Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2015r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący SSR Anna Domian

Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Radecka

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2015r. w Ostrołęce

na rozprawie

sprawy z wniosku I. W. (1)

z udziałem E. Ż. i Gminy B.

o rozgraniczenie

postanawia:

I.  dokonać rozgraniczenia nieruchomości położonych w obrębie Z. i O. gm. B. oznaczonych numerami ewidencyjnymi działek:

- (...), stanowiącą przedmiot własności I. W. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w O. jest prowadzona księga wieczysta nr (...),

- (...), stanowiącą przedmiot własności E. Ż., dla której w Sądzie Rejonowym w O. jest prowadzona księga wieczysta nr (...),

- (...), stanowiącymi przedmiot własności Gminy B., dla których w Sądzie Rejonowym w O. jest prowadzona księga wieczysta nr (...) -

wzdłuż linii od punktu 522, poprzez punkty 527 i 526, do punktu 337, okazanej na mapie sytuacyjnej rozgraniczenia, sporządzonej przez biegłego geodetę K. P. (1), przyjętej do (...) Ośrodka (...) (...) za numerem (...) w dniu (...). - k. 118 akt - stanowiącej integralną część orzeczenia;

II.  stwierdzić, że koszty opinii biegłego K. S. (1) ponosi wnioskodawczyni; pozostałe koszty postępowania ponoszą wnioskodawczyni i uczestnik E. Ż. po połowie; szczegółowe rozliczenie pozostawić referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

SSR Anna Domian

Sygn. akt I Ns 872/13

UZASADNIENIE

W dniu 24 października 2013 r. W. Gminy B. przekazał do Sądu Rejonowego w Ostrołęce - na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne - wniosek I. W. (1) o rozgraniczenie nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), stanowiącej jej własność z nieruchomościami o nr ewidencyjnym (...) – stanowiącą własność E. Ż. oraz o nr (...) – będącymi własnością Gminy B. - położonymi w obrębie Z. i O., gm. B.. Ostatecznie wnioskodawczyni wnosiła rozgraniczenie wzdłuż linii niebieskiej oznaczonej na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego sądowego geodetę K. P. (1) .

Wnioskodawczyni twierdziła, że w postępowaniu administracyjnym punkty graniczne o nr 39-42-43- 44- 45 zostały błędnie oznaczone przez geodetę. Podniosła, że na skutek tego błędu powierzchnia jej działki zmniejszyła się z (...) ha do (...) ha. Zdaniem wnioskodawczyni granica ustalona na etapie postępowania administracyjnego nie ma oparcia w stanie prawnym.

Uczestnik postępowania E. Ż. przyłączył się co do zasady do wniosku o rozgraniczenie według kryterium stanu prawnego (ostatecznie - wzdłuż linii czerwonej, oznaczonej na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę K. P.), który według uczestnika został oznaczony przez biegłego wzdłuż linii od pkt 46 do punktu 47 przez punkty 43 – 44 – 46 – 45 – przy uwzględnieniu zarzutu zasiedzenie przygranicznego pasa gruntu z dniem 30.4.2013r. Wskazał, że nieprzerwanie od (...) 1983 r. posiada sporny pas gruntu. Oświadczył, że na gruncie na granicy wskazywanej przez uczestnika od ponad 30 lat, w tym samy miejscu, jest (...), który wybudował jego ojciec.

Uczestnik postępowania Gmina B. wniosła o rozgraniczenie według granic wynikających z ewidencji gruntów, tj. według linii oznaczonej przez biegłego geodetę K. P. (1) kolorem czarnym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość o nr ewidencyjnym działki (...), o powierzchni (...) ha, położona w obrębie Z. i O., gm. B., dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w O. księga wieczysta o nr (...), stanowi obecnie własność I. W. (1). Wskazana działka stanowi grunty orne i użytki rolne zabudowane. /dowód: wypis z rejestru gruntów i budynków k. 30, wyrys z mapy ewidencyjnej k. 30, odpis kw nr (...)– k. 30/

