Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Monika Obrębska
Protokolant:	sekretarz sądowy Przemysław Dudziński

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2015r. w O.

sprawy z odwołania R. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O.

z dnia 07.04.2014r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie

UZASADNIENIE

W dniu 03.12.2013r. R. D. złożył w ZUS, wniosek o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Po rozpoznaniu tego wniosku decyzją z dnia 7.04.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił mu prawa do tego świadczenia uznając, że nie udowodnił on wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

R. D. decyzję powyższą zaskarżył, wnosząc od niej odwołanie. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że do okresów pracy w szczególnych warunkach winien być mu zaliczony okres od 19.07.1985r. do 30.08.1986r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. jako kierowca samochodu ciężarowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że R. D. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo, iż nie jest członkiem OFE, legitymuje się 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada on wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. ZUS nie uznał jako okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu od 19.07.1985r. do 30.08.1986r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. z uwagi na brak dostatecznego udokumentowania tego okresu pracy.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie R. D. nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawą do ubiegania się przez odwołującego o prawo do wcześniejszej emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż urodził się on 3.01.1954r. Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 01.01.1949r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Regułą jest, że okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (tak: § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.). Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie odwołujący przedłożył jedynie ogólne świadectwo pracy z dnia 03.09.1986r., z którego wynika, że R. D. był zatrudniony od 19.07.1985r. do 30.08.1986r. w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku kierowcy.

Wobec zakwestionowania przez ZUS zasadności zaliczenia powyższego okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach, zasadniczą kwestią wymagająca rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy charakter pracy R. D. w tym okresie pozwala na zakwalifikowanie go jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Na powyższe okoliczności Sąd przesłuchał zawnioskowanych przez odwołującego świadków oraz odwołującego w charakterze strony, przeprowadził też dowód z dokumentów z akt osobowych.

Odwołujący przesłuchany w charakterze strony utrzymywał, że w spornym okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w B. pracował jako kierowca, z tym, że jeździł tylko S. (...), bądź S. (...). Nie jeździł mniejszymi samochodami, takimi jak Ż. czy N.. Dodał, że do jego obowiązków należał też załadunek towarów, które przewoził.

Zeznań odwołującego nie potwierdził zawnioskowany przez niego świadek J. K., który zeznał, że pracował z odwołującym w spornym okresie w Przedsiębiorstwie (...) w B.. Świadek zeznał, że odwołujący, podobnie jak on był zatrudniony w charakterze kierowcy. Wbrew twierdzeniom odwołującego świadek podał, że odwołujący jeździł S. ale również N., Ż.. Świadek zeznał, że to dyspozytor decydował o tym jaki samochód danego dnia przydzielić danemu pracownikowi. Dodał, że nawet jeśli któryś pracownik miał uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi to jeździł również mniejszymi samochodami.

Zeznania świadków Z. S. i R. W. nie wniosły wiele do sprawy.

Z zeznań R. W. wynika, że pracował on razem z odwołującym z (...) w B.. Świadek podał, że odwołujący pracował tam jako kierowca S. i ciągnika z naczepą. Świadek przyznał jednak, że ma poważne problemy z pamięcią, nie był w stanie nawet sprecyzować czy pracował w (...) w B. w latach 70–tych, 80-tych czy 90-tych.

Z zeznań świadka Z. S. wynika, że pracował on z odwołującym w Przedsiębiorstwie (...) w B., ale w latach 70–tych. Świadek podał, że z tego co pamięta odwołujący pracował wówczas jako kierowca, jeździł w trasy. Podał, że były tam S. tzw. szafy 4,5 tonowe.

Oceniając wiarygodność zeznań świadków stwierdzić należy, że na danie wiary w pełni zasługują jedynie zeznania J. K.. Tylko ten świadek w pełni stanowczo i przekonująco wyjaśnił, jaki był rzeczywisty charakter zatrudnienia odwołującego w spornym okresie, wskazując jednoznacznie, że odwołujący pracował jako kierowca samochodów ciężarowych o ładowności pow. 3,5 tony, ale jeździł też samochodami o mniejszym tonażu tj. N. i Ż.. Świadek R. W., w przeciwieństwie do świadka K., wielokrotnie zasłaniał się lukami w pamięci i nie był nawet w stanie chociażby w przybliżeniu wskazać okresu, w którym pracował w (...) w B.. Świadek Z. S. natomiast, jak się okazało, w ogóle nie pracował z odwołującym w spornym okresie zatrudnienia.

