Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Cezary Olszewski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2024r. w S.

sprawy M. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie

w związku z odwołaniem M. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. nr (...)

z dnia 9 kwietnia 2024 r. znak (...)- (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od M. T. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że M. T., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. od (...) roku nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowy, chorobowemu i wypadkowemu.

Argumentował, iż M. T. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) Sp. z o.o. od dnia (...) roku. Spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego - Rejestru Przedsiębiorców. Zarząd spółki jest dwuosobowy i w jego skład wchodzi T. T., który pełni funkcję prezesa zarządu oraz M. T., jako członek zarządu Spółki. Kapitał zakładowy Spółki wynosi (...) zł i dzieli się na 100 udziałów. Udziały w Spółce są równe, każdy ze wspólników posiada po 50 udziałów. Organ rentowy wszczął postępowanie wyjaśniające w celu zweryfikowania, czy umowa o pracę zawarta pomiędzy M. T., a spółką była ważna. Natomiast aby doszło do skutecznego dopuszczenia pracownika - członka zarządu do pracy, w spółce musi istnieć organ (rada nadzorcza) lub pełnomocnik, o którym mowa w art. 210 § 1 k.s.h., czyli podmiot, który nie ma osobistego interesu w sprawie. Wyłączeni z tego kręgu są członkowie zarządu. Zawarcie umowy o pracę przez spółkę z naruszeniem art. 210 k.s.h. powoduje jej nieważność. W spółce (...) Sp. z o.o. nie było organu w postaci rady nadzorczej, ani zgromadzenia wspólników nie podjęło uchwały o ustanowieniu pełnomocnika do tej czynności prawnej, niebędącego członkiem zarządu. Dlatego organ rentowy uznał, iż spółka nie była należycie reprezentowana i nie mogła w świetle art. 210 § 1 k.s.h. zawierać jakiejkolwiek umowy z osobą, która pełniła funkcję członka zarządu. Wskazał, iż fakt opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia za pracę, czy przedłożona dokumentacja kadrowo-płacowa nie mogą świadczyć o skutecznie zawartej umowie o pracę. Analizując sytuacje M. T. w aspekcie art. 22 k.p. organ rentowy wskazał, iż nie miała ona zwierzchnika w pracy i w relacjach między wspólnikami brak było elementu podporządkowania. Całokształt przedstawionych okoliczności dyskwalifikuje istnienie stosunku pracy pomiędzy M. T. a spółką (...) Sp. z o.o.

