Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27/02/2014 r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSR Marek Cechowski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Małgorzata Sówka

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2014 r. na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. (1)

przeciwko Zespołowi Szkół im. (...) w P.

o ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy

Orzeka:

1.  Powództwo oddala.

2.  Odstępuje od obciążania powódki kosztami postępowania w sprawie.

Sygn. akt: IV P 454/13 upr

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym dnia 10 listopada 2013 r. J. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego Zespołu Szkół im. (...) w P. kwoty 1.748,00 zł.

W uzasadnieniu swojego roszczenia wskazała, iż dochodzona pozwem należność wynika z niewypłaconego należnego jej ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Wyjaśniła, iż była zatrudniona w pozwanym Zespole Szkół na stanowisku nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy. Dnia 28 października 2011 r. rozwiązano z powódką stosunek pracy z powodu uzyskania przez nią uprawnień emerytalnych. Od dnia 2 listopada 2011 r. została ponownie zatrudniona na czas określony, do dnia 29 czerwca 2012 r. Po ustaniu stosunku pracy powódce wypłacono ekwiwalent za urlop wypoczynkowy za 20 dni. Powódka pismem z dnia 10 lipca 2012 r. wezwała pozwanego do wypłaty ekwiwalentu za kolejne 22 dni, gdyż uznała, że przysługuje jej ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w łącznym wymiarze za 42 dni. W odpowiedzi na pismo pozwany uznał jej roszczenie o kolejnych 11 dni, kwestionując jej prawo do pozostałych 11 dni. J. S. podniosła, iż była zatrudniona przez cały okres trwania zajęć szkolnych, wobec czego za rok 2011/2012 przysługiwał jej urlop wypoczynkowy w wymiarze 56 dni. Powódka wskazała, iż wykorzystała jedynie 14 dni ferii zimowych wobec czego należał jej się ekwiwalent za niewykorzystany urlop w wymiarze 42 dni. Jako podstawę swojego roszczenia wskazała art. 64 ust. 1 i 5 oraz 66 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany uzasadniając swoje roszczenie wskazał, iż powódka błędnie interpretuje powołane przez nią przepisy ustawy Karta Nauczyciela, co sprawia, iż jej roszczenie jest nieuzasadnione. Pozwany podniósł, iż J. S. wykorzystała przysługujący jej urlop za rok 2011 r. w okresie ferii zimowych i letnich. Pozwany wskazał także, że na podstawie przepisów prawa pracy nie jest możliwe by wymiar urlopu za dany rok kalendarzowy mógł przekroczyć wymiar urlopu należnego za ten rok. Podniósł, iż wobec faktu, że powódka była zatrudniona na czas określony i wykorzystała przysługujący jej urlop za 2011 r., przysługujący jej ekwiwalent za urlop wypoczynkowy należało wyliczyć od 1 stycznia 2012 r. do 29 czerwca 2012 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka była zatrudniona w pozwanym Zespole Szkół im. (...) w P. od 1 września 1974 r. do 28 października 2011 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nauczyciela. Stosunek pracy łączący strony został rozwiązany na mocy porozumienia stron z powodu nabycia przez powódkę uprawnień emerytalnych, na podstawie art. 23 ust. 4 pkt 1 w zw. z art. 88 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela.

( dowód: świadectwo pracy z dnia 28.10.2011 r. – k. 6 - 7)

Następnie J. S. została przez pozwanego zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony od dnia 2 listopada 2011 r. do 29 czerwca 2012 r. Stosunek pracy łączący strony wygasł z chwilą upływu okresu na jaki zawarta była umowa o pracę. Wypłacono powódce ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni.

( dowód: świadectwo pracy z dnia 29.06.2012 r. – k. 8 – 9, akta osobowe pracownika: umowa o pracę z dnia 26.10.2011 r.)

