Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2011 r.

Sąd Rejonowy w Suwałkach I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Alicja Wiśniewska
Protokolant:	Julita Katarzyna Mikłaszewicz

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2011 r. w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa W. K.

przeciwko Gminie M. S.

o zapłatę

1.  Oddala powództwo.

2.  Zasądza od powoda W. K. na rzecz pozwanego Gminy M. S. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Alicja Wiśniewska

Sygn. akt I. C. 189/11

UZASADNIENIE

Powód W. K. w pozwie wniesionym do tut. Sądu domagał się zasądzenia od pozwanego Miasta S. kwoty 425,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że uiścił na rzecz pozwanego opłatę za wydanie karty pojazdu w wysokości 500,00 zł. Opłata ta dotyczyła samochodu sprowadzonego przez niego z kraju Unii Europejskiej. Podstawę pobrania opłaty stanowiło rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. Powód wskazał, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2006r. orzekł, że rozporządzenie to jest niezgodne z Konstytucją. W oparciu o wskazane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zostało wydane rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 marca 2006 r. w którym ustalono wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu na kwotę 75,00 zł. Dlatego też za jeden samochód powinien zapłacić 75 zł, nie zaś 500 zł. Różnica pomiędzy kwotą uiszczoną a kwotą ustaloną na mocy przepisów obowiązującego prawa stanowi świadczenie nienależne. Powód zwrócił się do pozwanego o zwrot nienależnie pobranej opłaty, jednakże pozwany odmówił wypłaty.

Nakazem zapłaty z dnia 21 kwietnia 2011r. wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt I. Nc. 744/11 Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Suwałkach uwzględnił w całości roszczenie dochodzone pozwem (nakaz zapłaty k.9).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 21 kwietnia 2011r. Gmina Miejska S. wniosła o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami postępowania. Pozwana podniosła, iż czynność prawna zobowiązująca powoda do zapłaty opłaty za kartę pojazdu była ważna w dacie zapłaty.

Ponadto pozwana wskazała, że zgodnie z art. 409 k.c. zużyła opłatę pobraną od powoda w taki sposób, ze nie jest już wzbogacona, a pobierając opłaty w kwocie wskazanej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, nie powinna była liczyć się z obowiązkiem zwrotu części tej opłaty, tj. 425 zł. W ocenie pozwanej w dacie pobrania opłaty, pozwana nie tylko była zobowiązana do pobierania opłaty w kwocie 500 zł za wydanie karty pojazdu, ale także w dacie tej nie znała prawidłowej wysokości opłaty, jaka powinna być pobierana za wydanie karty pojazdu.

Sąd ustalił, co następuje:

W. K. w roku 2004 sprowadził zza granicy samochód osobowy marki B. (...). W dniu 28.12.2004 r. dopełnił formalności związanych z rejestracją pojazdu. Urząd Miasta w S. wydał mu dowód rejestracyjny oraz kartę pojazdu. Z tytułu wydania karty pojazdu W. K. uiścił kwotę 500,00 zł (karta pojazdu k. 7)

Opłata w kwocie 500,00 zł za wydanie karty pojazdu była ustalona rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu -Dz. U. nr 137 poz. 1310 (bezsporne).

Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 1ust. 1 rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu jest niezgodny z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz , że przepis ten traci moc z dniem 1 maja 2006 r.

Rozporządzeniem z dnia 28.03.2006r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. nr 59, poz. 421 z 2006r.) Minister Transportu i Budownictwa ustalił wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu na kwotę 75 zł.

Pismem z dnia 10.03.2011 r. W. K. zwrócił się do Gminy Miejskiej S. o zwrot nadpłaconej kwoty 425,00 zł za wydanie karty pojazdu. W odpowiedzi Urząd Miasta w S. odmówił W. K. zwrotu żądanej kwoty wskazując, że w dacie jej pobierania obowiązywał przepis rozporządzenia Ministra Infrastruktury przewidujący jej wysokość (pismo k. 5-6,8).

