Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Piotr Witkowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 29 lutego 2024 r. w Suwałkach

sprawy E. K.

przeciwko Sądowi Rejonowemu w B.

o wynagrodzenie za pracę

na skutek apelacji powódki E. K. i apelacji pozwanego Sądu Rejonowego w B.

od wyroku Sądu Rejonowego w Ełku IV Wydziału Pracy

z dnia 13 listopada 2023r. sygn. akt IV P 29/23

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II. i zasądza od pozwanego Sądu Rejonowego w B. na rzecz powódki E. K. kwotę (...) złotych tytułem wynagrodzenia za pracę z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

- (...) złotych od 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 września 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 października 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...)złotych od 1 listopada 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...)złotych od 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty;

- (...) złotych od 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala apelację pozwanego Sądu Rejonowego w B..

UZASADNIENIE

Powódka E. K. wystąpiła z powództwem przeciwko Sądowi Rejonowemu w B., domagając się zasądzenia od pozwanego Sądu Rejonowego w B. na rzecz powódki kwoty (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem częściowo należnego wynagrodzenia za okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.

Uzasadniając powództwo powódka wskazała, że przepis art. 91 § 1c ustawy z dnia z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych nie został zmieniony przez ustawodawcę, jednakże począwszy od 2021 roku do 2022 roku ustawodawca konsekwentnie narusza jego istotę (cel wyliczenia), ustalając wynagrodzenie sędziów na podstawie przepisów ustawy okołobudżetowej i wprowadzając - w roku 2021 - podstawę nie z ubiegłego roku, a z 2019 roku, zaś w roku 2022 roku podstawę z roku 2020. Są to podstawy wynagrodzenia obowiązujące nie w drugim kwartale roku poprzedniego zgodnie z brzmieniem przepisów Prawa o ustroju sądów powszechnych, a w drugim kwartale dwa lata wstecz. W ustawie okołobudżetowej uchwalonej na rok 2023 ponownie przewidziano niezgodny z przepisami Prawa o ustroju sądów powszechnych sposób wyliczenia wynagrodzenia sędziów, co pozwala przypuszczać, że taka będzie praktyka ustalania wynagrodzenia sędziów, wbrew przepisom Prawa o ustroju sądów powszechnych oraz przepisom Konstytucji. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. podstawę wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § lc ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego". W ustępie 2 analizowanego przepisu wskazano, że „podstawę, o której mowa w ust. 1, zwiększa się o kwotę 26 zł". Różnica w stosunku do wskazanej wyżej, wynikającej z art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych, zasady polega na tym, że w 2022 roku sędziowie mają ustalone wynagrodzenie w oparciu o ustawę okołobudżetową z 2022 r., w której przyjęto jako podstawę drugi kwartał 2020 r„ zamiast w oparciu o art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych drugi kwartał 2021 r. Z komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 sierpnia 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. wynika, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. wyniosło 5.024,48 zł. Prezes GUS w komunikacie z dnia 10 sierpnia 2021 r. ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2021 r. wyniosło 5504,52 zł. Stąd też różnica pomiędzy przeciętnym wynagrodzeniem w drugim kwartale 2021 r., a przeciętnym wynagrodzeniem w drugim kwartale 2020 r. wynosi 454,04 zł. (5.504,52 zł-5.050,48 zł). Z powyższego wynika, że zastosowanie do obliczania wynagrodzenia sędziego art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r., zamiast zasady wyrażonej w art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych, powoduje iż, wynagrodzenie wypłacane powódce od stycznia 2022r. jest o (...)miesięcznie niższe ((...), aniżeli w przypadku, gdyby wynagrodzenie było ustalane w oparciu o przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych. Podobna sytuacja miała miejsce w ubiegłych latach, gdy w roku 2021 zamiast otrzymać wynagrodzenie według przeciętnego wynagrodzenia z roku 2020, wynagrodzenie wyliczone było w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie z roku 2019. Różnica pomiędzy tymi stawkami wyniosła (...)zł (przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 2021 - (...) zł, zaś w 2019 - (...)różnica (...)zł).

Powódka została powołana na urząd sędziego Sądu Rejonowego w B. w dniu 30 czerwca 2009 roku, od dnia 1 stycznia 2021 roku do 2 września 2021r. była zaszeregowana w trzeciej stawce awansowej przy zastosowaniu mnożnika 2,28, a od dnia 3 września 2021 roku przysługuje jej czwarta stawka awansowa z przelicznikiem w wysokości 2.36. Pełniła także w latach 2021-2022 funkcję zastępcy przewodniczącego wydziału. Różnica za poszczególne lata powinna zostać przemnożona przez wskaźnik odpowiedni dla mojej stawki awansowej tj: w roku 2021 - 8 miesięcy x (...) zł x stawka 2,28 ((...)) oraz 4 miesiące x (...) zł x stawka 2,36 ((...) zł) = (...) w roku 2022 - 12 miesięcy x (...) zł x stawka 2,36 = (...) Bezprawnie obniżono wynagrodzenie roczne w 2021 roku o kwotę (...)oraz w roku 2022 o kwotę (...). Łącznie zatem wciągu ostatnich dwóch lat poczynając od stycznia 2021 roku nie wypłacono powódce co najmniej kwoty (...), bez uwzględnienia dodatku stażowego. Z kwoty tej wnosi częściowo - o zasądzenie (...) zł wraz z odsetkami od daty wniesienia pozwu. Jest to wyliczenie wysokości należnego wynagrodzenia w wysokości minimalnej, bez uwzględnienia tzw. trzynastej pensji oraz dodatku stażowego, który również przysługuje. Wskazana jako wartość przedmiotu sporu kwota stanowi żądanie częściowe i z tego powodu uzasadniony jest wniosek o zobowiązanie pracodawcy do wskazania wysokości prawidłowo wyliczonego wynagrodzenia.

Wynagrodzenie wypłacane powódce od stycznia 2021 r. nie stanowi wynagrodzenia prawidłowo wyliczonego, godziwego, nie jest to wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu sędziego, ani zakresowi powierzonych mi obowiązków. Art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. (i poprzednio uchwalonej ustawy okołobudżetowej obowiązującej w roku 2021) uchybia licznym przepisom Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., w tym w szczególności art. 2, art. 10, art. 32 oraz 178 ust. 2 Konstytucji oraz jej Preambule, a ponadto jest niezgodny z prawem unijnym (o czym szerzej w dalszej części pozwu). W konsekwencji powyższego, Sąd przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy powinien odmówić zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. (a także uprzednio obowiązującej ustawy z 2021 roku) i ustalić wynagrodzenie w oparciu o dotychczasowe zasady, tj. na podstawie art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych, a następnie zasądzić od pozwanego na rzecz powódki różnicę pomiędzy wynagrodzeniem wypłacanym od stycznia 2021 r. na podstawie ustaw okołobudżetowych, a wynagrodzeniem należnym, ustalonym na podstawie przepisów Prawa i ustroju sądów powszechnych, które to prawo do wynagrodzenia jest prawem podmiotowym. Zgodnie z art. 178 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: „Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków". Z przywołanych przepisów wynikają dwie kluczowe dla niniejszej sprawy zasady, tj. zasada niezawisłości sędziowskiej oraz zasada zapewnienia sędziemu wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu i zakresowi pełnionych przez sędziego obowiązków. Konstytucja kreuje taką gwarancję wyłącznie w odniesieniu do sędziów. Nie zawiera takiego unormowania w odniesieniu do: przedstawicieli władzy wykonawczej - Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów i członków rządu, przedstawicieli władzy ustawodawczej - posłów i senatorów oraz przedstawicieli pozostałych organów konstytucyjnych , jako choćby Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, czy nawet Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Przepis ten, podobnie jak inne konstytucyjne gwarancje niezawisłości sędziowskiej wskazane w przepisach art. 178-181 Konstytucji ma istotne znaczenie nie tylko dla określenia statusu sędziów, ale stanowi także gwarancję prawidłowego funkcjonowania całego ustroju państwa. Także konstytucyjna konstrukcja relacji między władzami tj. podziału, równowagi oraz współdziałania władz, rzetelności i sprawności instytucji publicznych (art. 10 , Preambuła), a także odrębności i niezależności władzy sądowniczej (art. 173) - opiera się na niezależnym od władzy politycznej systemie określenia wynagrodzeń sędziowskich. Ustalanie kwot środków finansowych na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, w tym także poziomu wynagrodzeń sędziów, stanowi niewątpliwie bezpośredni sposób wpływu na władzę sądowniczą przez pozostałe władze. Ustanowienie gwarancji konstytucyjnych odnośnie wynagrodzenia sędziów jest uzasadnione z uwagi na fakt, iż jedynie przedstawicielom władzy sądowniczej - sędziom -stawia się bardzo wysokie wymogi dotyczące wykształcenia (wysoki poziom wiedzy prawniczej) i moralności (nieskazitelny charakter). Pozostali członkowie władz -ustawodawczej, czy wykonawczej - nie są objęci podobnymi rygorami, a w przypadku osób wybieranych w wyborach powszechnych przesłankami są elementy składające się na tzw. bierne prawo wyborcze (chodzi tu o przesłankę obywatelstwa oraz odpowiedni wiek). Natomiast sędziowie zarówno przed objęciem urzędu, jak też w trakcie jego pełnienia, spełniać muszą szereg wymogów formalnych, w tym dotyczących wykształcenia, wysokich walorów moralnych oraz w dalszych latach sędziowskiej praktyki - także do wykazania stażu pracy, podnoszenia swoich kwalifikacji i wyróżniającej wśród innych sędziów, wiedzy prawniczej. Takie wymogi nie obowiązują, nawet w odniesieniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Umiejscowienie wynagrodzenia sędziowskiego i jego atrybutów w Konstytucji jest nieprzypadkowe, warunkiem bowiem niezawisłości sędziowskiej (zdolności do niezawisłego orzekania) jest zapewnienie sędziemu wynagrodzenia, które jest adekwatne do godności piastowanego urzędu, a także odpowiadające zakresowi jego obowiązków. Przepis art. 178 ust. Konstytucji ma charakter gwarancyjny. Celem takiego rozwiązania jest zapewnienie sędziom możliwości prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie i podnoszenia swoich kwalifikacji zgodnie z przepisami Prawa o ustroju sądów powszechnych. Powszechnie wiadomym jest bowiem, że wśród wysoko wykwalifikowanych prawników obowiązują wynagrodzenia wolnorynkowe, wielokrotnie wyższe od wynagrodzeń sędziowskich. Przepis art. 178 ust. 2 Konstytucji pozostaje także w ścisłej relacji z prawem każdej jednostki do sądu, o którym mowa w art. 45 oraz 77 ust. 2 Konstytucji. Godne wynagrodzenie jest nieodzownym elementem właściwego działania wymiaru sprawiedliwości, a także stanowi sposób budowy autorytetu władzy sądowniczej. Powinnością władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej jest stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby sędziów od niepewności co do wysokości ich aktualnych i przyszłych dochodów i eliminowałby możliwość ich dowolnej zmiany. Przepis art. 178 ust. 2 Konstytucji należy więc jednocześnie interpretować jako konkretną wytyczną (dyrektywę) skierowaną do organów pozostałych władz ( w szczególności władzy ustawodawczej), by kształtowała wynagrodzenia sędziowskie dbając o ich godny poziom i w relacji do zakresu obowiązków sędziego (tj. adekwatnie do funkcji sądów i rolki sędziów w demokratycznych państwie prawa) i aby stanowiły realną gwarancję niezawisłości sędziowskiej. Przepis art. 178 ust. 2 Konstytucji ma w szczególności charakter gwarancyjny (normy prawne w znaczeniu przedmiotowym), to wynikają z niego także określone normy prawa materialnego; w ten sposób przyjmuje charakter konkretnego prawa podmiotowego, z którego mogą korzystać osoby piastujące stanowisko sędziego.

Problematykę zasad ustalenia wynagrodzeń sędziowskich i ich poziomu podejmował wielokrotnie Trybunał Konstytucyjny, który w jednym z orzeczeń stwierdził, że mechanizm wynagradzania sędziów powinien być stabilny i bez zaistnienia szczególnie ważnych, konstytucyjnie uzasadnionych przyczyn nie wolno zakłócać jego funkcjonowania. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu sędziego jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy, bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu sędziego.