Po przesłuchaniu świadka S. R. D. wyjaśnił, że w Przedsiębiorstwie (...) w B. był zatrudniony dwukrotnie. Pierwszy raz w latach 70 –tych, a następnie w latach 1985-1986r. Za pierwszy okres nie posiada nawet ogólnego świadectwa pracy i nie wykazywał tego okresu jako okresu podlegającego zaliczeniu nawet do ogólnego stażu pracy. Odwołujący nie był też w stanie wskazać w jakim okresie był po raz pierwszy zatrudniony w (...) w B., jak też nie przedstawił na tę okoliczność żadnych dowodów.

Sąd z urzędu podjął próbę ustalenia czy również w latach 70 – tych odwołujący był rzeczywiście zatrudniony w (...) w B. i jaki był rzeczywisty charakter świadczonej przez niego pracy i zwrócił się w tym celu do (...) Urzędu Wojewódzkiego w B. oraz do (...) Przedsiębiorstwa (...) w Sp. z o.o. w B. z prośbą o udostępnienie akt osobowych odwołującego, wskazując, że odwołujący był tam zatrudniony w latach 70–ych. Żadna z tych jednostek nie posiadała jednak jakiejkolwiek dokumentacji mogącej potwierdzać zatrudnienie odwołującego w tym zakładzie w latach 70–ych. W takim stanie rzeczy wobec nieprzedstawienia przez odwołującego żadnych dowodów mogących potwierdzać rzeczywiste świadczenie pracy w (...) w latach 70–tych, jak też daty początku i zakończenia tego zatrudnienia, niemożliwym było zaliczenie tego okresu zarówno do ogólnego stażu pracy, jak też stażu pracy w szczególnych warunkach, tym bardziej, że nie wnioskował o to sam odwołujący.

Faktu wykonywania przez odwołującego pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie nie potwierdzają też dokumenty z akt osobowych. Z umowy o pracę z dnia 19.07.1985r. wynika, że odwołujący został zatrudniony na stanowisku kierowcy. We wszystkich pozostałych dokumentach z akt osobowych (vide: angaże, przeszeregowania, świadectwo pracy, zaświadczenia o przeszkoleniu z zakresu BHP) stanowisko pracy odwołującego było określane ogólnie jako kierowca. Podkreślenia wymaga, że z żadnego z dokumentów z akt osobowych nie da się wysnuć, chociażby w sposób pośredni wniosku, że w rzeczywistości wykonywał on wyłącznie pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony. Wskazać też należy, na co zwrócił też uwagę organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie, że mając na uwadze przedmiot działalności (...) w B. tj. zaopatrzenie sklepów detalicznych – z dużym prawdopodobieństwem należy przyjąć, że do tego rodzaju prac były wykorzystywane też samochody o niższym ciężarze całkowitym niż 3,5 tony, a więc popularne wówczas N. i Ż., o których w swoich zeznaniach mówił J. K..

