed organem rentowym na dzień 01.01.1999 r. R. M.udowodnił staż pracy wynoszący: okresy składkowe: 31 lat, 1 dzień; okresy nieskładkowe: 24 dni; razem: 31 lat,
25 dni.

Ubezpieczony według oświadczenia zawartego we wniosku o emeryturę nie należy
do OFE i nie pozostaje w stosunku pracy.

Organ rentowy uznał staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach
w wymiarze 13 lat, 5 m-cy i 18 dni tj. okres od 01.09.1966 r. do 02.11.1968 r., od 01.12.1969 r. do 14.12.1973 r., od 02.01.1974 r. do 30.06.1978 r., od 01.02.1993 r. do 01.1 1.1995 r. (praca na (...)).

Brak w aktach świadectw pracy w szczególnych warunkach dotyczących innych zakładów pracy.

Z treści odwołania powoda wynika, iż ubiega się o zaliczenie do stażu pracy
w warunkach szczególnych okresu pracy od 03.09.1979 r. do 16.08.1992 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B. przy montażu konstrukcji
na wysokości.

Na k. 12 akt emerytalnych znajduje się zwykłe świadectwo pracy ubezpieczonego
z dnia 14.08.1992 r., z którego wynika, iż w wyżej wym. okresie był on zatrudniony
na stanowisku montażysty.

Przechodząc do rozważań merytorycznych Sąd Okręgowy wskazał, że przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43 ze zm.), które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie
§ 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Zgodnie z art. 472 i 473 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy
i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane,
a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi
dla dowodzenia przed organem rentowym. Okres pracy w warunkach szczególnych można
w szczególności ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie, akt osobowych, świadectwa pracy, zeznań świadków.

Mając na uwadze powyższe w toku postępowania Sąd I instancji przeprowadził dowód z akt osobowych powoda z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w B.. Zdaniem Sądu dokumenty znajdujące się w tych aktach nie wskazują, iż ubezpieczony w spornym okresie zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie pracował w warunkach szczególnych jako monter konstrukcji metalowych na wysokości, czyli by wykonywał prace wymienione w wykazie A dziale V pkt 5 prac
w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego (prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze). Z akt osobowych wynika,
iż ubezpieczony złożył podanie o przyjęcie go do pracy w charakterze ślusarza i został przyjęty do pracy w charakterze ślusarza-spawacza. W aktach sprawy znajduje się również wniosek kierownika budowy z dnia 5 lipca 1988 r. o zatrudnienie ubezpieczonego
na stanowisku montera konstrukcji żelbetowych.

Sąd Okręgowy w toku postępowania dopuścił również dowód z przesłuchania
w charakterze świadka J. K.. Świadek zeznał, iż pracował w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od 1980 r. do 1983 r. lub 1984 r., początkowo jako inżynier budowy, majster budowy i ostatecznie kierownik budowy. Zna R. M.
od początku swojej pracy w (...). R. M. był już zatrudniony w tym przedsiębiorstwie, gdy świadek rozpoczynał pracę. Ubezpieczony pracował w brygadzie montażu konstrukcji jako montażysta. Praca polegała na montażu konstrukcji żelbetowych ścian i stropów, były to elementy prefabrykowane w fabryce i przewożone na teren budowy. Stanowiły element budynku. Elementy te to potocznie nazywane płyty prefabrykowane. Ubezpieczony wykonywał również inne czynności pomocnicze, jednak podstawowym obowiązkiem był montaż płyt. Ubezpieczony wykonywał te prace na każdym poziomie zaczynając od piwnic do ostatniego piętra danego budynku. Świadek zeznał, iż był bezpośrednim przełożonym ubezpieczonego. Widywał ubezpieczonego praktycznie codziennie w pracy. R. M. zdaniem świadka pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez pewien czas ubezpieczony wykonywał prace na zagranicznym kontrakcie
i zajmował się wówczas stawianiem rusztowań.

W przekonaniu Sądu I instancji opis prac, jakie wykonywał ubezpieczony, dokonany przez świadka również nie potwierdza, by wykonywał on prace w warunkach szczególnych. W wykazie prac wymienionych w Dziale V cyt. rozporządzenia (w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) nie ma bowiem prac wykonywanych przez ubezpieczonego.
W szczególności w Dziale V pkt 5 wymienione są prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości - aby prace takie mogły być zaliczone do pracy w warunkach szczególnych muszą być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tymczasem ubezpieczony wykonywał prace przy montażu konstrukcji żelbetowych i to od poziomu piwnicy.

