Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 57/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Okręgowy w Gdańsku rozpoznawał sprawę z wniosku A. G. o zasądzenie od Skarbu Państwa zadośćuczynienia i odszkodowania z tytułu niesłusznego pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Bolesławcu II K 633/82.

Wyrokiem z 23 października 2024r. w sprawie XI Ko 563/24

I.  zasądził od Skarbu Państwa, na rzecz wnioskodawcy A. G. z tytułu niesłusznego pozbawienia wolności, w okresie od 12 listopada do 24 grudnia 1982 roku; oraz wydania i wykonania orzeczenia w sprawie Sądu Rejonowego w Bolesławcu II K 633/82; kwotę 18.000,00 zł., tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

II.  zasądził od Skarbu Państwa, na rzecz wnioskodawcy A. G. z tytułu niesłusznego pozbawienia wolności, w okresie od 12 listopada do 24 grudnia 1982 roku; oraz wydania i wykonania orzeczenia w sprawie Sądu Rejonowego w Bolesławcu II K 633/82; kwotę 24 349,68 zł., tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

III.  zasądził od Skarbu Państwa- na rzecz wnioskodawcy A. G. kwotę 288 zł., tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru;

IV.  w pozostałym zakresie wniosek oddalił;

V.  kosztami postępowania w sprawie obciążył Skarb Państwa.

1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ pełnomocniczka wnioskodawcy

1.1.3. Granice zaskarżenia

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do wysokości zadośćuczynienia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.2.1. Ustalenie faktów

1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wnioskodawca

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

A. G.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wnioskodawca

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

A. G.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

1.2.2. Ocena dowodów

1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

Sąd odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp

Zarzut

Obraza przepisu prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 i § 2 K.c. w zw. z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.2024.442 t.j. - zwaną w dalszej części ustawą lutową) i w zw. z art. 558 K.p.k., polegająca na zasądzeniu od Skarbu Państwa na rzecz A. G.- kwotę 18 000 zł (osiemnaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia - za pozbawienie wolności A. G., gdy tymczasem prawidłowe zastosowanie tych przepisów prowadzi do wniosku, iż zasądzone zadośćuczynienie jest symboliczne, a odpowiednia kwotą zadośćuczynienia przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy byłaby ta kwota wyrażona we wniosku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie jest trafny.

Skutku oczekiwanego przez skarżącą nie może przynieść odwoływanie się do uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z 28 października 1993r., I KZP 21/93, w której wskazano na cywilnoprawny charakter roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie o których mowa w art.8 ustawy z 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa). Jest to bowiem okoliczność bezsporna, dostrzeżona również przez Sąd I instancji (str.9-10, 11, 14 uzasadnienia). Nie ma również racji skarżąca twierdząc, że wyrok ograniczył się „ do sfery polemiki z zeznaniami wnioskodawcy bez przywołania ich szczegółów i z pominięciem dowodów wskazujących na indywidualne traktowanie A. G.”. (str.3 apelacji). Zarówno bowiem ustalając stan faktyczny (str.3-6 uzasadnienia), jak i czyniąc rozważania dotyczące zaskarżonej części orzeczenia, tj. wysokości zasądzonego zadośćuczynienia (str.14-18 uzasadnienia) Sąd Okręgowy odnosił się do realiów rozpoznawanej sprawy. W odróżnieniu od skarżącej, która w uzasadnieniu apelacji powołuje się na okoliczności żadną miarą nieprzystające do wnioskodawcy, którego reprezentuje oraz sprawy, która jest przedmiotem kontroli odwoławczej.