Reasumując powyższe, w przekonaniu Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało by charakter pracy R. D. w spornym okresie pozwalał na zaliczenie go do prac wykonywanych w szczególnych warunkach bądź szczególnym charakterze w rozumieniu cytowanych wyżej przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku. Jak wskazano wyżej, z przeprowadzonych dowodów wynika, że R. D. nie wykonywał pracy kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż kierował również samochodami takimi jak N., Ż.. Tego rodzaju praca nie może być zakwalifikowana jako praca, o której mowa w Wykazie A, dział VII poz. 2. Ponadto, jak przyznał odwołujący w swoich zeznaniach, oprócz pracy kierowcy zajmował się on dodatkowo załadunkiem towarów spożywczych. Tymczasem ciężkie prace załadunkowe, o których mowa w Dziale VIII poz. 1 odnoszą się wyłącznie do materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących. Dlatego też w przekonaniu Sądu Okręgowego, nie było podstaw do przyznania wnioskodawcy emerytury stosownie do treści art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że ZUS niezasadnie wyłączył z okresów pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresy przebywania na zasiłku chorobowym. Literalna wykładania art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, mogłaby wprawdzie potwierdzać zasadność stanowiska organu rentowego w tym zakresie. Nie można jednak pominąć poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2011r. (I UK 12/11), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że zastosowanie tego przepisu (wprowadzonego ustawą z dnia 20 kwietnia 2004r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw Dz. U. 2004.121.1264) jest uzasadnione jedynie wobec tych osób, które przed dniem jego wejścia w życie tj. przed 1 lipca 2004r., nie spełniły wszystkich warunków nabycia prawa do wcześniejszej emerytury wynikających z art. 184 ust. 1 ustawy. Prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje bowiem temu ubezpieczonemu, który spełnia warunki określone w tym przepisie, niezależnie od tego, kiedy osiągnął wiek przewidziany w art. 32 tej ustawy. Jednocześnie wyłączenie okresów zwolnień lekarskich i urlopów macierzyńskich wynika tylko i wyłączenie z art. 32 ust. 1a pkt 1, który datą nawiązuje do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991r. o rewaloryzacji emerytury i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw. Wówczas okres pracy w szczególnych warunkach obejmował zarówno okresy składkowe, jak i okresy nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę, zatem zaliczało się również min. okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy przypadające po dniu wejścia w życie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent. Zatem na gruncie przepisów prawa (z wyłączeniem właśnie art. 32 ust. 1a pkt 1), w tym i § 2 rozporządzenia, nie ma przeszkód do uwzględniania także zwolnień lekarskich czy urlopów macierzyńskich. A jak już wyżej wspomniano stosowanie ww. przepisu w stosunku do ubezpieczonych, którzy w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli pełny staż ubezpieczeniowy, w tym wymagany okres pracy w szczególnych warunkach, lecz nie osiągnęli wieku emerytalnego, jest wyłączone. Wymaganie bowiem od takich osób dodatkowo warunku osiągnięcia przed dniem 1 lipca 2004r. odpowiedniego wieku emerytalnego byłoby zbyt daleko idące. Uzasadniając powyższe Sąd Najwyższy wskazał, że pomijałoby się wówczas ochronę prawa tymczasowego, ukierunkowanego na przyszłe świadczenia. Sytuacja osób wymienionych w art. 184 polega właśnie na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe. W art. 184 ustawodawca utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym. Przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Gwarancji przyszłego prawa do emerytury złożonej wobec osób, o których mowa w art. 184 ustawy, ustawodawca nie mógł już naruszyć przez ustalenie innego sposobu wyliczenia ich stażu ubezpieczenia. Dlatego też, jak podkreślił Sąd Najwyższy, wykazanie w dniu 1 stycznia 1999r. określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004r. Wymaganie od osób, które spełniły w dniu 1 stycznia 1999r. warunki dotyczące stażu ubezpieczenia dodatkowo warunku osiągnięcia przed dniem 1 lipca 2004r. przewidzianego w art. 32 ustawy wieku należy uznać za zbyt daleko idące, pomijające ochronę prawa tymczasowego, ukierunkowanego na przyszłe świadczenia.

Przekładając powyższe rozważania na okoliczności niniejszej sprawy nie może budzić wątpliwości, że staż pracy w szczególnych warunkach R. D. winien być ustalony z uwzględnieniem zwolnień lekarskich –wyszczególnionych w wykazie okresów nieskładkowych z dnia 30.12.2002r. ( vide akta rentowe – karty nieponumerowane). Okresy te to łącznie 149 dni. (tj. 4 miesiące i 29 dni). Dołączenie tego okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach spowoduje, że odwołujący legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach w wymiarze jedynie 14 lat, 8 miesięcy i 8 dni, zamiast wymaganych 15 lat. Zatem uznać należy, że odwołujący w dalszym ciągu nie spełnia kwestionowanej przez ZUS przesłanki wymaganego 15 – letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§1 kpc oddalił odwołanie R. D. od decyzji z dnia 7.04.2014r., gdyż jest ona słuszna i odpowiada prawu.