Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2014 roku

Sąd Rejonowy w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Maciej Mulewski

Protokolant: sekr. sądowy Emilia Górna

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2014 roku w Ostrołęce

na rozprawie sprawy z powództwa

W. C. (nr PESEL:(...)), J. C.
(nr PESEL: (...)), Z. C. (nr PESEL: (...))

przeciwko

Towarzystwu (...) S.A. w W.
(nr KRS: (...))

o zapłatę 42.000,00 zł

orzeka:

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza solidarnie od powodów W. C., J. C. i Z. C. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę 2.417,00 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Maciej Mulewski

Sygn. akt VGC 90/14

UZASADNIENIE

Powodowie J. C. , W. C. i Z. C. , wspólnicy spółki cywilnej (...) z siedzibą w C. w pozwie skierowanym przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. wnosili o zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz kwoty 42.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania , w tym kosztami zastępstwa prawnego.

Swoje roszczenia powodowie wywodzili z łączącej strony od dnia 01 czerwca 2013 r. umowy ubezpieczenia OC/AC samochodu m-ki V. (...) rok produkcji (...) o nr rej. (...). Powodowie wskazali , że w nocy z 3 na 4 grudnia 2013 r. w miejscowości C. (...) gmina S. nieznani sprawy po uprzednim pokonaniu zabezpieczeń dokonali zaboru w celu przywłaszczenia ( kradzież w włamaniem ) samochodu stanowiącego przedmiot umowy ubezpieczenia. Wraz z autem dokonano kradzieży dokumentów stanowiących własność W. C. oraz dokumentów rejestracyjnych pojazdu. W dniu 23 grudnia 2013 r. postępowanie przygotowawcze zostało umorzone w związku z niewykryciem sprawców. Dalej w pozwie wskazano , że w dniu 4 grudnia 2013 r. powodowie zgłosili szkodę pozwanemu. W dniu 22 stycznia 2014 r. pozwany odmówił wypłaty odszkodowania na rzecz powodów , z powodu utraty przez nich dowodu rejestracyjnego samochodu , powołując się na treść § 13 ust. 3 pkt 1 a Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Autocasco Standard. Zdaniem powodów okoliczność na którą powołuje się pozwany nie miała żadnego wpływu na ustalenie odpowiedzialności za szkodę , bądź ustalenie lub zwiększenie rozmiaru szkody. Wysokość szkody została ustalona na podstawie łączącej strony umowy , jak również na podstawie wartości rynkowej auta w chwili jego kradzieży z włamaniem .

Pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa prawnego. według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał , że kwestionuje przedmiotowe powództwo zarówno co do zasady , jak i co do wysokości. Pozwany przyznał , że w chwili opisanego pozwem zdarzenia samochód m-ki V. (...) nr rej. (...) objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie umowy ubezpieczenia Autocasco Standard , nr polisy (...). W toku postępowania likwidacyjnego pozwany ustalił w oparciu o treść zeznań ubezpieczającego złożonych w ramach zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa , że ubezpieczający w nocy z dnia 3 na 4 grudnia 2013 r. pozostawił w przedmiotowym pojeździe bez nadzoru , dowód rejestracyjny tegoż auta. Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę wyłączającą odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego w oparciu o § 4 ust. 2 pkt 2 OWU. Jednocześnie pozwany podniósł , że pozostawienie w pojeździe zaparkowanym w garażu nieposiadającym jakichkolwiek zabezpieczeń , dowodu rejestracyjnego auta , jest w świetle zasad doświadczenia życiowego zachowaniem rażąco niedbałym i stanowi naruszenie obowiązku przewidzianego w § 13 ust. 2 pkt 1 lit a OWU , mającym wpływ na ustalenie odpowiedzialności za szkodę oraz samej szkody, Uzasadnia to odmowę wypłaty odszkodowania zgodnie z § 13 ust. 6 OWU.

