Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 20 czerwca 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Witkowski

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2024r. w Suwałkach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. W. (1)

przeciwko Sądowi Okręgowemu w B.

o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy)

na skutek zażalenia pozwanego Sądu Okręgowego w B.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Suwałkach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 9 kwietnia 2024r. w sprawie sygn. akt IV P 129/24

w przedmiocie udzielenia powodowi zabezpieczenia roszczenia

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić zażalenie;

2.  wskazać, że o kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Suwałkach postanowieniem z dnia 09.04.2024r. w sprawie IV P 129/24 udzielił zabezpieczenia roszczeniu powoda A. W. (1) o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy) przez nakazanie dalszego zatrudnienia powoda A. W. (1) przez pozwanego pracodawcę Sąd Okręgowy w B. od dnia 01.06.2024r. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy w Suwałkach wskazał, że udzielił powodowi takiego zabezpieczenia roszczenia, gdyż pozostaje uzasadnione wobec naruszenia przez pracodawcę przepisów ustawy z dnia 23.05.1991r. o związkach zawodowych (tj. Dz. U. z 2022r. poz. 854). Dochodzone zaś pozwem roszczenie nie jest oczywiście bezzasadne.

Zgodnie mianowicie z art. 755 ⁵ § 1 kpc w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, sąd na wniosek uprawnionego na każdym etapie postępowania udzieli zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Podstawą udzielenia zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne.

W ocenie zaś Sądu Rejonowego zostały spełnione przesłanki z art. 755 ⁵ § 1 kpc i strona powodowa uprawdopodobniła istnienie roszczenia.

Niewątpliwie powód A. W. (1) korzystał z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. Szczególna ochrona została udzielona powodowi przez organizację związkową zgodnie z treścią art. 32 ustawy z dnia 23.05.1991r. o związkach zawodowych (tj. Dz. U. z 2022r. poz. 854) na okres 5 lat tj. od dnia 27.12.2023r. do dnia 27.12.2028r. (uchwała nr (...) (...) Organizacji (...)). Przedmiotowa organizacja odmówiła też wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku prawnego z pracownikiem Sądu Okręgowego w B.– A. W. (1). Pomimo braku zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej pozwany wypowiedział jednak powodowi umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Sąd Rejonowy analizując dokumentację złożoną wraz z pozwem nie stwierdził jednakże, aby dochodzone przez powoda roszczenie było oczywiście bezzasadne. Nie miał on przy tym obowiązku wykazania istnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, co stanowi rozwiązanie szczególne w odniesieniu do ogólnej zasady wynikającej z art. 730 ¹ kpc. Już bowiem samo uprawdopodobnienie istnienia roszczenia obliguje Sąd do udzielenia zabezpieczenia.

W zażaleniu na to postanowienie Sąd Okręgowy w B. (...)zaskarżył je w całości. Zarzucił mu naruszenie art. 755 ⁵ § 1 kpc w związku z art. 243 kpc oraz art. 32 ust. 9 ² w związku z art. 34 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (u.z.z.) poprzez błędne ich zastosowanie i uznanie, że powód uprawdopodobnił swoje roszczenie o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, a po upływie okresu wypowiedzenia, o przywrócenie do pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku, w związku z objęciem pracownika szczególną ochroną na gruncie ustawy o związkach zawodowych.

Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku powoda o udzielenie zabezpieczenia roszczenia, ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Suwałkach, uznając, że powód nie miał legitymacji do złożenia wniosku w trybie art. 755 ⁵ § 1 kpc, gdyż nie podlegał w dniu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, ochronie szczególnej.