Pismem z dnia 10 lipca 2012 r. J. S. wniosła do pracodawcy o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za kolejne 22 dni, podnosząc, że w roku 2011/2012 nabyła prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 56 dni, a wykorzystała jedynie 14 (ferie zimowe), natomiast ekwiwalent wypłacono jej za 20 dni. W odpowiedzi na wniosek dyrektor Zespołu Szkół wskazała, iż powódka nabyła prawo do urlopu za cały okres prowadzenia zajęć, tj. 45 dni pomniejszone o 14 dni ferii zimowych. Wobec wypłaty ekwiwalentu za 20 dni, zobowiązała się do dokonania wypłaty ekwiwalentu za kolejne 11 dni.

( dowód: pismo powódki z dnia 10.07.2012 r. – k. 10 – 11, odpowiedź na pismo z dnia 17.07.2012 r. – k. 12, polecenie wypłaty ekwiwalentu za 11 dni – k. 20, polecenie wypłaty ekwiwalentu za 20 dni - k. 21, dokument wyliczenia stawki – k. 22)

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie sporną kwestię stanowi liczba dni przysługującego powódce urlopu wypoczynkowego, będąca podstawą wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Kwestie związane ze stosunkiem pracy nauczycieli zostały uregulowane w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Trzeba także pamiętać, iż zgodnie z art. 91 c ust. 1 w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami wskazanej ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. Ustęp 5 wskazanego artykułu mówi, że nauczyciel zatrudniony przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze i na zasadach określonych w ust. 1, zaś nauczyciel zatrudniony przez okres krótszy niż 10 miesięcy w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do określonego w umowie okresu prowadzenia zajęć.

Natomiast art. 65 ustawy Karta Nauczyciela wskazuje, że nauczyciel zatrudniony w szkole feryjnej nabywa prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego w ostatnim dniu poprzedzającym ferie zimowe, np. w dniu 29 stycznia, jeżeli ferie rozpoczynają się 30 stycznia. Urlop wypoczynkowy nauczyciela trwa wówczas przez 2 tygodnie ferii zimowych i następnie przez okres ferii letnich. Nauczyciel, który rozwiąże stosunek pracy w trakcie trwania semestru zimowego, nie nabędzie prawa do urlopu wypoczynkowego, a zatem i prawa do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Prawo do urlopu wypoczynkowego w kolejnych latach kalendarzowych nauczyciel nabywa z dniem 1 stycznia danego roku (zob. M. Szymańska, Komentarz do art. 65 ustawy - Karta Nauczyciela, LEX 2012).

Oznacza to, iż nauczyciel ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pracy w danym roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy. Stanowisko to podziela także doktryna (por. P. Ciborowski, Karta Nauczyciela. Komentarz w pytaniach i odpowiedziach 2008/2009, Gdańsk 2008, s. 241; J. Lesińska w: P. Gąsiorek, Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem, Warszawa 2013 r., s. 291 – 292). Trzeba jednak rozstrzygnąć, czy owo prawo dotyczy nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na podstawie mianowania, czy również na podstawie umowy o pracę na czas określony.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 maja 2006 r. (III PZP 3/06, LEX nr 180655) wskazuje, że: nauczyciel ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pracy w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, także wtedy, gdy w zatrudniającej go szkole są przewidziane ferie (art. 155 ¹ § 1 pkt 1 k.p. w związku z art. 64 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.

Tutejszy Sąd podziela powyższe poglądy SN wskazując, iż pomimo, że stan faktyczny sprawy w jakiej została powzięta uchwała dotyczy nauczyciela zatrudnionego na czas nieokreślony, który w okresie ferii zimowych wykonywał prace zlecone przez organ prowadzący placówkę oświatową, należy je uwzględnić w rozpatrywanej sprawie.

W niniejszym stanie faktycznym istotę sporu stanowiła interpretacja art. 64 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela. Pełnomocnik powódki podnosił, iż pierwsza część wskazanego artykułu mówiąca, że nauczyciel zatrudniony przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze ferii zimowych i letnich i w czasie ich trwania, ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Jest to pogląd nieuzasadniony.

