Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2019r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Mirosław Krzysztof Derda
Sędziowie:	SSO Alicja Wiśniewska (spr.) SSO Cezary Olszewski
Protokolant:	st. sekr. sąd. Ewa Andryszczyk

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2019 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa R. M. (1)

przeciwko D. M.

o zmianę orzeczenia alimentacyjnego

na skutek apelacji powoda R. M. (1) i pozwanej D. M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 5 marca 2019r., sygn. akt III RC 291/18

1)  oddala obie apelacje;

2)  koszty procesu przed Sądem II – giej instancji wzajemnie znosi

SSO Mirosław Krzysztof Derda SSO Alicja Wiśniewska SSO Cezary Olszewski

Sygn. akt I Ca 196/19

UZASADNIENIE

Powód R. M. (1) wniósł o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wobec pozwanej D. M. wygasł z dniem wniesienia pozwu albo o zmianę orzeczenia alimentacyjnego poprzez obniżenie alimentów na rzecz pozwanej D. M. do kwoty po 300 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu podniósł, że od daty wydania wyroku rozwodowego w jego w życiu nastąpiły istotne zmiany w związku z zawarciem przez niego związku małżeńskiego , co z kolei wiązało się z przeprowadzką na stałe do K. , rozwiązaniem umowy o pracę oraz zaciągnięciem przez niego kredytów jak też z prowadzonymi postępowaniami egzekucyjnymi. Wywodził, że nie może zarobkować w swoim zawodzie na terenie Litwy nie tylko z uwagi na barierę językową ale też z powodu różnicy pomiędzy zasadami wykonywania zawodu na terenie Litwy i Polski. Wskazał, iż jego aktualna sytuacja osobista i materialna uległa pogorszeniu w związku z czym nie jest w stanie płacić alimentów na rzecz pozwanej, która - w jego ocenie - jest w stanie utrzymać się samodzielnie, zważywszy na posiadane kwalifikacje zawodowe.

Pozwana D. M. wniosła o oddalenie powództw w całości.

Utrzymywała, że jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z wyegzekwowanych przez komornika alimentów oraz przy pomocy rodziny. Wskazała , że od daty ostatniego wyrokowania sytuacja stron nie uległa zmianie.

Wyrokiem z dnia 5 marca 2018r., w sprawie sygn. akt III RC 291/18 Sąd Rejonowy w Suwałkach oddalił powództwo w zakresie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego; alimenty zasądzone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 26 stycznia 2011 roku w sprawie sygn. akt I. C. 361/10 od powoda R. M. (1) na rzecz pozwanej D. M. w kwocie po 1500 złotych miesięcznie obniżył do kwoty po 1000 złotych miesięcznie płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 22 października 2018 roku; oddalił powództwo w zakresie zmiany orzeczenia alimentacyjnego w pozostałym zakresie oraz wzajemnie zniósł koszty procesu między stronami.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne.

Sąd Okręgowy w Suwałkach prawomocnym wyrokiem z dnia 26 stycznia 2011 roku w sprawie sygn. akt I C. 361/10 rozwiązał przez rozwód małżeństwo pomiędzy powodem R. M. (1) a pozwaną D. M., ustalając iż wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponosi R. M. (1). Ponadto w punkcie V wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanej alimenty w kwocie po 1500 złotych miesięcznie, zaś w pkt. IV- tym alimenty na rzecz syna G. M. w kwocie po 1300 złotych miesięcznie.

R. M. (1) miał wówczas niespełna 46 lat, wykształcenie wyższe, z zawodu był lekarzem. Zatrudniony był w Wojewódzkim Szpitalu (...) w S. na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w wysokości około 7.000 złotych netto miesięcznie. Ponadto prowadził własną działalność gospodarczą – prywatny gabinet ginekologiczny i osiągał z tego tytułu dochód w wysokości ok. 8.000– 10.000 złotych miesięcznie. Powód w 2010 roku osiągnął przychód w wysokości 263.131,09 złotych zaś dochód w wysokości 145.117, 15 złotych . Z majątku wspólnego z byłą żoną posiadał dom w zabudowie szeregowej, samochód marki O. oraz łódź motorową. Do grudnia 2010 roku utrzymywał także dom, w którym mieszkała pozwana wraz z synem, dokonując wszystkich opłat co stanowiło wydatek rzędu ok. 1500 złotych miesięcznie. Sam mieszkał w mieszkaniu wynajętym na terenie S..

