Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lutego 2025 r. w Suwałkach

sprawy T. B.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem T. B.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 4 września 2024 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie co do potrąceń z przyznanego T. B. świadczenia zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników;

2.  odrzuca odwołanie co do żądania zwrotu potrąconych należności;

3.  przyznaje radcy prawnemu W. M. prowadzącemu Kancelarię Radcy Prawnego w S. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Suwałkach 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych podwyższone o kwotę podatku od towarów i usług, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną T. B. z urzędu.

UZASADNIENIE

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzją z 4.09.2024 r. przyznał T. B. prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy na okres od 24.06.2024 r. do(...)Jednocześnie dokonano potrącenia z wypłacanego świadczenia (z kwoty wyrównania za okres od 24.06.2024 r. do (...)r.) zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników i wskazano, że pozostała kwota zaległości będzie potrącana z przyznanego świadczenia w ratach miesięcznych. Jako podstawę potrącenia zaległych składek powołano art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 90 ze zm.).

W odwołaniu od tej decyzji T. B. wnosiła o jej zmianę i wskazując na niezasadność potrącenia z przysługującego jej świadczenia zaległych składek, żądała zwrotu potrąconych kwot.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie
i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

T. B. (ur. (...)) wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy złożyła 24.06.2024 r. Do wniosku dołączyła kwestionariusz dotyczący okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz okresów podlegających zaliczeniu do tego ubezpieczenia, w którym wymieniła pracę we własnym gospodarstwie rolnym od 25.07.1992 r. (data zawarcia związku małżeńskiego ze S. B. – właścicielem gospodarstwa rolnego) do 11.11.2019 r. i od 16.06.2022 r. do nadal oraz zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w charakterze sprzedawcy od 12.11.2019 r. do 30.06.2020 r. i od 1.02.2021 r. do 15.06.2022 r. (złożyła świadectwo pracy). Przed złożeniem wniosku o rentę rolniczą T. B. pobierała zasiłek chorobowy w łącznym wymiarze 180 dni do 16.07.2024 r.

S. B. jest właścicielem gospodarstwa rolnego położonego na terenie gminy S. i P. (decyzje w sprawie wymiaru podatku – akta rentowe). Z informacji na datę 3.09.2024 r. wynika, ż na koncie T. B. figuruje zaległość z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres od 4 kwartału 2006 r. do 3 kwartału 2024 r. w kwocie (...)zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne – (...)zł. (k. 66 i 78-84 akt rentowych).

W zaskarżonej decyzji przyznano T. B. rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy na okres od 24.06.2024 r. do (...) i ustalono, że łącznie renta rolnicza z tytułu niezdolności wynosi (...)zł miesięcznie brutto. Od 1.10.2024 r. wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie (...) zł. Z przysługującej do wypłaty renty rolniczej będzie potrącana kwota (...) zł. miesięcznie z tytułu zaległych składek, czyli całe należne świadczenie netto. Po rozliczeniu należności za okres sprzed wydania decyzji, w dniu 18.09.2024 r. Kasa przekazała odwołującej kwotę (...)zł (potrącono kwotę (...) zł).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne. Ponieważ odwołująca się wraz z mężem posiada zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie (...) zł (karta 66 akt), zgodnie z dyspozycją przepisu art. 50 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 90 ze zm.), organ rentowy dokonał potrącenia z wypłacanego świadczenia (z kwoty wyrównania za okres od 24.06.2024 r. do 30.09.2024 r.) zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników i ustalił, że pozostała kwota zaległości będzie potrącana z przyznanego świadczenia w ratach miesięcznych.

Takie działanie jest prawidłowe. Zgodnie bowiem z treścią art. 50 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, Kasa może potrącać z wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia zaległe składki na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych i członków ich rodzin lub na ubezpieczenie, wraz z odsetkami, a także składki na ubezpieczenie za bieżący kwartał. Dotyczy to tylko składek za osobę pobierającą świadczenie, z wyjątkiem domownika, oraz składek, do których opłacenia zobowiązana jest ta osoba. Ponadto z emerytur i rent mogą być potrącane inne należności na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Wskazany przepis zezwala organowi rentowemu na dokonywanie potrąceń całości wypłacanych świadczeń na poczet zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Stanowisko powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 31 lipca 2014 r., w którym Trybunał uznał, że art. 50 ust. 1 cyt. ustawy w zakresie w jakim uprawnia KRUS do potrącania z wypłacanych zasiłków chorobowych składek na ubezpieczenie społeczne, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji. Trybunał wyraził pogląd, że cyt. przepis nie określa żadnego limitu dokonywanych potrąceń.

Odwołująca się T. B. podlegała ubezpieczeniu z mocy ustawy jako małżonka rolnika. Zgodnie z dyspozycją art. 4 oraz 5 ustawy składki na ubezpieczenie za każdego ubezpieczonego opłaca rolnik. Jeżeli działalność rolnicza jest prowadzona na rachunek kilku osób, obowiązek opłacenia składki ciąży na nich solidarnie. Przepisy ustawy, dotyczące ubezpieczenia rolnika i świadczeń przysługujących rolnikowi, stosuje się także do małżonka rolnika, chyba że ten małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika, ani w gospodarstwie domowym bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym.

Zgodnie z tą regulacją, T. B. odpowiada za zadłużenie z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników solidarnie wraz z mężem. Organ rentowy prawidłowo więc zastosował art. 50 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i dokonał potrąceń zgodnie z jego dyspozycją tj. bez ograniczeń, do wysokości wypłacanego świadczenia.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

W punkcie 2. odrzucono odwołanie, co do żądania zwrotu potrąconych należności, z uwagi na to, że jest przedwczesne, organ rentowy nie wydał w tym zakresie decyzji podlegającej zaskarżeniu.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującej się z urzędu przez radcę prawnego W. M., Sąd orzekł na podstawie § 2, § 3, § 4 ust. 3, § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14.05.2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2024 r. poz. 764 ze zm.).