Odwołanie od tej decyzji złożyła M. T., domagając się jej zmiany i ustalenia, że jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od (...) roku oraz zasądzenia od organu rentowego na jej rzecz się kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Podniosła, iż żadne przepisy nie ograniczają ani też nie wyłączają możliwości reprezentacji spółki przez pełnomocnika (w rozumieniu art. 210 § 1 k.s.h.), którym jest członek zarządu. Przepisy regulujące funkcjonowanie i organizację spółek prawa handlowego nie dają podstaw do uznania, że członek zarządu zostaje wyłączony od posiadania przymiotu i kompetencji do reprezentowania spółki w przypadku zawierania umowy o pracę z członkiem zarządu i wspólnikiem. Jej zdaniem organ rentowy w tym zakresie nie zbadał sprawy właściwe, gdyż nie zwrócił się do niej, ani do płatnika o przesłanie dokumentu wykazującego umocowanie T. T. do działania jako pełnomocnik w trakcie zawierania umowy o pracę. Natomiast w dniu (...) roku, mocą uchwały zgromadzenia wspólników nr (...) T. T. został ustanowiony pełnomocnikiem spółki do zawarcia z nią umowy o pracę. Brak faktycznego wymienienia dokumentu pełnomocnictwa przy zawieraniu umowy o pracę nie może stanowić o jej nieważności czy nieistnieniu. T. T. wyraził w sposób niebudzący wątpliwości wolę zatrudnienia jej - członka zarządu spółki, a czynności faktyczne podjęte przez spółkę jak i przez nią prowadzą do wniosku, iż świadczona była praca na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Podniosła, iż nie ma żadnych przeciwskazań, aby członek zarządu/wspólnik zawarł ze spółką umowę, w ramach której wykonuje czynności charakterystyczne dla danego stosunku pracy. To właśnie znajomość działalności spółki predestynowała ją do zatrudnienia w spółce jako pracownika, gdyż w przeciwnym razie wymagałoby to zatrudnienia osoby trzeciej. Organ rentowy nie dość dostatecznie rozeznał kwestię prawnego rozumienia podporządkowania w ramach stosunku pracy, jak i faktycznych podstaw. Z samego faktu, że czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i na mocy umowy o pracę w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością dokonuje jej zarząd czy też wspólnik nie wyklucza podporządkowania jako pracownika spółki kierownictwu pracodawcy. Skarżąca wskazała na stanowisko doktryny, jaki i orzecznictwa odnośne przesłanek i wymagań, których spełnienie pozwala przyjąć istnienie pracy podporządkowanej pracodawcy. Na zarzut organu rentowego, że nie miała ona zwierzchnika w pracy, a w relacjach między wspólnikami brak było elementu podporządkowania wskazała, że umowa nie została zawarta pomiędzy wspólnikami, a pomiędzy spółką a wspólnikiem. Sam fakt pozostawania członkiem zarządu nie przekreśla możliwości wstąpienia w stosunek pracy ze spółką. Natomiast organ nawet nie próbował wykazać, że czynności przez nią wykonywane nie podlegały podporządkowaniu i zwierzchnictwu. Podniosła, iż była w pełni podporządkowana i podlegała zwierzchnictwu pracodawcy. Pracodawca w ramach zwierzchnictwa w dniu (...) roku jasno określił zakres obowiązków na stanowisku Kierownika D. (...). Udzielając spółce wsparcia w zakresie zarządzania i organizacji szkoleń koncentrowała się na planowaniu, organizowaniu i koordynowaniu działań szkoleniowych w obszarze przeznaczonym dla dzieci i młodzieży. Jako kierownik działu szkoleń tworzyła kierunki programów edukacyjnych, które pokrywały się z aktualnymi trendami pojawiającymi się w edukacji a także w rozwoju osobistym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji i wskazał, iż złożone odwołanie oraz przedstawione w nim okoliczności nie dają podstaw do przyjęcia, że praca skarżącej można zakwalifikować jako wykonywaną w ramach pracowniczego podporządkowania. Odwołująca jako członek zarządu spółki miała pełną samodzielność w organizowaniu procesu pracy, pełniła nadzór nad działalnością spółki, miała prawo głosu i kontroli. Fakt, że jest wspólnikiem Spółki, daje podstawę do wyciągnięcia wniosku, że w takiej sytuacji wykonuje czynności we własnym interesie i na własne ryzyko produkcyjne, gospodarcze i socjalne. Istniejący stosunek prawny pomiędzy spółką, a odwołującą nie nosił wszystkich cech stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 k.p., bowiem cechą konstytutywną stosunku pracy jest wykonywanie jej pod kierownictwem pracodawcy i w warunkach podporządkowania.

T. T. przystąpił do sprawy jako uczestnik postępowania i poparł stanowisko odwołującej (protokół rozprawy k. 67 a.s.).

Sąd ustalił, co następuje:

(...) Spółka z o.o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym Rejestrze Przedsiębiorców w dniu (...) roku. Od początku jej istnienia spółki wspólnikami są małżonkowie T. T. i M. T.. Kapitał zakładowy spółki wynosi (...). Udział każdego ze wspólników wynosi 50 udziałów o wartości (...). Zarząd jest organem uprawnionym do reprezentowania spółki i w jego skład wchodzą: T. T. – prezes zarządu i odwołująca – członek zarządu. Przedmiot działalności spółki obejmuje działalność związaną z wystawianiem przedstawień artystycznych (przedmiot przeważającej działalności), a także pozaszkolne formy edukacji i działalność: wesołych miasteczek i parków rozrywki, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, pośredników turystycznych, organizatorów turystyki, wspomagającą edukację, a także sprzedaż detaliczną prowadzoną w niewyspecjalizowanych sklepach, sprzedaż detaliczną prowadzoną przez domy sprzedaży wysyłkowej lub internet oraz obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania.

(dowód: KRS k. 7-15 akt ZUS)

Odwołująca była zatrudniona na podstawie umowy o pracę zwartej ze Spółką (...) w okresie od (...) roku do (...) roku, jako instruktor zajęć dla dzieci, w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: świadectwo pracy z 3.02.2020 r. k. 39, 31 akt ZUS)

Uchwałą nr (...) z dnia (...) roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki (...) podjęło decyzję o zatrudnieniu odwołującej na stanowisku kierownika działu szkoleń, na podstawie umowy o pracę na czas niekreślony. Miejsce wykonywania pracy wskazano siedzibę spółki oraz inne miejsce wskazane przez zarząd. Praca miała być wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy od dnia (...) roku, za wynagrodzeniem (...) brutto miesięcznie. Odwołująca miała być odpowiedzialna za prowadzenie działań związanych z prowadzeniem działalności szkoleniowej przez spółkę, wedle określonego zakresu obowiązków; przysługiwało jej prawo do wszelkich świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń przewidzianych w przepisach prawa, a także prawo do urlopu wypoczynkowego i uprawnieninia określne w regulaminie pracy. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia.