D. M. miała wówczas 45 lat. Prowadziła własną działalność gospodarczą (...). W okresie od sierpnia 2010 roku do grudnia 2010 roku uzyskała dochód w wysokości 629,57 złotych. W 2010 roku uzyskała przychód w wysokości 9.924 złotych, zaś prowadzona przez nią firma poniosła stratę w kwocie 6.618,10 złotych . Z majątku wraz z byłym mężem posiadała działkę zabudowaną domem mieszkalnym oraz dwa samochody marki O.. Pozwana mieszkała wraz z synem w domu jednorodzinnym.

W dacie ostatniego wyrokowania R. M. (1) miał 53 lata ( tj. wyrok SR w Suwałkach z dnia 13 lutego 2018 roku w sprawie sygn. akt . III.RC. 405/16 w którym oddalono powództwo R. M. przeciwko D. M. o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego k. 239 ). W dalszym ciągu prowadził własną działalność gospodarczą – prywatny gabinet ginekologiczny oraz pełnił dyżury w Centrum Medycznym ZOZ w (...) sp. z o.o. w O.. Z tego tytułu osiągał dochód w wysokości 1500 - 2000 złotych miesięcznie. W 2016 roku osiągnął przychód w wysokości 105.277, 50 złotych , zaś dochód w wysokości 16.406,08 złotych. W październiku 2013 roku rozwiązał umowę o pracę z dniem 31 grudnia 2013 roku ze Szpitalem Wojewódzkim im. dr. L. R. w S. za porozumieniem stron.

Powód pozostawał w związku małżeńskim. Ze związku tego nie posiadał dzieci. Małżonka powoda prowadziła własną działalność gospodarczą w zakresie medycyny naturalnej. Powód nie wskazał jednak osiąganych przez nią dochodów. W dniu 08 lipca 2014 roku zawarł z żoną umowę o rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Małżonka powoda posiadała dom w K., w Turcji oraz samochód marki L. (...). R. M. (1) mieszkał w K.. Miesięcznie wydatkował kwotę około 2500 złotych tytułem kosztów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i utrzymaniem lokalu. Dojazdy do pracy stanowiły wydatek rzędu 700 - 800 złotych miesięcznie. Ponadto spłacał kredyty w łącznej kwocie 7.634,92 złotych miesięcznie , przy spłacie których pomagała mu małżonka.

Przeciwko powodowi prowadzone było postępowanie egzekucyjne z wniosku Szpitala Wojewódzkiego w S. sygn. akt BM Km (...). Na dzień 25.04.2017 roku należność główna, odsetki i koszty wynosiły łącznie 541.256,79 zł. W kwietniu 2017 roku wniosek egzekucyjny przeciwko powodowi o alimenty złożyła także pozwana, albowiem powód zaprzestał płacenia alimentów.

Z tytułu podziału majątku wspólnego z D. M., każda ze stron otrzymała kwotę około 220.000 zł. Powód pieniądze przeznaczył na spłatę długu wobec brata – 50.000 zł, opłacenie pełnomocnika 20.000 zł, opłaty sądowe - 35 .000 zł spłacił kredyty i karty kredytowe. (...) motorową sprzedał koledze za kwotę 9.000, zł. Samochód miał w leasingu.

D. M. z kolei miała 52 lata, z zawodu pielęgniarka i nauczyciel języka niemieckiego. Po rozwodzie w okresie od dnia 02 czerwca do dnia 30 listopada 2016 roku pracowała na stażu. W 2016 roku osiągnęła dochód w wysokości 15.551, 10 złotych. W okresie od dnia 04 listopada 2011 roku zarejestrowana była jako osoba bezrobotna. Pozwana poszukiwała pracy w P., jako pomoc stomatologiczna, w hotelu (...) w S., jednak bezskutecznie. Jej jedyny dochód stanowiła kwota 1.500 złotych alimentów od byłego męża. D. M. wydatkowała kwotę ok. 440 zł miesięcznie tytułem kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania.

Pozwana miała problemy z kręgosłupem. Posiadała stwierdzoną wielopoziomową dyskopatię kręgosłupa szyjnego, niedokrwistość z niedoboru żelaza. Przeszła zabieg usunięcia guza tarczycy. Miała przeciwwskazania do wykonywania ciężkich prac fizycznych. Raz na kilka miesięcy korzystała z pomocy lekarza neurologa. Pozostawała pod opieka lekarza endokrynologa.