Zarzucając Sądowi I instancji niedostrzeżenie i pominięcie szeregu okoliczności związanych z pozbawieniem wolności Wnioskodawcy wskazuje (str.5 apelacji) na „ długotrwałość izolacji przed wydaniem nieważnego orzeczenia w zakresie przechowywania broni” (podkreślenie SA). Wskazana okoliczność żadną miarą nie przystaje do realiów rozpoznawanej sprawy, gdyż pozbawienie wolności wnioskodawcy A. G. było następstwem zorganizowania przez niego, 10 listopada 1981r. strajku w Zakładach (...). Wobec takiej wagi rozbieżności, na marginesie jedynie wskazać należy, że myli się również skarżąca twierdząc, że zapadły wobec wnioskodawcy wyrok Sądu Rejonowego w Bolesławcu z 17 stycznia 1983r. w sprawie II K 633/82 został unieważniony. Od przypisanego mu bowiem zarzutu wnioskodawca został uniewinniony wyrokiem Sądu Najwyższego z 24 listopada 1993r. w sprawie III KRN 172/93, na skutek rewizji nadzwyczajnej wniesionej od wskazanego wyroku Sądu Rejonowego w Bolesławcu. Nie mogło zatem dojść do unieważnienia tego wyroku, o czym stanowi przepis art.7 ustawy lutowej. Do kwestii unieważnienia wyroku odwołuje się skarżąca również na str.3 apelacji. Stąd argumentacja przedstawiona w tym zakresie, zarówno z uwagi na odniesienie się do okoliczności nieodpowiadającej realiom rozpoznawanej sprawy (w tym również odwoływanie się do okoliczności wskazanych przez wnioskodawców, podczas gdy w przedmiotowej sprawie występował jeden wnioskodawca), jak i na wysoki stopień ogólności, nie może zostać uznana za trafną. Wskazując na konieczność zastosowania przez Sąd I instancji „pełnego wachlarza czynności w toku postępowania dowodowego” (str.3 apelacji) skarżąca nie wskazuje jakie jeszcze dowody – w jej ocenie winny być przeprowadzone przez Sąd Okręgowy. Zdaje się przy tym nie dostrzegać, że w przedmiotowym postępowaniu z oczywistych względów nie ma zastosowania zasada domniemania niewinności. W konsekwencji kwestię ciężaru dowodu należy rozstrzygać wedle reguł ogólnych, przede wszystkim wedle reguły: ei incubit probatio qui dicit, non qui negat. Skoro bowiem przedmiotowe postępowanie dotyczy roszczenia cywilnoprawnego, zaś na mocy art. 8 ustawy lutowej odpowiednie zastosowanie znajdują w nim przepisy rozdziału 58 kpk (z wyjątkiem art.554 § 2a i 2b kpk oraz 555 kpk), co powoduje, że w kwestiach nieuregulowanych na mocy odesłania przewidzianego w art.558 kpk odpowiednie zastosowanie mają również przepisy kodeksu postępowania cywilnego, istnieje możliwość posiłkowania się w tym zakresie art. 6 kc, wskazującym, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 4 kwietnia 2019 r., II AKa 7/19; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15 września 2016r., II AKa 249/16;).

Do realiów rozpoznawanej sprawy również nie przystaje zarzucanie Sądowi Okręgowemu niezasadnego zastosowania przepisu art.170 § 1 pkt 5 i 6 kpk mające przejawiać się w pominięciu „możliwości okazania dokumentów Wnioskodawcom i ich ponownego przesłuchania w obecności biegłego z zakresu medycyny” (str.6 apelacji). Na wstępie wskazać ponownie należy, że w przedmiotowej sprawie wnioskodawca był jeden, stąd odnoszenie się do większej ich liczby jest – w ocenie Sądu Apelacyjnego - kolejnym dowodem na brak orientacji skarżącej w realiach sprawy, w której wniosła środek odwoławczy. W sprawie wnioskodawcy A. G. nie doszło do ani przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny, ani do nieokazania jakichkolwiek dokumentów oraz nie wnioskowano o ponowne jego przesłuchanie. Sąd Okręgowy nie wydał orzeczenia w trybie art.170 § 1 pkt 5 i 6 kpk. Stąd całkowicie bezprzedmiotowe jest przywołanie wyroku Sądu Najwyższego z 26 maja 2022r. w sprawie II KK 413/21, który dotyczy zasadności stosowania przez sąd art.170 § 1 pkt 5 kpk.

Przełożenia na realia rozpoznawanej sprawy nie ma również odwołanie się do „symptomów i objawów związanych z chorobą więzienną” (str.7 apelacji). Choroby takiej bowiem nie zdiagnozowano u wnioskodawcy, a nawet nie odwoływano się do niej ani w treści złożonego wniosku o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia ani w zeznaniach wnioskodawcy, czy też w innych dowodach wnioskowanych i przeprowadzonych w sprawie.

