Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Ryszard Piaścik
Protokolant:	st. sekr. sad. Marzena Miksza

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2025 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. O.

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego Powiatu (...) od wyroku Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 9 września 2024 roku w sprawie sygn. akt I C 210/24

I Oddala apelację.

II Zasądza od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powódki J. O. kwotę 1.800,00 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z pkt II do dnia zapłaty.

sędzia Ryszard Piaścik

Sygn. akt: I Ca 473/24

UZASADNIENIE

Powódka J. O. dnia 4.01.2024r. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Ełku z pozwem skierowanym przeciwko Powiatowi (...) o zapłatę kwoty 45.215,84 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Na dochodzona kwotę składają się 38.000 zł z tytułu umowy,5.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu, 2.050,43 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek za opóźnienie świadczenia z umowy i 165,41 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w spełnieniu zadośćuczynienia. Powódka wniosła również o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że dnia 3 lipca 2023 roku pomiędzy nią a Starostą (...) doszło do zawarcia umowy nr (...) w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej jednorazowo środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej – salonu fryzjerskiego w łącznej kwocie wynoszącej 38.000,00 zł. Umowa ta nie została wykonana przez Powiatowy Urząd Pracy i nie doszło do wypłaty dofinansowania, bowiem w dniu 10 lipca 2023 roku złożone zostało powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy ze skutkiem natychmiastowym. Jako przyczynę wypowiedzenia umowy wskazano, że powódka naruszyła warunki umowy oraz ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44). Wskazano, że powódka otrzymała w 2004 roku bezzwrotne środki publiczne na rozpoczęcie działalności gospodarczej, co zdaniem (...) uniemożliwiało wypłacanie dofinansowania wynikającego z umowy z dnia 3 lipca 2023 roku. Dnia 19 lipca 2023 roku Powiatowy Urząd Pracy skierował do pełnomocnika powódki oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, ponownie powołując się na uzyskanie w 2004 roku przez powódkę bezzwrotnych środków w wysokości 11.150,00 zł na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W ocenie powódki wadliwe było zarówno rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym, jak i oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu; rozwiązanie umowy nastąpiło bez jakiejkolwiek podstawy prawnej, bowiem ani umowa, ani akty prawne regulujące procedury związane z udzieleniem dotacji osobom niepełnosprawnym nie przewidywały możliwości rozwiązania umowy w takim trybie. Nadto, jako podstawę odpowiedzialności Powiatu (...) z tytułu niewykonania umowy wskazano art. 471 kc, natomiast jako podstawę odpowiedzialności za wywołany u powódki rozstrój zdrowia wskazano art. 444 § 1 kc oraz art. 417 kc.

Postanowieniem z dnia 29 marca 2024 roku wydanym przez referendarza sądowego powódka J. O. została zwolniona od kosztów sądowych w całości.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 29 marca 2024 roku wydanym w sprawie sygn. akt: I Nc 71/24 referendarz uwzględnił w całości żądanie pozwu i rozstrzygnął o kosztach. Sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty w ustawowym terminie wniósł pozwany – Powiat (...), który zaskarżył go w całości i wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty wskazano, że roszczenie powódki jest niezasadne zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji procesowej biernej po stronie pozwanej. Jego zdaniem stroną pozwaną powinien być Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...). Dalej, pozwany wskazał, że powódka składając wniosek o przyznanie dofinansowania złożyła oświadczenie, że nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych oraz, że nie prowadziła działalności gospodarczej, podczas gdy okazało się, że w dniu 1 grudnia 2004 roku otrzymała pomoc publiczną – dotację w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w wysokości 11.500,00 zł. Zdaniem pozwanego, powódka zatem już otrzymała środki na cel jakim było rozpoczęcie działalności gospodarczej. Stąd, złożone niezgodnie z prawdą oświadczenie wprowadziło Starostę (...) w błąd, gdyż mając świadomość uzyskania przez powódkę środków publicznych w przeszłości nie zawarłby umowy mając na uwadze brak podstaw do przyznania środków zgodnie z dyspozycją art. 12a ust 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Dalej, pozwany zakwestionował zarówno podstawę, jak i wysokość roszczenia w zakresie szkody z tytułu rozstroju zdrowia zgłoszonego przez powódkę, ponieważ w ocenie pozwanego nie został udowodniony zarówno fakt powstania rozstroju zdrowia, jak i okoliczność, że do rozstroju zdrowia doszło w wyniku zawinionych działań pozwanego.