Aktualnie R. M. (1) ma niespełna 54 lata. W dalszym ciągu prowadzi własną działalność gospodarczą - prywatny gabinet ginekologiczny. Oprócz tego świadczy usługi zdrowotne na oddziale ginekologiczno- położniczym w O. w O. . W 2017 roku osiągnął przychód wysokości 100.322,44 złotych zaś dochód wysokości 17.027,32 złotych. Z kolei w okresie od stycznia do października 2018 roku z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej osiągnął przychód w wysokości 84.692 złotych zaś dochód w łącznej wysokości 28.394,42 złotych. Ponadto z tytułu świadczenia usług zdrowotnych na oddziale ginekologiczno- położniczym w O. w O. osiąga dochód w wysokości 607,50 złotych netto miesięcznie.

W dniu 26 września 2013 roku powód zawarł z (...) Bank S.A w G. umowę o (...) (...) P. w wysokości 210.110,25 złotych. Zadłużenie na dzień 10 września 2018 roku wynosiło 133.738,29 złotych. Koniec spłaty kredytu przewidziany jest na dzień 26 września 2022 roku . Powód spłaca kredyt w ratach po 2.878, 81 złotych miesięcznie. Oprócz tego w dniu 15 grudnia 2015 roku zaciągnął kredyt gotówkowy w (...) Bank (...) S.A w wysokości 172.704,68 złotych. Kwota całkowitej spłaty kredytu na dzień 28 sierpnia 2018 roku wyniosła 87.460,85 złotych. Do spłaty od września 2018 roku pozostała kwota 94.399,73 złotych. Koniec spłaty kredytu przewidziany jest na dzień 24 grudnia 2020 roku. Powód spłaca przedmiotowy kredyt w ratach po 3.385,38 złotych miesięcznie, przy czym przy spłacie kredytów pomaga mu małżonka.

R. M. (1) pozostaje w związku małżeńskim. Żona powoda w dalszym ciągu prowadzi działalność gospodarczą w zakresie medycyny naturalnej. Powód nie wskazał jaki dochód osiąga małżonka twierdząc, że jest on poza jego zasięgiem. Z obecnego związku małżeńskiego nie posiada wspólnych dzieci. Małżonka powoda posiada dom w K., dom w Turcji oraz samochód marki L. (...), który on użytkuje. Powód zamieszkuje w K.. Miesięcznie wydatkuje kwotę około 1500 złotych tytułem kosztów związanych z dojazdem do pracy. Z powodu problemów zdrowotnych na leki wydatkuje kwotę około 100 złotych miesięcznie. Nadto wynajem lokalu to wydatek rzędu ok. 1000 złotych miesięcznie , zakup kosztów materiałowych z kolei to koszt rzędu 1500 złotych miesięcznie.

Przeciwko powodowi prowadzone jest postępowanie egzekucyjne z wniosku Szpitala Wojewódzkiego w S. sygn. akt BM Km (...). Na dzień 31 sierpnia 2018 roku należność główna, odsetki i koszty wynosiły łącznie 565.108,77 złotych. Ponadto prowadzone jest również postępowanie egzekucyjne z wniosku D. M.. Na dzień 31 sierpnia 2018 roku zaległość w powyższej sprawie z tytułu zaległych alimentów i odsetek wynosiła 22.213,49 złotych.

Pozwana D. M. z kolei ma 53 lata. Ukończyła dwuletnie policealne Studium Medyczne. Nie posiada jednak żadnych specjalizacji ani prawa wykonywania zawodu. Ponadto ukończyła kolegium języka niemieckiego uzyskując licencjat z tego języka. Nie pracowała jednak nigdy w zawodzie nauczyciela. W dniu 22 października 2018 roku zawarła z Agencją (...) S.A. w S. umowę zlecenia na przeprowadzenie zajęć na szkolenie z języka niemieckiego na poziomie poczatkującym w ilości 120 godzin dydaktycznych. Termin wykonania prac ustalony został od dnia 26.10.2018 roku do dnia 30 marca 2019 roku. Pozwana z tego tytułu osiąga dochód wysokości ok. 1100 złotych netto miesięcznie. D. M. miesięcznie wydatkuje kwotę około 700 złotych tytułem kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania. Na leki wydaje kwotę ok. 100- 120 złotych miesięcznie . Jest właścicielką groty solnej , która znajduje się w lokalu nalężącym do pana B..