Całkowicie mijające się z realiami przedmiotowej sprawy jest także odwoływanie się (str.8 apelacji) braku odniesienia się przez Sąd I instancji do opinii „historyka badającego miejsce kaźni” (podkreślenie SA); takiej opinii bowiem w przedmiotowej sprawie również nie przeprowadzono. Skutku oczekiwanego przez skarżącą nie może również przynieść powoływanie w tym miejscu orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Pomijając już wskazaną w niniejszym uzasadnieniu zasadę samodzielności jurysdykcyjnej sądów, podkreślenia wymaga, że żaden z przywołanych w pierwszym akapicie na str. 8 apelacji orzeczeń nie przystaje do realiów rozpoznawanej sprawy. I tak, w wyroku z 24 kwietnia 2014r. w sprawie WA 12/14 Sąd Najwyższy orzekł o braku podstaw do uwzględnieniu roszczeń wnioskodawcy z uwagi na brak przesłanek do stwierdzenia nieważności orzeczenia. W wyroku z 12 października 2021r. w sprawie II AKa 165/21 Sąd Apelacyjny w Białymstoku orzekł o braku podstaw do zasądzenia odszkodowania jako ekwiwalentu za wykonywanie przez represjonowanego pracy przymusowej; nadto w sprawie tej doszło do obniżenia zasądzonego przez Sąd I instancji zadośćuczynienia. Natomiast w wyroku z 28 października 2021r. w sprawie II AKa 67/21 Sąd Apelacyjny w Poznaniu wypowiedział się w sprawie roszczenia osób „wtórnie” uprawnionych w stosunku do roszczeń „pierwotnie” uprawnionego.

Kolejną okolicznością, która miała – w zamierzeniu skarżącej – skutkować podwyższeniem zasądzonego zadośćuczynienia jest wskazanie (str.9 apelacji) na zahamowanie „ rozwoju gospodarstwa rolnego” wnioskodawcy (podkreślenie SA). Jest to kolejna okoliczność całkowicie odbiegająca od realiów rozpoznawanej sprawy. Z żadnego bowiem dowodu, w szczególności z zeznań wnioskodawcy, nie wynika aby w czasie objętym wnioskiem prowadził gospodarstwo rolne.

Reasumując zatem tę cześć rozważań Sądu odwoławczego stwierdzić należy, że skarżąca nie zdołała wykazać wskazaną wyżej argumentacją, aby Sąd Okręgowy nie dążył do dokonania „ustaleń maksymalnie zgodnych z rzeczywistością” (str.6 apelacji). To skarżąca odwołując się do okoliczności niezwiązanych z realiami sprawy, w której wniosła środek odwoławczy mija się z rzeczywistością. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie powinno to mieć miejsca; zwłaszcza w przypadku profesjonalnego reprezentanta strony, posiadającego – jak autorka apelacji – duże doświadczenie w prowadzeniu tego rodzaju spraw.