Uchwałą nr(...)z dnia (...) roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki (...) ustanowiło T. T. pełnomocnikiem w zakresie reprezentowania spółki w zakresie zwarcia umowy o pracę pomiędzy spółka, a członkiem zarządu – odwołującą. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia.

(dowód: uchwała 2/09/2023 k. 48, 25, uchwała 1/09/2-23 k. 47, 22 akt zus, księgi uchwał i protokół Zgromadzenia Wspólników Spółki (...) za lata 2016-2023 k. 155-191v a.s.).

W dniu (...) roku odwołująca podpisała z prezesem zarządu – T. T., umowę o pracę, na podstawie której została zatrudniona w spółce w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas nieokreślony na stanowisku kierownika działu szkoleń, za wynagrodzeniem (...)miesięcznie. Zakres obowiązków, podpisany przez odwołującą w dniu (...) roku wskazywał, że jako kierownik działu szkoleń będzie zajmować się: planowaniem i organizacją szkoleń dla różnych grup wiekowych (dzieci, młodzież, dorośli) oraz różnych grup docelowych (szkoły, instytucje, osoby prywatne); opracowywaniem programów szkoleniowych uwzględniających potrzeby klientów oraz trendy w dziedzinie edukacji i rozwoju osobistego; koordynacją procesu rekrutacji uczestników szkoleń oraz prowadzenie dokumentacji związanej z udziałem w szkoleniach; zarządzaniem zespołem instruktorów i trenerów, w tym delegowanie zadań, monitorowanie postępów oraz zapewnianie wysokiej jakości prowadzonych zajęć; prowadzeniem zajęć szkoleniowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych zgodnie z ustalonym harmonogramem i tematyką; nadzorowaniem nad realizacją warsztatów dla grup szkolnych i osób indywidualnych, zapewniając wysoki standard obsługi i zadowolenie klientów; rozwijaniem współpracy z instytucjami oświatowymi, organizacjami pozarządowymi oraz innymi partnerami biznesowymi w celu promocji oferty szkoleniowej; monitorowaniem efektywności działań szkoleniowych poprzez ocenę satysfakcji uczestników; analizowaniem wyników oraz wprowadzaniem ewentualnych ulepszeń; prowadzeniem działań marketingowych i promocyjnych mających na celu zwiększenie świadomości i zainteresowania ofertą szkoleniową firmy.

Odwołująca miała pracować w godzinach 8-16

W dniu (...) roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki podjęło uchwałę nr (...) w sprawie zmian miesięcznego wynagrodzenia członka zarządu, ustalając, że odwołująca – członek zarząd – od dnia (...)roku nie będzie otrzymywała wynagrodzenia z tytułu powołania.

Odwołująca wystąpiła do Spółki z wnioskiem o wypłatę wynagrodzenia z tytułu powołania za wrzesień 2023 roku do rąk własnych.

(dowód: uchwała 2/09/2023 k. 48, 25, uchwała 1/09/2-23 k. 47, 22, zakres obowiązków k. 46, 24, wniosek o wypłatę wynagrodzenie do rak własnych k. 45, 23, umowa o pracę k. 44,26 akt, listy obecności k. 40-43, 19-21,16, zaświadczenie lekarza medycyny pracy z 12.09.2023r. k. 38, 17 akt, orzeczenie lekarskie dla celów sanitarno – epidemiologicznych k. 37,18, karta szkolenia bhp z 13.09.2023r. k. 36 – 37v, 32 zus, kserokopia akt osobowych odwołującej k. 126-154v a.s.)

T. T. i odwołująca są małżeństwem, mają troje dzieci, najstarsze ma (...)lat (ur. (...) roku), średnie (...)lat (ur. (...)) i najmłodsze urodziło się (...).

W (...) spółki (...) odwołująca wraz z mężem prowadzą szkolenia dla dzieci i młodzieży, działania turystyczne, półkolonie oraz kolonie. Spółka organizuje wyjazdy i wycieczki. T. T. jest przewodnikiem turystycznym, natomiast odwołująca jest animatorem, managerem kultury. Jako członek zarządu odwołująca podejmował decyzję dotyczące spółki i jej działalności, planował działania związane z jej profilem, zajmowała się całym obszarem, którym zajmuje się spółka.