Oceniając roszczenie powoda o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego, Sąd Rejonowy mając na uwadze przepis art.60 k.r.o. wskazał, iż w sprawie nie zaistniały okoliczności przemawiające za jego uwzględnieniem.

Zdaniem Sądu Rejonowego analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że brak przesłanek uzasadniających wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego powoda R. M. (1) wobec pozwanej D. M.. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia fakt, że od daty ostatniego wyrokowania – wyrok SR w Suwałkach z dnia 13 lutego 2018 roku w sprawie sygn. akt. III.RC. 405/16 upłynął rok. W tym czasie sytuacja rodzinna powoda nie uległa zmianie. R. M. (1) bowiem w dalszym ciągu pozostaje w związku małżeńskim. Małżonka jego z kolei prowadzi działalność gospodarczą w zakresie medycyny naturalnej.

Wbrew twierdzeniom powoda również jego sytuacja materialna nie uległa pogorszeniu. W dacie ostatniego wyrokowania powód pracował i osiągał dochód w wysokości około 1.500 - 2000 złotych miesięcznie. Nadto obciążony był z tytułu spłaty kredytów w łącznej kwocie 7634,92 złotych miesięcznie. Z kolei w okresie od stycznia do października 2018 roku z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej osiągnął dochód w łącznej wysokości 28.394,42 złotych . Dodatkowo z tytułu świadczenia usług zdrowotnych na oddziale ginekologiczno- położniczym w O. w O. osiąga wynagrodzenie w wysokości 607,50 złotych netto miesięcznie co w skali miesiąca daje dochód w kwocie ok. 3.447, 50 złotych.

Uwadze Sądu Rejonowego nie umknął fakt, że spłacana przez powoda rata kredytu w łącznej wysokości 6264,19 złotych miesięcznie jest niższa o około 1.400 złotych, aniżeli w dacie ostatniego wyrokowania i w dalszym ciągu w spłacie pomaga mu małżonka. Ponadto przeciwko powodowi w dalszym ciągu prowadzone jest postępowanie egzekucyjne z wniosku Szpitala Wojewódzkiego w S. sygn. akt BM Km (...)jak też postępowanie egzekucyjne z wniosku D. M.. Także ponoszone przez niego miesięczne wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i utrzymaniem lokalu nie uległy zmianie.

Jak chodzi o żądanie powoda o zmianę orzeczenia alimentacyjnego poprzez obniżenie alimentów na rzecz pozwanej to zdaniem Sądu Rejonowego jest ono w części zasadne.

Od daty ostatniego wyrokowania w sprawie o alimenty upłynęło ponad 7 lat. W tym czasie zmieniła się sytuacja osobista, majątkowa oraz zdrowotna stron. Powód bowiem zawarł związek małżeński i zamieszkuje w K.. W dniu 08 lipca 2014 roku zawarł z małżonką umowę o rozdzielności majątkowej, a większość składników majątkowych, a mianowicie dom w K., Turcji oraz samochód marki L. (...) stanowi własność jego małżonki. W dacie wyrokowania w sprawie o alimenty R. M. (1) nie posiadał kredytów oraz osiągał wyższy dochód aniżeli obecnie.

Sąd Rejonowy podkreślił, że powód rozwiązał umowę o pracę w Szpitalu Wojewódzkim w S. za porozumieniem stron, osiągając wówczas dochód w wysokości około 7000 złotych miesięcznie. W ocenie Sądu Rejonowego powód takie decyzje powinien podejmować ze świadomością istnienia i wysokości ciążących na nim zobowiązań alimentacyjnych . Przy planowaniu decyzji finansowych powinien z kolei mieć na uwadze istniejący już obowiązek alimentacyjny a ich konsekwencji nie może ponosić pozwana. Powyższa zmiana nie może być zatem uwzględniona mając na uwadze treść art. 136 kro.

Sąd Rejonowy przypomniał przy tym, powołując się na treść uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 21 czerwca 2018 roku, sygn. akt I. Ca. 165/18, iż dochodzone w postępowaniu egzekucyjnym wobec powoda roszczenie regresowe Szpitala Wojewódzkiego im. dr. L. R. w S. winno być zrekompensowane przez ubezpieczyciela (...) SA. w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jaka wiąże powoda R. M. (1) z (...). S.A. (...) też okoliczność istnienia tych zobowiązań nie może wpływać na ocenę możliwości zarobkowych i majątkowych powoda w kontekście żądania obniżenia obowiązku alimentacyjnego.