Na uzasadnienie swego zażalenia podniósł, że zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej nie wykonał obowiązku z art. 32 ust. 9 ^{( 2 )}u.z.z., tj. nie wskazał na piśmie osób, których stosunek podlega szczególnej ochronie, poprzez podanie imion i nazwisk tych osób, a także czasu trwania ochrony. Zarząd organizacji związkowej, nie poinformował również pracodawcy o uchwale z dnia 27.12.2023r. po jej podjęciu. Uczynił to dopiero w procedurze zapytania o obronę w procesie wypowiedzenia umowy o pracę, w lutym 2024r, która to za nr. (...) obejmowała powoda szczególną ochroną. Poza tym sama treść uchwały determinuje zarzut naruszenia przepisów powszechnie obowiązujących, w przedmiocie obowiązku poinformowania pracodawcy o osobach podlegających szczególnej ochronie w trybie określonym przez art. 32 ust. 9 ^{( 2)} w związku z art. 34 ust. 1 u.z.z. W części bowiem nazwanej „Zarządzenie”, organizacja związkowa wskazuje: „doręczyć pracodawcy – Dyrektorowi SO w B. przy pierwszej czynności związanej z BHP skierowanej przez niego do Zarządu Oddziału, w celu ochrony praw A. W., co do ujawnienia przynależności związkowej”. Uchwała o takiej treści, narusza więc przepis statuujący obowiązek informowania pracodawcy. A ponadto, jest podstawą tezy, iż organizacja związkowa przyjęła, że ochrona uaktywni się z momentem podjęcia pierwszej czynności w zakresie BHP wobec pracodawcy, co nie nastąpiło do dnia dzisiejszego. W efekcie, należy przyjąć, iż uchwała jest nieważna i nie wywiera skutków prawnych. Ponadto, zarząd nie przedstawił w jakikolwiek inny sposób listy osób podlegających szczególnej ochronie, co uniemożliwia pracodawcy m.in. sprawdzenie, czy osoby wskazane przez zarząd związku są w ustanowionej przez ustawodawcę liczbie. Organizacja związkowa świadomie też zataja informacje przed pracodawcą, czego wyrazem jest sformułowanie „(…) co do ujawnienia przynależności związkowej”.

Na uzasadnienie swego stanowiska Sąd Okręgowy w B. powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w wyroku z dnia 12.01.2011r. II PK 184/10, szeroko cytując fragment jego uzasadnienia.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał na pismo Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w B. z dnia 30.04.2024r., w którym to w wyniku przeprowadzonej kontroli ta inspekcja stwierdziła niezgodność z prawem dokonanego przez pozwanego wypowiedzenia mu umowy o pracę z uwagi na podleganie w chwili złożenia mu przez pozwanego pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę szczególnej ochronie trwałości zatrudnienia.

Wskazał, że zakładowa organizacja związkowa powiadomiła pozwany Sąd o tym, że podlega szczególnej ochronie, co uczyniła zgodnie z art. 32 ust. 9 ² zd. 1 u.z.z., który stanowi, że zarząd zakładowej organizacji związkowej lub komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej wskazują pracodawcy na piśmie osoby, których stosunek prawny podlega ochronie, o której mowa w ust. 1, poprzez podanie imienia i nazwiska tych osób, a także czasu trwania ochrony. Taki zaś obowiązek wykonała przekazując pracodawcy uchwałę nr(...)z dnia 27.12.2023r. (...) Organizacji (...) Oddział z siedzibą we W.. Choć wykonała go po upływie 7-dniowego terminu, to w polskim porządku prawnym brak jest regulacji, które pozwalałyby na przyjęcie, że naruszenie 7-dniowego terminu, o którym mowa w art. 32 ust. 9 ² zd. 2 u.z.z., na zaktualizowanie informacji o gronie osób chronionych, powoduje konsekwencje w postaci nieważności uchwały o objęciu ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy. Termin 7-dniowy ma wyłącznie charakter instrukcyjny i usprawniający proces informowania pracodawcy, a nie warunkujący objęcie pracownika ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy. Uchwała organizacji związkowej jest aktem konstytutywnym, materialnoprawnym, stanowiącym źródło prawa do ochrony, a zatem ma większe znaczenie niż informacja przekazywana pracodawcy w trybie art. 32 ust. 9 ² u.z.z. Szczególna ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy powstaje od momentu podjęcia takiej uchwały, a nie od wskazania pracodawcy osób chronionych, o którym mowa w art. 32 ust. 9 ² u.z.z.

Powód też powołał się na wyrok Sądu Najwyższego przywołany przez pozwany Sąd, a w którym to Sąd Najwyższy wskazał, że ustawa o związkach zawodowych nie wprowadza żadnych wymogów, co do tego w jaki sposób informacja o ochronie pracownika ma być przekazana pracodawcy, byleby nastąpiło to na piśmie. Wbrew też twierdzeniom pozwanego wyrok nie został wydany w podobnym stanie faktycznym, gdyż jak wskazał Sąd Najwyższy w jego uzasadnieniu: „W sprawie kwestyjne było jednak nie to zagadnienie, bowiem powódka została, jako członek związku wyposażona w umocowanie do podejmowania czynności związkowych, o których mowa w Kodeksie pracy i o tym związek powiadomił pracodawcę. Organizacja związkowa nie przekazała natomiast pracodawcy informacji, iż powódka ma być objęta ochroną przed zwolnieniem z pracy. W sprawie powstał problem prawny formy, w jakiej owo powiadomienie ma być dokonane”.