Do momentu wybuchu pandemii wspólnicy prowadzili w E. otwartą dla wszystkich zainteresowanych edukacyjną salę zabaw. Wówczas odwołująca była zatrudniona przez spółkę na podstawie umowy o prace, jako instruktor zajęć dla dzieci. Z powodu pandemii musieli sale zamknąć, a następnie przeorganizować sposób jej udostępniania. Aktualnie sala jest zamknięta tzn. że odbywają się na niej tylko zajęcia i szkolenia dla konkretnych grup i grup pozalekcyjnych. Działania spółki są ukierunkowane na tworzenie oferty dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Odwołująca jako wspólnik i członek zarządu prowadziła zajęcia, ale też wykonywała telefony do szkół, rodziców z przypomnieniem o zapisaniu się na zajęcia lub przedstawieniem oferty. Ewidencję klientów spółka prowadzi na wydzielonym formularzu google. Dokumentacją spółki zajmuje się T. T., odwołująca nie ma do czynienia z wytwarzaniem dokumentów związanych z jej działaniem. Odwołująca określiła siebie, jako pracownika merytorycznego, gdyż zajmowała się sprawami związanymi z prowadzeniem zajęć. Spółka korzysta z pomocy biura rachunkowego, a w przypadku wątpliwości przy podejmowaniu decyzji - z pomocy doradców podatkowych. Wszystkie uchwały są podpisywane w biurze rachunkowym. Uchwała o powołaniu T. T., jako pełnomocnika spółki, została podjęta przed zawarciem umowy o pracę z odwołującą.

Z zajęć organizowanych przez spółkę prowadzona jest dokumentacja papierowa, elektroniczna i fotograficzna. Dokumentacją z imprez zajmuje się T. T.. Spółka pod swoją działalność wynajmuje dwa lokale - jeden w E., a drugi w G.. Po ustaniu pandemii spółka odnotowała mniejsze zainteresowanie swoją ofertą i musiała wszystko „odbudować”. W lokalu wynajmowanym w E. spółka dysponuje jedną dużą salą podzieloną na 4 boksy/stanowiska, w tym boks/stanowisko z dużymi klockami i 3 boksy/stanowiska warsztatowe. Oferta jest kierowana do osób fizycznych, które przychodzą i zapisują się na dane zajęcia. Spółka reklamuje się na profilu F. i w internecie. Oferta jest również przedstawiana szkołom i zdarza się, że nauczyciele przychodzą z grupą na zajęcia oferowane przez spółkę, ale są to zajęcia pozalekcyjne. W 2023r. spółka miała ofertę na całe wakacje i ferie zimowe. W czasie półkolonii nie odbywają się zajęcia popołudniowe, Codziennie są średnio dwa zajęcia. Grupy liczą maksymalnie 10 osób i średnio są 2-4 grupy dziennie.

Odwołująca jako wspólnik i członek zarządu prowadziła zajęcia i warsztaty. Zajęcia nie odbywały się w kilku grupach na raz, tylko jedne po drugich, z uwagi na liczbę uczestników w danej grupie. W S. w G. zajęcia odbywają się średnio 3 razy w tygodniu i prowadzi je pracownik zatrudniony przez spółkę w ramach umowy zlecenia.

Strony umowy o pracę wskazywały, iż zdecydowały się na jej zawarcie we wrześniu 2023 roku, ponieważ spółka miała mieć więcej zleceń i warsztatów. Wrzesień jest w spółce miesiącem rekrutacyjnym. Zasadą jest, że pierwsze zajęcia są za darmo, i jeżeli rodzice są zadowoleni z oferty podpisują umowę i kolejne zajęcia są już odpłatne. Spółka zajmuje się również turystyką, ale wspólnicy chcieli skupić się tylko na szkoleniach. Wspólnicy zdecydowali, że musza stworzyć nowe stanowiska, żeby ktoś zajął się nowymi pracownikami i ich szkoleniem. Odwołująca miała doświadczenie, bo pracowała wcześniej jako instruktor i dlatego została kierownikiem szkoleń. W ramach tego stanowiska miała zajmować się pracownikami, ich przygotowywaniem do pracy i szkoleniem. Odwołująca wraz z mężem zwołali zebranie wspólników i podjęli uchwałę o jej zatrudnieniu. Zakres obowiązków odwołującej sporządził T. T.. Odwołująca początkowo nie potrafiła przedstawić okoliczności związanych z negocjacją warunków umowy, w tym wysokości wynagrodzenia, w toku procesu ostatecznie wskazała, że chciała podwyższenia wynagrodzenia. Jako członek zarządu otrzymywała kwotę 6.000zł miesięcznie (netto) i chciała aby jej wynagrodzenie w ramach umowy o pracę było wyższe. Pracę wykonywała od poniedziałku do piątku w sali wynajmowanej w E., w godzinach 8-16. Do pracy przychodziła też popołudniami, aby dozorować pracowników. Przede wszystkim wykonywała czynności biurowe polegające na dzwonieniu do klientów, odbieraniu telefonu, umawianiu na szkolenia, przygotowywaniu scenariuszów warsztatów i zajęć, planowaniu przyszłych półkolonii. Od września 2023 roku nie wytworzyła żadnej dokumentacji papierowej, ani elektronicznej. W tym czasie niczego też nie podpisywała. Za 2023 roku spółka posiada papierowe listy z danymi uczestników zajęć, ale tylko popołudniowych. Z zajęć odwołującej i zajęć przedpołudniowych list takich nie ma.