W ocenie Sądu Rejonowego możliwości zarobkowe i majątkowe powoda są wbrew jego twierdzeniom znaczne z uwagi na posiadane przez niego uprawnienia zawodowe jak też wieloletnie doświadczenie w tej dziedzinie a zatem jest on w stanie łożyć alimenty na rzecz pozwanej D. M. w obniżonej kwocie po 1000 złotych miesięcznie.

Od daty ostatniego wyrokowania w sprawie o alimenty uległa zmianie sytuacja życiowa i materialna pozwanej. Pozwana zmieniła miejsce zamieszkania i za pieniądze uzyskane w wyniku podziału majątku nabyła mieszkanie własnościowe o powierzchni 54,53 m kw., w którym zamieszkuje sama.

Uwadze Sądu Rejonowego nie umknął również fakt, że D. M. od daty orzeczenia rozwodu nie wykonywała prac związanych z zawodem. Od dnia 04 listopada 2011 roku zarejestrowana jest jako osoba bezrobotna. W okresie zarejestrowania od dnia 02 czerwca do dnia 30 listopada 2016 roku korzystała z półrocznego stażu i osiągała dochód w wysokości ok. 1.100 złotych miesięcznie. Aktualnie z kolei wykonuje pracę na umowę zlecenie przy realizacji projektu unijnego do dnia 30 marca 2019 roku i osiąga dochód w wysokości około 1100 złotych miesięcznie. W ocenie Sądu Rejonowego powyższe okoliczności pozwalają przyjąć, że pozwana przy dołożeniu należytej staranności jest w stanie osiągnąć dochód w powyższej wysokości. Schorzenia, na które cierpi pozwana nie wykluczają możliwości podjęcia przez nią zatrudnienia, a jedynie ograniczają jej możliwości zarobkowe podobnie zresztą jak jej wiek oraz fakt , że przez wiele lat nie pracowała zawodowo. Zdaniem Sądu Rejonowego pozwana winna również lepiej wykorzystywać posiadaną przez nią grotę solną i uczynić z niej źródło dochodu, chociażby przez jej wynajęcie.

W tych okolicznościach zdaniem Sądu Rejonowego powód powinien łożyć na rzecz pozwanej, która koszt swojego utrzymania oceniła na kwotę ok. 2000 złotych miesięcznie tytułem alimentów kwotę po 1000 złotych miesięcznie, albowiem nie uzyskała ona możliwości samodzielnego zaspakajania wszystkich swoich potrzeb na poziomie na jakim funkcjonowałaby w małżeństwie .

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art.100 k.p.c. znosząc je wzajemnie między stronami.

Apelację od powyższego wyroku wniósł zarówno powód jak i pozwana.

Powód R. M. (1) zaskarżył powyższy wyrok w całości:

Orzeczeniu temu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów art. 233§1 k.p.c. w zw. z art. 328§2 k.p.c. poprzez błędną, dokonaną wybiórczo, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zebranego materiału dowodowego, polegającą na pominięciu w ocenie sytuacji zarobkowej Pozwanej wykształcenia D. M. i możliwości powrotu do uprzednio wykonywanego zawodu, tj. niewykorzystywania w pełni możliwości samodzielnego utrzymywania się, a w konsekwencji błędnym przyjęciu, że Pozwana przy dołożeniu należytej staranności jest w stanie osiągać dochód jedynie w wysokości około 1100 zł. miesięcznie, podczas gdy w toku całego postępowania D. M. nie wykazała, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami Pozwana nie może uzyskać na nowo prawa wykonywania zawodu pielęgniarki i tym samym wykonywać pracy w systemie etatowym, zaś zarówno z dokumentów, jak i wskazywanych przez Powoda przepisów wynika, że D. M. może bez przeszkód powrócić do pracy w wykonywanym uprzednio zawodzie pielęgniarki;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mających wpływ na treść zapadłego orzeczenia poprzez przyjęcie przez Sąd, iż:

a)  z uwagi na fakt, że rozwiązanie umowy o pracę przez Powoda ze Szpitalem Wojewódzkim w S. nastąpiło za porozumieniem Stron, należałoby przyjąć, iż R. M. (1) podjął tę decyzję będąc świadomym istnienia i wysokości ciążących na nim zobowiązań, podczas gdy Sąd I instancji, mając dostęp do uprzednio prowadzonych postępowań pomiędzy Stronami w zakresie alimentów, posiadał wiedzę, że uprzedni pracodawca Powoda nie wyraził zgody na wykonywanie przez R. M. (1) pracy w zmniejszonym wymiarze godzin w skali miesiąca, co było koniecznym, z uwagi na zmianę miejsca zamieszkania Powoda i przeprowadzkę do K., gdzie aktualnie mieści się centrum życiowe R. M. (1) wskutek zawarcia związku małżeńskiego z V. J., obywatelką Litwy i usytuowanie tamże domu małżonków, do czego Powód miał prawo, z uwagi na dobro założonej rodziny;