Sąd Okręgowy nie badał w tej sytuacji, czy ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych od 17.08.1992 r. do 30.11.1992 r. w (...) S.A. na stanowisku zbrojarza, gdyż nawet ewentualne zaliczenie tego okresu do pracy w warunkach szczególnych nie dawałoby w sumie co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponieważ ubezpieczony nie udowodnił 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, tym samym należało uznać, że nie spełnił wszystkich warunków do przyznania mu emerytury i dlatego na podstawie art. 477 (14) § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony zarzucając naruszenie art. 227 i 232 k.p.c. poprzez pominięcie wyjaśnienia i ustalenia istotnej dla sprawy okoliczności, czyli nieprzeprowadzeniu prawidłowego postępowania dowodowego oraz nierozważenie w sposób bezstronny i wszechstronny dowodów z dokumentów (art. 233 k.p.c.) na okoliczność pracy
w warunkach szczególnych.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego wraz z kosztami zastępstwa procesowego, zgodnie z normami przepisanymi.

W uzasadnieniu apelacji R. M. podniósł, że istota sporu w sprawie sprowadza się do ustalenia, czy ubezpieczony spełnił przesłanki uprawniające go
do uzyskania emerytury w niższym wieku z uwagi na pracę w szczególnych warunkach.
W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, iż dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

W niniejszej sprawie, w ocenie apelującego, orzeczenie zostało wydane przedwcześnie, bez wszechstronnej analizy dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, aktach osobowych, dołączonych do odwołania oraz bez ustalenia - czy i w jakich okresach ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach oraz na jakich stanowiskach.

W pierwszej kolejności skarżący wskazał, iż ubezpieczony został zatrudniony w dniu 3 września 1979 r. na stanowisku ślusarz-spawacz. W aktach osobowych znajdują się następujące dokumenty wskazujące na różne stanowiska pracy:

- z dnia 22 listopada 1982 r. zmiana stawki zaszeregowania - stanowisko: spawacz,

- z dnia 30 lipca 1988 r. zmiana stawki zaszeregowania - stanowisko: montażysta konstrukcji żelbetowych,

- dwa zaświadczenia lekarskie - jedno datowane na rok 1983 r., drugie bez daty - stanowisko: ślusarz - spawacz oraz spawacz na montażu,

- z dnia 7 grudnia 1990 r. opinia - stanowisko: zbrojarz-betoniarz,

- z dnia 26 maja 1992 r. opinia - stanowisko: zbrojarz-betoniarz.

W trakcie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)
w B., w okresie od 5 maja 1986 r. do 30 czerwca 1988 r. ubezpieczony, za zgodą (...), pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. (NRD)
w charakterze montera rusztowań (świadectwo pracy k. 13 akt ZUS). Ponadto dokumenty potwierdzające ten fakt znajdują się w aktach osobowych powoda.

Zgodnie z definicją - Monter konstrukcji metalowych (kod klasyfikacji (...)) - według P. Po Zawodach, wyd. (...) to zawód, którego podstawowym zadaniem, jest przygotowanie i montaż konstrukcji metalowych z różnego typu elementów
lub prefabrykatów. Jedną z bardzo charakterystycznych cech zawodu montera jest ogromna różnorodność konstrukcji, jakie mogą być przez niego wznoszone. Do najczęściej spotykanych należą: mosty, wieże, słupy lub maszty. Ponadto monter konstrukcji metalowych może zajmować się także budową okrętów, montażem rusztowań, wyciągów górniczych
lub innych tego typu konstrukcji.

R. M. wskazał, że w okresie 1986 do 1988 r. pracował w charakterze montażysty rusztowań, co wynika wprost ze świadectwa pracy. Rodzaj tej pracy odpowiada zawodowi monter konstrukcji metalowych. Sąd Okręgowy tę okoliczność w swoich rozważaniach pominął i jej nie wyjaśnił.

Ponadto z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych można wywieść,
iż od 1990 r. do 1992 r. ubezpieczony zajmował stanowisko zbrojarza-betoniarza (opinia
z 7 grudnia 1990 r. oraz opinia z 26 maja 1992 r.) Takie stanowisko jest również wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. Fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w charakterze zbrojarza-betoniarza potwierdzają również listy płac z lat 1990 - 1992 r. w których wskazany jest płatny dodatek „Szkodliwe". Listy płac znajdują się w aktach ZUS oraz dodatkowo zostały dołączone do odwołania. Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach pominął te dowody.