(dowód: wyjaśnienia odwołującej k. 67-69 a.s., wyjaśnieniami T. T. k. 69-70, zeznania odwołującej k. 202v-203v, zeznania T. T. k. 203v-204)

Odwołująca nie potrafiła jednoznacznie wskazać, kiedy dowiedziała się o ciąży, wskazując, iż być może zorientowała się, że jest w ciąży przed zawarciem umowy o pracę. Informacja o cięży była dla małżonków dużym zakorzenieniem. Ostatnia miesiączkę odwołująca miała (...) roku. Do poradni ginekologicznej zgłosiła się (...) roku.

(dowód: wyjaśnienia odwołującej k. 67-69 a.s., wyjaśnieniami T. T. k. 69-70, karta przebiegu ciąży k. 86-88 a.s.)

Świadek G. L. w ramach umowy zlecenia zawartej ze spółką (...) od (...)roku prowadzi zajęcia dla dzieci z informatyki. Jej wynagrodzenie jest uzależnione od ilości zajęć, które odbywają się np. codziennie, raz dziennie lub dwa razy dziennie. Liczba godzin i zajęć nie jest stała. Bywało tak, że nie miała zajęć w ogóle lub tylko jedno w tygodniu. Jej zajęcia trwają od1.15h do 1.30 h maksymalnie. Jej zajęcia odbywają się od godziny 16, ponieważ wcześniej ma inną pracę. W tym czasie w lokalu jest sama, czasami jest też T. T.. Odwołująca po godzinie 16 nie prowadzi zajęć. Świadek przychodzi na zajęcia przed godziną 16 i od momentu zatrudnienia nie widziała wówczas odwołującej. Przy rozpoczęciu współpracy świadek została poinstruowana przez odwołującą jak pracować, jak prowadzić zajęcia etc. Odwołującą sprawdzała ją w trakcie zajęć, żeby ustalić, czy dobrze je prowadzi i na tym skończyła się jej kontrola i nadzór.

Świadek I. Ż. od 2021 roku współpracuje z odwołującą i jej mężem. Raz – dwa razy w tygodniu prowadzi zajęcia artystyczne. Oprócz niej zajęcia prowadzili również: G. L., K. O. i odwołująca wraz z mężem. W czasie, gdy świadek ma zajęcia, nie zauważyła, aby w tym czasie były prowadzone inne. Świadek zajęcia artystyczne zaczyna od godziny 16.30, ponieważ wcześniej pracuje. W 2023r. świadek zgłaszała odwołującej, jakich artykułów i przyborów potrzebuje do zajęć artystycznych. O ciąży odwołującej świadek dowiedziała się w (...)2024 roku. Odwołująca i jej mąż zajmowali się promowaniem firmy i werbowaniem chętnych na zajęcia. Świadek prowadzi własną działalność gospodarcza i wystawia spółce (...) faktury. Najwięcej zajęć, a zatem i chętnych dzieci świadek miała w 2021 roku, w 2022 roku było mniej zajęć. Jesienią 2023 roku z uwagi na rok szkolny zajęcia rozpoczynały się dopiero od października, ale jest to słabszy okres i mniej dzieci. W okresie zimowym jest też mniej chętnych. Odwołująca nie wydawała jej poleceń, jak prowadzić zajęcia, tylko pytała co jest potrzebne do zajęć i realizowała zamówienie na artykuły do zajęć artystycznych. Świadek stwierdziła, że sama wie jak powinny wyglądać jej zajęcia i nie była instruowana przez odwołującą.

Świadek K. O. współpracował ze spółką (...) w ramach umowy zlecenia od (...)2023r. do (...)2024 roku. Prowadził zajęcia edukacyjnie z zakresu robotyki i zajęcia szachowe. Zajęcia szachowe odbywały się w szkołach podstawowych w E. oraz okolicznych wsiach, w trakcie lekcji, w godzinach 12-14. Zajęcie w siedzibie spółki zaczynały się od godziny 16. Średnio w tygodniu miał kilkanaście zajęć i większość odbywała się w siedzibie firmy. Dzieci były podzielne na grupy i jedna grupa liczyła maksymalnie 12 osób. Firmie przewodził T. T., a odwołująca była wsparciem dla reszty pracowników. Z uwagi na posiadane doświadczenie odwołująca przeprowadzała szkolenia, instruowała jak przeprowadzać zajęcia, jakich narzędzi używać, jak rozmawiać z dziećmi. Świadek widywał odwołującą w różnych porach. Odwołująca wraz z mężem zajmowali się ustalaniem harmonogramów. Świadek miał ustalone stałe wynagrodzenie, gdyż miał ustaloną stałą ilość zajęć.