I. W. (1) nabyła przedmiotową nieruchomość na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w P. z dnia 12.10.2012 r. z dnia w przedmiocie działu spadku po J. M. i C. Z. (sygn. akt I Ns 476/10). J. M. (primo voto (...) z d. K.) nabyła wskazaną nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży z dnia (...) r. zawartej ze Z. M. /dowód: z akt sprawy I Ns 476/10: postanowienie w przedmiocie urządzenia zbioru Dokumentów z (...) r. k. 14; umowa sprzedaży z (...). k. 15 - 16, wypis z rejestru gruntów k. 18, pismo z 9.2.2011r. k. 97, postanowienie Sądu Rejonowego P. k. 259 – 261, uzasadnienie k. 267 – 274, postanowienie Sądu Okręgowego w Ostrołęce z 6.3.2013r. k. 307, uzasadnienie k. 314 – 319/

Działka nr (...) graniczy z nieruchomością o nr ewidencyjnym (...) (pierwotnie nr (...)), położoną w obrębie Z. i O., gm. B., dla której jest prowadzona księga wieczysta nr (...), stanowiąca obecnie własność E. Ż.. /dowód: odpis kw nr (...)– k. 57/

Działka nr (...) graniczy także z nieruchomościami oznaczonymi nr nr ewid. działek (...), dla których prowadzona jest księga wieczysta nr (...), stanowiące własność Gminy B.. Działki te stanowią drogi gminne. /dowód: odpis kw (...)– k. 60/

Decyzją z dnia (...). – na wniosek I. W. - W. Gminy B. wszczął postępowanie w przedmiocie rozgraniczenia wskazanych powyżej nieruchomości. Granice ww. działek ustalono zgodnie z danymi wynikającymi z ewidencji gruntów. Przebiegu granicy ustalonego w postępowaniu administracyjnym nie zaakceptowała I. W. (1), kwestionując powierzchnię swojej działki po dokonaniu rozgraniczenia i przebieg wszystkich granic wskazanych przez geodetę. /dowód: wniosek z 16. (...). k. 3, decyzja z (...). z potwierdzeniem nadania k. 6, 7 – 12, postanowienie z (...)r. wraz potwierdzeniem nadania k. 13, 14 – 16, wniosek I. W. a 25.7.2013r. k. 17, opinia techniczna geodety M. B. k. 20, protokół graniczny Nr K. (...)/2013 k. 23 – 26, mapa k. 27, dokumentacja fotograficzna k. 4/

Działka nr (...) od kwietnia 1983 r. była w posiadaniu przez poprzedników prawnych I. W. (1) od strony działki nr (...) tylko do płotu (...) z betonową podmurówką, wybudowanego przez ojca E. Ż.. Użytkowanie miało miejsce w tych graniach ze względu na nieformalną umowę zamiany zawartą pomiędzy M. Ż. – ojcem E. Ż., a J. W. (1) - ówczesną użytkowniczką działki nr (...). Na mocy tej umowy zamiany część działki nr (...) użytkował M. Ż. ( a następnie E. Ż.), podczas gdy J. W. (1) użytkowała część działki nr (...), należącej wówczas do M. Ż.. Część działki nr (...) od strony działki (...) od (...) 1983r. jest w samoistnym posiadaniu obecnie E. Ż., a wcześniej jego ojca M. Ż..

Ani w trakcie budowy ogrodzenia przez M. Ż. w(...) 1983r., ani w kolejnych latach, nie był kwestionowany zakres jego posiadania części działki nr (...), w szczególności przez J. W. (1) i jej następców prawnych. Około 2008r. część przedmiotowego ogrodzenia została wymieniona przez E. Ż. na ogrodzenie z (...); posadowiono je na fundamencie ogrodzenia istniejącego od 1983r. I. W. (1) nie oponowała przeciwko wymianie ogrodzenia.

Od 1988 r. do roku 1993, na podstawie umowy dzierżawy zawartej pomiędzy matką I. W. (1) (J. M. z d. K.), A. W. (1) użytkował działkę nr (...) - do granicy wytyczonej ww. ogrodzeniem postawionym przez M. Ż..