Trybunał Konstytucyjny wskazał na dwie istotne kwestie: po pierwsze wynagrodzenie sędziowskie będące jedną z gwarancji niezawisłości sędziowskiej winno być oderwane od politycznego czynnika decyzyjnego, a po drugie, poziom wynagrodzenia sędziego musi odpowiadać jego statusowi ustrojowemu.

Konieczność zapewnienia sędziom odpowiedniego wynagrodzenia jest również podyktowana tym, że sędziowie mają bardzo ograniczone możliwości dodatkowego zarobkowania. Zgodnie bowiem z przepisem art. 86 Prawa o ustroju sądów powszechnych sędzia nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków sędziego. Podjęcie takiego zatrudnienia jest utrudnione, zależy od zgody prezesa oraz od woli podmiotu zatrudniającego sędziego. W wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. Trybunał Konstytucyjny określił nieprzekraczalne tzw. „warunki brzegowe" dotyczące określenia wysokości wynagrodzenia sędziów, a więc granice wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej tej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej, jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów, co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy. Wysokość wynagrodzenia sędziego, w tym sędziego sądu rejonowego, powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej. Wynagrodzenia sędziów powinny w dłuższym okresie wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej. W trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami. Niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenie konstytucyjnego limitu zadłużenia). Niedopuszczalne jest także wybiórcze przerzucanie skutków niewydolności systemu finansów państwa na pewne grupy pracowników sfery budżetowej, zwłaszcza gdy równocześnie inne grupy zawodowe nie zostały owym „zamrożeniem" dotknięte, a nawet zagwarantowano im wzrost wynagrodzeń.

Według powódki ustalenie wysokości jej wynagrodzenia w latach 2021 - 2022 r. w oparciu o ustawy okołobudżetowe, a nie na podstawie art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych powoduje, że wynagrodzenie wypłacane od stycznia 2021 r. jest wyliczone nieprawidłowo i na pewno nie jest wynagrodzeniem przysługującym na podstawie przepisów ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz nie jest wynagrodzeniem godziwym, odpowiadającym statusowi sędziego i wysokim kwalifikacjom prawniczym. Nie spełnia więc konstytucyjnie wyrażonej dyrektywy, skierowanej do władz publicznych, których obowiązkiem jest urzeczywistnianie konstytucyjnych treści normatywnych w aktach podkonstytucyjnych.

W świetle deklarowanej przez Prezesa Rady Ministrów bardzo dobrej sytuacji finansów naszego państwa oraz rosnących wydatków w niektórych obszarach (np. wspieranie określonych przedsięwzięć, czy niektórych grup społecznych) zupełnie niezrozumiałe jest zamrażanie wynagrodzeń sędziowskich (przez dwa kolejne lata i w perspektywie kolejnych lat). Towarzyszy temu równocześnie podniesienie płac przedstawicieli władzy ustawodawczej oraz władzy wykonawczej, które - co warto podkreślić - stanowi wyższe obciążenie budżetu państwa niż zgodne z przepisami Prawa ustroju sądów powszechnych wynagrodzenia sędziów; nie wyjaśniono także przyczyn odejścia od stosowania Prawa o ustroju sądów powszechnych. Jako przykład należy wskazać, że na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2021 r. w sprawie szczegółowych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, zwiększono wysokość wynagrodzenia m.in.: Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, Wiceprezesa Rady Ministrów, Wicemarszałka Sejmu, Wicemarszałka Senatu, Wiceprezesa Rady Ministrów, ministrów, wiceministrów, Prezesa NIK, Prezesa IPN. Zwiększeniu uległo również wynagrodzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z dyspozycją art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw o ok. 40%. Takie uregulowanie wynagrodzeń w sferze budżetowej poprzez podniesienie ich wysokości w niektórych sferach i zamrożenie w innych nosi znamiona nierównego traktowania. Warto w tym miejscu podkreślić, że w orzecznictwie ukształtowało się stanowisko, że wszelkie odstępstwa od nakazu równego traktowania podmiotów charakteryzujących się cechą relewantną muszą zawsze znajdować podstawę w przekonujących argumentach. Wprowadzone zróżnicowania muszą mieć charakter racjonalnie uzasadniony i nie mogą być dokonywane według arbitralnie ustalonego kryterium. Wprawdzie co do zasady w swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny dopuszczał możliwość zamrożenia wynagrodzenia sędziowskiego, ale zastrzegał przy tym, że tego rodzaju rozwiązanie może być tolerowane tylko wyjątkowo, jednorazowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występują w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Natomiast obniżenie wynagrodzenia nie może w żadnym wypadku stać się systematyczną praktyką. Tymczasem przez ostatnie dwa lata zamrażanie wynagrodzeń sędziowskich nie ma charakteru wyjątkowego, incydentalnego, ale stanowi utrwaloną, nieuzasadnioną i bezprawną praktykę. Nie sposób wykazać, iż w uzasadnieniu do ustawy okołobudżetowej sformułowano jakiekolwiek argumenty dotyczące ukształtowania wynagrodzenia sędziów.

Zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich w latach 2021 - 2022 (i w perspektywie dalszych lat) jest niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji, bowiem wynagrodzenie, które jest wypłacane od stycznia 2020r. nie odpowiada godności urzędu sędziego, ani też zakresowi powierzonych mi obowiązków. Brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia dla zamrożenia wynagrodzeń sędziowskich w sytuacji, gdy w odniesieniu do wynagrodzeń przedstawicieli pozostałych władz (tj. władzy ustawodawczej i wykonawczej) nie zastosowano adekwatnych (tożsamych) rozwiązań, a wręcz przeciwnie -podwyższono kwotę dotychczas wypłacanego wynagrodzenia. Zamrożeniu wynagrodzeń sędziowskich sprzeciwia się też dobra sytuacja finansowa państwa, deklarowana publicznie przez władze publiczne, proponowane z budżetu państwa dodatkowe świadczenia (przykładowo: trzynaste i czternaste emerytury, dodatki węglowe itp.). Zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich, pomimo braku jakichkolwiek podstaw faktycznych stanowi naruszenie przepisów obowiązującego Prawa o ustroju sądów powszechnych, przepisów Konstytucji i jest niezgodne z tezami wynikającymi z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w którym wprost określono przesłanki, których wystąpienie umożliwia zamrożenie wynagrodzeń sędziów.

Zdaniem powódki ustawodawca naruszył jej słusznie nabyte prawa. Zasada ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa, zwana również zasadą lojalności państwa względem obywateli stanowi fundament zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji). Przedmiotowa zasada opiera się na założeniu, że organy władzy publicznej powinny działać w sposób lojalny i uczciwy względem jednostki, budzący w niej poczucie stabilności i bezpieczeństwa prawnego . Bezpieczeństwo prawne jest jedną z podstawowych wartości państwa prawnego i jest rodzajem wolności od nieoczekiwanych i zaskakujących ingerencji, ponieważ stosunki między państwem i obywatelem powinny być nacechowane lojalnością. Istotą lojalności jest zaś zakaz zastawiania swoistych „pułapek" na obywatela, formułowania obietnic bez pokrycia, a także nagłego wycofywania się przez państwo ze złożonych obietnic lub zmiany ustalonych reguł postępowania. W tym kontekście lojalność obejmuje w istocie dyrektywę przewidywalności relacji państwo - jednostka.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że ingerencja w kształtowanie wysokości wynagrodzeń sędziów stanowi bezprawne wycofanie się państwa z obietnic złożonych sędziom (co do ustalania ich wynagrodzeń na podstawie art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych), co oznacza nieusprawiedliwione naruszenie zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, ponieważ nie zostały spełnione przesłanki wskazane przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniach do przywołanych orzeczeń. Z zasady demokratycznego państwa prawnego wynika również zasada ochrony prawa słusznie nabytych. Zasada ta wyklucza arbitralne znoszenie lub ograniczanie praw podmiotowych przysługujących jednostce lub innym podmiotom prywatnym występującym w obrocie prawnym.

Zasada ochrony praw słusznie nabytych zapewnia ochronę publicznych i prywatnych praw podmiotowych, nie ma ona wprawdzie charakteru bezwzględnego, jednak Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie przypominał, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza ograniczanie lub znoszenie praw nabytych w razie kolizji wartości znajdujących się u podstaw tej zasady z innymi wartościami konstytucyjnymi. Ograniczenie lub zniesienie praw nabytych jest dopuszczalne pod warunkiem, że takie działanie jest konieczne dla realizacji innych wartości konstytucyjnych, które w danej sytuacji mają pierwszeństwo przed wartościami znajdującymi się u podstaw zasady ochrony praw nabytych.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Jeśli zatem nawet zaliczyć przedstawicieli władzy sądowniczej (sędziów) do podobnej kategorii co przedstawicieli innych władz - ustawodawczej i wykonawczej - można by również na tej podstawie uznać, że nie są traktowani równo wobec prawa.

Sędziowie - w kwestii wynagrodzeń - nie powinni być traktowani podobnie do przedstawicieli innych władz, jak inne grupy zaliczane do tzw. sfery budżetowej, z powodu szczególnej pozycji ustrojowej gwarantowanej przez Konstytucję, szczególnych wymagań stawianych sędziom w odróżnieniu od przedstawicieli innych władz, na co wskazywałam powyżej. Tym bardziej zatem sędziowie nie powinni być traktowani na równi z urzędnikami, a słusznie nabyte, konstytucyjne prawo podmiotowe do wynagrodzenia „odpowiadającego godności pełnionego urzędu i zakresowi obowiązków"-powinno być respektowane. Wynagrodzenie otrzymywane od stycznia 2021 r. nie jest adekwatne do posiadanych przez powódkę wysokich kwalifikacji prawniczych i konieczności ich stałego podnoszenia, zakresu obowiązków i odpowiedzialności (orzekanie o sprawach mających kluczowy wpływ na życie obywatela, funkcjonowanie społeczeństwa), ilości pracy (nienormowany czas pracy, który jest określony wymiarem przy dzielonych sędziemu zadań), a także nie rekompensuje rygorystycznych ograniczeń w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz nie sprzyja budowaniu prestiżu urzędu sędziego.

Skoro związanie sędziego Konstytucją obejmuje zakaz wydawania rozstrzygnięć z nią niezgodnych, to tym bardziej uznać należy, że Sąd jest uprawniony do niestosowania przepisów ustaw w przypadku dostrzeżenia oczywistej niekonstytucyjności przepisów, a także do wskazania prawidłowej podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Sądy nie mają obowiązku występowania z pytaniami prawnymi do Trybunału Konstytucyjnego, jest to jedynie ich uprawnienie.

W sprawie powódki nie występuje przypadek ważenia przez sąd zasad konstytucyjnych ponieważ, będące wynikiem działań ustawodawcy realne obniżenie wynagrodzenia sędziów nie zostało poparte żadną obiektywną przesłanką; nie zostało także ustalone przez wzgląd na inną zasadę czy wartość konstytucyjną (jak choćby stabilność budżetową, co wskazywał w swym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny).

W ocenie powódki art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. oraz art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2021 r. nie powinny znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie także z powodu ich niezgodności z art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r. oraz z art. 47 akapit drugi Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 lutego 2018 r., stwierdza, że zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie godzi w zasadę niezawisłości sędziowskiej (w rozumieniu art. 47 KPP i art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE) w sytuacji, gdy owo zamrożenie dotyczy nie tylko sędziów (a więc wybranej grupy zawodowej), ale obejmuje różne osoby zajmujące funkcje publiczne i osoby wykonujące zadania w sektorze publicznym, w tym przedstawicieli władz ustawodawczej, wykonawczej" i jednocześnie jest ono podyktowane koniecznością „likwidacji nadmiernego deficytu budżetowego państwa”. Obniżenie wynagrodzenia sędziów w Polsce w latach 2021 - 2022 nie było uzasadnione względami likwidacji nadmiernego deficytu budżetowego. W 2020 roku przedstawiciele rządu wskazywali, że po raz pierwszy od 30 lat udało się przyjąć budżet bez deficytu. Podobna sytuacja miała miejsce w 2021 roku, gdy Prezes Rady Ministrów twierdził, że polska gospodarka funkcjonuje bardzo dobrze i jest wręcz wzorową europejską gospodarką . Stąd też w latach 2021 - 2022 nie istniał żaden rządowy program walki z deficytem budżetowym, a zamrożenie wynagrodzeń sędziów było dokonane bezprawnie, bez jakiegokolwiek uzasadnienia, zależnie wyłącznie od woli politycznej.