Wyrokiem z dnia 9 września 2024 roku w sprawie sygn. akt I C 210/24 Sąd Rejonowy w Ełku I Wydział Cywilny:

I.  zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powódki J. O. kwotę 40 050,43 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty;

II.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądził od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powódki J. O. kwotę 2.792,82 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nakazał pobrać od pozwanego Powiatu (...) na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Ełku kwotę 2.002,62 zł tytułem części opłaty sądowej od pozwu, od której poniesienia powódka została zwolniona.

Z ustaleń poczynionych przez Sąd I Instancji w oparciu o dowody w postaci: wniosek osoby niepełnosprawnej o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej z dnia 30.04.2023 r. wraz z załącznikami k. 17-25, pismo Powiatowego Urzędu Pracy w E. z dnia 29 maja 2023 r. k. 26, umowa nr (...), wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 30, faktury VAT k. 33-52, pismo – rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym k. 58, pismo pełnomocnika J. O. z dnia 14 lipca 2023 r. wraz z pełnomocnictwem i potwierdzeniem nadania k. 53-58, oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia k. 59, wezwanie do zapłaty z dnia 8 września 2023 r. k. 61-62, wydruk k . 67, karta wizyty k. 74-75 wynikało, że dnia 30 kwietnia 2023 roku J. O., jako osoba bezrobotna – posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności – zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy złożyła wniosek o udzielenie bezzwrotnego dofinansowania na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną – polegającej na otwarciu zakładu fryzjerskiego. Wnioskodawczyni ubiegała się o przyznanie dofinansowania w kwocie 38.000,00 zł Wniosek ten został pozytywnie rozpatrzony przez Powiatowy Urząd Pracy w E.. Pismem z dnia 29 maja 2023 roku poinformowano powódkę o przyznanym dofinansowaniu.

Dnia 3 lipca 2024 roku pomiędzy powódką a Starostą (...) doszło do zawarcia umowy nr (...) w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej jednorazowo środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Środki miały zostać przekazane na rachunek bankowy nr (...) w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Warunkiem przekazania środków było przedstawienie m.in. zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Powódka uzyskała wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczpospolitej Polskiej swojej działalności gospodarczej prowadzonej pod nazwą Salon (...), w którym jako datę rozpoczęcia działalności wskazano 3 lipca 2023 roku.

W dniu 10 lipca 2023 roku Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w E. wystosował do J. O. pismo – rozwiązanie umowy z dnia 3 lipca 2023 roku ze skutkiem natychmiastowym. Jako podstawę rozwiązania umowy powołano § 9 ust.1 pkt 5 umowy, zgodnie z którym starosta zastrzega sobie prawo do natychmiastowego wypowiedzenia warunków umowy w razie naruszenia co najmniej jednego z warunków umowy z wyłączeniem zapisów § 4 ust. 13. Pozwany argumentował, że po dniu zawarcia umowy Urząd pozyskał informację, że w roku 2004 roku J. O. otrzymała bezzwrotne środki publiczne na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Dnia 19 lipca 2023 roku Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w E. złożył powódce oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu – oświadczenia w przedmiocie zawarcia umowy o przyznanie osobie niepełnosprawnej jednorazowo środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, wskazując, że złożone niezgodnie z prawdą oświadczenie wprowadziło S. w błąd, gdyż mając świadomość uzyskania przez J. O. środków publicznych, nie zawarłby z nią umowy mając na uwadze brak podstaw do przyznania środków zgodnie z dyspozycje art. 12a ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

W dniach 7 kwietnia i 14 lipca 2023 roku powódka odbyła dwie wizyty u lekarza specjalisty – psychiatry, z powodu pogorszenia stanu psychicznego związanego ze stresującą sytuacją osobistą.

W powyższym stanie rzeczy, Sąd I Instancji uznał za zasadne uwzględnienie częściowe powództwa.

Sąd Rejonowy podzielił argumentację strony powodowej uznając zarzut braku legitymacji biernej pod stronie pozwanej za bezpodstawny, wskazując, iż w art. 35a ust. 1 pkt 9a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wprost zostało wskazane, że do zadań powiatu należy m.in. przyznawanie środków, o których mowa w art. 12a. Sąd I Instancji wskazał również, że w świetle art. 48 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy środki Funduszu są przekazywane przez Prezesa Zarządu tego Funduszu samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań.