Sąd ustalił, iż w okresie trwania zajęć w roku szkolnym 2011/2012 powódka była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony do dnia 28 października 2011 r., a następnie na podstawie umowy o pracę na czas określony od dnia 2 listopada 2011 r. do dnia 29 czerwca 2012 r.. Wobec tych faktów stosowanie wskazanego przepisu w niniejszej sprawie jest nieuprawnione, z uwagi na to, iż przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do nauczycielskich stosunków pracy, których podstawą jest jedna lub kilka umów zawartych na czas określony, które to obejmowałyby cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym. Nie można wobec tego przyjąć, że przepis ten należy stosować także w sytuacji, gdy nauczyciel część roku szkolnego przepracował na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony lub na podstawie mianowania, a następną część na podstawie umowy o pracę na czas określony, nawet jeżeli łącznie wskazane stosunki pracy trwały przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym. Nadto powódka wykorzystała w 2011r. cały przysługujący jej urlop wypoczynkowy w okresie ferii zimowych oraz wakacji. Brak jest innych racjonalnych przesłanek, aby w ten sposób dodatkowo premiować nauczyciela w zakresie prawa do urlopu w stosunku do nauczycieli zatrudnionych na czas nieokreślony czy też innych zatrudnionych do których ma zastosowanie kodeks pracy. Usytuowanie przepisu i łączna interpretacja z art. 65 i 66 ust. 2 K.N., iż ewentualny wymiar ekwiwalentu przysługuje za okres niewykorzystanego urlopu ale nie dłużej niż 8 tygodni - również przemawia za odrzuceniem koncepcji przyjętej przez stronę powodową. W ocenie Sądu powyżej wskazana regulacja ma na celu zapewnienie równych praw do urlopu nauczycielom zatrudnionym na czas określony - czy to na jedną umowę na czas określony, czy też na kilka umów, które by obejmowały cały czas trwania zajęć szkolnych w danym roku szkolnym tj. od początku roku szkolnego do formalnego zakończenia zajęć szkolnych w tym roku szkolnym, co pozbawiałoby ich prawa do urlopu w czasie wakacji lub przysługiwałby im urlop proporcjonalny w wymiarze mniejszym niż nauczycielowi zatrudnionemu na czas nieokreślony, który przepracował dany rok szkolny. Należy przy tym zaznaczyć, iż tak rozumiana treść w/w przepisu pozwala wszystkim nauczycielom bez względu czy są zatrudnieni na umowę na czas określony czy określony - gwarantować 56 dni urlopu, którzy byli zatrudnieni przez cały okres trwania zajęć w danym roku szkolnym. Dodatkowo podkreślenia wymaga, że dla nauczycieli zatrudnionych na czas nieokreślony nie całe wakacje są urlopem wypoczynkowym, o czym świadczą zapisy art. 64 ust.2 i art. 66 ust.2 K.N.

Druga część powoływanego przepisu wskazuje, iż nauczyciel zatrudniony przez okres krótszy niż 10 miesięcy w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do określonego w umowie okresu prowadzenia zajęć. Ten fragment omawianego artykułu również ma zastosowanie jedynie do stosunków pracy, których podstawą jest umowa o pracę na czas określony, jednakże trwających krócej niż 10 miesięcy.

Powyższa regulacja prawna wskazuje, iż wniniejszej sprawie możliwe są dwa warianty rozwiązania zagadnienia wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego powódce. Zgodnie z pierwszym z nich ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy należy obliczyć uwzględniając cały okres trwania umowy zawartej na czas określony, jaka łączyła strony. Jest to wariant korzystniejszy dla pracownika.

Drugi wariant zakłada, iż ekwiwalent za urlop wypoczynkowy powinien zostać obliczony jedynie w oparciu o okres trwania umowy w 2012 r., gdyż to z dniem 1 stycznia 2012 r. powódka uzyskała prawo do urlopu wypoczynkowego za ten rok.