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę powinien odmówić zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2022 r. oraz art. 12 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2021 r„ które pozostają w ewidentnej kolizji z Konstytucją oraz prawem unijnym i ustalić wynagrodzenia w oparciu o art. 91 art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych, a następnie zasądzić od pozwanego na rzecz powódki różnicę pomiędzy wynagrodzeniem wypłacanym od stycznia 2022 r. na podstawie ustawy okołobudżetowej z 2022r. oraz wynagrodzeniem wypłacanym od stycznia 2021r. do grudnia 2021r. na podstawie ustawy okołobudżetowej z 2021r., a wynagrodzeniem ustalonym na podstawie przepisów Prawa o ustroju sądów powszechnych.

Rolą tzw. ustaw okołobudżetowych nie jest wprowadzanie zmian w ustawach zwykłych, lecz wyłącznie zapewnienie realizacji ustawy budżetowej. Z tego też powodu wprowadzania zmian do innych ustaw (w tym przypadku do art. 91 § lc Prawa o ustroju sądów powszechnych) powinno odbywać się poprzez nowelizację danej ustawy, z poszanowaniem obowiązujących procesów legislacyjnych, w tym rygorów zmian ustaw ustrojowych. Dokonywanie zatem zmian w zakresie zasad kształtowania wynagrodzeń sędziowskich w oparciu o ustawę okołobudżetową jest niedopuszczalne i bezprawne. Ustawa okołobudżetowa nie dotyczy zmian wynagrodzeń sędziów, ale służy zapewnieniu wykonania budżetu. Z formalnego punktu widzenia zmiany wynagrodzeń sędziów nie stanowią materii, jaką powinna regulować ustawa okołobudżetowa.

Pozwany Sąd Rejonowy w B. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Uzasadniając odpowiedź na pozew pozwany wskazał, że powódka, co sama potwierdza w treści sformułowanego przez siebie powództwa, nie wzywała pozwanego przed wniesieniem pozwu do zapłaty ani także nie podjęła próby polubownego rozwiązania sporu.

Pozwany kształtuje wynagrodzenie sędziów na podstawie obowiązujących przepisów prawa.

Faktycznie zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 17.12.2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa wart. 91 § lc ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. -usp stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Podstawę, o której mowa w ust. 1, zwiększa się o kwotę 26 zł. Nadto ustawodawca nakazał przyjąć, że ilekroć w odrębnych przepisach jest mowa o podstawie wynagrodzenia sędziego określonej wart. 91 § lc ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w roku 2022 za podstawę tę przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2020 r. ogłoszone w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, zwiększone o 26 zł. zaś ilekroć w odrębnych przepisach jest mowa o wynagrodzeniu sędziego, w roku 2022 za wynagrodzenie to przyjmuje się wynagrodzenie naliczone zgodnie z ust. 1 i 2.".W ustawie okołobudżetowej na rok 2023 przewidziano, iż podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa wart. 91 § lc ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2072, z późn. zm. stanowić będzie kwota w wysokości 5 444,42 zł.

Pozwany, występując w niniejszym procesie jako pracodawca, nie ma żadnych uprawnień do samodzielnego kształtowania wysokości wynagrodzeń sędziowskich, z pominięciem w/w przepisu zaś jego działania pozostają zgodne z prawem.

Jak wskazał ustawodawca w uzasadnieniu ustawy okołobudżetowej, jego działanie podyktowane było szczególnymi okolicznościami mającymi istotny wpływ na sytuację budżetową kraju: ogromny wpływ na stan budżetu państwa w ostatnich latach miała pandemia COVID-l 9 i jej skutki. Dodatkowo rosyjska inwazja na Ukrainę, bezprecedensowy wzrost cen energii oraz zakłócenia w łańcuchach dostaw utrudniają powrót do stanu normalności i przekładają się na potrzebę zabezpieczenia w budżecie państwa nowych niezbędnych wydatków. Wybuch wojny w Ukrainie znacząco zmienił perspektywy gospodarki w bieżącym i kolejnym roku. Wzrost niepewności, zaburzenia w handlu i na rynkach finansowych oraz globalny wzrost cen spowodował, że prognozowane tempo wzrostu w roku bieżącym i kolejnym będą niższe. Po stronie wydatkowej projektu budżetu państwa na rok 2023 zabezpieczono zatem niezbędne środki na kontynuację dotychczasowych, priorytetowych działań, jak również na realizację nowych w odpowiedzi na zaistniałą sytuację geopolityczną i makroekonomiczną. W trosce o dobro wspólne oczywistym jest sprawiedliwy podział kosztów związanych z zabezpieczeniem priorytetowych zadań Państwa, pomiędzy wszystkie grupy społeczne.

Zaproponowany sposób ustalenia wynagrodzeń sędziów i prokuratorów w żaden sposób nie narusza niezależności wymiaru sprawiedliwości stanowiąc jednocześnie przejaw równości wszystkich obywateli wobec pojawiających się zagrożeń. Przyjęta wysokość wzrostu wynagrodzeń sędziów i prokuratorów jest zatem analogiczna do wysokości dotyczącej pozostałych pracowników wynagradzanych z budżetu państwa. Należy przy tym zauważyć, że wynagrodzenia w tzw. ustawach kominowych oraz wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe nie uległy zwiększeniu na rok 2023.

Nie kwestionując przyjętego w aktualnych przepisach regulujących ustrój sądownictwa mechanizmu określania wynagrodzeń sędziów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, należy mieć na uwadze istotny wzrost nakładów na wynagrodzenia sędziów i prokuratorów na przestrzeni ostatnich lat. Wyasygnowanie dodatkowych środków na wynagrodzenia dla tych grup oznaczałoby konieczność redukcji wydatków w pozostałych sferach działalności państwa, co mogłoby negatywnie wpłynąć na realizację innych zadań publicznych finansowanych ze środków budżetu państwa" (uzasadnienie projektu ustawy okołobudżetowej na rok 2023). Na podstawie w/w przepisu tzw. ustawy okołobudżetowej pozwany otrzymał konkretne środki na waloryzację uposażeń sędziowskich i nie dysponuje budżetem, który umożliwiłby zwiększenie tych stawek. Kwoty przyznane na powyższy cel obrazuje m.in. załączone pismo Dyrektora Sądu Apelacyjnego w B. z dnia 05.04.2022 r. w przedmiocie zmian w planie finansowym na rok 2022. Dodać trzeba, że na rok 2021 w ostatecznym planie finansowym na wynagrodzenia sędziów przekazano Sądowi Rejonowemu w B. kwotę (...) zł zaś w roku 2022 kwotę (...) zł. Tym samym, nawet hipotetyczna próba wypłaty powódce wynagrodzenia większego niż wynika to z przekazanych pozwanemu środków doprowadziłaby do przekroczenia przyznanego budżetu, a to z kolei rodziłoby odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, albowiem Sąd - jako podmiot publiczny zobligowany jest do jej stosowania. Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie m.in. z treścią art. 11 ustawy z dnia 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych „naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków". Mając na uwadze powyższe, w powołaniu na obowiązujące uregulowania prawne, powództwo pozostaje całkowicie bezpodstawne.

Pismem procesowym z dnia 14 kwietnia 2023r. powódka E. K. sprecyzowała powództwo i wniosła o zasądzenie kwot stanowiących różnicę w kwotach pomiędzy wynagrodzeniem przysługującym zgodnie z przepisami Prawa o ustroju sądów powszechnych za poszczególne okresy a faktycznie wypłaconym przez pozwanego wynagrodzeniem wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tj. - za styczeń 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, za luty 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2021 roku do dnia zapłaty, za marzec 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2021 roku, za kwiecień 2021 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty, za maj 2021 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty, za czerwiec 2021 roku (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty, za lipiec 2021 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty, za sierpień 2021 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty, za wrzesień 2021 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 października 2021 roku do dnia zapłaty, za październik 2021 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 listopada 2021 roku do dnia zapłaty, za listopad 2021 roku (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty, za grudzień 2021 roku (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty, za styczeń 2022 roku (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lutego 2022 roku do dnia zapłaty, za luty 2022 roku (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2021 roku do dnia zapłaty, za marzec 2022 roku jedynie częściowo kwoty (...) w związku z wyczerpaniem wartości przedmiotu sporu (...)zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty tytułem częściowo należnego wynagrodzenia za okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku.

Uzasadniając sprecyzowane powództwo powódka wskazała, że sprecyzowanie żądania zapłaty dokładnych kwot tytułem należnego wynagrodzenia za okres od dnia 1 stycznia 2021 roku stało się możliwe dopiero po doręczeniu odpisu odpowiedzi na pozew wraz z wyliczeniami różnic sporządzonymi przez oddział finansowy. Stąd też powódka sprecyzowała swoje żądanie, wskazując dokładne kwoty za poszczególne miesiące wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Ponadto powódka podtrzymała argumentację prawną z pozwu, w której odniosła się do możliwości bezpośredniego zastosowania przez sąd orzekający przepisów prawa bez potrzeby zwracania się do Trybunału Konstytucyjnego, czy oczekiwania na jego stanowisko, zwłaszcza w kontekście szeroko krytykowanych (między innymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej) opieszałych działań tego organu. W wyroku z dnia 16 marca 2023 roku (sygn. akt II USKP 120/22, niepublikowane) Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na ewidentną bezczynność Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dotyczącej rozstrzygnięcia w przedmiocie tzw. emerytur mundurowych i uznał, że stosując wykładnię prokonstytucyjną, sąd może orzec o stosowaniu lub odmowie stosowania określonych przepisów w danej sprawie. Mając na uwadze także to ostatnie stanowisko Sądu Najwyższego zdaniem powódki sąd powszechny powinien rozstrzygnąć niniejszą sprawę, stosując wykładnię prokonstytucyjną i zasądzić na jej rzecz wynagrodzenie w wysokości zgodnej z przepisami Prawa o ustroju sądów powszechnych.

Sąd Rejonowy w Ełku wyrokiem z dnia 13 listopada 2023r. zasądził od pozwanego Sądu Rejonowego w B. na rzecz powódki E. K. kwoty:

- (...) tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za pracę za miesiąc styczeń 2022 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 lutego 2022 roku do dnia zapłaty;

- (...) tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za pracę za miesiąc luty 2022 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 marca 2022 roku do dnia zapłaty;

- (...)tytułem części niewypłaconego wynagrodzenia za pracę za miesiąc marzec 2022 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty (pkt I).

Oddalił powództwo w zakresie roszczenia powódki o zapłatę niewypłaconej części wynagrodzenia za pracę za 2021 rok (pkt II).

Zniósł pomiędzy stronami koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego (pkt III).

Wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt IV).

Sąd ten uznał, że stan faktyczny w sprawie jest bezsporny. W związku z tym wskazał, co następuje:

Powódka E. K. została powołana na urząd sędziego Sądu Rejonowego w B. w dniu 30 czerwca 2009 roku - co nie jest kwestionowane pomiędzy stronami. Od dnia 1 stycznia 2021 roku do 2 września 2021r. była zaszeregowana w trzeciej stawce awansowej przy zastosowaniu mnożnika 2,28, a od dnia 3 września 2021 roku przysługuje jej czwarta stawka awansowa z przelicznikiem w wysokości 2.36. Przez żadną ze stron nie były kwestionowane zasadnicze dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności dotyczące zasad obliczania wysokości wynagrodzenia przysługującego powódce oraz jego wysokości za lata 2021 i 2022. Na żądanie powódki pracodawca dokonał stosownych wyliczeń wynagrodzenia, których powódka nie kwestionowała.

Przedmiotem sporu w sprawie jest dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w latach objętych roszczeniem - 2021 i 2022.

Zgodnie z przepisem art. 91 § 1c ustawy z dnia z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 217) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461), z zastrzeżeniem § 1d. Art. 91 § 1d w.w. ustawy stanowi, że jeżeli przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w §1c, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w dotychczasowej wysokości. Regulacja ta miała zapobiegać realnemu zmniejszeniu wartości uposażenia, w sytuacji kiedy to przeciętne wynagrodzenie jest niższe, niż analogiczne, ogłoszone w roku poprzedzającym. Model urealnienia uposażenia sędziów jest wynikiem wejścia w życie ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 459). Polega on na przyjęciu iloczynu przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale roku poprzedzającego i stosownego mnożnika. Wcześniej był to podlegający waloryzacji iloczyn kwoty bazowej i mnożnika. Ustawodawca-korzystnie dla sędziów- przyjął nie waloryzację, lecz zasadę wynagrodzenia progresywnego. Celem znowelizowanych przepisów było uniezależnienie wysokości świadczeń sędziów od czynników pozaustawowych.

