Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 27 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Witkowski

Protokolant: Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2024r. w Suwałkach na rozprawie

sprawy z wniosku J. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia i o ustalenie wysokości kapitału początkowego

wskutek odwołań J. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 29 lipca 2024r. znak (...)

z dnia 30 lipca 2024r. znak (...)

i z dnia 5 września 2024 r. znak (...)

p o s t a n a w i a:

1.  umorzyć postępowanie w sprawie co do wszystkich zaskarżonych decyzji;

2.  odstąpić od obciążania J. A. kosztami zastępstwa procesowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B..

UZASADNIENIE

punktu 2 postanowienia z dnia 27 listopada 2021 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 29.07.2024r. ustalił J. A. wartość kapitału początkowego, a decyzją z dnia 30.07.2024r. przyznał emeryturę. Decyzją zaś z dnia 5.09.2024r. ponownie ustalił wysokość emerytury J. A. i podjął jej wypłatę.

Odwołania złożone od tych decyzji J. A. cofnął w dniu 25.11.2024r. przed rozprawą wyznaczoną na dzień 27.11.2024r.

Sąd w związku z tym postanowienie z dnia 27.11.2024r. umorzył postępowanie w sprawie co do wszystkich zaskarżonych decyzji i odstąpił od obciążania J. A. kosztami zastępstwa procesowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B..

O kosztach rozstrzygnął w oparciu o art. 102 k.p.c., zgodnie z treścią którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Zasada ta jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.12.1973r. sygn. II CZ 210/73).

Podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. należy poszukiwać w konkretnych okolicznościach danej sprawy, przekonujących o tym, że w danym wypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe. Należą do nich zarówno fakty związane z samym procesem jak i leżące poza nim, a dotyczące stanu majątkowego strony, które powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, w świetle których uzasadniona jest ocena, że chodzi o przypadek szczególnie uzasadniony. Natomiast sam stan majątkowy czy sytuacja finansowa strony nie stanowi okoliczności wyłącznie decydującej o zwolnieniu od kosztów procesu w pełnym zakresie, w tym także od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. O ile bowiem taki stan może uzasadniać zwolnienie strony - całkowicie lub częściowo - od kosztów sądowych, co wiąże się z zagwarantowaniem jej prawa do sądu, to nie uzasadnia to zwolnienia takiej strony od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, który je poniósł (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 13.11.2014r. sygn. I ACa 596/14). Zastosowanie art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego, do którego oceny należy, czy w sprawie występuje szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu tego przepisu. Ocena taka nie może być tylko dowolna i powinna być przeprowadzona w każdej sprawie, której okoliczności wskazują, że wypadek taki może zachodzić. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy wyjątkowe okoliczności sprawy nie uległy zmianie w postępowaniu w drugiej instancji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8.07.2011r., sygn. IV CZ 23/11).

Zdaniem Sądu sytuacja procesowa wnioskodawcy i argumenty wskazane przez niego w odwołaniach, jak i samo cofnięcie odwołań, dają podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c. w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Sąd doszedł do wniosku, że zaistniał „wypadek szczególnie uzasadniony”, który w konsekwencji skutkował odstąpieniem od obciążania odwołującego kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej. W odwołaniach J. A. wskazał, że jego zamiarem było uzyskanie wyższego świadczenia emerytalnego. Sekwencja zdarzeń wskazuje, iż po doręczeniu odwołującemu przez sąd odpowiedzi na odwołania, które zawierały informacje bardziej szczegółowe niż w skarżonych decyzjach, uzyskał odpowiedzi na wątpliwości, które wyraził w odwołaniach. Sąd miał również na uwadze sytuację materialną odwołującego, którego emerytura ustalona w kwocie zaliczkowej wyniosła ledwie (...) zł brutto, zatem jest niższa od minimalnego wynagrodzenia. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie okoliczność ta daje postawy do odstąpienia od obciążania odwołującej kosztami zastępstwa procesowego.

Sąd miał również na uwadze nakład pracy pełnomocnika organu rentowego w niniejszej sprawie. Nie ulega wątpliwości, że zwrot kosztów zastępstwa prawnego przysługuje wyłącznie radcy prawnemu lub adwokatowi reprezentującemu stronę. Natomiast aktywność fachowego pełnomocnika organu rentowego w niniejszej sprawie ograniczyła się wyłącznie do stawienia się na rozprawę (wyznaczona została jedna) i zgłoszenia wniosku o zasądzenie od odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Należy zauważyć, że w odpowiedziach na odwołania taki wniosek nie został zawarty, gdyż zostały sporządzone przez pracowników organu rentowego, mimo że pełnomocnictwa uwzględniały fachowych pełnomocników. Nie ma wątpliwości, że udział fachowego pełnomocnika w niniejszej sprawie był znikomy, co stanowiło dodatkowy argument do odstąpienia od obciążania wnioskodawcy kosztami zastępstwa procesowego (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31.03.2016r. sygn. III AUz 38/16)

W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie 2.

mt/mmw