Zgodnie z drugim wariantem wymiaru urlopu i dokonanymi na tej podstawie ustaleniami trzeba uznać, iż nauczyciel nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym, a nie jak wskazywała powódka w treści pozwu – w roku szkolnym. Specyfika uzyskiwania prawa do urlopu wypoczynkowego w związku z koniecznością prowadzenia zajęć edukacyjnych na przełomie dwóch lat kalendarzowych zmusiła ustawodawcę do uregulowania tej kwestii, który to w powoływanym art. 65 określa chwilę z jaką nauczyciel nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego. W razie niewykorzystania przysługującego urlopu nauczyciel tak, jak każdy pracownik ma prawo żądać ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy na podstawie art. 171 § 1 k.p.

Powódka w 2011 r. z dniem 1 stycznia nabyła prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze ferii letnich i zimowych. Przysługujący jej urlop za 2011 r. wykorzystała w tym okresie.

W tym przypadku powódka nabyłaby jedynie prawo do urlopu wypoczynkowego w roku 2012 r. w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego w tym roku okresu, na podstawie art. 155 ¹ § 1 pkt 1 k.p.

Powołany przepis wskazuje, iż w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze.

Powyższe wskazuje, że proporcjonalny wymiar urlopu J. S. powinien zostać wyliczony w tym przypadku za okres 1 stycznia 2012 r. do 29 czerwca 2012 r., czyli za 6 miesięcy, gdyż zgodnie z art. 155 ^2a § 2 k.p. niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę, do pełnego miesiąca.

Natomiast , zgodnie z powoływanymi przepisami ustawy Karta Nauczyciela i Kodeks pracy, powódce która była zatrudniona na podstawie umowy o pracę krócej niż 10 miesięcy, proporcjonalnie wyliczone prawo do urlopu wynosić będzie 5,6 dnia za każdy przepracowany miesiąc, zaokrąglając w górę dni niepełne (por. M. Szymańska, Komentarz do art. 64 ustawy Karta Nauczyciela). Wobec tego, iż przepracowała ona w zaokrągleniu 6 miesięcy, nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 34 dni. W okresie pracy wykorzystała ona jednak 14 dni urlopu w czasie ferii zimowych, co pozostawia 20 dni.

Korzystniejsza dla pracownika wersja interpretacyjna powołanych przepisów, a w szczególności części drugiej art. 64 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela wskazuje, iż powódka podczas trwania tej umowy przepracowała w zaokrągleniu 8 miesięcy, za każdy miesiąc przysługuje jej 5,6 dnia urlopu, co daje 45 dni urlopu wypoczynkowego. Od tej liczby należy odjąć 14 dni urlopu jaki wykorzystała w okresie ferii zimowych, co oznacza, iż przysługuje jej w zaokrągleniu do pełnego dnia 31 dni urlopu wypoczynkowego, a zatem za tyle dni jest jej należny ekwiwalent. Za taki też okres powódka otrzymała ekwiwalent.

Mając to na uwadze Sąd uznał, iż roszczenie powódki jest bezzasadne i podlega oddaleniu.

Wobec tego – podzielając wskazane orzecznictwo i poglądy doktryny - należało orzec jak w sentencji.

Odnosząc się do orzeczenia merytorycznego Sąd orzekł o kosztach sądowych na podstawie art. 102 k.p.c. odstępując od obciążania J. S. kosztami postępowania w sprawie, zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 k.p.c. Hipoteza przepisu art. 102 k.p.c., odwołująca się do występowania "wypadków szczególnie uzasadnionych", pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony, stanowią podstawę do nieobciążania jej kosztami procesu (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 24.10.2013 r., IV CZ 61/13, LEX nr 1389013). Podzielając powyższe rozważania, Sąd uznał za zasadne odstąpić od obciążenia powódki kosztami postępowania z uwagi na fakt, iż jest ona osobą przebywającą na emeryturze, bez dodatkowych źródeł utrzymania, która poza tym obowiązana będzie ponieść koszty pełnomocnika profesjonalnego reprezentującego ją w sprawie. Wobec tego należało orzec jak w pkt 2 sentencji wyroku.

SSR Marek Cechowski