Wskazać należy, że ustalenie, jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia” w rozumieniu art. 445 § 2 k.c., należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Zmiana w postępowaniu odwoławczym wysokości ustalonego przez Sąd I instancji zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek niesłusznego pozbawienia wolności jest więc możliwa tylko w razie ustalenia, że pierwotnie ustalona kwota zadośćuczynienia nie uwzględnia wszystkich okoliczności, które powinny mieć wpływ na wysokość zadośćuczynienia lub też, że okoliczności te wprawdzie zostały ustalone w sposób prawidłowy, jednak niewłaściwie oceniono ich znaczenie z perspektywy wielkości krzywdy, co w konsekwencji miało istotne znaczenie dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa, wykładnia pojęcia „zadośćuczynienie”, o którym mowa w art.552 kpk, opiera się na regułach wypracowanych w prawie cywilnym materialnym, w tym odwołuje się zwłaszcza do art.445 § 2 kc, z którego wynika, że zadośćuczynienie winno być „odpowiednie”. Wśród elementów istotnych z punktu widzenia wysokości zadośćuczynienia wyróżnia się także aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczeństwa. Wysokość zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, a więc z jednej strony powinna służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, z drugiej zaś nie może być źródłem nieuzasadnionego wzbogacenia. Poza podanymi przez skarżącą (str. 5 akapit drugi apelacji) orzeczeniami, wskazać również można na postanowienie Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2015r., III KK 252/14; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 28 listopada 2018r., II AKa 323/18. Wskazując zatem na orzecznictwo w tym zakresie skarżąca nie zdołała skutecznie zakwestionować zasadności zaskarżonego orzeczenia, gdyż Sąd I instancji określając wysokość należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia nie wyszedł poza granice w swobodnego uznania sędziowskiego. Stąd skutku oczekiwanego przez skarżącą nie może przynieść powoływanie (str. 4 apelacji) orzeczeń, które wskazują na konieczność miarkowania wysokości zasądzonego zadośćuczynienia tak aby nie zasądzać go z jednej strony w wysokości symbolicznej, nieodzwierciedlającej krzywd poniesionych przez uprawnionego, z drugiej zaś strony – w wysokości wygórowanej, prowadzącej do niestosownego wzbogacenia się tą drogą, a ustalenie jaka wysokość będzie odpowiednia należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, przy czym przesłanką uzupełniającą jest kryterium „przeciętnej stopy życiowej”. Na marginesie zatem jedynie wskazać należy, że Sąd Apelacyjny nie odnosi się w tym miejscu do wskazanego przez apelującą wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28 marca 2024r. w sprawie VIII AKa 349/21, gdyż taki wyrok nie funkcjonuje w dostępnych Sądowi odwoławczemu systemach informacji prawniczej, a zatem nie mógł sąd ten zapoznać się z jego treścią i uzasadnieniem. Być może doszło tu do „połączenia” przez skarżącą dwóch orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie: wyroku z 18 maja 2023r. w sprawie II AKa 349/21 z wyrokiem z 28 marca 2024r. w sprawie VIII AKa 94/23 i wskazanie na niefunkcjonujący – najprawdopodobniej - w obrocie prawnym wyrok z 28 marca 2024r. w sprawie VIII AKa 349/21. Jeżeli tak, to również świadczy to o nie dość uważnym formułowaniu przez skarżącą argumentacji dla poparcie wniesionego środka odwoławczego.

W polskiej procedurze karnej obowiązuje unormowana w art.8 kpk zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądów, zgodnie z którą (poza przypadkami określonymi w przepisach) sąd nie jest związany orzeczeniem innego sądu. Nie ma zatem racji skarżąca odwołując się w tym zakresie do zapisów Konstytucji (str.3 apelacji); zwłaszcza, że nie wskazuje jaki jej przepis miałby zostać naruszony zaskarżonym orzeczeniem.

Skutku oczekiwanego przez skarżącą nie może również przynieść odwoływanie się do orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wskazujących na brak podstaw do ustalania wysokości należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia poprzez przeliczanie każdego dnia niesłusznego pozbawienia wolności na określoną kwotę. Jest to pogląd trafny, który podziela zarówno Sąd odwoławczy, jak i Sąd I instancji (str.16 uzasadnienia). Stanowiska tego zdaje się natomiast nie podzielać skarżąca, skoro żąda zasądzenia na rzecz wnioskodawcy kwoty 317.329,68 zł., która już poprzez sprecyzowanie jej nawet do groszy wskazuje na zastosowanie owego przelicznika, co za nieznajdujące podstaw uznaje orzecznictwo we wskazanych przez skarżącą na str. od 5 (ostatni akapit) do 6 apelacji) judykatach. Na ten rodzaj obliczenia przez skarżącą wysokości zadośćuczynienia jako nieprawidłowy wskazał również Sąd I instancji (str.16 uzasadnienia).