(dowód: zeznania świadka G. L. k. 70-70v a.s., zeznania świadka I. Ż. k. 70v-71 a.s., zeznania świadka K. O. k. 71-71v a.s.).

W 2019 roku dochód odwołującej wyniósł (...), a dochód T. T. – (...). W 2020 roku dochód odwołującej wyniósł (...), a dochód T. T. – (...). W 2021 roku dochód odwołującej wyniósł (...), a dochód T. T. – (...). W 2022 roku dochód odwołującej wyniósł (...) zł, a dochód T. T. – (...). W 2023 roku dochód odwołującej wyniósł (...) zł, a dochód T. T. – (...).

W 2017 roku spółka przyniosła (...) straty; w 2018 roku (...)zł zysku; w 2019 roku (...) zł straty; w 2020 roku (...)zysku; w 2021 roku (...)zysku; w 2022 roku (...)zł zysku; w 2023 roku (...) zysku.

(dowód: PIT-37 za 2019 rok 76-77 a.s., PIT za 2020 rok k. 78-79 a.s., PIT-37 za 2023 rok k. 80-81 a.s., PIT za 2022 rok k. 82-83 a.s., PIT za 2021 rok k. 84-85 a.s., sprawozdania finansowe za lata 2018-2023 k. 89-105 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań stron postępowania, powołanych świadków oraz załączonych do akt dokumentów, w tym zgromadzonej na etapie postępowania dokumentacji pracowniczo - płacowej. Sąd oceniając wiarygodność zeznań świadków konfrontował ich treść z zeznaniami stron oraz zgromadzonych w sprawie dokumentów.

Wyjaśnienia i zeznania odwołującej oraz T. T. były z jednej strony bardzo obszerne, ale z drogiej niezwykle ogólne i nie zawierały żadnych okoliczności, które potwierdzałyby wykonywanie przez odwołującą pracy w ramach umowy o pracę. Zeznania te nie wskazały żadnej różnicy między czynnościami, jakie odwołująca wykonywała jako członek zarządu i wspólnik spółki przed podpisaniem umowy o pracę, i tymi, które miała wykonywać w ramach zatrudnienia pracowniczego. Odwołująca przedłożyła kompletną dokumentację pracowniczo – płacowa, którą należało ocenić jako wzorcowa. Zdaniem Sądu akta osobowe i znajdująca się w nich dokumentacja pracownicza zostały wytworzone wyłącznie w celu uwiarygodnienia zatrudnienia odwołującej na podstawie umowy o pracę. Zeznania odwołującej i jej męża były bardzo ogólnikowej, ale wynika z nich np. że odwołująca nie wytworzona żadnego dokumentu papierowego, czy elektronicznego od momentu podpisania umowy o pracę. Nie ma również dowodów, które wskazywałby na działania T. T., jako prezesa spółki, dyscyplinujące odwołującą do sporządzania dokumentacji z wykonywanej pracy. Sąd nie dał wiary zeznaniom odwołującej i T. T., iż zaistniała potrzeba zatrudnienia odwołującej, że spółka miała na to środki ani że istniał plan rozwoju spółki. Przy niezwykle ogólnych zeznaniach wspólników Sąd przeanalizował przedstawione przez odwołującą dowody w postaci sprawozdań finansowych oraz delektacji PIT, które wskazują, że spółka 2023 roku zakończyła co prawda z zyskiem, ale jego wysokość była prawie sześciokrotnie niższa niż zysk za 2022 rok. Tym samym zeznania odwołującej i jej męża, oraz dokumentacja złożona przez odwołująca nie powtarzają zasadności odwołania.