Z ostrożności procesowej pozwany wskazał , że w toku postępowania likwidacyjnego zlecił sporządzenie wyceny , zgodnie z którą wartość szkody nie przekracza kwoty 27.400,00 zł brutto. Zarzucił , że powód bezpodstawnie dochodzi kwoty 42.000,00 zł w oparciu o ustaloną w polisie sumę ubezpieczenia , stanowiącą wyłącznie zadeklarowaną przez ubezpieczającego wartość samochodu , według stanu na dzień zawarcia umowy ubezpieczenia. Adekwatnym dowodem na wysokość szkody nie jest również rachunek zakupu auta , skoro wskazana w nim kwota nie stanowi rzeczywistej , rynkowej wartości samochodu w chwili zdarzenia , ale wartość pieniężną , za jaką w ramach swojej autonomii woli , ubezpieczający był skłonny nabyć przedmiotowe auto w 2011 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 31.05.2013 powodowie J. C. , W. C. i Z. C. zawarli z pozwanym Towarzystwem (...) S.A. w W. umowy ubezpieczenia OC i AC samochodu m-ki V. (...) rok produkcji (...) o nr rej. (...) na okres od 1 czerwca 2013 r. do 31 maja 2014 r.

, na warunkach szczegółowo określonych w treści polisy nr (...) .

/ bezsporne, polisa nr (...) – k. 11-12 /

W/w pojazd powodowie zakupili w maju 2011 r. w Niemczech za kwotę 10.750,00 € i ujęli w ewidencji środków trwałych z wartością początkową ustaloną na kwotę 42.768,87 zł.

/ faktura z 29.05.2011 r. – k. 19 , wykaz środków trwałych – k. 20 /

Przedmiotowy pojazd został skradziony przez nieznanych sprawców w nocy 3 na 4 grudnia 2013 r. w miejscowości C. (...) gmina S. , po uprzednim pokonaniu przez sprawców zabezpieczeń pojazdu.

/ bezsporne /

Przed kradzieżą samochodu powód W. C. pozostawił zamknięty pojazd na noc w garażu pobudowanym w stanie surowym otwartym ( bez zamontowanych drzwi garażowych ) , usytuowanym na posesji w której zamieszkuje. Kradzież pojazdu powód stwierdził następnego dnia tj. 4 grudnia 2013 r. o godz. 7:00 , o zdarzeniu niezwłocznie zawiadomił Policję. Jednocześnie powód stwierdził brak dokumentów osobistych oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu . Wobec tego początkowo wyjaśnił Policji , że portfel z w/w dokumentami pozostawił w samochodzie. Następnie zmienił te zeznania wskazując że nigdy nie zostawiał dokumentów w samochodzie , nie wie jak doszło do utraty portfela z dokumentami . Mógł go zgubić na posesji po wyjściu z samochodu .

/ zeznania powoda W. C. – k. 117-118 , zdjęcie garażu – k. 46 /

Postępowanie przygotowawcze prowadzone przez Komendę Powiatową Policji w M. w sprawie kradzieży z włamaniem w/w pojazdu oraz przywłaszczenia dokumentów na szkodę W. C. tj. o czyny z art. 279 § 1 kk i art. 275 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk , postanowieniem z dnia 23 grudnia 2013 r. zostało umorzone z powodu niewykrycia sprawy przestępstwa . Decyzją z dnia 23 grudnia 2013 r. Starosta (...) wyrejestrował auto.

/ postanowienie KPP w M.. z 23.12.2013 r. – k. 13 , decyzja z dnia 23.12.2013 r. – k. 17-18 /

W toku postępowania likwidacyjnego powołany przez pozwane Towarzystwo rzeczoznawca komunikacyjny określił wartość rynkową w/w pojazdu na dzień szkody na kwotę 27.400 zł brutto.

/ wycena nr (...) z dnia 27.12.2013 r. – k. 47-48 , zeznania świadka A. B.- k. 113 v. /

Decyzją z dnia 22 stycznia 2014 r. pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. odmówił powodom odszkodowania z tytułu kradzieży pojazdu m-ki V. (...) nr rej. (...) , powołując się na to że dowód rejestracyjny pojazdu został utracony w niewyjaśnionych okolicznościach.

/ decyzja pozwanego z 22.01.2014 r. – k. 14 /

Sąd zważył , co następuje :

W sprawie bezsporne było , że w okresie ochrony ubezpieczeniowej udzielonej przez pozwane Towarzystwo zgodnie z łączącą strony umową ubezpieczenia OC/ AC doszło do kradzieży stanowiącego przedmiot umowy samochodu m-ki V. (...) , rok produkcji (...) o nr rej. (...) .

Stosownie do treści art. 805 § 1 i 2 pkt. 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia majątkowego ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie, polegające na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę .

Odpowiedzialność ubezpieczyciela wynikająca z umowy ubezpieczenia majątkowego obejmuje więc obowiązek spełnienia świadczenia pieniężnego tj. odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku przewidzianego w umowie wypadku.

Pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. kwestionując swoją odpowiedzialność powoływał się na postanowienia § 4 ust. 2 pkt 2 i § 13 ust. 6 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 1 lit a Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Autocasco Standard , wyłączające zdaniem pozwanego jego odpowiedzialność odszkodowawczą.

Stanowisko pozwanego zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności przywołać należy treść wskazanych przez pozwanego postanowień OWU .

Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 2 OWU AC Standard (...) nie odpowiada za szkody polegające na utracie ubezpieczonego pojazdu w wyniku kradzieży w przypadku pozostawienia bez nadzoru w pojeździe lub w miejscu , do którego mają dostęp osoby nieupoważnione do korzystania z pojazdu , dowodu rejestracyjnego tego pojazdu , klucza , karty , lub innego urządzenia służącego do jego otwarcia i/lub uruchomienia.

W myśl § 13 ust. 2 pkt 1 lit a ) OWU w przypadku szkody polegającej na kradzieży pojazdu , osoby o których mowa w ust. 1 ( tj. Ubezpieczający , Ubezpieczony lub osoba upoważniona do korzystania z pojazdu w chwili powstania szkody ) zobowiązane są przekazać niezwłocznie do (...) , w trybie uzgodnionym z pracownikiem (...) dowód rejestracyjny pojazdu i kartę pojazdu ( o ile karta pojazdu została na ubezpieczony pojazd wydana ) . W razie niedopełnienia w/w obowiązku zgodnie z § 13 ust. 6 OWU (...)może odmówić wypłaty odszkodowania lub je odpowiednio zmniejszyć , o ile niedopełnienie to miało wpływ na ustalenie odpowiedzialności za szkodę , okoliczności zdarzenia bądź ustalenie lub zwiększenie rozmiarów szkody.

Zgodnie z art. 827 § 1 k.c. ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności.

Ocena, czy zachodzi wypadek rażącego niedbalstwa w rozumieniu tego przepisu, a także w rozumieniu postanowień ogólnych warunków umów wiążących strony stosunku ubezpieczenia, wymaga uwzględnienia obiektywnego stanu zagrożenia oraz kwalifikowanej postaci braku zwykłej staranności w przewidywaniu skutków, a więc uwzględnienia staranności wymaganej od działającej osoby, przedmiotu, którego działanie dotyczy oraz okoliczności, w których doszło do zaniechania pożądanych zachowań z jej strony. Rażące niedbalstwo, o którym stanowi art. 827 § 1 k.c., można przypisać w wypadku nieprzewidywania szkody jako skutku m.in. zaniechania ubezpieczającego, o ile doszło do przekroczenia podstawowych, elementarnych zasad staranności (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2010 r., sygn. akt IV CSK 153/10, LEX nr 1232801).

W sprawie bezsporne było , że strona powodowa nie dopełniła określonego w § 13 ust. 2 pkt 1 lit a ) OWU obowiązku przekazania ubezpieczycielowi dowodu rejestracyjnego pojazdu .

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 stycznia 2006 r. ( IV CK 345/05 ) wyraził następujące stanowisko :

,,W zdecydowanej większości przypadków brak możliwości przedłożenia kluczyków i dokumentów samochodu będzie dowodem na to, że ubezpieczony nienależycie zabezpieczył samochód przed kradzieżą. W takich sytuacjach ubezpieczyciel – powołując się na postanowienia o.w.u.u. – będzie mógł skutecznie zwolnić się od odpowiedzialności. Natomiast gdy ubezpieczony dołożył należytej staranności w zabezpieczeniu samochodu, a mimo to razem z samochodem pobawiono go władztwa nad dokumentami i kluczykami, o.w.u.u nie mogą zwalniać ubezpieczyciela od odpowiedzialności. Będzie tak m.in. wówczas, gdy samochód wraz z dokumentami i kluczykami został powierzony osobie godnej zaufania (np. komisantowi, przechowawcy) lub gdy zabrano go ubezpieczonemu razem z kluczami i dokumentami z dobrze zabezpieczonego garażu domowego. ”.

Okoliczności w jakich powód W. C. utracił portfel z dokumentami nie zostały jednoznacznie wyjaśnione . W toku postępowania przygotowawczego powód zmieniał zeznania w tym zakresie .