Od 2021r. ustawodawca odstąpił od tak ustalonych zasad. Według zapisu art.12ust.1 ustawy z 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U. z 2020 r. poz. 2400)określono, że podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w 2021 r. stanowić będzie przeciętne miesięczne wynagrodzenie w II kwartale 2019r. zamiast 2020r. Od tego czasu ustawodawca ten sposób działania powtarza: w art. 8 ust. 1 ustawy 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz. U. z 2022 r. poz. 2445) jako podstawę kształtowania wynagrodzeń sędziów w roku 2022 przyjęte zostało przeciętne wynagrodzenie z II kwartału roku 2020 a w ustawie z 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. z 2022, poz. 2666), ustawodawca wskazał w art. 8 ust. 1, że w roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowi kwota w wysokości 5 444,42 zł. W tym czasie wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale 2022r. - wynosiła 6.156,25 złotych (według komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2022 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2022 r.).

Nastąpiło zatem odstępstwo od ustawowej regulacji zawartej w art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, powtórzone w czterech kolejnych ustawach okołobudżetowych, dotyczących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021, 2022, 2023 i 2024. Nie ma w tym wypadku możliwości zastosowania reguł kolizyjnych wynikających z nadrzędności jednej ustawy nad drugą. Prawo o ustroju sądów powszechnych reguluje ustrój i organizację sądownictwa powszechnego, a ustawy okołobudżetowe mają charakter epizodyczny.

Zwrócenie się z pytaniem do TK byłoby zdaniem sądu orzekającego w niniejszej sprawie bezprzedmiotowe. W ustalonym stanie faktycznym postępowanie przed tym organem podlegałoby - z mocy art. 59 ust. 3 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym - umorzeniu. Zgodnie z treścią art. 59 ust. 1 pkt 4 tej ustawy Trybunał na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał. Analizowane pod kątem ich zgodności z konstytucją akty prawne w postaci ustaw okołobudżetowych na 2021r. i 2022r. utraciły moc. Nie zachodzą przy tym okoliczności wskazane w ust. 3 przywołanego przepisu, w myśl którego Trybunał nie umarza postępowania ze wskazanej wyżej przyczyny ( utraty mocy obowiązującej analizowanego aktu prawnego ) , jeżeli wydanie orzeczenia w postępowaniu zainicjowanym skargą konstytucyjną jest konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw.

O tym, iż artykuł 178 ust. 2 konstytucji dotyczący godziwości wynagrodzenia sędziów nie tworzy po ich stronie prawa podmiotowego przesądził TK w istotnym dla rozstrzygnięcia także niniejszej sprawy orzeczeniu K 1/12.

Zgodnie z uchwałą z 4 lipca 2001r., w sprawie IIIZP 12/01, Sąd Najwyższy wskazał, że odmowa zastosowania przepisu ustawy uznanego przez sąd za sprzeczny z Konstytucją nie narusza kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ przedmiot orzekania sądu dotyczy indywidualnego stosunku społecznego, a Trybunał Konstytucyjny orzeka o prawie. Wykonując władzę sądowniczą-art.10ust.2 Konstytucji RP-sąd sprawuje wymiar sprawiedliwości, zgodnie z art. 175ust.1 Konstytucji RP.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie poddał zatem ocenie ówczesne realia i uzasadnienie rozwiązań normatywnych, jakie były podstawą odstąpienia przez ustawodawcę w latach 2021-2022 od wyznaczonych pragmatyką służbową ustawowych zasad ustalania wynagrodzeń sędziów.

Zagadnienie będące przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było faktycznie analizowane przez Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r. K1/12 - TK - odnosząc się do zamrożenia waloryzacji wynagrodzeń sędziów - wskazał, że sędziowie są „ … jedyną grupą zawodową w Polsce, której Konstytucja gwarantuje prawo do wynagrodzenia "odpowiadającego godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków" ( art. 178 ust. 2 Konstytucji ). Postanowienie to wyznacza, chociaż w sposób mało precyzyjny, pewien konieczny standard, który musi być respektowany przez ustawodawcę przy ustalaniu ustawowych zasad wynagradzania sędziów (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 października 2000 r., sygn. P 8/00 , OTK ZU nr 6/2000, poz. 189). Norma ta stanowi szczególną gwarancję ochrony wynagrodzeń sędziowskich na poziomie konstytucyjnym, co ogranicza dopuszczalność ingerencji ustawodawcy w system ich kształtowania. Art. 178 ust. 2 Konstytucji jest przy tym nie tyle gwarancją wynagrodzenia sędziego, jako sui generis pracownika, ile elementem ustroju sądownictwa - istotną materialną gwarancją niezawisłości sędziego. Nie jest bowiem przypadkiem, że unormowanie to znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie postanowienia ustanawiającego zasadę niezawisłości sędziów ( art. 178 ust. 1 Konstytucji ). Najważniejszym aspektem wynagrodzenia godnego urzędu sędziego jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy - niejako "automatycznie", bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu sędziego. Zdaniem Trybunału, wynagrodzenie to powinno być znacząco wyższe od przeciętnego wynagrodzenia w kraju. Spełniający powyższe założenia, zobiektywizowany, mechanizm kształtowania wynagrodzeń sędziowskich zaczął funkcjonować w 2009 r., w wyniku porozumienia przedstawicieli wszystkich trzech władz, pod auspicjami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a stosowne regulacje znalazły się w u.s.p., u.S.N., ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) oraz ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 952, ze zm.). System wynagradzania wszystkich sędziów oparty jest na takich samych zasadach i został wyodrębniony z systemu wynagrodzeń pozostałych pracowników sfery budżetowej. Wysokość wynagrodzenia sędziego zależy w nim od następujących obiektywnych przesłanek: zajmowanego stanowiska, stażu pracy (łącznego oraz na danym stanowisku sędziowskim) oraz pełnionych w sądownictwie funkcji. System ten nie zawiera żadnych elementów uznaniowych, w rodzaju nagród lub premii, które mogłyby być uzależnione od oceny wyników czy jakości pracy sędziego i stanowić instrument wpływu na niego. Mechanizm ustalania wynagrodzeń sędziów został uregulowany w art. 91 § 1c u.s.p. i w art. 42 § 2 u.S.N. Kształtuje on wynagrodzenie sędziego jako iloczyn ustawowo określonego mnożnika (wynoszącego dla sędziów sądów powszechnych i sędziów sądów administracyjnych - zależnie od zajmowanego stanowiska - od 2,05 do 3,23, a dla sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego - 4,13 w stawce podstawowej albo 4,75 w stawce awansowej) oraz mnożnej - podstawy wynagrodzenia zasadniczego w danym roku, którą stanowi wynagrodzenie w II kwartale, ogłaszane komunikatem Prezesa GUS w Monitorze Polskim. Takie powiązanie wynagrodzeń sędziów z przeciętnym wynagrodzeniem (w miejsce wcześniejszego odniesienia do przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej) - chroni je przed związanym z inflacją spadkiem siły nabywczej, dzięki mechanizmowi swoistej samoczynnej podwyżki wynagrodzenia zasadniczego i dodatków funkcyjnych - gwarantując, że wynagrodzenia sędziów będą zmieniały się in plus w wypadku dobrej kondycji gospodarki narodowej. Zarazem, w razie pogorszenia koniunktury gospodarczej i obniżenia przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ustawodawca przewidział, że wynagrodzenia sędziów mają pozostawać na tym samym poziomie ( art. 91 § 1d u.s.p. oraz art. 42 § 3 u.S.N.). Mechanizm ten jest reakcją na dezyderat sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka z 23 lipca 2008 r. i elementem zmian systemowych prowadzących do wykonania art. 178 ust. 2 Konstytucji , a jego celem jest odniesienie zasad kształtowania wynagrodzeń sędziów do obiektywnego wskaźnika i uniezależnienie tego procesu od ingerencji władz wykonawczej i ustawodawczej …” Trybunał określił również tzw. nieprzekraczalne „warunki brzegowe”, którymi winien kierować się ustawodawca:

- wynagrodzenia sędziów powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakakolwiek uznaniowość - zarówno wobec całej grupy zawodowej - ze strony władzy wykonawczej , jak i w odniesieniu do poszczególnych sędziów , co do których niedopuszczalne jest uzależnianie jego wysokości od indywidualnej oceny ich pracy

- wysokość wynagrodzenia sędziego , w tym rozpoczynającego karierę w zawodzie sędziowskim sędziego sądu rejonowego powinna znacząco przewyższać wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej

- wynagrodzenie sędziów powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej

- w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej – niż wynagrodzenia innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami

- niedopuszczalne jest obniżenie w drodze nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów , z wyjątkiem sytuacji , o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji ( przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia ). Według TK „ … Powinnością dwóch pierwszych władz ( ustawodawczej i wykonawczej ) wynikającą z art. 178 ust. 2 Konstytucji jest stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uwolniłby ich od niepewności co do wysokości ich przyszłych dochodów i uniemożliwiałby jakiekolwiek manipulacje w stosunku do nich. Mechanizm ten powinien być stabilny i - bez zaistnienia szczególnie ważnych, konstytucyjnie legitymowanych przyczyn nie wolno zakłócać jego funkcjonowania … „. Dalej ( teza 5.4 ) Trybunał stwierdził , iż „ Trybunał Konstytucyjny uznał zakwestionowaną regulację - polegającą na jednorocznym "zamrożeniu" wynagrodzeń sędziów - za zgodną z Konstytucją, stwierdza jednak, że uznanie konstytucyjności tego rozwiązania wynika z jego incydentalnego charakteru oraz z uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa, zagrażającej równowadze budżetowej, stanowiącej wartość konstytucyjną konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji . Podkreślono przy tym, że art. 178 ust.2 w związku z art. 1 Konstytucji wyznacza w kwestii wynagrodzeń sędziowskich granice, których ustawodawca przekroczyć nie może, a gdyby je przekroczył, Trybunał Konstytucyjny nie mógłby tego zaakceptować. Ustawodawca, statuując w art. 178 ust. 2 Konstytucji - w bezpośrednim sąsiedztwie postanowień wyrażających zasadę niezawisłości sędziowskiej - obowiązek zapewnienia sędziom warunków pracy i wynagrodzenia odpowiadających godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków, uznał, że te odpowiednie warunki i wynagrodzenie są konieczne do prawidłowego wypełniania ich funkcji - wymierzania sprawiedliwości (orzekania). Ich celem nie jest ochrona indywidualnych interesów osób sprawujących urząd sędziego, lecz zapewnienie prawidłowego działania władzy sądowniczej, które jest koniecznym warunkiem urzeczywistniania rządów prawa. I chociaż z art. 178 ust. 2 Konstytucji nie można wyprowadzać praw podmiotowych sędziów do wynagrodzenia w określonej wysokości ani szczegółowych rozwiązań prawnych dotyczących ich wynagrodzeń, to - ze względu na istniejący charakter i specyficzne funkcje - można na jego podstawie wyznaczyć nieprzekraczalne granice dla władz ustawodawczej i wykonawczej, decydujących o sposobie wynagradzania sędziów. Te granice, czy też „warunki brzegowe” wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków określa od wielu lat w swym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny, który w obecnym składzie w pełni akceptuje tę linię orzeczniczą.” TK wskazał jednocześnie, iż „ niniejszy wyrok TK nie może być rozumiany jako akceptacja praktyki „ zamrażania „ wynagrodzeń sędziowskich, która oznacza spadek ich realnej wartości i przez to pogorszenie sytuacji materialnej sędziów. W demokratycznym państwie prawa, opartym na trójpodziale władz, nie jest dopuszczalne, by jedna z nich - sądownicza - była przez pozostałe władze osłabiana , chociażby w sferze materialnego poziomu życia, co mogłoby w konsekwencji prowadzić do uzależnienia władzy sądowniczej od pozostałych władz i obniżać jej autorytet.