Opłaty za wydanie karty pojazdu stanowią dochody własne Miasta S. i są rozdysponowywane na wydatki publiczne zgodnie z przeznaczeniem określonym w budżecie Miasta, przy czym ich wysokość nie jest ustalana przez samorząd terytorialny. W latach 2004 – 2007r. budżet Miasta S. był budżetem deficytowym. Oprócz dochodów własnych Miasto musiało zaciągać kredyty komercyjne oraz pożyczkę z Narodowego Funduszu Środowiskowego i (...) Wodnej na finansowanie swej działalności. Na koniec roku 2004 deficyt budżetowy Miasta S. wynosił 30.184.624,00 zł (zeznania świadka W. S. k. 101-101v, sprawozdania z wykonania planu dochodów budżetowych k.51,57-58,69-70,77).

Sąd zważył, co następuje:

W sprawie bezspornym było, że powód W. K. uiścił na rzecz Miasta S. opłatę za wydanie karty pojazdu sprowadzonego zza granicy w kwocie 500 zł. Bezspornym było również, że podstawa pobrania opłaty w takiej wysokości wynikała z rozporządzenia Ministra Infrastruktury, które utraciło moc z dniem 1 maja 2006r. na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego uznającego przepis rozporządzenia ustalający wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu na poziomie 500 zł za niekonstytucyjny.

W następstwie w/w orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego na mocy rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28.03.2006r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. nr 59, poz. 421 z 2006r.), które weszło w życie z dniem 15.04.2006r. wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu ustalono na kwotę 75 zł.

Spór pomiędzy stronami dotyczył kwestii czy na skutek utraty mocy obowiązującej przepisu regulującego wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu powodowi należy się zwrot nadpłaconej z tego tytułu kwoty.

Powód domagając się zwrotu kwoty 425,00zł wskazywał, iż pobranie od niego tejże kwoty stanowiło świadczenie nienależne regulowane przez przepisy kodeksu cywilnego.

Zgodnie z treścią art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten kto je spełnił nie był w ogóle zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W niniejszej sprawie mamy z pewnością do czynienia z podstawą, która istniała w chwili świadczenia na rzecz pozwanego, a która to podstawa na dzień dzisiejszy nie istnieje. Opłata za wydanie karty pojazdu ma charakter świadczenia ekwiwalentnego, jej pobieranie jest związane z konkretnym działaniem organu publicznego – wydaniem karty pojazdu i nie stanowi stricte daniny publicznoprawnej. Z tego względu do jej uiszczania mogą być stosowane cywilnoprawne zasady zobowiązaniowe – w tym dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia i świadczenia nienależnego. Dopuszczalność drogi sądowej a także potraktowania nadpłaconej opłaty za wydanie karty pojazdu jako świadczenia nienależnego przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 maja 2007 r. III CZP 35/07.

Wskazać należy, iż w dacie spełnienia przez powoda świadczenia w postaci uiszczenia na rzecz pozwanego opłat za wydanie kart pojazdów istniała podstawa prawna do pobierania takiej właśnie opłaty. W myśl § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. nr 137 poz. 1310) za wydanie karty pojazdu przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej organ rejestrujący pobiera opłatę w wysokości 500,00 zł. Przepis ten obowiązywał do dnia utraty mocy obowiązującej wskazanego przez Trybunał Konstytucyjny – czyli do dnia 1 maja 2006 r. Skoro powód dokonywał rejestracji pojazdu sprowadzonego zza granicy w roku 2004, to z całą pewnością wówczas istniała podstawa do pobrania od niego opłaty w kwocie po 500 zł za wydanie karty pojazdu.

Odpadnięcie podstawy prawnej świadczenia ma miejsce wtedy gdy w chwili świadczenia jego prawna podstawa istniała natomiast już po spełnieniu świadczenia odpadła (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005r.IV CK 24/05). Skoro w niniejszej sprawie już po wpłaceniu przez powoda kwoty 500 zł tytułem opłaty za wydanie karty pojazdu Trybunał Konstytucyjny uznał przepis ustalający taką właśnie wysokość opłaty za niezgodny z konstytucją i wskazał datę utraty jego obowiązywania na dzień 1 maja 2006r., to stwierdzić należy, że podstawa świadczenia powoda odpadła. Mamy więc do czynienia z nienależnym świadczeniem powoda na rzecz pozwanego Miasta S..