W ocenie Sądu zauważyć należy , że :

- postanowienie KPP w M. z dnia 23 grudnia 2013 r. o umorzeniu postępowania został wydane w sprawie kradzieży z włamaniem w/w pojazdu oraz przywłaszczenia dokumentów na szkodę W. C. tj. o czyny z art. 279 § 1 kk i art. 275 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk ,

- w pozwie wskazano : ,, , wraz z autem dokonano kradzieży dokumentów stanowiących własność W. C. oraz dokumentów rejestracyjnych pojazd ”/ k. 4 akt / .

Wyrok uniewinniający, jak i postanowienie o umorzeniu śledztwa są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 (orzeczenie SN z dnia 17 kwietnia 1962 r., IV CR 796/61, RPEiS 1963, z. 2, s. 356; wyrok SN z dnia 18 września 1969 r., II CR 308/69, OSNC 1970, nr 7-8, poz. 130). Oznacza to , że powołane wyżej postanowienie Policji z dnia 23 grudnia 2013 r. o umorzeniu postępowania korzysta z dwóch domniemań prawnych, tj. z domniemania autentyczności (iż dokument pochodzi od osoby lub organu wskazanego jako jego wystawca, a zatem, że nie jest on sfałszowany) oraz z domniemania zgodności z prawdą (iż zaświadcza on prawdziwy stan rzeczy). W sprawie istotne było drugie z tych domniemań , które nie zostało wzruszone przez stronę powodową , a wręcz przeciwnie – potwierdzone w pozwie.

W świetle w/w okoliczności , jak i zasad doświadczenia życiowego , uznać należało , że w rzeczywistości dokumenty zostały pozostawione w pojeździe , a nie zgubione na posesji , jak to wskazywał powód W. C. .

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie zachowanie ubezpieczającego ( in concreto – powoda W. C. ) należy zakwalifikować jako rażącą niestaranność, zwalniającą ubezpieczyciela w niniejszej sprawie od odpowiedzialności.

Takie stanowisko znajduje oparcie w poglądach judykatury. Przykładowo Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30.01.2013 r. ( V CSK 75/12 , Lex nr 1311857 ) wskazał :

,, Pozostawienie dowodu rejestracyjnego w pojeździe pozostawionym bez nadzoru jest kwalifikowane jako rażące niedbalstwo w ogólnych warunkach ubezpieczeniowych autocasco, stanowiących integralną część umowy. Takie unormowanie wzajemnych stosunków relacji pomiędzy ubezpieczycielem i ubezpieczającym, lub osobą na rzecz której nastąpiło ubezpieczenie, jest dopuszczalne w świetle art. 3531 k.c.”

Obowiązkiem każdego kierowcy jest zabranie z pozostawionego samochodu dokumentów i kluczyków , aby ograniczyć kradzieże samochodów .

Pozostawienie przez kierowcę (ubezpieczającego) dowodu rejestracyjnego w samochodzie, należy uznać za niedbalstwo w stopniu rażącym. Ubezpieczający nie dokłada bowiem wymaganej staranności w ochronie przed utratą samochodu, ale wprost ułatwia dokonanie kradzieży, jednocześnie utrudniając, czy wręcz uniemożliwiając, skuteczne poszukiwanie i odzyskanie pojazdu ( por. wyrok S.A w Poznaniu z dnia 15.03.2013 r. , I ACa 135/13 , Lex nr 1314824 ) .

Kierując się w/w argumentacją Sąd przyjął zaistnienie w niniejszej sprawie przesłanek wyłączających odpowiedzialność pozwanego Towarzystwa ( art. 827 § 1 k.c. w zw. z § 13 ust. 2 pkt 1 lit a i ust. 6 OWU i §4 ust. 2 pkt 2 OWU ) . Dlatego powództwo należało oddalić .

Końcowo wskazać należy , że wartość szkody ( ustalona w pozwie na kwotę 42.000 zł ) nie została należycie wykazana przez stronę powodową , pomimo spoczywającego na niej ciężaru dowodu w tym zakresie . Sąd w pełni podziela tu zastrzeżenia strony pozwanej , które zostały poparte sporządzoną w toku postępowania likwidacyjnego wyceną prywatnego rzeczoznawcy komunikacyjnego. Wyceny tej strona powodowa w toku procesu skutecznie nie podważyła .

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Powództwo zostało oddalone , powodowie zobowiązani są zatem do zwrotu pozwanemu kwoty 2.417,00 zł tytułem kosztów procesu . Kwota ta obejmuje wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego i opłatę skarbową od pełnomocnictwa . Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego ustalono na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust.1 rozporządzenia MS z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie .

/-/ SSR Maciej Mulewski