Zasadniczymi okolicznościami mającymi wpływ na wysokość zadośćuczynienia z tytułu pozbawienia wolności są przede wszystkim cierpienia wnioskodawcy, których rodzaj, czas trwania i natężenie należy każdorazowo określić w kontekście materiału dowodowego sprawy. Skarżąca wskazała, że Sąd Okręgowy „wymienił niektóre elementy stanu faktycznego, które powinny być wzięte pod uwagę” przy ustalaniu wysokości zależnego wnioskodawcy zadośćuczynienia (str.2-3 apelacji). To sugeruje, że istnieją jeszcze – w ocenie skarżącej - inne elementy, które powinny być wzięte pod uwagę; jeżeli tak, to skarżąca ich nie wymieniła. Jak bowiem wskazano już w niniejszym uzasadnieniu, wskazane przez nią nie przystają do realiów rozpoznawanej sprawy. Skarżąca oceniając zasądzone zadośćuczynienie za rażąco niskie i nieodpowiadające skali represji (str.4 apelacji) nie wskazuje jakie okoliczności związane z represjonowaniem wnioskodawcy nie zostały przez Sąd Okręgowy uwzględnione. Skarżąca nie sprecyzowała w jakim zakresie Sąd Okręgowy nie uwzględnił „skali represji” stosowanej wobec wnioskodawcy. Wskazać w tym miejscu należy na zeznania samego wnioskodawcy, który podał, że w czasie pobytu w izbie zatrzymań w B. „nie było krzyków, było w miarę grzecznie” (str.244v akt sprawy). W czasie pobytu w Areszcie Śledczym w J. wnioskodawca był popychany przez strażnika, a raz został przez niego uderzony w ramię (str.255v akt sprawy). Ogólnie jednak swój stan zdrowia w czasie pozbawienia wolności określił jako dobry (str.255 akt sprawy). Podkreślenia przy tym wymaga, że Sąd Okręgowy miał na względzie nie tylko czas, w którym wnioskodawca był bezprawnie pozbawiony wolności ale również skutki tego zaistniałe po jej odzyskaniu (str.14-15 uzasadnienia). Brak odniesienia się przez skarżącą do przedstawionej tam argumentacji zwalnia Sąd odwoławczy od konieczności czynienia szerszych rozważań w tym zakresie i pozwala na odwołanie się do wskazanych rozważań Sądu I instancji, które w pełni podziela. Dokonanie przez Sąd I instancji wszechstronnej oceny wszystkich istotnych okoliczności, tak w zakresie ustaleń faktycznych, jak i argumentacji prawnej, co wynika z uzasadnienia wyroku, uprawnia Sąd odwoławczy do ograniczenia swojego uzasadnienia w tym zakresie do odesłania do tej argumentacji bez narażenia się na zarzut obrazy art.433 § 2 kpk (patrz: wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z: 10 marca 2025r. II K 382/23, 30 stycznia 2025r. II AKa 326/24, 19 grudnia 2024r. II AKa 310/21, 9 października 2024r. II AKa 350/23, 8 sierpnia 2024r, II AKa 183/24, 12 lipca 2024r. II AKa 141/24, 5 lipca 2024r. II AKa 39/24, 27 czerwca 2024r. II AKa 2/24, 2 maja 2024r. II AKa 331/23, 11 kwietnia 2024r. II AKa 262/23, 27 marca 2024r. II AKa 201/23, 14 marca 2024r. II AKa 383/13 i II AKa 251/21, 31 stycznia 2024r. II AKa 318/23, 21 grudnia 2023r. II AKa 127/23;wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24 maja 2022r., II AKa 318/21; postanowienia Sądu Najwyższego z: 28 kwietnia 2022r. III KK 133/22, 7 kwietnia 2022r. IV KK 280/21, 15 marca 2022r. IV K 14/22, 2 marca 2022r. II KK 58/22). W powyższym kontekście podkreślenia wymaga, że zgodnie z treścią art. 427 § 2 kpk to po stronie pełnomocnika wnioskodawcy leży obowiązek wykazania, dlaczego nie zgadza się z zaskarżonym orzeczeniem, jak też przedstawienia rzeczowej w tym przedmiocie argumentacji. Kwestionowanie ustaleń Sądu I instancji nie może ograniczyć się jedynie do bardzo ogólnych stwierdzeń. Skarżąca jest podmiotem profesjonalnym świadczącym usługi prawne, toteż wymagania wobec niej przekraczają ogólne sformułowanie wątpliwości co do powziętej przez sąd decyzji procesowej, dla poparcia podniesionego zarzutu (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z: 10 marca 2025r. II AKa 382/23). Sąd odwoławczy zauważa przy tym, że zaprezentowane rozważania Sądu Okręgowego są klarowne i logiczne, umożliwiające poddanie motywów, które legły u podstaw zaskarżonego orzeczenia kontroli instancyjnej i odtworzenie toku rozumowania Sądu orzekającego w pierwszej instancji. Skarżąca tymczasem nie wskazała, które elementy zaprezentowanej i szczegółowo omówionej przez Sąd Okręgowy oceny ustalonego w sprawie stanu faktycznego i prawnego obarczone są błędem, skutkującym zasądzeniem zbyt niskiego zadośćuczynienia. Tym samym skarżąca nie sprostała elementarnym zasadom, wymaganym przy formułowaniu zarzutów, stanowiących element niezbędny środka odwoławczego wnoszonego i popieranego przed Sądem odwoławczym przez pełnomocnika jako podmiot kwalifikowany. Podobna praktyka pełnomocnika nie tworzy przy tym po stronie Sądu odwoławczego obowiązku poszukiwania w zaskarżonym rozstrzygnięciu wszelkich uchybień, jakie mogły zaistnieć w danej sprawie. Nie jest bowiem rzeczą sądu odwoławczego przejmowanie roli skarżącej i doszukiwanie się w oparciu o bardzo ogólnie sformułowany zarzut uchybień w zaskarżonym orzeczeniu ponad to, co wyraźnie wskazała skarżąca.