Działka nr (...) była przedmiotem administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, w którym granice ustalono bez uwzględnienia nieformalnej umowy zamiany działek. /dowody: zeznania I. W. (1) k. 50, 209, zeznania E. Ż. k. 51, 210, zeznania świadków: A. W. (1) k. 51, C. Ż. k. 90 – 91, K. F. k. 91, dokumentacja fotograficzna k. 89, operat rozgraniczeniowy dot. działki (...) k. 100: decyzja o z (...) r., opinia techniczna geodety M. B., pismo (...) k. 70, opinia biegłego sądowego geodety K. P. k. 114 – 118, decyzja z (...) r. o warunkach zabudowy k. 122, mapa sytuacyjna k. 123, mapa sytuacyjno – wysokościowa k. 126,169, decyzja z (...) r. o ustaleniu warunków zabudowy k. 124 – 125, opinia biegłego z zakresu budownictwa K. S. k. 143 – 158, oświadczenie k. 168, ustna opinia uzupełniająca K. S. k. 208, z akt sprawy I Ns 476/10: pismo J. W. k. 44 – 46, 102,175, 232 – 233, pismo A. M. k. 64, 192 - 193 pismo A. M., J. W., H. Z. – k. 85, pismo A. W.. 86, opinie biegłego rzeczoznawcy – k. 141 – 149, 179 – 183, oświadczenie J. M. – k. 236, z akt I C 221/11: umowa dzierżawy z dnia (...) r. – k. 8, protokół rozprawy z dnia 17 listopada 2011 r. – k. 19 - 20//

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 153 k.c., jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną. Kryteria określone w art. 153 kc stosuje się w kolejności wskazanej w powołanym przepisie. Dopiero brak możliwości ustalenia przebiegu granic w oparciu o kryterium stanu prawnego, uzasadnia dokonanie rozgraniczenia na podstawie kolejnego kryterium jakim jest ostatni spokojny stan posiadania. Kryterium następne bierze się pod rozwagę wtedy, gdy poprzedzające nie daje dostatecznych podstaw do wyznaczenia granicy (v. orzecz. SN z 2.6.2011 r., I CSK 521/10, LEX nr 1084685; z 24.8.2011 r. IV CSK 596/10, LEX nr 1129157).

W postanowieniu z 16.2.2012 r. (IV CSK 252/11, LEX nr 1215293) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że stosując kryterium stanu prawnego należy mieć na względzie wszystkie zdarzenia prawne (czynności prawne, decyzje administracyjne, orzeczenia sądowe, wynikające bezpośrednio z przepisu prawa), które według przepisów prawa materialnego mają wpływ na zakres - co do powierzchni - prawa własności sąsiadujących ze sobą nieruchomości, nie wyłączając czynności dotyczących ustalenia przebiegu samej granicy w postępowaniach rozgraniczeniowych. Przez stan prawny, według którego przede wszystkim ustala się granice w myśl art. 153 k.c., należy rozumieć także zasiedzenie przygranicznych pasów ziemi (por. orzecz. SN z 26.4.1967 r., III CR 424/66, LEX nr 592; z 5.12.2003 r., IV CK 255/02, LEX nr 602078). Zasiedzenie zmienia bowiem stan prawny nieruchomości, co należy uwzględnić przy ustaleniu przebiegu spornych granic. Obowiązkiem Sądu było zatem w pierwszej kolejności rozstrzygnięcie podnoszonego przez uczestnika postępowania E. Ż. zarzutu zasiedzenia przygranicznego pasa gruntu.