Powód też twierdził, że uchwała o udzieleniu mu szczególnej ochrony nie może być również nieważna i ze względu na zapis „Zarządzenia” znajdującego się w jej treści: „doręczyć A. W., doręczyć pracodawcy – Dyrektorowi SO w (...) przy pierwszej czynności związanej z BHP skierowanej przez niego do Zarządu Oddziału, w celu ochrony praw A. W., co do ujawnienia przynależności związkowej. Z dopisku tego nie sposób bowiem wywieść, aby wolą organizacji związkowej było – jak to wskazuje pozwany „uaktywnienie ochrony związkowej z momentem podjęcia pierwszej czynności w zakresie BHP wobec pracodawcy”. Sposób zapisu tej dyspozycji (mała czcionka) i jej umiejscowienie (stopka dokumentu, pod podpisem) wskazuje, że jest to jedynie adnotacja regulująca kwestie techniczne, instrukcyjne, tj. sugerująca kiedy uchwała ma zostać doręczona pracodawcy. Ani wykładnia językowa, ani funkcjonalna, ani celowościowa w kontekście zapisu z ust. 2 ww. uchwały, zgodnie z którym ochrona została udzielona powodowi na okres 5 lat, tj. od 27.12.2023r. do 27.12.2028r., nie pozwala na przyjęcie za stroną pozwaną, że wolą organizacji związkowej było udzielenie powodowi ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy w bliżej nieokreślonym czasie oraz że uchwała jest nieważna i nie wywiera skutków prawnych.

Sąd Okręgowy w Suwałkach zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest uzasadnione.

W sprawie mianowicie zgodzić się należy z powodem, że podlega on szczególnej ochronie związkowej (przed rozwiązaniem stosunku pracy). Fakt, że pozwany pracodawca nie został w terminie 7 dni powiadomiony o uchwale nr (...) z dnia 27.12.2023r. (...) Organizacji (...) Oddział z siedzibą we W., o objęciu go taką ochroną, ochrony tej nie niweczy. Jak powód wskazał, uchwała organizacji związkowej rzeczywiście jest aktem konstytutywnym, materialnoprawnym, stanowiącym źródło prawa do ochrony, a zatem ma większe znaczenie niż informacja przekazywana pracodawcy w trybie art. 32 ust. 9 ² u.z.z. Szczególna ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy powstaje od momentu podjęcia takiej uchwały, a nie od momentu wskazania pracodawcy osób chronionych, o którym mowa w art. 32 ust. 9 ² u.z.z. Termin zaś 7-dniowy, o którym mowa w art. 32 ust. 9 ² zd. 2 u.z.z., ma charakter instrukcyjny. Ustawa wskazuje na taki termin w celu usprawnienia w kwestii informowania pracodawcy o osobach chronionych. Zachowanie 7-dniowego terminu o powiadomieniu pracodawcy o osobach, których stosunek pracy podlega ochronie jest ze wszech miar pożądany, w celu uprzedzenia pracodawcy o takiej ochronie, ale niezachowanie takiego terminu nie rodzi skutków prawnych braku ochrony.

W powołanym przez pozwanego pracodawcę wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12.01.2011r. II PK 184/10 nie było kwestią nieuwzględnienia powództwa o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi należącego do związku zawodowego niezachowanie 7-dniowego terminu o powiadomieniu pracodawcy o ochronie stosunku pracy w trybie art. 32 ust. 1 u.z.z., ale brak takiego powiadomienia. W sprawie tej mianowicie chodziło o to, że sądy obu instancji i Sąd Najwyższy rozpoznający skargę kasacyjną, uznały, że nie jest wystarczającym dla powstania szczególnej gwarancji zatrudnienia działacza związkowego tylko powiadomienie pracodawcy, że pracownik jest upoważniony do podejmowania przewidzianych w Kodeksie pracy czynności w imieniu związku zawodowego. Sąd Najwyższy podkreślił, że dopiero powiadomienie dokonane przez zarząd o objęciu ochroną przed rozwiązaniem i zmianą stosunku pracy działacza związkowego jest wystarczające i ono wskazuje pracodawcy, iż pracownik podlega ochronie na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Sama bowiem informacja o upoważnieniu pracownika do podejmowania czynności z zakresu prawa pracy w imieniu związku zawodowego jest zaś niewystarczająca dla uruchomienia dyspozycji art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych.