Bez znaczenia dla rozpoznania sprawy ma podnoszona przez skarżącą kwestia, tego że wnioskodawca nie domagał się wcześniej zadośćuczynienia. Zarzucanie Sądowi I instancji braku weryfikacji pogarszającego się stanu zdrowia wnioskodawcy (str.5 apelacji) wskazuje po raz kolejny na brak związku podnoszonych zarzutów z realiami rozpoznawanej sprawy. W przedmiotowej sprawie bowiem Sąd Okręgowy odniósł się do wpływu pozbawienia wolności wnioskodawcy na jego stan zdrowia (str.14-15 uzasadnienia), opierając się przy tym na wskazanych już w niniejszym uzasadnieniu jego zeznaniach. Sąd Okręgowy miał również na względzie pozostawanie wnioskodawcy bez pracy po zwolnieniu, przez nieco ponad miesiąc (str.5 uzasadnienia).

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd Apelacyjny podzielił pogląd Sądu I instancji, że należne wnioskodawcy zadośćuczynienie z tytułu pozbawienia go wolności to kwota 18.000 zł. uznając, że kwota ta jest adekwatna do krzywdy związanej z pozbawieniem wolności, jednocześnie nie stanowiąc dla wnioskodawcy źródła bezpodstawnego wzbogacenia się. Kwota ta pewnością uwzględnia w odpowiednim stopniu aktualne warunki i poziom życia społeczeństwa, a tym samym jest rozsądna i odpowiednia. Rekompensuje w wyważony sposób wszystkie skutki pozbawienia wnioskodawcy. Ma charakter kompensacyjny, przedstawia wartość ekonomicznie odczuwalną, jest adekwatna i słuszna. Oczywiście trudno jest przełożyć cierpienie na satysfakcję finansową, o którą zabiega wnioskodawca, to jednak zasądzona kwota wypełnia – zdaniem Sądu odwoławczego - przesłanki kształtujące zadośćuczynienie i znajduje oparcie w dyrektywach określonych wart.445 § 1 kc w zw. z art.445 § 2 kc oraz art. 448 kc.

Wnioski

1. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądań Wnioskodawcy i zasądzenie odpowiedniego zadośćuczynienia,

2. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

☐ zasadne

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad.1., 2. Niezasadność zarzutu apelacyjnego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie dotyczy.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Niezasadność zarzutów apelacyjnych.

1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Nie dotyczy.

Zwięźle o powodach zmiany

Nie dotyczy.

1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy.

4.1.

Nie dotyczy.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy.

1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy.

1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

O wydatkach za postępowanie odwoławcze orzeczono zgodnie z treścią art.13 ustawy z 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i obciążono nimi Skarb Państwa.

7.  PODPISy

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wysokość zadośćuczynienia

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka wysokości zadośćuczynienia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana