Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Cezary Olszewski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 stycznia 2025r. w Suwałkach

sprawy S. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wznowienie postępowania

w związku z odwołaniem S. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 29 października 2024 r. znak (...)

Oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 października 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił S. N. wznowienia postępowania w sprawie emerytury. Wskazał, iż w dniu 4 czerwca 2024 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie dotyczącej obliczenia emerytury poprzez pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury z wieku powszechnego o kwotę pobranych wcześniej emerytur. Trybunał uznał, że przepis ustawy na to pozwalający, w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 roku, jest niezgodny z przepisami Konstytucji.

W przypadku, gdy Trybunał orzekł o niezgodności z Konstytucją ustawy, na podstawie której została wydana decyzja, skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału. Orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Orzeczenie Trybunału dotyczące ustawy ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dniem ogłoszenia orzeczenia Trybunału jest dzień ogłoszenia tego orzeczenia w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego dziennik urzędowy.

Natomiast wyrok Trybunału z 4 czerwca 2024 roku nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw zatem organ rentowy nie stwierdził podstaw do wznowienia postępowania zakończonego decyzją z 9 września 2010 roku. Poza tym wnioskodawczyni nie należy do grupy osób, których dotyczy orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.

S. N. w odwołaniu od tej decyzji domagała się jej zmiany i wznowienia postępowania.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

S. N. (urodzona (...)) w dniu 13 kwietnia 2007 roku wystąpiła z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę. Decyzją z dnia 30 kwietnia 2007 roku przyznano jej prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2007 roku, ale jej wypłata podlegała zawieszeniu z uwagi na kontynuowanie przez odwołującą zatrudnienia. Decyzją z dnia 19 lipca 2007 roku organ rentowy podjął wypłatę emerytury od dnia 1 lipca 2007 roku (od dnia ustania zatrudnienia). Natomiast w dniu 28 lutego 2012 roku odwołująca wystąpiła z wnioskiem o emeryturę w wieku powszechnym. Decyzją z dnia 25 maja 2012 roku przyznano jej prawo do emerytury w wieku powszechnym od dnia 12 marca 2012 roku. Przy ustalaniu wysokości emerytury w wieku powszechnym nie została odjęta kwota wypłaconych emerytur wcześniejszych. Emerytura powszechna została zawieszona, gdyż była świadczeniem mniej korzystnym.

W dniu 16 października 2024 roku S. N. wystąpiła w wnioskiem o wznowienie postepowania w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku, SK 140/20, ponowne przeliczenie emerytury oraz wypłatę wyrównania wraz z odsetkami z okres wypłaty emerytury w zaniżonej kwocie.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 180 § 1 k.p.a. „w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach.”

Jak zaś stanowi art. 145a. § 1 k.p.a. „można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

Natomiast zgodnie z § 2 tego przepisu w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Kodeks postepowania cywilnego w art. 401 ¹ stanowi, iż „Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.”

Wskazane regulacje prawne stanowią podstawę wznowienia postepowania w oparciu o orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, jednak w sprawie niniejszej nie zachodzą okoliczności uzasadniające takie wznowienie z przyczyn niżej wskazanych.

W dniu 4 czerwca 2024 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie SK 140/20 w którym stwierdził, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wskazane orzeczenie zapadło większością głosów, a w składzie orzekającym zsiadał jako jego członek, a także sprawozdawca J. P..

W dniu 6 marca 2024 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego (M.P. z 2024 r. poz. 198).

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdził że: uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 2017r. w sprawie wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego (w tym dot. J. P.), opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 19 września 2017 r. (poz. 873), - została podjęta z rażącym naruszeniem prawa, w tym Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a tym samym jest pozbawiona mocy prawnej i nie wywołała skutków prawnych w niej przewidzianych.

W konsekwencji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznał, że m.in. J. P. nie jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego.

Jak wskazano w cytowanej uchwale „Organy władzy publicznej mają obowiązek przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności wynikającej z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady legalizmu, zgodnie z którą organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stoi na stanowisku, że uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy.”

Z kolei Sąd Najwyższy w Postanowieniu wydanym w Składzie Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - z dnia 13 grudnia 2023 r. sygn.. akt I KZP 5/23 stwierdził, iż aspekty sprzecznego z prawem krajowym wyboru osób na sędziów Trybunału Konstytucyjnego, na miejsca już wcześniej zajęte, zostały precyzyjnie wskazane także w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) z dnia 7 maja 2021 r. w sprawie 4907/18, (...) przeciwko Polsce. ETPCz orzekł, że rozstrzygnięcie sprawy przez skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego z udziałem osoby wybranej na miejsce już zajęte narusza art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC), ponieważ taki organ nie spełnia wymogu „sądu ustanowionego ustawą”. W takiej sytuacji Sąd Najwyższy uznał, że wobec naruszenia art. 194 ust. 1 Konstytucji RP jedynym możliwym działaniem zgodnym z Konstytucją RP, jest konieczność uznania, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w sprawie z udziałem sędziego wadliwie wybranego nie wywiera skutków z art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji RP(nie posiada mocy powszechnie obowiązującej i nie wchodzi w życie), a zatem, uznać należy, że Trybunał nie rozstrzygnął sprawy objętej wnioskiem.

Sąd Okręgowy podziela przedstawioną wyżej argumentację i dlatego odwołanie uznał za bezzasadne.

Ponadto należy wskazać, iż bezzasadności żądania odwołującej stanowi również fakt, iż przepis art. 25 ust 1b ustawy emerytalnej został dodany ustawą z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637), która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołująca prawo do wcześniejszej emerytury nabyła od dnia 1 kwietnia 2007 roku na podstawie decyzji z dnia 30 kwietnia 2007 roku. Natomiast emeryturę w wieku powszechnym przyznano jej decyzją z dnia 25 maja 2012 roku, począwszy od dnia 28 lutego 2012 roku. Przy ustalaniu wysokości emerytury w wieku powszechnym organ rentowy nie potrącał kwot wypłaconej emerytury wcześniejszej. Okoliczność ta wynika wprost z treści decyzji z dnia 25 maja 2012 roku. Zatem gdyby wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku został wydany bez naruszenia prawa, na które wskazano wyżej, odwołująca nie byłaby beneficjentem tego rozstrzygnięcia, gdyż przy ustalaniu wysokości emerytury powszechnej organ rentowy nie potrącał wysokości wypłaconej emerytury wcześniejszej, gdyż wówczas w obrocie prawnym nie funkcjonował art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności, na podstawie
art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.

mt

sędzia Cezary Olszewski