Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2025r. w S.na rozprawie

sprawy z wniosku M. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do świadczenia rehabilitacyjnego

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

od wyroku Sądu Rejonowego w S.IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 31 stycznia 2025r. sygn. akt IV U (...)

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. S. (1) prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres od 15 września 2024r. do 5 listopada 2024r.;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

Decyzją z 11.09.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., działając na podstawie art. 18 ust. 1-6 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780 ze zm.) odmówił M. S. (1) prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Wskazał, iż Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 5.09.2024 r. ustaliła, iż stan zdrowia nie uzasadnia przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

W odwołaniu od tej decyzji M. S. (1) zarzucił, iż oparta jest na błędnym orzeczeniu Komisji Lekarskiej. Wskazał, iż jego stan zdrowia nie uległ poprawie – co uniemożliwia mu podjęcie pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, iż odwołujący miał prawo do zasiłku chorobowego do 14.09.2024 r.

Wyrokiem z 31.01.2025 r. Sąd Rejonowy w S.zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał odwołującemu się prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 15.09.2024r. do 31.03.2025 r.

Z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynikało, że M. S. (1) (urodzony (...)) posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe – piekarz, aktualnie pracuje jako kamieniarz. Jest leczony z powodu bólów barków i kręgosłupa C i L/S, prowadzi leczenie ortopedyczne i neurologiczne. Wykonywano u niego badania MRI kręgosłupa i barku, które wykazały zaawansowane zmiany chorobowe, był konsultowany przez neurochirurga. Przyjmował iniekcje sterydowe i kwasu hialuronowego do barku. Na styczeń 2025 r. miał wyznaczony termin rehabilitacji. Obecnie zgłasza skargi na bóle barku prawego i kręgosłupa z ograniczeniem funkcji. Przyjmuje doraźnie leki przeciwbólowe.

Z dniem 14.09.2024 r. odwołujący wykorzystał 182 dni okresu zasiłkowego, a następnie wystąpił z wnioskiem o przyznanie mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Komisja lekarska ZUS orzeczeniem z 5.09.2024 r. ustaliła, iż wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

W celu zweryfikowania stanowiska zaprezentowanego przez komisję lekarską ZUS, Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. (2). Przed wydaniem opinii biegły przeprowadził badanie przedmiotowe oraz analizę dostępnej dokumentacji medycznej. Rozpoznał u odwołującego: chorobę zwyrodnieniową barku prawego z uszkodzeniem stabilizatorów, w tym obrąbka, zżeranie bliższego przyczepu ścięgna mięśnia dwugłowego, znaczną dysfunkcją stawu, chorobę zwyrodnieniowo-dyskopatyczną kręgosłupa z zespołem bólowym. Biegły wskazał, iż u odwołującego po 27.06.2024 r. występowała niezdolność do pracy. Zasadny okres dalszej niezdolności do pracy trwał do 31.03.2025 r. Obecnie nadal występują u niego dolegliwości i ograniczona wydolność barków oraz kręgosłupa. Po odbytej rehabilitacji zasadne byłoby poddanie go ponownej ocenie stanu narządu ruchu w kwestii zdolności do pracy. Wykonywana praca kamieniarza, czyli bardzo ciężka praca fizyczna, w której bez sprawnie działającego narządu ruchu nie da się pracować, stanowi podstawę niezdolności do pracy. Zdaniem biegłego, istnieje również możliwość odzyskania zdolności do pracy opiniowanego po odbytej rehabilitacji.

Sąd Rejonowy przyjął, iż opinia biegłego została sporządzona w sposób rzetelny i profesjonalny, stąd też stała się podstawą do ustalenia, że odwołujący jest nadal niezdolny do pracy od 15.09.2024 r. do 31.03.2025 r. Przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego jest związane z prognozą osiągnięcia poprawy stanu zdrowia w zakresie ortopedycznym po przebytej rehabilitacji. W przypadku odwołującego się świadczenie rehabilitacyjne może wpłynąć na osiągnięcie poprawy stanu zdrowia, co też jest zamierzeniem tego świadczenia. Zastrzeżeń do opinii nie zgłosiły strony.

Wskazując na treść art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. jedn. Dz.U z 2023 r. poz. 2780 ze zm.), Sąd Rejonowy orzekł o zasadności odwołania.

Apelację od tego wyroku złożył organ rentowy, zaskarżając go w części tj. w zakresie przyznania odwołującemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 6.11.2024 r. do 31.03.2025 r. Zarzucał, mające wpływ na wynik postępowania, naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 22 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, polegające na przyznaniu odwołującemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 6.11.2024 r. do 31.03.2025 r., a więc na okres, za który świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje z uwagi na posiadanie przez odwołującego się prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Do apelacji organ rentowy dołączył wiadomości w formie email, na okoliczność posiadania przez odwołującego prawa do zasiłku dla bezrobotnych od 6.11.2024 r. i uzyskania wiedzy o tym fakcie przez organ rentowy po dacie wydania wyroku przez Sąd Rejonowy w związku z weryfikacją kolejnego wniosku odwołującego o prawo do świadczenia rehabilitacyjnego z 25.02.2025 r. Z tego względu nie miał możliwości zgłoszenia tego dowodu w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. Dodatkowo wniósł o zwrócenie się przez Sąd drugiej instancji do Powiatowego Urzędu Pracy w S. o uwierzytelniony odpis decyzji w przedmiocie prawa M. S. (1) do zasiłku dla bezrobotnych.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oznaczenie dotychczasowej treści wyroku jako punktu I. oraz zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie odwołującemu się prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 15.09.2024 r. do 5.11.2024 r., a w punkcie II. oddalenie odwołania w pozostałym okresie, tj. co do prawa odwołującego do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 6.11.2024 r. do 31.03.2025 r.

W odpowiedzi na apelację M. S. (1) domagał się jej oddalenia. Potwierdził, że jest uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych od 5.11.2024 r., ale wyłącznie z powodu decyzji odmownej organu rentowego w sprawie o świadczenie rehabilitacyjne. Musiał uzyskać środki do życia i dlatego wystąpił o zasiłek dla bezrobotnych. Ponadto organ rentowy miał wiedzę o pobieraniu przez niego zasiłku dla bezrobotnych, gdyż w październiku 2024 roku złożył stosowne zaświadczenie z PUP.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego była zasadna, gdyż prawo do zasiłku rehabilitacyjnego nie przysługuje odwołującemu w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 §1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07).

Art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780 ze zm.), stanowi, iż zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Zasiłek chorobowy, podobnie jak zasiłek dla bezrobotnych, ma bowiem na celu zapewnienie środków utrzymania w sytuacji gdy ubezpieczony nie może poszukiwać nowej pracy.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 7 cytowanej ustawy, świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów.

Świadczenie rehabilitacyjne ma zabezpieczyć ubezpieczonego przed utratą środków utrzymania w okresie od zakończenia pobierania zasiłku chorobowego do odzyskania zdolności do dotychczasowej pracy. Ochrona ubezpieczeniowa zgodnie z wolą ustawodawcy nie powinna więc przysługiwać, gdy dana osoba posiada uprawnienia do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów. Ubezpieczony ma wówczas zapewnione środki na swoje utrzymanie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2008 r., I UK 405/07 oraz I. Jędrasik-Jankowska, Ubezpieczenie społeczne, Tom III, Warszawa 2003, str. 98).

Nie ulega wątpliwości, że świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie, która uprawniona jest do zasiłku dla bezrobotnych. Okoliczność ta nie została podniesiona przez organ rentowy na etapie postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Z analizy dokumentacji znajdującej się w aktach ZUS nie wynika, aby taka informacja była dostępna Sądowi Rejonowemu. W związku z wnioskiem apelanta Sąd Okręgowy uzyskał z Powiatowego Urzędu Pracy w S. decyzję z 6 listopada 2024 roku, na podstawie której od 6 listopada 2024 roku odwołujący został zarejestrowany jako osoba bezrobotna oraz przyznano mu prawo do zasiłku dla bezrobotnych na okres 365 dni (k. 94-94 akt). Nie ulega zatem wątpliwości, że od 6 listopada 2024 roku odwołujący był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych.

Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczeń społecznych wszczynane jest w rezultacie odwołania wniesionego przez ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i ma charakter odwoławczy, a jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem wydanej decyzji. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Mówiąc inaczej - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Decyzja organu rentowego ma charakter deklaratywny i potwierdza jedynie spełnienie przesłanek do nabycia prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego, na dzień spełnienia wszystkich przesłanek do nabycia prawa. Skoro zatem na dzień złożenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne odwołujący nie był uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych (prawo do tego zasiłku nabyła dopiero od 6 listopada 2024 roku) to od dnia zakończenia pobierania zasiłku chorobowego tj. 15 września 2024 roku, do 5 listopada 2024 roku przysługuje mu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, które ustaje z dniem 6 listopada 2024 roku (zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 czerwca 2008 r.
I UK 405/07 świadczeniem rehabilitacyjnym chroniona jest czasowa niezdolność do pracy. Jest to świadczenie, które ma na celu zapewnienie materialnego zabezpieczenia na okres prowadzonego nadal leczenia lub rehabilitacji. Świadczenie rehabilitacyjne, zapewniając pracownikowi środki utrzymania w okresie po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego, ale przed stwierdzeniem niezdolności do pracy uzasadniającej prawo do renty, jest więc swego rodzaju świadczeniem przejściowym pomiędzy zasiłkiem chorobowym a rentą, a jego zadaniem - zapewnienie w tym okresie ubezpieczonemu środków utrzymania. Stąd tego rodzaju ochrona ubezpieczeniowa nie przysługuje wówczas, gdy dana osoba w tym czasie, który jest jej jeszcze niezbędny do kontynuowania leczenia lub przeprowadzenia rehabilitacji jest materialnie zabezpieczona, bo ma uprawnienie do jednego z wymienionych we wskazanym przepisie świadczeń. Tym samym datę krańcową prawa do świadczenia rehabilitacyjnego należy określić biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 §1 k.p.c.), uwzględniając okoliczności wynikłe po powstaniu prawa do świadczenia.

Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 386 §1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

mt

sędzia Danuta Poniatowska