Jednocześnie TK potwierdził, że „ Zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności - jak w niniejszej sprawie - ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką …” i dalej „ … oczywiście nie jest możliwe ustanowienie sztywnych reguł w tym względzie np. zakazujących ustawodawcy zamrażania wynagrodzeń sędziów przez dwa kolejne lata, albo dopuszczających je częściej niż co określoną liczbę lat – ocena tego typu regulacji musi się odbywać a casu ad casum, z uwzględnieniem uwarunkowań społeczno – gospodarczych i całego kontekstu normatywnego, a jej wynik powinien być efektem ważenia wartości konstytucyjnych. Należy bowiem podkreślić, że zamrożenie wynagrodzeń sędziów jest dopuszczalne tylko ze względu na inne wartości konstytucyjne i nie może być - nawet w sposób dorozumiany, czy sugerowany - środkiem dyscyplinującym jak mogłoby to wynikać z niektórych wypowiedzi przedstawicieli władzy wykonawczej.”

Dokonał więc jako Sąd orzekający szczegółowej analizy sytuacji finansowej państwa i jego możliwości w kontekście podwyższania wynagrodzeń w 2021r. W założeniach do budżetu państwa na rok 2021 przewidziano zamrożenie funduszu wynagrodzeń w jednostkach państwowej sfery budżetowej oraz pozostałych jednostkach sektora finansów publicznych. Jak uzasadniano, w związku z ówczesną sytuacją gospodarczą kraju, spowodowaną epidemią C.-19, nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób - w tym sędziów i prokuratorów - dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Autorzy przepisów wskazali, że przepisy niniejszej ustawy spowodują zamrożenie systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021. Powyższa propozycja miała mieścić się w ramach całości zmian związanych z zamrożeniem wielkości wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych w celu zapewnienia równowagi budżetowej stanowiącej wartość konstytucyjną, od której zależy zdolność państwa do działania i wypełniania jego zadań. Rzeczywiście, zgodnie z tzw. ustawą okołobudżetową w 2021r., w roku tym nastąpiło zamrożenie wynagrodzeń w jednostkach i podmiotach sektora finansów publicznych na poziomie płac z 2020r. Ostatecznie podwyżkę w 2021r. w budżetówce dostały tylko osoby zarabiające minimalne stawki, co gwarantowała im podwyżka płacy minimalnej i minimalnej stawki za godzinę, obowiązująca od 1 stycznia 2021r.

Zamrożenie wynagrodzeń za rok 2021r. dotyczyło wielu grup zawodowych z sektora publicznego i wynikało z istotnego pogorszenia stanu finansów publicznych w związku z nagłymi i nieprzewidzianymi wydatkami związanymi z niwelowaniem skutków tzw. lockdownu z pierwszej połowy 2020r. wywołanego pandemią. Według danych Ministerstwa Finansów państwowy dług publiczny na koniec 2019 roku wyniósł 990,9 mld zł (Ministerstwo Finansów Departament Długu Publicznego mf.gov.pl). W 2020 roku państwowy dług publiczny - zadłużenie sektora finansów publicznych - na koniec 2020r. znacznie wzrósł i wyniósł 1.111.272,5 mln zł. Na zmianę wysokości długu w IV kwartale 2020r. wpłynęły przede wszystkim: wzrost skonsolidowanego zadłużenia Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 o 18.240,3 mln zł i wzrost zadłużenia Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) związanego z finansowaniem tarczy finansowej o wartości 3.400,0 mln zł. (Ministerstwo Finansów Departament Długu Publicznego mf.gov.pl). W 2021 roku państwowy dług publiczny - zadłużenie sektora finansów publicznych - na koniec 2021r. ponownie wzrósł i wyniósł 1.148.575,8 mln zł, co stanowiło wzrost o 36 769,5 mln zł (+3,3%) w porównaniu z końcem 2020r. Na zmianę wysokości długu w IV kwartale 2021r. wpłynął przede wszystkim wzrost skonsolidowanego zadłużenia Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 o 5 826,8 mln zł. Prezes NIK, występujący na posiedzeniu plenarnym Sejmu w sprawie wykonania budżetu w 2021r., w dniu 21.07.2022r. podał, że deficyt budżetu państwa w 2021r. wyniósł 26,4mld zł. a wynik ten był spowodowany podjęciem przez rząd niestandardowych działań, powodujących zaniżenie rzeczywistego wyniku tego budżetu. Ostateczna wysokość deficytu budżetu państwa była zniekształcona i nie odzwierciedlała w pełni stanu nierównowagi finansowej państwa. Na „sztuczne” zmniejszenie deficytu budżetu państwa w 2021roku wpłynęło między innymi zlecanie (analogicznie jak w 2020 r.) jednostkom spoza sektora finansów publicznych w tym Bankowi Gospodarstwa Krajowego oraz Polskiemu Funduszowi Rozwoju S.A. – zadań stanowiących zadania władz publicznych. Podmioty te pozyskiwały środki na działania związane z przeciwdziałaniem negatywnym skutkom epidemii COVID-19 poprzez emisję własnych obligacji o wartości 42 mld zł, 1 mld euro i 400 mln dolarów amerykańskich. Określenie rzeczywistej wartości deficytu budżetu państwa w 2021 roku wymagało stwierdzenia, że poza rachunkiem deficytu budżetu państwa w 2021 znalazła się kwota nie mniejsza niż 64,3 mld zł. Od 2020 roku finansowanie zadań publicznych związanych z zapobieganiem i przeciwdziałaniem skutkom epidemii COVID-19 odbywało się z środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 i Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. Sytuacja finansowa Polski w 2021r. była - według danych NIK przedstawionych sejmowi - daleka od równowagi. Relacja zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych do produktu krajowego brutto ukształtowała się w 2021 roku w Polsce w wysokości 53,8%. Ostatecznie dług sektora instytucji rządowych i samorządowych był o prawie 262 mld zł wyższy niż państwowy dług publiczny. W 2021 roku nastąpił znaczący wzrost inflacji, do poziomów nienotowanych od dwóch dekad. W grudniu 2021 roku jej roczny wskaźnik sięgnął 8,1% i był najwyższy od listopada 2000 roku. Średnioroczne tempo wzrostu cen konsumpcyjnych w 2021 roku wyniosło 5,1%. Kształtowało się ono o 1,6 punktu procentowego powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego ustalonej w założeniach polityki pieniężnej na rok 2021.

W ocenie sądu zawieszenie waloryzacji wynagrodzeń w roku 2021r. było - w świetle cytowanego wcześniej wyroku TK i przedstawionych powyżej danych - uzasadnione, podyktowane wyjątkowością zaistniałej sytuacji i skalą zupełnie nieznanych dotąd wyzwań, jakie stanęły przed państwem polskim w związku ze stanem pandemii. W konsekwencji jako epizodyczne i wyjątkowe było dopuszczalne i nie ma podstaw, by przyjmować, że przepisy ustawy okołobudżetowej na 2021r. wprowadzające je, nie były zgodne z zapisami ustawy zasadniczej. W Polsce zupełnie niespotykana sytuacja wywołana ogłoszonym stanem pandemii i jej konsekwencjami społecznymi, gospodarczymi, ekonomicznymi stanowiła poważne obciążenie przede wszystkim finansowe dla państwa jako takiego, które starało się nie dopuścić do załamania - na skutek przerwania łańcuchów dostaw, okresowych lockdownów, masowych absencji pracowników itd. - gospodarki, w efekcie upadłości firm, gwałtownego wzrostu bezrobocia i innych wysoce negatywnych skutków w sferze gospodarczej, ekonomicznej i społecznej, dla funkcjonowania organizmu państwowego. Temu służyły wprowadzane mechanizmy ochronne m.in. „tarcze”, przewidujące zarówno łagodzenie ciężarów publicznoprawnych nałożonych na przedsiębiorców jak i ich bezpośrednie wsparcie finansowe, czy świadczenia dla pracowników, zleceniobiorców, którzy z powodu wprowadzanych pandemicznych ograniczeń pozostawali bez pracy lub których źródła utrzymania ulegały z tego powodu znacznemu ograniczeniu. Zaistniały tym samym przesłanki dla incydentalnego , wyjątkowego , podyktowanego siłą wyższą i przejściowego zamrożenia waloryzacji wynagrodzeń sędziowskich, wskazane w przywołanym wyżej wyroku TK. Nie naruszono wspomnianych wcześniej warunków brzegowych.

O ile zmiana zasad kształtowania wynagrodzeń sędziów w roku 2021 uzasadniana była trudną sytuacją finansów publicznych i konsekwentnymi działaniami kreującymi oszczędności, nie tylko płacowe, to w 2022r. analogiczna decyzja nie została należycie uzasadniona, ukonkretniona i odniesiona do warunków budżetowych.

W przypadku zmiany wskaźnika stosowanego jako podstawa dla ustalenia podstawy wynagrodzenia sędziego w 2022r. doszło do nieuzasadnionej uznaniowości. Przyjęcie w art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej z 2021r. kwoty przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2020 r. – 5024, 48 zł w miejsce prawidłowo i zgodnie z art. 91§1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych kwoty przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2021 r. – 5504, 24 zł miało charakter typowo uznaniowy dowolny. W uzasadnieniu projektu ustawy okołobudżetowej w tym zakresie stwierdzono jedynie:„ proponuje się , aby w roku 2022 podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów i prokuratorów określono na podstawie wynagrodzenia w drugim kwartale 2020r. Nie zmienią się ogólne zasady ustalania wynagrodzenia zasadniczego sędziów i prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie ogłaszane przez prezesa GUS. Przepisy niniejszej ustawy spowodują bowiem „zamrożenie waloryzacji” wynagrodzeń w roku 2022, liczonej na poziomie podstawy z roku 2021. Przyjęcie jako podstawy ustalenia wynagrodzenia roku 2020 będzie równoznaczne ze wzrostem wynagrodzeń w roku 2022 w stosunku do roku 2021 o 3, 83 % …” , nie uzasadniając nie tylko dokonanej arbitralnie modyfikacji, ale również tego, dlaczego odpowiednia jest ta właśnie kwota. Do wskazanej kwoty w celu uzyskania waloryzacji na poziomie zbliżonym do 4,4 % odpowiadającej wzrostowi wynagrodzeń w części tzw. budżetówki w roku 2022 dodano kwotę 26 zł. Całkowicie uznaniowy charakter powyższej ingerencji w zasady waloryzacji wynagrodzenia sędziów potwierdza kolejna zmiana wprowadzona na następny 2023 rok w ustawie okołobudżetowej z 2022r., gdzie ponownie dokonano niczym nie uzasadnionego, arbitralnego obniżenia podstawy, przyjmując tym kwotę 5444,42 zł, która dopasowuje wzrost wynagrodzeń sędziów do ich wzrostu w budżetówce czyli 7, 8 %.

W świetle praktyki lat 2022 i 2023 wydaje się, iż przyjęto systemowo dowolną podstawę ustalenia wynagrodzenia sędziów, w takiej wysokości, która skutkować będzie iluzoryczną waloryzacją wynagrodzeń o symboliczną kwotę ustalana uznaniowo. Przeciętne wynagrodzenie za II kwartał 2023r. wyniosło bowiem 7346,30 zł, co skutkować będzie około 20% waloryzacją wynagrodzeń sędziów w roku 2024 przy założeniu zastosowania art. 91§1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Zdaniem sądu wynagrodzenia sędziów powinny w kolejnych latach wykazywać tendencję wzrostową nie mniejszą niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej. Obecnie warunek ten nie jest zachowany - tendencja wzrostowa jest mniejsza aniżeli wzrost przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej. Było ono w roku 2021 zamrożone, ale w 2022r. wzrosło o 4, 4 % , a obecnie o kolejne 7, 8 %. Tymczasem wzrost wynagrodzeń sędziowskich w 2022r. wyniósł około 3,83 % ( po dodaniu do przyjętej kwoty kolejnych 26 zł - 4,37 % ) , a obecnie ( w 2023 r. ) 7, 8 % . Przed 2021r. wynagrodzenia sędziów podlegały corocznej, opartej na zasadach określonych w ustawie o ustroju sądów powszechnych waloryzacji, zatem pomijając uzasadnione zawieszenie waloryzacji w roku 2021, w skali ostatnich dwóch lat nastąpiła tendencja odwrotna - wzrost wynagrodzeń sędziów jest wyhamowywany. Takie świadome działanie ustawodawcy faktycznie eliminuje mechanizm ustalania wynagrodzeń sędziów uregulowany w art. 91 § 1c u.s.p. mający chronić je przed związanym z inflacją spadkiem siły nabywczej.

W trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej - niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przez nadmiernie niekorzystnymi zmianami - tymczasem w ostatnich dwóch latach -2022 i 2023- sytuacja budżetowa pozwoliła na podwyższanie wynagrodzeń przedstawicieli władzy ustawodawczej, wykonawczej , innych grup zawodowych ( służb mundurowych), kontynuowaniu wypłaty trzynastych czy wprowadzaniu czternastych emerytur. Zatem w sytuacji nie występowania trudnej sytuacji budżetu, ograniczenia ustawowo przewidzianej waloryzacji nie powinny mieć miejsca w odniesieniu do podlegających szczególnej ochronie wynagrodzeń sędziów.

Regulacje ustawy o ustroju sądów powszechnych określające zasady wzrostu wynagrodzeń sędziów i prokuratorów miały gwarantować waloryzację wynagrodzeń, adekwatną do zmieniających się warunków gospodarczych – czego wyrazem jest ich uzależnienie od wysokości przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale rok do roku - celem utrzymania realnej wysokości wynagrodzeń sędziów. Druga z rzędu ( po całkowitym wstrzymaniu waloryzacji wynagrodzeń w 2021 r ) modyfikacja reguł określonych w ustawie o ustroju sądów powszechnych, jest zaprzeczeniem podkreślonej przez TK powinności utworzenia stabilnego mechanizmu kształtowania wynagrodzeń sędziów.

Regulacja ustawy okołobudżetowej na 2022r., mając na względzie wytyczne TK , jest niezgodna z art. 178 ust. 2 konstytucji i jako taka nie powinna być stosowana.

Zamrożenie wynagrodzeń sędziów a także innych pracowników, których wynagrodzenia stanowiły określony, ustalony ustawą procent wynagrodzeń, w 2021r. zostało merytorycznie uzasadnione w druku sejmowym 641, w którym wskazano, że „ w związku z obecną sytuacją gospodarczą kraju spowodowaną epidemią COVID 19 nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzenia osób ( w tym sędziów i prokuratorów ) , dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa GUS … przepisy niniejszej ustawy spowodują „ zamrożenie” systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021, a powyższa zmiana mieści się w ramach całości zmian związanych z „ zamrożeniem” wielkości wynagrodzeń w sektorze publicznym w celu zapewnienia równowagi budżetowej stanowiącej wartość konstytucyjną , od której zależy zdolność państwa do działania i wypełniania jego zadań. Takich zapisów zabrakło w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na 2022r. ( druk nr 1630 ), gdzie nie wskazano nawet powodów propozycji ustalenia w roku 2022 wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników, których wynagrodzenia są relacjonowane do wynagrodzeń sędziów i prokuratorów w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r. ogłoszonego w komunikacie Prezesa GUS , zwiększonego o kwotę 26zł.

Jak wynika z danych powszechnie dostępnych w internecie, w szczególności na stronach Ministerstwa Finansów i innych instytucji rządowych, w roku 2022 w wyższym procencie w stosunku do dotychczasowego poziomu wynagrodzeń podwyższono uposażenia grupom zawodowym, nie objętym gwarancjami konstytucyjnymi godziwości wynagrodzenia - funkcjonariuszom służb mundurowych (677 zł na etat miesięczne), wynagrodzenia w ochronie zdrowia ( dla lekarzy specjalistów I stopnia o około 32%, dla lekarzy specjalistów II stopnia o około 22%), wynagrodzenia zasadnicze nauczycieli poczatkujących i niektórych mianowanych (od 1 września 2022r.), przedstawicielom władzy ustawodawczej; wypłacono „13” i po raz pierwszy „14” emerytury. Te działania przeczą tezie o słabym stanie budżetu, usprawiedliwiającym w kolejnym roku z rzędu obniżenie skali waloryzacji wynagrodzenia sędziów. Planowany deficyt budżetu państwa w 2022r. na poziomie 29,9 mld złotych wyniósł faktycznie 12,4 mld zł. Bezrobocie utrzymało się na niskim poziomie, a większość pracowników sektora prywatnego otrzymała podwyżki rzędu kilkunastu procent.

W postanowieniu z dnia 23 lutego 2023 r. III USK 127/22 Sąd Najwyższy stwierdził, iż z uwagi na bezpieczeństwo obrotu prawnego kształtowanego również przez indywidualne akty stosowania prawa, jakimi są orzeczenia sądowe – odmowa zastosowania przepisu ustawy może nastąpić wyłącznie w przypadku, gdy sąd rozpoznający nie ma wątpliwości co do niezgodności przepisu z Konstytucją RP, a sprzeczność ma charakter oczywisty, czyli zachodzi sytuacja oczywistej niekonstytucyjności przepisu. Sytuacja taka może zachodzić wówczas, gdy porównywane przepisy ustawy i Konstytucji RP dotyczą regulacji tej samej materii i są ze sobą sprzeczne, a norma konstytucyjna jest skonkretyzowana w stopni pozwalającym na jej samodzielnej zastosowanie, gdy ustawodawca wprowadził regulację identyczną jak norma objęta już wyrokiem TK , gdy TK stwierdził niekonstytucyjność określonej normy prawnej zamieszczonej w przepisie tożsamym , który nie podlegał rozpoznaniu przed Trybunałem, gdy sposób rozumienia ustawy wynika z utrwalonego orzecznictwa TK. W przedmiotowej sprawie zaistniały przesłanki do odmowy zastosowania przepisu ustawy okołobudżetowej na 2022r., albowiem ustawodawca wprowadził regulacje identyczne jak już objęte wyrokiem TK K 1/12, w którym jasno wyznaczono granice, których przekroczenie skutkować musi uznaniem przepisu za niezgodny z konstytucją.

W wyroku ETS z dnia 27 lutego 2018 r. C -64/16 Trybunał Sprawiedliwości uznał wprawdzie, że „ … art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE należy interpretować w ten sposób, ze zasada niezawisłości sędziowskiej nie stoi na przeszkodzie stanowieniu wobec członków Tribunal de Contas ( Trybunału Obrachunkowego ) ogólnych przepisów o obniżeniu wynagrodzeń, takich jak przepisy, których dotyczy sprawa w postępowaniu ogólnym, związanych z wymogami zlikwidowania nadmiernego deficytu budżetowego oraz z programem pomocy finansowej Unii, ale w tym przypadku ( w przeciwieństwie do będącego przedmiotem analizy w niniejszej sprawie ) regulacje obniżające wynagrodzenia objęły nie tylko członków trybunału obrachunkowego , ale szerzej - różne osoby zajmujące funkcje publiczne i osoby wykonujące zadania w sektorze publicznym , w tym przedstawicieli władzy wykonawczej i sądowniczej ( teza 48 ). Jak wskazał TS nie można zatem tych przepisów postrzegać w ten sposób, że zostały ustanowione konkretnie wobec członków Tribunal de Contas - ponieważ, mają one charakter przepisów ogólnych mających spowodować,że wszyscy członkowie krajowej służby publicznej będą mieć udział w oszczędnościach podyktowanych wymogami zmniejszenia nadmiernego deficytu budżetu państwa portugalskiego ( teza 50 ) …”. W ustalonym przez sąd stanie faktycznym zaistniała sytuacja odmienna. Obniżenie podstawy ustalania wynagrodzenia sędziów miało charakter wybiórczy, skierowany wyłącznie do określonych grup zawodowych sędziów, prokuratorów i pracowników, których wysokość wynagrodzenia jest relacjonowana do wynagrodzeń wspomnianych przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości. Ograniczenia takie nie dotknęły innych grup zawodowych ani przedstawicieli władzy wykonawczej i ustawodawczej.

Wyrokiem sygn. akt K1/23 z dnia 8 listopada 2023r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 8 i art. 9 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666, ze zm.) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Orzeczenie zapadło jednogłośnie. W ustnym uzasadnieniu wskazano, że rozwiązania unormowane w ustawie okołobudżetowej na rok 2023 nie tylko nie są spójne z rozwiązaniami zawartymi w Prawie o ustroju sądów powszechnych, ustawie o SN oraz ustawie o statusie sędziów TK, ale także nie są nawet spójne, co do poziomu wzrostu wynagrodzeń oraz charakteru jego podstawy, z analogicznymi przepisami ustaw okołobudżetowych na lata 2021-2022.

W przypadku tak opisanej powyżej uznaniowej ingerencji w zasady wynagradzania sędziów doszło - zdaniem sądu orzekającego - do przekroczenia warunków brzegowych, które spełniane muszą być łącznie. W konsekwencji , wobec naruszenia przez wprowadzoną regulację art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art.178 ust. 2 Konstytucji - sąd I instancji odmówił zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na 2022r., stosując w to miejsce art. 91 § 1c u.s.p. i zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwoty niewypłaconego wynagrodzenia dochodzone za 2022r. Wartość żądanego przez powódkę wynagrodzenia była wyliczona przez pracodawcę i nie była negowana przez powódkę (k.31-33akt).

Argumentacja pozwanego w zakresie braku środków w planie finansowym dla zaspokojenia roszczeń nie zasługuje na uwzględnienie. Brak środków pieniężnych po stronie pracodawcy - dłużnika nie może stanowić podstawy do oddalenia powództwa. Trudności finansowe dłużnika uzasadniają w szczególnie uzasadnionych przypadkach co najwyżej rozłożenie świadczenia na raty, jednakże o to pozwany nie wnosił. W procesie przed sądem pracy należy przede wszystkim uwzględniać słuszne interesy wierzyciela - pracownika, któremu należy się wynagrodzenie za pracę wykonaną (art.80 kp), do czego pracodawca jest zobowiązany na podstawie art.22 § 1 kp, zgodnie z którym pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Z uwagi na wyżej przedstawioną argumentację w zakresie stanu finansów publicznych i stanu państwa w 2021r., sąd oddalił powództwo w zakresie żądania wyrównania wynagrodzenia powódki za rok 2021. Sąd – jak wyżej uzasadnił - uwzględnił istniejące obiektywne przesłanki w postaci zamrożenia płac budżetówki i nagłego wzrostu długu publicznego w związku z walką z pandemią, które wobec deklaracji, że zamrożenie będzie miało charakter jednorazowy – mogło być podstawą do wyjątkowego odstąpienia od reguły, którą określał Trybunał Konstytucyjny w przywołanym wyroku K 1/12. W tym zakresie sąd popiera argumentację zawartą m.in. w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 1 sierpnia 2023 r. sygn. akt VI Pa 31/23, w którym sąd ten uwzględnił roszczenia sędziego za 2022r. a oddalił za 2021r. - z obszernym, wyczerpującym uzasadnieniem.

O kosztach zastępstwa prawnego orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Stosownie do treści tego przepisu w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadał wyrokowi z urzędu
na mocy art. 477 ² § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosły obie strony powódka i pozwany Sąd Rejonowy w B..

Powódka zaskarżyła wyrok w części tj. w zakresie oddalenia powództwa w pkt II i zarzuciła wyrokowi:

I.  Rażące naruszenie przepisów postepowania:

1.  art 316 kpc w związku z art. 321 kpc poprzez wydanie przez Sąd Rejonowy wyroku na podstawie twierdzeń i dowodów niewskazanych przez żadną ze stron i dokonanie samodzielnej „analizy finansów publicznych i stanu państwa w 2021 roku” pomimo, że żadna ze stron, a zwłaszcza pozwany nie przedstawiała takich twierdzeń ani wniosków,

2.  art. 6 k.c. w związku z art. 232 kpc poprzez przeprowadzenie przez Sąd Rejonowy postepowania dowodowego z urzędu w zakresie niepodniesionym przez żadną ze stron, a w szczególności pozwanego, dotyczącego:

- trudnej sytuacji budżetowej państwa w 2021 roku,

- zaistnienia tzw. warunków brzegowych, uzasadniających obniżenie wynagrodzenia sędziów w 2021 roku,

pomimo tego, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie na to nie wskazywał,

3.  art. 316 kpc w związku z art. 278 kpc poprzez niewyjaśnienie podstawy ustaleń faktycznych – faktu, iż deficyt budżetowy ma wpływ na wysokość wynagrodzeń sędziów i niewyjaśnienie tego mechanizmu wraz z mechanizmem przeciwdziałania inflacji (ustalenia w tym zakresie wymagają wiadomości specjalnych, np. biegłego z zakresu ekonomii),

4.  art. 327 ¹ i art. 328 kpc poprzez powielenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rozważań prawnych zawartych w wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy w sprawie VI Pa 31/23, podczas gdy wyrok ten dotyczył sprawy referendarza sądowego (nie zaś sędziego) oraz żadna ze stron nie złożyła tego wyroku do akt sprawy, przez co nie został on włączony w poczet materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, sąd nie uprzedził też stron na podstawie art. 228 kpc, że będzie brał pod uwagę to orzeczenie z urzędu,

5.  art. 327 ¹ i art. 328 kpc poprzez nierozpoznanie istoty niniejszej sprawy, na co wskazuje bezkrytyczne powołanie się na rozważania i dane finansowe zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy sygn. akt. VI Pa 31/23, a tym samym nieodniesienie się zaskarżonego wyroku do argumentacji prawnej w zakresie ochrony konstytucyjnej wynagrodzenia sędziego, które to argumenty przedstawiła w pozwie i dalszych pismach procesowych,

6.  art. 386 § 6 kpc poprzez niewykonanie wytycznych zawartych w postanowieniu Sadu Okręgowego w Suwałkach z dnia 30 czerwca 2023 roku wydanego na skutek zażalenia powódki na postanowienie zawieszające postepowanie, tj. niezastosowanie i nieodniesienie się przez Sąd Rejonowy w Ełku do wyroku wydanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 lutego 2018 roku C-64/16 odnoszącego się do sędziów portugalskich,

7.  art. 328 kpc poprzez niewskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku podstaw faktycznych i prawnych dotyczących oddalenia powództwa również w zakresie dodatkowego rocznego wynagrodzenia (tzw. trzynastki) za rok 2021.