Owszem Sąd Najwyższy w sprawie tej wskazał też, iż z uwagi na fakt, że liczba osób objętych ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych jest ograniczona to pracodawca musi uzyskać dokładną i pewną (imienną i na piśmie) informację, który z pracowników takiej ochronie podlega. Jednoznaczność bowiem obrotu prawnego (w tym konieczność zapewnienia pewności, co do daty podjęcia stosownych uchwał związkowych) wymusza, by działania związku w tym zakresie były podejmowane we właściwym czasie, tj. niezwłocznie po podjęciu stosownych uchwał. Pracodawca ma prawo do uzyskania tej informacji bez zbędnej zwłoki i w przepisanej formie. Z drugiej zaś strony Sąd Najwyższy nie wskazał na konsekwencje braku zachowania 7-dniowego terminu w sytuacji, kiedy zarząd prawidłowo wskazał o ochronie pracownika związkowego na podstawie art. 32 ust. 1 u.z.z. Uznać więc należy, że w sytuacji kiedy zarząd bez zachowania 7-dniowego terminu prawidłowo wskazał o ochronie pracownika związkowego na podstawie art. 32 ust. 1 u.z.z. o jego ochronie stosunku pracy, to taka ochrona pracownikowi należy się. Tak też uznał Sąd Najwyższy w sprawie II PK 53/08 wyrokiem z dnia 03.10.2008r. (dwóch takich samych sędziów w składzie). W sprawie tej pracownik uzyskał ochronę mimo niezachowania przez zarząd związku 7-dniowego terminu o powiadomieniu pracodawcy o ochronie stosunku pracy. Jak czytamy w uzasadnieniu tego wyroku (korzystnego dla powódki), „powódka jest członkiem (...) Oddział w M. od 18.01.2005r. Uchwałą z dnia 06.05.2006r. powódka została członkiem zarządu Oddziału i została objęta ochroną z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, o czym związek zawiadomił pozwanego pismem z dnia 25.05.2006r. doręczonym w dniu 01.06.2006r. Fakt ten został uwidoczniony w sprawie tuż przed zakończeniem postępowania przed Sądem Rejonowym”.

W niniejszej sprawie powód też otrzymał stosowną ochronę. W powołanej uchwale nr (...) z dnia 27.12.2023r. (...) Organizacji (...) Oddział z siedzibą we W. w pkt. 2 wskazane jest: „udziela zgodnie z treścią art. 32 ustawy o związkach zawodowych, panu A. W. (1) szczególnej ochrony na okres 5 lat, tj. od 27.12.2023r. do 27.12.2028r. Taka uchwała pozwanemu pracodawcy została na piśmie doręczona przed dokonaniem wypowiedzenia umowy o pracę. Zatem pozwany pracodawca prawidłowo został powiadomiony o ochronie stosunku pracy powoda na mocy art. 32 ust. 1 u.z.z. Stąd mógł otrzymać zabezpieczenie roszczenia na mocy art. 755 ⁵ § 1 kpc.

Gdyby pozwany pracodawca miał wątpliwości, co do liczby pracowników objętych ochroną stosunku pracy , mógł w trybie art. 32 ust. 1 u.z.z. przed wypowiedzeniem powodowi umowy o pracę , wezwać związek zawodowy do wskazania wszystkich pracowników objętych ochroną stosunku pracy i w zależności od odpowiedzi bądź braku odpowiedzi podjąć stosowne działania. Tego jednak nie uczynił. Sąd zaś takiego wezwania związku zawodowego nie mógł dokonać. Zgodnie wszakże z art. 737 kpc, wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Odnośnie zaś rozpoznania zabezpieczenia w oparciu o art. 755 ⁵ § 1 kpc przepisów szczególnych nie ma.

Wprawdzie w uzasadnieniu zażalenia pozwany pracodawca nie artykułował, że powód nie uprawdopodobnił swego roszczenia, to za Sądem Rejonowym przyjąć też należało, że uczynił to. Analiza dokumentacji złożonej wraz z pozwem rzeczywiście daje podstawy, aby stwierdzić, że dochodzone przez powoda roszczenie nie jest oczywiście bezzasadne.

Mając więc powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Suwałkach na mocy art. 397 § 3 kpc w zw. z art. 385 kpc oddalił zażalenie.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzekł stosownie do art. 745 § 1 kpc, który stanowi, że o kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.