Sąd dał wiarę zeznaniom występujących w sprawie świadków: G. L., I. Ż. i K. O.. Ich zeznania przeczą stanowisku odwołującej. Przede wszystkim w ramach umowy o pracę odwołująca miała pracować w godzinach 8-16, natomiast świadkowie prowadzenie zajęć zaczynali od godziny 16, gdyż wcześniej zajmowali się inną pracą, a poza tym spółka organizowała zajęcia dla dzieci, które mogą korzystać z nich dopiero po lekcjach. Wskazuje to na znaczący rozdźwięk, gdyż w ramach zajmowanego stanowiska i zakresu obowiązków odwołująca miał miała nadzorować warsztaty i zajęcia pozalekcyjne, natomiast jej czas pracy kończył się przed rozpoczęciem tych zajęć. Z zeznań świadków wynika, że ilość zajęć i ich częstotliwość jest uzależniona od ilości chętnych, natomiast nie ma żadnych dowodów, aby zatrudnienie odwołującej spowodowało wzrost chętnych na ofertę spółki, czy też odwołująca dokonywała realnych działań w tym zakresie. Zeznania te wskazują, że zatrudnianie odwołującej nic nie zmieniło w ofercie spółki, zakresie działania, czy pracy zleceniobiorców (świadków). Czynności wykonywane przez odwołującą przed podpisaniem spornej umowy o pracę i po jej podpisaniu nie uległy zmianie, z tym wyjątkiem, że od momentu podpisania umowy o pracę odwołująca nie wytwarzała już żadnej dokumentacji w formie papierowej, elektronicznej czy fotograficznej na okoliczność wykonywanej pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu organu rentowego, iż do podpisania z odwołująca umowy o pracę doszło z naruszeniem art. 210 §1 k.s.h. tzn. spółka nie była należy reprezentowana przy tej czynności prawnej i dokonał jej podmiot, który miał osobisty interes w jej zatrudnieniu. Zgodnie z treścią wspomnianego przepisu w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Nie ulega wątpliwości, że spółka nie posiada rady nadzorczej, natomiast na etapie postępowania przed organem rentowym wspólnicy nie przedstawili protokołu z obrad Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki, które odbyło się w dniu(...) roku, w trakcie którego (zgodnie z porządkiem obrad) podjęto uchwałę nr (...) o udzieleniu T. T. pełnomocnictwa do zawarcia w imieniu spółki z odwołującą umowy o pracę. Uchwała ta została przedstawiona przez strony dopiero w toku postępowania sądowego (k. 156-156v) zatem należało uznać, że w dacie pospisywania umowy o pracę z odwołującą spółka (...) była reprezentowania przez pełnomocnika, w osobie T. T., zgodnie ze skutecznie udzielonym mu pełnomocnictwem. Z trudnych do wyjaśnienia przyczyn odwołująca nie przedłożyła organowi rentowemu tej uchwały, a dopiero w postępowaniu sądowym i sformułowaniu przez organ rentowy zarzutu niewłaściwej reprezentacji spółki przy pospisywaniu spornej umowy o prace.

W tym okolicznościach Sąd mógł przejść do oceny umowy o prace w aspekcie zarzutu pozorności - art. 83 § 1 k.c.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem pozorność umowy wzajemnej w rozumieniu art. 83 § 1 k.c. występuje wówczas, gdy strony umowy składając oświadczenia woli nie zamierzają osiągnąć skutków, jakie prawo wiąże z wykonywaniem tej umowy. W odniesieniu do umowy o pracę oświadczenia te zawierają określone w art. 22 k.p. elementy umowy o pracę, tj. zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy w określonym czasie i pod kierownictwem a zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, natomiast ich pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z umowy o pracę. Przy ich składaniu obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba figurująca jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku, sygn. II UK 321/04).

W ustalonym stanie faktycznym sprawy wskazane cechy pozorności umowy o pracę się ziściły. Odwołująca od momentu powstania spółki zajmowała się sprawami związanymi z zajęciami dla dzieci (zajęcia pozalekcyjne, półkolonie), sama również prowadziła zajęcia dla dzieci. Sprawami spółki, wszelką dokumentacja z nią związaną zajmował się jej mąż – T. T., pełniący również funkcję prezesa spółki. Sąd ustalił, jakie czynności odwołująca wykonywała przed podpisaniem spornej umowy o pracę, i jakie wykonywała po jej podpisaniu. Przeanalizował sytuację finansową spółki i wspólników. Ustalił również jak wyglądała praca osób, które spółka zatrudniała w celu prowadzenia zajęć. Z ustaleń tych wynikało, że we wrześniu, gdy strony podejmowały decyzje o zatrudnieniu odwołującej na nowym stanowisku – kierownika działu szkoleń, w spółce nie istniała żadna analiza, czy też plan (lub jego zarys) wskazujący na podjęcie działań w celu rozwinięcia działalności spółki. Można odnieść uzasadnione wrażenie, że celem wspólników było jedynie zatrudnienie odwołującej na podstawie umowy o prace. Jak już wcześniej wskazano, zeznający w tym zakresie małżonkowie T. bardzo ogólne opisywali założenie, jakimi się kierowali podpisując sporną umowę, nie przedstawiając żadnych dowodów na ich poparcie. Te, które przedłożono wskazują, iż takiej strategii niebyło, co więcej nie ma dowodów, które potwierdzały dobrą sytuację finansową spółka. Sprawozdania finansowe wskazują, że zysk w 2023 roku był znacząco niższy niż w 2022 roku i 2021 (jeszcze pandemicznym). Jak wynikało z zeznań odwołującej i jej męża, w przypadku pierwszej umowy o pracę, do jej zakończenia doszło z powodu słabszej sytuacji finansowej spółki (wypowiedzenie umowy najmu lokalu przez (...) i pandemia) i braku możliwości płacenia składek na ubezpieczenie społeczne za odwołującą. Natomiast w tym przypadku strony zawierają umowę o pracę i to z bardzo wysoką podstawą wymiaru. Należy podkreślić, iż odwołująca nawet w zeznaniach w charakterze strony nie przedstawiała choćby w punktach założeń, jakie miała na rozwój firmy jako kierownik działu szkoleń. Natomiast jedynym planem stron umowy było de facto zatrudnienie odwołującej w związku z ujawnieniem informacji, że jest ona w ciąży i z bardzo wysoką podstawą, która pozwoliłaby jej na uzyskanie wysokiego świadczenia po urodzeniu dziecka. O ile zatrudnienie odwołującej w celu uzyskania wyższego świadczenia macierzyńskiego nie byłoby niezgodne z prawem, to zawieranie umowy o pracę i niewykonanie jej zapisów, jest sprzeczne z przepisami prawa. Na szczególne podkreślenie zasługuje, że dokumentacja związana z zatrudnieniem odwołującej została przez pracodawcę przygotowana wzorcowo, natomiast dowody pracy odwołującej nie zostały przez nią w ogóle wytworzone. Jak już wskazano wyżej, czynności wykonywane przez odwołującą przed zawarciem umowy o pracę i po jej podpisaniu nie zmieniły się. Natomiast gdyby odwołująca po podpisaniu umowy o pracę sporządzała jakąkolwiek dokumentację, istniałaby podstawa do jej porównania z tą wytworzoną wcześniej. W tym zakresie pojawia się pytanie o nadzór pracodawcy nad pracownikiem, skoro kierownik działu szkoleń przez okres kilku miesięcy nie wytworzyła żadnego dokumentu z pracy, którą miała świadczyć od godziny 8 do godziny 16. Pracodawca najwyraźniej nie tylko nie kontrolował tego, co robi odwołująca, nie zlecał jej pracy, gdyż w przypadku braku dowodu wykonania polecenia pracodawcy odwołująca powinna ponieść konsekwencje dyscyplinarne (zgodnie z zapisami kodeksu pracy, który ja obwiązywał jako pracownika). Ta konkluzja wskazuje na zupełny brak nadzoru T. T. nad pracą odwołującej i rzeczywiste podejście odwołującej i jej męża do wykonywanych przez nią „obowiązków pracowniczych”. Strony umowy w rzeczywistości uznawały, że czynności te wykonuje nie jako pracownik, ale jako współwłaściciel spółki i członek jej zarządu.