Skarżący podniósł również, iż z dokumentacji osobowej powoda bezspornie wynikają różne stanowiska pracy - spawacz-ślusarz, monter, monter konstrukcji żelbetonowych, zbrojarz-betoniarz - wynika to zapewne z nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji przez pracodawcę. Stanowiska wskazywane w dokumentach nie zawsze odzwierciedlały rzeczywisty rodzaj wykonywanej pracy. Jednakże ubezpieczony nie może z tego tytułu ponosić negatywnych konsekwencji.

Apelujący wyjaśnił, iż działając dotychczas bez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosił dodatkowych dowodów w postępowaniu przed Sądem I instancji. Ma wykształcenie zawodowe, nie potrafił ocenić swojej sytuacji procesowej, a jednocześnie nie został pouczony przez Sąd o skutkach swoich działań. Ubezpieczony zeznał jednak, iż pracował przy montażu konstrukcji żelbetowych - takie stanowisko zajmował przez pewien okres czasu (co wynika
z dokumentów). Montaż konstrukcji żelbetowych również wchodzi w zakres montażu konstrukcji metalowych - jako montaż z prefabrykatów, o ile do montażu stosowane były metody spawania, co miało miejsce, ponieważ kwalifikacje spawacza były niezbędne
do wykonywania pracy montera.

W ocenie skarżącego w niniejszej sprawie koniecznym jest przeprowadzenie dokładnej analizy i charakterystyki pracy wnioskodawcy w poszczególnych okresach
i ustalenie, jakie czynności i w jakim wymiarze były wtedy wykonywane. Dopiero
po dokonaniu wszechstronnych ustaleń będzie można ocenić, czy sporny okres pracy
w szczególnych warunkach winien zostać zaliczony do stażu - w całości lub w części.
Tym bardziej, iż do przyznania prawa do świadczenia wystarczy uznanie 1,5 roku stażu pracy w szczególnych warunkach.

W nawiązaniu do apelacji złożonej w dniu 16 sierpnia 2012 r., zachowując termin
do wniesienia apelacji (20 sierpień 2012 r.), skarżący przedłożył świadectwa pracy wystawione w dniu 16 sierpnia 2012 r. przez (...) S.A. na okoliczność pracy w szczególnych warunkach, wyjaśniając, iż powziął informację, że Sąd nie rozpatrywał okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych we wskazanych w świadectwach okresach pracy (pomimo faktu, iż w aktach ZUS oraz w aktach osobowych znajdowały się dokumenty to potwierdzające) dopiero
z uzasadnienia wyroku. Ubezpieczony zwrócił się do zakładu pracy, który wystawił przedmiotowe świadectwa pracy. W tym stanie sprawy R. M. wniósł
o uwzględnienie wyżej wymienionych dowodów na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach na etapie postępowania apelacyjnego, zaznaczając, iż ze świadectw przedłożonych uprzednio (akta ZUS) wynikają takie same okresy zatrudnienia i wskazane są tożsame stanowiska pracy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja R. M. jest zasadna i zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu między stronami było, czy wnioskodawca spełnia kumulatywne przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), w szczególności przesłankę 15 – letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego we wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy poczynił ustalenia faktyczne nie rozważając w sposób wszechstronny całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji – ustalenia te,
jak również dokonane na ich podstawie ustalenia prawne były nieprawidłowe, co skutkowało naruszeniem przepisów prawa materialnego.

Sąd Apelacyjny przychyla się do zaprezentowanego w apelacji stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym ustalenia faktyczne Sądu I instancji odnośnie charakterystyki pracy ubezpieczonego w poszczególnych okresach zatrudnienia, jak również wymiaru czasu pracy, w jakim wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze nie były wystarczająco precyzyjne i jednoznaczne, aby mogły stanowić podstawę do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. W tym kontekście należy dla przykładu zwrócić uwagę, iż apelujący trafnie wskazał, że praca w charakterze montażysty rusztowań, potwierdzona świadectwem pracy wystawionym wnioskodawcy, odpowiada stanowisku montera konstrukcji metalowych
na wysokości, do czego Sąd I instancji nie odniósł się. W ustaleniach Sądu Okręgowego brak jest również kluczowego stwierdzenia odnośnie wykonywania prac na wysokości, co jest niezbędnym elementem uznania pracy przy montażu konstrukcji metalowych oraz prac montera urządzeń i konstrukcji metalowych za pracę w warunkach szczególnych w świetle regulacji działu V poz. 5 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa
i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. M.B. i PMB nr 3, poz. 6). Faktem jest również, że Sąd Okręgowy zaniechał stosownych pouczeń ubezpieczonego na podstawie art. 5, 210 § 2 (1)
i 212 § 2 k.p.c.