Sąd pierwszej instancji zauważył, że spór pomiędzy stronami sprowadzał się w zasadzie do dokonania wykładni treści art. 12a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w szczególności do tego, czy powódka spełniała ustawowe kryteria do otrzymania przedmiotowej pomocy finansowej. Zgodnie z przywoływanym przepisem jedynie osoba niepełnosprawna, zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, może ubiegać się o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej, jeżeli nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na ten cel. Cel ów postrzegać należy natomiast jako "rozpoczęcie działalności przez osobę niepełnosprawną".

W ocenie Sądu powódka spełniła wszystkie warunki przyznania jej dofinansowania na podstawie art. 12a ust. 1 ustawy o rehabilitacji, gdyż umowa o dofinansowanie została z nią zawarta, kiedy uzyskała status osoby niepełnosprawnej i była jednocześnie osobą bezrobotną.

Sąd Rejonowy zauważył również, że powódka uzupełniając wniosek mogła nie pamiętać o dofinansowaniu, które otrzymała 19 lat wcześniej, a nadto otrzymała je na podstawie innego aktu prawnego.

Ponadto, Sąd podkreślił, że wniosek powódki, wraz z zawartym oświadczeniem został pozytywnie zweryfikowany przez Powiatowy Urząd Pracy zgodnie z obowiązkiem wynikającym z § 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy I Polityki Społecznej z dnia 12 grudnia 2018 roku w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo działalności w formie spółdzielni socjalnej (t.j. Dz.U.2022.1330). Zatem, skoro pozwany po przeprowadzeniu wieloetapowej weryfikacji wniosku stwierdził, że powódka spełnia warunki przyznania jej dofinansowania i następnie takiego dofinansowania jej udzielił, w ocenie Sądu, nie można mówić, o wprowadzeniu pozwanego w błąd przez powódkę.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Rejonowy uznał oświadczenie strony pozwanej o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu za bezskuteczne i nie wywołujące skutków prawnych.

Za bezzasadne natomiast Sąd Rejonowy uznał roszczenie powódki oparte na art. 444 § 1 kc o zapłatę kwoty 5.000,00 zł tytułem odszkodowania za wywołanie rozstroju zdrowia. W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie zostało wykazane, aby strona pozwana dopuściła się względem powódki deliktu, który skutkowałby powstaniem rozstroju zdrowia.

W złożonej apelacji pozwany zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Ełku I Wydział Cywilny z dnia 9 września 2024 roku sygn. akt I C 210/24 w całości, przy czym na rozprawie sprecyzował swoje stanowisko poprzez odstąpienie od popierania apelacji od pkt 2 zaskarżonego wyroku. Apelujący zarzucił powyższemu orzeczeniu naruszenie prawa materialnego poprzez:

1.  naruszenie przepisów art. 26 e ust.2 i art. 45 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przez ich błędną wykładnię i zastosowanie polegającą na błędnym ustaleniu charakteru zadań wykonywanych przez stronę pozwaną, a co za tym idzie uznania, że stroną pozwaną w niniejszej sprawie jest Powiat (...), a nie Skarb Państwa -Starosta (...);

2.  naruszenie przepisu art. 12a ust. 1 i ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w zw. z art. 5 kc poprzez jego błędną wykładnię i zastosowanie poprzez przyjęcie, że powódce przysługiwało roszczenie o wypłatę środków na podjęcie działalności gospodarczej mimo niespełnienia kryteriów uwidocznionych w tym przepisie prawa, oraz zignorowanie aspektu nadużycia prawa przez powódkę;

3.  naruszenie art. 84 i 88 kc poprzez ich niewłaściwą wykładnię i zastosowanie poprzez przyjęcie, że powódka nie wprowadziła pozwanego w błąd, a co za tym idzie brak było podstaw do uchylenia się pozwanego od skutków oświadczenia woli w przedmiocie zawarcia umowy nr (...).

Apelujący zarzucił również zaskarżonemu wyrokowi naruszenia prawa procesowego poprzez:

1.  naruszenie przepisu art. 233 kpc poprzez:

a)  przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i zastąpienie jej dowolną oceną dowodów poprzez przyjęcie, że pozwanym w sprawie winien być Powiat (...), a nie Skarb Państwa- Starosta (...);

b)  błąd w ustaleniach fatycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia polegający na uznaniu przez Sąd, że powódka spełniała kryteria do uzyskania środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, mimo uzyskania już środków publicznych na ten cel;

2.  naruszenie przepisu art. 65 kpc poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że legitymację procesową bierną posiada Powiat (...) a nie Skarb Państwa- Starosta (...).