Do świadczenia nienależnego stosuje się przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu co oznacza, że korzyść majątkowa uzyskana bez podstawy prawnej podlega wydaniu osobie kosztem której korzyść została uzyskana (art. 405 k.c.). Korzyścią jaką Miasto S. uzyskało kosztem powoda była nadpłata w kwocie 425,00 zł za wydanie karty pojazdu.

Zauważyć należy, iż obowiązek wydania korzyści wygasa jeżeli ten kto korzyść uzyskał zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu (art. 409 k.c.).

Nie ma wątpliwości co do tego, że w chwili obecnej pozwane Miasto S. nie jest wzbogacone. Jak wynika z zeznań świadka W. S. – skarbnika miasta (k. 101 – 101v) opłaty za wydanie kart pojazdów stanowiły dochody własne miasta i z nich finansowane były różnorakie cele publiczne. Środki z opłat za wydanie kart pojazdu trafiały do ogólnej sumy dochodów, które były następnie wydatkowane zgodnie z planem finansowym określonym w budżecie miasta. Świadek zwrócił uwagę na fakt zadłużenia Miasta S. na przestrzeni lat i konieczność zaciągania kredytów komercyjnych oraz pożyczek na pokrycie wydatków. Sąd uznał zeznania świadka za wiarygodne oraz istotne dla rozstrzygnięcia sprawy albowiem ich treść znajduje odzwierciedlenie w dokumentach złożonych przez pozwanego. Z dokumentów tych wynika, że w latach 2004-2007 budżet Miasta był deficytowy, a na pokrycie wydatków bieżących i inwestycyjnych Miasto zaciągnęło kredyty i pożyczki w wysokości: 36.077.563,00 zł w 2004r., 19.642.821,00 zł w 2005r., 22.941.960,53 zł w 2006r., 11.599.532,00 zł w 2007r. (k.51,57, 69,77).

Konieczność zaciągania kredytów na finansowanie działalności samorządowej dowodzi zdaniem Sądu brakowi nadwyżki dochodów budżetu miasta, a co za tym idzie przesądza o pełnym spożytkowaniu wszystkich dochodów miasta na cele związane z bieżącą działalnością miasta.

W tej sytuacji uznać należało, że pozwane Miasto S. zużyło korzyść osiągniętą kosztem powoda i nie jest już wzbogacone. Należy podkreślić, że pozwany w istocie do daty wyrokowania przez Trybunał Konstytucyjny nie mógł liczyć się z obowiązkiem zwrotu korzyści. Skoro podstawą pobrania opłaty za wydanie karty pojazdu był przepis rozporządzania Ministra Infrastruktury, to Miasto S. jako podmiot publiczny było zobligowane do zastosowania się do tegoż przepisu. Również wyzbywając się korzyści- przeznaczając dochód z opłaty za wydanie karty pojazdu na cele publiczne w roku 2004 Miasto S. nie mogło przewidywać, że w roku 2006 Trybunał Konstytucyjny orzeknie utratę mocy obowiązującej przepisu upoważniającego Miasto S. do pobrania opłaty odpowiedniej wysokości.

Zaprezentowane powyżej stanowisko znalazło potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Okręgowego w Suwałkach, który w sprawie sygn. akt I. Ca 164/10 oddalił apelację powoda od wyroku tut. Sądu oddalającego jego powództwo o zwrot opłaty za kartę pojazdu.

W tym stanie rzeczy roszczenie powoda jako niezasadne należało oddalić, o czym orzeczono jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do treści art. 98 k.p.c. i ustanowionej tam zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Powód jako strona przegrana obowiązany jest zwrócić na rzecz pozwanego poniesione przez niego koszty zastępstwa prawnego, wysokość których ustalono na podstawie §6 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) - pkt 2 wyroku.

SSR Alicja Wiśniewska