Powyższe okoliczności nie wymagają jednak szerszej analizy z uwagi na fakt złożenia przez R. M., w terminie otwartym do wniesienia apelacji, świadectw pracy wystawionych w dniu 16 sierpnia 2012 r. przez (...) S.A., z których wynika, iż w okresie od dnia 5 maja 1986 r.
do dnia 30 czerwca 1988 r. zatrudniony on był stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości na stanowisku montera rusztowań, urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości, co odpowiada stanowisku montera rusztowań wymienionemu w Dziale V, poz. 5, pkt 1 wykazu A stanowiącego załącznik
do ww. zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r., natomiast w okresie od 17 sierpnia 1992 r. do 30 listopada 1992 r. wykonywał prace zbrojarskie o betoniarskie na stanowisku zbrojarz, wymienionym w Dziale V, poz. 4, pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do tegoż zarządzenia.

W tym miejscu Sąd odwoławczy wyjaśnia, iż powołanie powyższych dowodów uznał za dopuszczalne w świetle art. 381 k.p.c. Sąd Apelacyjny miał przy tym na względzie,
że w świetle ugruntowanego orzecznictwa wnioskodawca był uprawniony do wykazywania innymi dowodami niż świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych, iż stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach.
Na okoliczność tę przedłożył już w postępowaniu przed organem rentowym szereg dokumentów (w szczególności – „zwykłe” świadectwa pracy wskazujące na te same okresy zatrudnienia i tożsame stanowiska pracy), a następnie – w postępowaniu sądowym – powołał świadka. Uprawnione było zatem przekonanie wnioskodawcy o braku potrzeby powoływania przed Sądem Okręgowym dowodów w postaci świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Co więcej, jeśli chodzi o okres zatrudnienia od sierpnia do listopada 1992 r., ubezpieczony powziął informację, iż Sąd I instancji w ogóle nie rozpatrywał tego okresu dopiero z uzasadnienia wyroku.

Organ rentowy, któremu pismo procesowe uzupełniające apelację
wraz z ww. świadectwami pracy doręczono w dniu 22 sierpnia 2012 r. (zpo – k. 62),
nie kwestionował prawdziwości i wiarygodności świadectw wykonywania pracy
w warunkach szczególnych z dnia 16 sierpnia 2012 r., a zatem, mając na uwadze treść
art. 230 k.p.c., uzasadnione jest uznanie faktów stwierdzonych ww. dokumentami
za niesporne między stronami. Przytoczony przepis stanowi bowiem, że gdy strona
nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Podkreślenia przy tym wymaga,
iż okoliczności potwierdzone przedmiotowymi świadectwami pracy znajdują odzwierciedlenie w dokumentach przedłożonych przez ubezpieczonego już na etapie postępowania przed organem rentowym.

Mając na uwadze powyższe, uznając, że R. M. legitymuje się 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych, a w konsekwencji spełnia wszystkie warunki przyznania mu emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, Sąd Apelacyjne na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i przyznał R. M. prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2011 r., jak w pkt I sentencji wyroku.

W pkt II sentencji wyroku Sąd Apelacyjny stwierdził, iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z brzmieniem art. 118 ust. la ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej
do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności” trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04, OSNP nr 19/2005, poz. 308). Wydanie jednak błędnej decyzji w sytuacji, gdy organ rentowy nie dysponował wystarczającym materiałem dowodowym pozwalającym na ustalenie prawa wnioskodawcy do żądanego świadczenia, nie skutkuje obciążeniem organu odpowiedzialnością z tego tytułu. Skoro zatem w niniejszej sprawie do ustalenia prawa wnioskodawcy do emerytury doszło dopiero na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania sądowego, w szczególności na podstawie świadectw pracy przedłożonych w postępowaniu apelacyjnym, Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W pkt III sentencji wyroku Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanego Zakładu (...) Oddział w B. na rzecz R. M. kwotę 150 zł tytułem zwrotu kosztów za II instancję na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1
i 2, § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) w zw. z art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.).