Pozwany w złożonej apelacji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu I Instancji w całości i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Z ostrożności procesowej apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Podniesione przez stronę apelującą zarzuty okazały się nietrafne.

Na wstępie należy zauważyć, że sprawa niniejsza jak każdy spór sądowy prowadzony na pograniczu prawa cywilnego i prawa administracyjnego jest skomplikowana i niestandardowa.

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny apelacji wskazać godzi się, że postępowanie apelacyjne jest kontynuacją postępowania merytorycznego. Zawarty w art. 378 § 1 kpc zwrot „sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji” oznacza, iż sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, w tym dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadzi lub ponawia dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji, będąc ewentualnie związanym oceną prawną lub uchwałą Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2017 r. w sprawie II CSK 554/16).

Ustalenia faktyczne Sądu I Instancji są prawidłowe, znajdują pełne odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym ocenionym starannie i wnikliwie, bez naruszenia granic swobodnego uznania sędziowskiego (art. 233 § 1 kpc), w związku z czym Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne i czyni podstawą swego rozstrzygnięcia.

Wskazać w tym miejscu godzi się, że ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 kpc wymaga wskazania, jakie konkretnie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając ich brak wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im taką moc przydając, tj. czy i w jakim zakresie analiza ta jest niezgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wiedzą lub doświadczeniem życiowym, względnie czy jest ona niepełna. Nie jest natomiast w tym zakresie wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie innej niż ocena sądu. Nadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Zarzut naruszenia powyższego przepisu wymaga zatem wskazania, które zasady oceny dowodów zostały naruszone i w jaki sposób oraz jaki miało to wpływ na rozstrzygniecie sprawy. Jedynie wykazanie istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności z doświadczeniem życiowym lub pominięcia dowodów prowadzących do odmiennych wniosków może doprowadzić do oceny naruszenia przez sąd art. 233 kpc (wyrok SN z 22 września 2005 r., sygn. akt IV CK 86/05, Lex nr 187100).

Należy również podkreślić, że postępowanie dowodowe prowadzone przez sąd w sprawie cywilnej nie może zmierzać w dowolnym kierunku, wyznaczonym przez wnioski dowodowe stron, gdyż jego zadaniem jest wyjaśnienie okoliczności doniosłych w świetle norm prawa materialnego, na podstawie których oceniane jest roszczenie dochodzone przez powoda. Sąd nie tylko może, ale nawet powinien, pominąć wnioski dowodowe, które zmierzają do wykazania okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia.

W świetle powyższego zarzuty apelacji pozwanego tyczące się naruszenia art. 233 § 1 kpc i poczynienia przez Sąd I Instancji wadliwych ustaleń faktycznych uznać należało zatem za nietrafne. Ustalenia Sądu Rejonowego negowane przez pozwanego są w pełni prawidłowe, a argumentacja przytoczona na ich poparcie – słuszna i logiczna. Ani ustaleń tych, ani argumentacji pozwany w apelacji skutecznie nie podważył. W efekcie ustalenia poczynione przez Sąd I Instancji Sąd Okręgowy w pełni podzielił, przyjmując je za własne.

Apelujący podnosi zarzut niewłaściwego uznania za stronę pozwaną w niniejszej sprawie Powiatu (...), gdy w ocenie apelującego stroną pozwaną powinien być Skarb Państwa – Starosta (...).

Zgodnie z art. 34 kc Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych. Wskazać należy, że istnieje szereg przepisów ustawowych określających jaki organ reprezentuje Skarb Państwa w sprawach poszczególnego rodzaju. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach I Wydziału Cywilnego z dnia 11 marca 2020 roku, I ACa 862/19, Legalis nr 2479329).

Natomiast w świetle art. 45 ust. 1 i 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Fundusz posiada osobowość prawną i jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. Prawidłowo zatem wskazał Sąd I Instancji, że w świetle art. 48 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy środki Funduszu są przekazywane przez Prezesa Zarządu tego Funduszu samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań. Nadto, w świetle art. 35a ust. 1 pkt 9a ustawy o rehabilitacji wprost zostało wskazane, że do zadań powiatu należy m.in. przyznawanie środków, o których mowa w art. 12a. Dalej, wskazać należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 107) powiat ma osobowość prawną i wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Skoro zatem, do zadań powiatu posiadającego osobowość prawną należy przyznawanie środków, o których mowa w art. 12a i realizacja zadań ze środków Funduszu, prawidłowo Powiat (...) uznany został za stronę pozwaną w niniejszej sprawie.