Zgodnie z art. 172 k.c., posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Już w tym miejscu wskazać należy, że uczestnik E. Ż. nie powoływał się na domniemanie dobrej wiary; twierdził, że nabył sporny fragment nieruchomości po upływie 30 lat od dnia objęcia w posiadanie – przy doliczeniu okresu posiadania przez jego poprzednika prawnego. Uczestnik od początku niniejszego postępowania konsekwentnie i zdecydowanie twierdził, że od (...) 1983 r. jego ojciec - a następnie on sam - korzysta z sąsiadującej z jego działką nr (...), działki nr (...) stanowiącej obecnie własność wnioskodawczyni – w granicy do płotu z(...) podmurówką, który do chwili obecnej znajduje się w tym samym miejscu. Wyjaśnił, że w (...) 1983 r. jego ojciec wybudował wskazany płot, za zgodą i wiedzą ówczesnych właścicieli działki nr (...), tj. matki wnioskodawczyni – J. M. oraz siostry – J. W. (1). W związku z tym, że budowa ogrodzenia na działce (...) miała miejsce w związku z nieformalną umową zamiany części działek o nr (...), zawartą z poprzednikami prawnymi I. W. (1), nie oponowali oni przeciwko budowie wskazanego ogrodzenia. Następnie, w około 2008 r., E. Ż. w przedmiotowym ogrodzeniu wymienił (...); nie zmieniając jednocześnie starej – wykonanej przez jego ojca w 1983r. - podmurówki ogrodzenia, która niezmiennie znajduje się w tym samym miejscu, a tym samym nie zmienił się przebieg ogrodzenia i zakres posiadania. Należy podkreślić, że podczas tych prac remontowych uczestnika w 2008r. wnioskodawczyni również nie negowała zasadności posadowienia ogrodzenia w tym właśnie miejscu.

Sąd zważył, że powyższe twierdzenia uczestnika E. Ż. potwierdzili świadkowie: C. Ż., K. F. i A. W. (1). C. Ż. – brat uczestnika postępowania - potwierdził okoliczności i datę budowy płotu, a także fakt zamiany części działek pomiędzy jego ojcem a siostrą wnioskodawczyni. Zeznał ponadto, że od 1983r. pomiędzy stronami i ich poprzednikami prawnymi nie było sporów na tle przebiegu granicy. Datę budowy ogrodzenia potwierdził także świadek K. F., który nadto zeznał, że płot jest nadal w tym samym miejscu, a fundament powstał w roku 1983r. Podkreślić należy, że nawet świadek A. W. (1) – mąż wnioskodawczyni, który do roku 1992 był dzierżawcą m. in. działki nr (...) – zeznał, że użytkował ją do przedmiotowego ogrodzenia oraz potwierdził, że gdy płot był budowany - nikt nie protestował.

Sąd uznał zeznania ww. świadków za wiarygodne; są bowiem logiczne, wzajemnie spójne i pozbawione sprzeczności.

Dalej Sąd zważył, że twierdzenia uczestnika E. Ż. co do użytkowania spornego fragmentu nieruchomości nr (...) od 1983 r. potwierdziły także wyniki ekspertyzy biegłego z zakresu budownictwa K. S. (1), który wydał opinię w przedmiocie wieku podmurówki ogrodzenia. Biegły w sposób szczegółowy i jasny przedstawił swoje stanowisko, w którym określił wiek fundamentu ogrodzenia na około 30 lat. Wyjaśnił, że na taki wieku podmurówki wskazuje zwłaszcza stan techniczny i użyty materiał. Ustalenia zawarte w opinii pisemnej biegły potwierdził w opinii ustnej. Zdaniem Sądu opinia biegłego jest przekonująca, logicznie uzasadniona, wydana w oparciu o wiedzę specjalną i doświadczenie wieloletniego biegłego sądowego i z tych względów może stanowić podstawę wiążących ustaleń Sądu. Opinia biegłego koresponduje przy tym z pozostałymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie, w tym z zeznaniami ww. świadków, decyzją z (...) r. o warunkach zabudowy wraz z mapą sytuacyjną, decyzją z (...) r. o ustaleniu warunków zabudowy wraz z mapa sytuacyjno – wysokościową, dokumentacją fotograficzną.

W ocenie Sądu powyższe dowody i ustalone fakty w sposób jednoznaczny potwierdzają, że E. Ż. (a wcześniej jego ojciec M. Ż.) od (...) 1983 r. posiadali sporny fragment działki nr (...), spokojnie i nieprzerwanie przez okres trzydziestu lat, który upłynął najpóźniej z dniem 30 kwietnia 2013 r. Stan ten doprowadził do nabycia własności przygranicznej części działki nr (...) przez zasiedzenie. Wyjaśnić w tym miejscu należy, że bieg terminu zasiedzenia nie został przerwany wytoczeniem przez I. W. (1) przeciwko E. Ż. powództwa o wydanie tego fragmentu gruntu. Pozew w sprawie o wydanie (sygn. akt I C 769/13) został bowiem wniesiony w maju 2013 r., podczas gdy okres zasiedzeniu upłynął w dniu 30.4.2013 r.