II.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na:

1.  ustaleniu, że w roku 2021 zaistniały szczególne, wyjątkowe przesłanki uzasadniające brak waloryzacji wynagrodzenia ze względu np. na trudną sytuację budżetową kraju,

2.  niewyjaśnienie, w jaki sposób sytuacja budżetowa państwa w kontekście deficytu budżetowego, inflacji, pandemii COVID uległa zmianie w 2022 roku na tyle, by powództwo za ten rok uznać za uzasadnione,

3.  pochopnym przyjęciu za podstawę rozważań prawnych wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, który to wyrok nie został włączony w poczet materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie,

4.  przytoczenie danych statystycznych bez ich analizy, bez podania źródła ich pochodzenia i wyciągnięcie na tej podstawie wniosków wykraczających poza analizę prawną, bez uprzedzenia na podstawie art. 228 kpc o tym fakcie powódki.

Mając na uwadze powyższe, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku, uwzględnienie jej powództwa w całości także w zakresie wynagrodzenia za rok 2021 poprzez zasądzenie na jej rzecz kwot:



za styczeń 2021 roku – kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,



za luty 2021 roku – kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 marca 2021 roku do dnia zapłaty,



za marzec 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2021 roku,



za kwiecień 2022 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty,



za maj 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty,



za czerwiec 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia zapłaty,



za lipiec 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty,



za sierpień 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty,



za wrzesień 2021 roku - kwoty (...)z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 października 2021 roku do dnia zapłaty,



za październik 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 listopada 2021 roku do dnia zapłaty,



za listopad 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,



za grudzień 2021 roku - kwoty (...) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty,

ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Ełku do ponownego rozpoznania z powodu nierozpoznania istoty niniejszej sprawy.

Pozwany Sąd Rejonowy w B. zaskarżył wyrok w części tj. w pkt I, III, i IV i zarzucił mu naruszenie przepisów postępowania tj.:

1.  błędne ustalenie, iż regulacja ustawy okołobudżetowej na 2022 r. (art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz. U. z 2021 r. poz. 2445), mając na względzie wytyczne Trybunału Konstytucyjnego, jest niezgodna z art. 178 ust 2 Konstytucji i jako taka nie powinna być stosowna;

2.  art. 100 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i wzajemne zniesienie pomiędzy stronami kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego przy jednoczesnym braku poszerzonego uzasadnienia tego działania, w sytuacji, gdy roszczenia powódki zostały uwzględnione jedynie w 29,31%, co powinno przemawiać za zastosowaniem zasady wyrażonej w treści art 98 k.p.c. poprzez uznanie powódki za stronę przegrywającą proces lub względnie - stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego albowiem w niniejszej sprawie brak jest przesłanek, które przemawiałaby za uznaniem jakoby strony poniosły w procesie porównywalne koszty, co mogłoby uzasadniać ich wzajemne zniesienie;

3.  art 98 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie uznanie pozwanego za wygrywającego proces, w sytuacji, gdy pozwany wygrał w 68,44% i należny jest mu zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wskazując na powyższe zarzuty, pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa również w zakresie wynagrodzenia za rok 2022 oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Końcowo wnosił o zawieszenie postępowania w sprawie na mocy art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. względnie na mocy art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki podlegała uwzględnieniu, zaś pozwanego oddaleniu.

W sprawie przede wszystkim nie zachodziła konieczność zawieszenia jego postępowania. Zgodnie z art. 177 § 1 k.p.c. sąd może zawiesić postpowanie, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania, które toczy się przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Trybunałem Konstytucyjnym zarówno wówczas, gdy sąd zwróci się z pytaniem prawnym w postępowaniu, które ma być zawieszone, jak i wtedy, gdy z pytaniem takim wystąpił inny sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28.09.1994 r. I PRN 61/94). Dopuszczalność zawieszenia postępowania w trybie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. uwarunkowana jest zatem zainicjowaniem postępowania przed właściwym Trybunałem, zależnością rozstrzygnięcia sprawy cywilnej od wyniku tego postępowania oraz celowością decyzji o wstrzymaniu biegu toczącego się postępowania. Przede wszystkim jednak, rozstrzygnięcie kwestii zawisłej przed TSUE lub Trybunałem Konstytucyjnym musi być niezbędne do prawidłowego orzeczenia w postępowaniu cywilnym. O charakterze tej zależności decyduje przedmiot postępowania przed Trybunałem wskazany w tym przepisie, który orzeka bądź o legalności norm prawnych, bądź o ich wykładni, a więc o kwestiach dotyczących podstawy prawnej przyszłego rozstrzygnięcia w sprawie, której tok miałby zostać wstrzymany.

Wniosek jednak o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie nie jest uzasadniony. Faktem jest, że Sąd Rejonowy w B. w sprawie VI P 7/23 zadał Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prawne w kwestii, które jest przedmiotem niniejszego postępowania. Sąd jednakże może orzec na podstawie przepisów krajowych tj. prawa o ustroju sądów powszechnych oraz Konstytucji.

Jak stanowi treści art. 178 ust. 1 Konstytucji RP sąd powszechny ma kompetencje do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia również na podstawie ustawy zasadniczej, czyli bez kierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego, choć może to mieć miejsce wyjątkowo, tylko wówczas, gdy rozpoznając sprawę nie ma wątpliwości co do niezgodności danego przepisu z Konstytucją, a sprzeczność ma charakter oczywisty. Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy w wyroku z 8 sierpnia 2017 r. w sprawie o sygn. I UK 325/16 wskazując, iż art. 193 ustawy zasadniczej nie nakłada na sąd obowiązku zwracania się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym co do zgodności aktu normatywnego z ustawą zasadniczą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

Zwrócić też należy uwagę, iż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C‑64/16 w wyroku z dnia 27 lutego 2018 r. (Legalis nr 1783178) orzekał już w sprawie gwarancji wynagrodzeń sędziów, w tym także stosowania art. 2 i 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 27 lutego 2018 r. stwierdził, że zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie godzi w zasadę niezawisłości sędziowskiej (w rozumieniu art. 47 KPP i art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE), gdy owo zamrożenie dotyczy nie tylko sędziów, ale różnych osób zajmujących funkcje publiczne i osoby wykonujące zadania w sektorze publicznym, w tym przedstawicieli władz ustawodawczej, wykonawczej i jednocześnie jest ono podyktowane koniecznością likwidacji nadmiernego deficytu budżetowego państwa (sygn. akt C-64/16). W wyroku tym, dotyczącym sędziów portugalskich, Trybunał Sprawiedliwości odniósł się do gwarancji wysokości sędziowskiego wynagrodzenia, wskazując, iż pojęcie niezawisłości oznacza między innymi, że dany organ wypełnia swe zadania sądownicze w pełni autonomicznie, nie podlegając żadnej hierarchii służbowej, ani nie będąc podporządkowanym komukolwiek i nie otrzymując nakazów czy wytycznych z jakiegokolwiek źródła, oraz że jest on w ten sposób chroniony przed ingerencją i naciskami zewnętrznymi mogącymi zagrozić niezależności osądu jego członków i wpływać na ich rozstrzygnięcia. Obok nieusuwalności członków danego organu, poziom wynagrodzenia, odpowiadający wadze wykonywanych przez nich zadań, stanowi nieodłączną gwarancję niezawisłości sędziowskiej.

Odnosząc się do apelacji powódki , to wskazać należy, że choć Sąd Rejonowy w Ełku mógł z urzędu dopuścić dowody w sprawie nie uprzedzając strony, że takie dopuści, to wyciągnął z całości okoliczności sprawy i przeprowadzonych dowodów nieprawidłowe wnioski i ustalenia. Apelacja bowiem powódki jest uzasadniona z przyczyn jakie w niej jak i samym pozwie podniosła. W związku z tym należy wskazać, co następuje:

Wynagrodzenie powódki jako sędziego Sądu Rejonowego w B. reguluje ustawa z dnia z dnia 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sądów powszechnych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm., dalej jako u.s.p.). Zgodnie z przepisem art. 91 § 1c tej ustawy, podstawę ustalenia zasadniczego wynagrodzenia sędziego w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten nie został zmieniony przez ustawodawcę, jednakże począwszy od 2021 roku ustawodawca konsekwentnie go naruszał, ustalając wynagrodzenie sędziów na podstawie przepisów ustawy okołobudżetowej i wprowadzając - w roku 2021 - podstawę nie z ubiegłego roku, a z 2019 roku, zaś w roku 2022 roku podstawę z roku 2020. Są to podstawy wynagrodzenia obowiązujące nie w drugim kwartale roku poprzedniego zgodnie z brzmieniem przepisów prawa o ustroju sądów powszechnych, a w drugim kwartale dwa lata wstecz. W ustawie okołobudżetowej uchwalonej na rok 2023 ponownie przewidziano niezgodny z przepisami prawa o ustroju sądów powszechnych sposób wyliczenia wynagrodzenia sędziów. Aktualnie jednak, na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 8 listopada 2023 roku w sprawie K 1/23 wyrównano wysokość wynagrodzenia sędziów za rok 2023 i wycofano się z nieprawidłowego wyliczenia wynagrodzenia w roku 2024.

Rozstrzygając o roszczeniu powódki za 2021 rok Sąd Rejonowy w Ełku nie dokonał też w świetle warunków brzegowych, na które wskazał Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 12 grudnia 2012r. sygn. K 1/12, właściwej oceny i analizy stanu społeczno-gospodarczego w datach uchwalania zakwestionowanych przepisów ustaw okołobudżetowych. Dokonanie analizy sytuacji finansowej państwa nie może opierać się wyłącznie na stwierdzeniu istnienia deficytu budżetowego, ale przede wszystkim na ocenie, czy władza wykonawcza zastosowała ograniczenia wydatków budżetowych i w jakim zakresie, a jeśli tak, czy ograniczenia dotyczyły w równym stopniu wszystkich sektorów życia publicznego i wszystkich grup społecznych.

Trzeba tu wskazać, że między sędzią a państwem istnieje stosunek o charakterze publicznoprawnym. Powołanie na urząd sędziego wywołuje podwójny skutek prawny: po pierwsze państwo wyposaża sędziego we władzę sądowniczą, a po drugie nawiązuje z sędzią stosunek służbowy. Status prawny sędziego sądu powszechnego reguluje odrębna pragmatyka służbowa, a także Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Sędziowie jako grupa zawodowa należą do państwowej służby publicznej. Sądy i Trybunały stanowią według trójpodziału władzy trzecią władzę w państwie. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się o szczególnym miejscu władzy sądowniczej w państwie i jej znaczeniu (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 1998r. w sprawie K 24/98). Pojęcie państwowej służby publicznej oznacza działalność w ramach państwa dla wykonywania specyficznych dla państwa funkcji, tj. wymierzania sprawiedliwości, jednocześnie oznacza też, że ustawa szczególna z 27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2020r. poz. 2072) może odmiennie unormować status prawny pracownika. Owa odrębna regulacja dotyczy z jednej strony większej odpowiedzialności i znaczącej wagi obowiązków, z drugiej strony ujawnia się w stabilizacji zatrudnienia, otrzymywaniu wynagrodzenia za czas choroby, długim urlopie wypoczynkowym, w przechodzeniu w stan spoczynku.