W każdym przypadku, jak wskazuje się w orzecznictwie, przy analizowaniu skuteczności realizowania umowy o pracę decydujące znaczenie mają treść umowy i okoliczności faktyczne jej wykonywania, w kontekście art. 22 k.p., który zawiera legalną definicję stosunku pracy, wskazuje na jego cechy, określa jego treść, podmioty oraz zobowiązania wzajemne stron. Konstytutywne cechy stosunku pracy odróżniające go od innych stosunków prawnych to dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Wymienione elementy powinny wystąpić łącznie by doszło do zawarcia stosunku prawnego, o którym mowa w art. 22 k.p. Dlatego o charakterze umowy o świadczenie pracy nie może przesądzić tylko jeden jej element, ale całokształt okoliczności faktycznych. W przypadku ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania), nie jest możliwa jego kwalifikacja do stosunku pracy. W ustalonym stanie faktycznym sprawy istotnego znaczenia nabiera okoliczność podporządkowania i kontroli pracy odwołującej przez płatnika składek w czasie jej świadczenia, bowiem jak wskazuje się w orzecznictwie, podporządkowanie jest jedną z najistotniejszych cech stosunku pracy, a jej brak jest wystarczający do uznania, że wykonywana praca nie jest świadczona w ramach stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2009 roku, sygn. I UK 43/09).

Powyższa ocena prowadzi do uznania odwołania za niezasadne.

Zdaniem Sądu poczynione ustalenia nie dają podstawy do przyjęcia, że wykonywania przez odwołująca praca nosiła cechę podporządkowania. Jak bowiem ustalono ubezpieczona w ogóle nie podlegała płatnikowi, gdyż realizacja podporządkowania nie sprowadzała sie nawet do składania przez nią informacji zwrotnych w zakresie zleconych zadań.

Ustalenie, że umowa o pracę z dnia (...) roku zawarta pomiędzy odwołującą, a (...) Sp. z o.o. reprezentowaną przez umocowanego do zawarcia umowy o pracę prezesa spółki – T. T., miała charakter pozorny, pociąga za sobą jej nieważność. Jednocześnie wskazana umowa jako pozorna, nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, chorobowego i wypadkowego, wobec czego zaskarżoną decyzję należało uznać za zasadną.

W związku z powyższym, na podstawie art. 47714 §1 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie 1.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 k.p.c. w zw. z §9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023. poz. 1935 ze zm.). Odwołująca się przegrała sprawę obowiązana więc jest do zwrotu organowi rentowemu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego.

mt

sędzia Cezary Olszewski