Zdaniem Sądu fakt, że E. Ż. nie podnosił okoliczności nieformalnej zamiany działek na etapie administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego dotyczącego m.in. działki nr (...), nie może mieć decydującego znaczenia dla ustaleń Sądu w niniejszej sprawie. Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że zamiana taka nie miała miejsca, nie zmienia to faktu, iż przez okres ponad trzydziestu, lat od (...) 1983 r. E. Ż., a wcześniej jego ojciec, spokojnie i nieprzerwanie posiadali sporny fragment działki nr (...).

Podkreślić też trzeba, że nawet wnioskodawczyni – pomimo, że oświadczyła, iż nie ma wiedzy o zamianie działek - potwierdziła zakres posiadania uczestnika postępowania wskazując, że jej poprzednicy prawni nie kwestionowali przebiegu granic spornej działki nr (...) i działki nr (...) będącej własnością rodziców E. Ż.. Co więcej, przyznała, że zna przedmiotowe nieruchomości dopiero od 1992 r., kiedy to zamieszkała w miejscowości Z.. Wnioskodawczyni nie ma więc wiedzy co do przebiegu granic przed tą datą. Podkreślić nadto należy, że od 1992 r. do czasu wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego nie kwestionowała przebiegu spornej obecnie granicy.

Zeznania wnioskodawczyni dotyczące daty budowy ogrodzenia – nie poparte żadnymi obiektywnymi dowodami – są w ocenie Sądu niewiarygodne.

Wypada ponadto dodać, że możliwe jest, że przed 1983r. granica posiadania pomiędzy przedmiotowymi nieruchomościami przebiegała w sposób wskazany przez wnioskodawczynię, który to stan pokrywał się z danymi wynikającymi z operatu podziału działki E. Ż. nr (...) na działki (...) w 1978r. Należy jednak podkreślić, że Sąd w postępowaniu rozgraniczeniowym jest zobligowany uwzględnić zmianę stanu prawnego, która nastąpiła w niniejszej sprawie na skutek zasiedzenie przez uczestnika przygranicznego pasa gruntu.

Ponieważ wnioskodawczyni kwestionowała wszystkie granice jej działki (v. k. 36), Sąd dokonał rozgraniczenia także z działkami stanowiącymi własność Gminy B., tj. działek o numerach ewid. (...) – według stanu z ewidencji gruntów, który nie był kwestionowany; żadne konkretne zarzuty nie zostały w tym zakresie zgłoszone. Sąd wyraża pogląd, że istnieje domniemanie zgodności danych z ewidencji gruntów ze stanem prawnym.

Zeznania świadków K. B. i T. Z. – funkcjonariuszy policji – niczego dla rozstrzygnięcia sprawy nie wniosły, tak jak i pozostałe dowody z akt spraw sygn. akt I C 221/11 i I Ns 476/10.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w pkt 1. sentencji na podstawie art. 153 kc – według kryterium stanu prawnego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 108§ 1 k.p.c. Sąd miał na względzie, że co do zasady w postępowaniu rozgraniczeniowym strony są zainteresowane rozstrzygnięciem w takim samym stopniu – stąd orzeczenie, że pozostałe koszty postępowania ponoszą wnioskodawczyni i uczestnik po połowie. Zdaniem Sądu uzasadnione jest natomiast obciążenie wyłącznie wnioskodawczyni kosztami opinii biegłego z zakresu budownictwa, gdyż to ze względu na podnoszone przez wnioskodawczynię okoliczności wynikła potrzeba przeprowadzenia tego dowodu. Pozostałymi kosztami wnioskodawczyni i uczestnik postępowania E. Ż. zostali obciążeni po połowie.

/-/ A. D.