Dla porządku należy również odnotować, że zdaniem Sądu rozpoznającego apelację pomimo istnienia pewnych rozbieżności w orzecznictwie omawiany problem nie stanowi zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości uzasadniającego stosownie do art. 390 § 1 i 2 kpc zadanie pytania prawnego Sądowi Najwyższemu, czemu Sąd orzekający w sprawie niniejszej dał wyraz oddalając ewentualny wniosek strony powodowej na rozprawie 19.02.2025r.

Pozwany podniósł również w apelacji, że Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, że powódka spełniała kryteria do uzyskania środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, mimo uzyskania już środków publicznych na ten cel i nie wprowadziła pozwanego w błąd w powyższej kwestii.

W ocenie Sądu drugiej instancji Sąd Rejonowy prawidłowo dokonał korzystnej dla powódki wykładni gramatycznej, systemowej i celowościowej art. 12a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, przyjmując, że podając we wniosku informację powódka odnosiła się wyłącznie do swojego statusu niepełnosprawności i wszystkie podane przez nią informacje dotyczyły prowadzenia działalności jako osoba niepełnosprawna i otrzymania dofinansowania jako osoba niepełnosprawna.

Sąd II Instancji podziela stanowisko przyjęte przez Sąd Rejonowy w Ełku, zgodnie z którym zawarte w art. 12a ww. ustawy sformułowanie „nieotrzymania bezzwrotnych środków publicznych na ten cel” należy rozumieć jako otrzymanie bezzwrotnego dofinansowania przez osobę niepełnosprawną w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej jako osoba niepełnosprawna. W ocenie Sądu, z analizowanego przepisu w sposób jasny wynika, iż mowa jest o prowadzeniu działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną (a nie o prowadzeniu jakiejkolwiek działalności gospodarczej).

Nadto, prawidłowo Sąd Rejonowy zauważył, że wniosek powódki o udzielenie bezzwrotnego dofinansowania na rozpoczęcia działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną został wstępnie pozytywnie zweryfikowany przez Powiatowy Urząd Pracy zgodnie z obowiązkiem wynikającym z § 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 grudnia 2018 roku w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo działalności w formie spółdzielni socjalnej. Podkreślenia wymaga okoliczność, że dopiero po merytorycznej i formalnej weryfikacji wniosku została zawarta umowa o dofinansowanie z powódką. Brak spełnienia warunków do otrzymania dofinansowania bądź istnienie przeszkód pozwany powinien był wykryć na etapie weryfikacji wniosku przed momentem zawarcia umowy.

W tym miejscu należy odnieść się do istotnego argumentu w twierdzeniach pozwanego, iż w trakcie weryfikacji powyższego wniosku nie miał faktycznej świadomości o otrzymaniu przez powódkę dofinansowania w 2004 roku i realnie wiedzę tą powziął dopiero w momencie wypłaty środków i analizy systemu informatycznego w zakresie przyznania pomocy publicznej. Brak jest podstaw do kwestionowania rzetelności twierdzeń strony pozwanej w tym zakresie, w szczególności dlatego, że nie była już w stanie przedstawić dokumentów w formie papierowej dotyczących umowy z początku XXI wieku.

Dalej, zgodnie z art. 84 kc w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jednak zarzut strony pozwanej skonstruowany jest z założeniem, że okolicznością prawnie istotną jest fakt uzyskania przez powódkę wsparcia publicznego wiele lat temu. Jeżeli jednak przyjąć interpretację, która uprzednio została zaakceptowana przez Sąd ( znaczenie ma tylko uzyskanie wsparcia przez osobę niepełnosprawną ) to trudno tutaj mówić o jakimkolwiek istotnym błędzie.

Chybiony jest zatem zarzut apelującego dotyczący naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.: art. 12a ust.1 i ust. 2, art. 26e ust. 2 i art. 45 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz art. 84 i 88 kc poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.

Reasumując, Sąd Rejonowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy uznaje za własne. Prawidłowe ustalenia faktyczne są konsekwencją dokonania przez Sąd I Instancji poprawnej oceny dowodów, które stały się podstawą dokonania właściwych rozważań prawnych. Sąd Okręgowy rozważania te podziela w całości.

W przedmiocie kosztów procesu przed Sądem II Instancji orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznając apelację za nieuzasadnioną na podstawie art. 385 kpc, orzekł o jej oddaleniu.

sędzia Ryszard Piaścik