W związku z tym, jak wskazał w powołanym orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie godzi w zasadę niezawisłości sędziowskiej (w rozumieniu art. 47 KPP i art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE), gdy owo zamrożenie dotyczy nie tylko sędziów, ale różnych osób zajmujących funkcje publiczne i osoby wykonujące zadania w sektorze publicznym, w tym przedstawicieli władz ustawodawczej, wykonawczej i jednocześnie jest ono podyktowane koniecznością likwidacji nadmiernego deficytu budżetowego państwa

Tymczasem wybrane grupy społeczne otrzymały wyższe lub całkiem nowe świadczenia. Jako przykład można wskazać ustawę z dnia 21 stycznia 2021 roku (Dz.U. poz. 432) o kolejnym w 2021 roku dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów. Ustawą tą wprowadzono po raz pierwszy wypłatę tzw. czternastej emerytury. Czternaste emerytury wypłacono w listopadzie 2021 roku (z publikacji prasowych wiadomo, że tylko w 2021 roku trzynaste i nowo uchwalone czternaste emerytury kosztowały budżet państwa 22 miliardy złotych). Kolejno ustawa z dnia 14 sierpnia 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o służbie więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1610) do ustawy o Policji dodała art. 120a, na podstawie którego wprowadzono tzw. świadczenie motywacyjne dla policjantów po osiągnięciu określonego stażu pracy - odpowiednio po 1.500 zł miesięcznie oraz po 2.500 zł miesięcznie (ustawa o wypłacie tych świadczeń weszła w życie 1 października 2020 roku, czyli w szczycie epidemii COVID-19 oraz w czasie przygotowywania budżetu na 2021 rok). Wzrosły również uposażenia posłów i innych osób sprawujących funkcje państwowe na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 2021 roku (Dz.U. poz. 1394) zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Rozporządzenie to weszło w życie 1 sierpnia 2021 roku i na jego mocy uposażenia posłów i innych osób sprawujących funkcje państwowe wzrosły o 60 proc. Ponadto dodatkowo na mocy wspólnego zarządzenia Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu parlamentarzyści dostali największą od lat podwyżkę ryczałtu na biura poselskie i senatorskie - średnio o 2.000 zł miesięcznie. Na podstawie zarządzenia szefowej Kancelarii Sejmu, posłowie i senatorowie dostali także podwyżkę ryczałtu na wynajem mieszkania w Warszawie. Powyższe podwyżki władze uzasadniały m.in. inflacją. Wyżej opisane przykłady świadczą o tym, że rząd projektując budżet na 2021 rok nie kierował się wspólnym dobrem państwa, proponując powszechne proporcjonalne oszczędności dla wszystkich grup społecznych. Do grup, które prawdopodobnie mogłyby stanowić przyszły elektorat poparcia dla polityki rządu, w 2021 roku skierowano ogromne transfery pieniężne (emeryci i służby mundurowe). Grupom, które w ocenie rządu nie stanowiły potencjalnego źródła głosów poparcia (m.in. pracownicy sfery budżetowej i sędziowie) zostały zamrożone wynagrodzenia za 2021 rok. Wobec powyższych przykładów uznanie przez Sąd Rejonowy, że zamrożenie wynagrodzeń „wynikało z istotnego pogorszenia stanu finansów publicznych w związku z nagłymi i nieprzewidzianymi wydatkami związanymi z niwelowaniem skutków tzw. lockdownu z pierwszej połowy 2020 r., wywołanego pandemią”, jest błędne i przekracza wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c. swobodną ocenę dowodów.

Pomimo więc, że Sąd Rejonowy w Ełku miał na uwadze wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012r. K 1/12 to nie przeprowadził właściwej analizy sytuacji finansowej i gospodarczej państwa. Państwo w istocie swojej nie prowadziło szerokiego planu oszczędnościowego. W 2021 roku, pomimo trudności budżetowych państwa, zamrożenie wynagrodzeń sędziów nie było częścią szerszego programu oszczędnościowego rządu. Słabsza tylko kondycja budżetu stała się pretekstem do kontynuacji polityki zastraszania i dyskryminowania sędziów poprzez uznaniowe regulacje ich płac, a tym samym realne obniżenie ich wynagrodzeń. Prawdziwe intencje tych działań potwierdziły kolejne lata 2022, 2023 i projektowana na 2024 rok ustawa okołobudżetowa, co wskazuje na utrwalenie dyskryminacyjnej polityki rządu wobec sędziów.

Wobec tego należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy uznał za dopuszczalne działania oparte na przesłankach nieobiektywnych, uznaniowych i przede wszystkim politycznych. Przyjął dowolnie, że wynagrodzenie sędziego może być obniżone raz na kilka lat bez podania żadnych przyczyn, co jest sprzeczne z warunkami brzegowymi wypracowanymi przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 2 grudnia 2012 roku.

Trzeba podkreślić, że wynagrodzenia sędziów chronione są normą konstytucyjną określoną art. 178 ust. 2 Konstytucji i nie można od tak sobie kosztem funduszu płac sędziów czynić oszczędności celem wydatkowania ich na inne cele. W świetle okoliczności sprawy uznać trzeba, że „zamrożenie” płac sędziów stanowiło metodę zatrzymania ustawowej waloryzacji pod pretekstem walki z pandemią. Trzeba stanowczo stwierdzić, że nie było wyjątkowego stanu, który uzasadniałby „zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich”. Mając na uwadze przesłanki jakie mogą uzasadniać zamrożenie wynagrodzeń sędziowskich to trzeba wyraźnie stwierdzić, że byłoby to tylko możliwe gdyby zaistniał już nadmierny deficyt budżetowy państwa i likwidowanie go obciążało wszystkie grupy społeczne i zawodowe, a o tym w sprawie za lata 2021-2023 mowy nie ma. Stąd zarzuty powódki do wyroku należało uznać za w pełni uzasadnione i na podstawie art. 386 § 1 kpc orzec jak w pkt. 1 wyroku.

Odnosząc się do apelacji pozwanego to trudno w obliczu przytoczonych powyżej argumentów uznać, że Sąd Rejonowy w Ełku naruszył przepisy postępowania przez błędne ustalenie, iż regulacja ustawy okołobudżetowej na 2022 rok (art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz.U. z 2021 r. poz. 2445), mając na względzie wytyczne Trybunału Konstytucyjnego, jest niezgodna z art. 178 ust. 2 Konstytucji i jako taka nie powinna być stosowna. W ocenie Sądu Rejonowego, regulacja zawarta w tych przepisach nie naruszyła „warunków brzegowych", którymi winien kierować się ustawodawca przy ustalaniu wynagrodzeń sędziów, a więc nie mogła zostać uznana za niezgodną z art. 178 ust. 2 Konstytucji i może być stosowana do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego powoda za rok 2022. Apelujący pozwany w uzasadnieniu apelacji powołuje się na okoliczności, że ustawodawca nie naruszył warunków brzegowych określonych wskazanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, gdyż:

- mechanizm kształtowania wynagrodzenia zasadniczego sędziego czy to w oparciu o art. 91 § 1c Prawa o ustroju sądów powszechnych, czy też w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy okołobudżetowej na rok 2022 jest taki sam. Jest to ustawowo określona podstawa pomnożona przez właściwy dla każdego sędziego mnożnik. Nie ma tu żadnej dowolności w kształtowaniu wynagrodzenia. Nie ma żadnych widełek w ramach, których ktokolwiek mógłby uznaniowo kształtować wynagrodzenie zasadnicze sędziego, w szczególności w oparciu o ocenę pracy sędziego. Każdy sędzia znając podstawę i przynależny mu mnożnik będzie wiedział jakie będzie jego wynagrodzenie zasadnicze w danym roku;

- wysokość wynagrodzenia powódki znacznie przewyższa wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej;

- wynagrodzenia sędziów w dłuższym okresie czasu wskazują na tendencję wzrostową i trzeba tą kwestię rozważać w dłuższym okresie czasu, a nie tylko trzech lat 2021-2023.

- wynagrodzenia sędziów mimo wszystko wzrosły choć nie w takim stopniu jak wynikałoby to z art. 91 § 1c Prawa o ustroju sądów powszechnych. Kwoty wzrostu wynagrodzeń sędziów były też znacząco wyższe niż przeciętne wynagrodzenie pozostałych pracowników sfery budżetowej – nominalne wynagrodzenie sędziów oczywiście też nie uległo obniżeniu.

Pozwany zapomina jednak, że unormowanie w art. 91 § 1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych zostało ustalone, na co wskazał Trybunał Konstytucyjny, a co wyeksponowała powódka w pozwie, nie po to, żeby wynagrodzenia sędziów w ogóle wzrastały, ale po to aby mechanizm wynagrodzenia sędziów był stabilny i bez szczególnie ważnych konstytucyjnie przyczyn nie wolno było zakłócać jego funkcjonowania. Najważniejszym bowiem aspektem godnego wynagrodzenia urzędu sędziego jest, by sposób ustalania jego wysokości był oparty na obiektywnych, wymiernych przesłankach i działał z mocy samej ustawy, bez potrzeby podejmowania w tej sprawie ocennych decyzji, które mogłyby być instrumentem nacisku na sędziów. Istotna jest, oczywiście, także sama wysokość wynagrodzenia, które powinno zapewniać bezpieczeństwo finansowe sędziemu i jego rodzinie, rekompensować rygorystyczne ograniczenia w podejmowaniu innej działalności zarobkowej oraz sprzyjać budowaniu prestiżu urzędu sędziego. Wynagrodzenie sędziowskie będące jedną z gwarancji niezawisłości sędziowskiej winno być oderwane od politycznego czynnika decyzyjnego, a po drugie, poziom wynagrodzenia sędziego musi odpowiadać jego statusowi ustrojowemu. Kreśląc więc „warunki brzegowe” Trybunał Konstytucyjny przede wszystkim te kwestie miał na uwadze. Krańcowo tylko wskazał, że niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia sędziów, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenie konstytucyjnego limitu zadłużenia). Zaznaczył mianowicie w tych „warunkach brzegowych”, że w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia sędziów powinny być bardziej – niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej – chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami. Tymczasem w odniesieniu do innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej wynagrodzenia sędziów nie były chronione, co już było przedmiotem rozważań odnośnie apelacji powódki.

Za powyższą argumentacją przemawia też wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2023 roku o sygn. I K 1/23. Trybunał Konstytucyjny stwierdził mianowicie, iż art. 8 i art. 9 ustawy z 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (Dz. U. poz. 2666) są niezgodne z art. 178 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 7 ustawy jest niezgodny z art. 195 ust. 2 Konstytucji. Wprawdzie wyrok ten dotyczy ustawy okołobudżetowej na 2023 r., to argumenty wskazane w jego uzasadnieniu odnoszą się również do zamrożenia uposażeń sędziów ustawami okołobudżetowymi także w 2021 r. i 2022 r. Trybunał Konstytucyjny odwołał się do nieprzekraczalnych warunków wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego i zakresowi jego obowiązków sformułowanych w wyroku z 12.12.2012 r. sygn. K 1/12.

Z wyroku tego wynika, iż wynagrodzenia sędziów w ostatnich trzech latach kształtowane były przez ustawodawcę w sposób całkowicie uznaniowy – zarówno co do konstrukcji mechanizmu wynagradzania, jak i tempa wzrostu płac. Taka praktyka nie zapewniła konstytucyjnej ochrony wynagrodzenia odpowiadającego godności urzędu sędziego oraz zakresowi jego obowiązków. Taka uznaniowość nie powinna mieć miejsca w odniesieniu do wynagrodzeń sędziowskich, których szczególny charakter potwierdzony jest w art. 178 ust. 2 i art. 195 ust. 2 Konstytucji. Konstytucyjna ranga powinna gwarantować nie tylko ich nominalną wysokość, celem art. 178 ust. 2 Konstytucji ma być bowiem stworzenie takiego mechanizmu wynagradzania sędziów, który uniemożliwiałby jakiekolwiek manipulacje w stosunku do nich. Nie sposób zatem podważyć prawa sądu do odmowy zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy z 17.12.2012 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 r., a tym samym i uznać apelacji pozwanego za uzasadnioną. Stąd na mocy art. 385 kpc należało orzec jak w pkt 2 wyroku.

Z uwagi na rozstrzygnięcia w pkt. 1 i 2 wyroku, bezprzedmiotowym stało się odnoszenie się do zarzutu apelacji dotyczącego kosztów procesu.