b)  zobowiązanie R. M. (1) wobec uprzedniego pracodawcy, a wynikające z wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach I Wydział Cywilny z dnia 21 czerwca 2018 roku, sygn. akt: I Ca 165/18 winno zostać zrekompensowane przez ubezpieczyciela, tj. (...) S.A. w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, a zatem nie powinno to wpływać na obniżenie możliwości finansowych Powoda, podczas gdy jest to zdarzenie przyszłe i niepotwierdzone, zaś Sąd winien oceniać sytuację i stan faktyczny w sprawie na datę orzekania, przy czym warunkiem żądania regresowego jest obowiązek uprzedniego wywiązania się z zobowiązania, co wiąże się z koniecznością poniesienia istotnego wydatku, poprzez uiszczenie na rzecz wierzyciela kwoty, co w aktualnych realiach i sytuacji majątkowej Powoda nie jest możliwe, a nadto nie sposób jest przewidzieć z pewnością przyszłego rozstrzygnięcia Sądu w tej sprawie;

c)  Pozwana pomimo podjęcia pracy nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich swoich potrzeb, w sytuacji, gdy Sąd I instancji, mając na względzie osiągany przez Pozwaną obecnie miesięczny dochód w wysokości 1100 zł. obniżył wysokość alimentów do kwoty po 1000 zł., zaś z powyższego wynika, iż D. M. ma do dyspozycji obecnie łącznie więcej środków, tj. 2100 zł., aniżeli uprzednio, kiedy utrzymywała się wyłącznie z alimentów w kwotach po 1500 zł. zasądzonych na jej rzecz, tym bardziej, iż Sąd pomimo stwierdzenia, iż Pozwana posiada grotę solną, z której mogłaby uczynić źródło dochodu, nie wziął tej okoliczności pod uwagę w końcowym rozstrzygnięciu;

3.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie przepisu art. 138 k.r.io. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie przez Sąd, że nie uległy zmianie stosunki w rozumieniu wskazywanego przepisu, bowiem od daty ostatniego wyrokowania, tj. wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 13 lutego 2018 roku w sprawie o sygn. akt: III RC 405/16 upłynął rok, zaś okoliczności wskazywane uprzednio są tożsame z obecnymi pomijając przy tym fakt, iż wyżej wymienione postępowanie cywilne toczyło się o uchylenie obowiązku alimentacyjnego na podstawie art. 60 k.r.io., a zatem Sąd nie badał sytuacji R. M. (1) w odniesieniu do treści wynikających z art. 138 k.r.io., co zostało wskazane już w treści pozwu i powyższe należałoby ocenić w stosunku do różnicy w sytuacji materialnej Powoda w dniu wydania orzeczenia o rozwód i ustalenia obowiązku alimentacyjnego wobec byłej żony.

Wskazując na powyższe powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wydanie orzeczenia w przedmiocie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego R. M. (1) względem D. M., ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wydanie orzeczenia w przedmiocie obniżenia alimentów zasądzonych wobec R. M. (1) na rzecz D. M., jak w punkcie pierwszym pozwu, tj. do kwot po 300 zł miesięcznie.

Pozwana D. M. zaskarżyła wyrok Sądu Rejonowego w Suwałkach w zakresie punktu II i IV, zarzucając:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności przepisu art. 138 kro przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż pomimo że nie nastąpiła istotna zmiana stosunków u powoda występuje możliwość ingerencji Sądu w wysokość zobowiązania alimentacyjnego polegającą na obniżeniu wysokości alimentów o 30% , podczas gdy z powodu upływu czasu od daty orzeczenia wysokości alimentów realna wartość zasądzonej kwoty alimentów i tak uległa znacznemu obniżeniu;

2.  sprzeczność istotnych ustaleń w sprawie z treścią zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności ustalenie, iż przeciwko powodowi prowadzone jest postępowanie egzekucyjne z wniosku Szpitala Wojewódzkiego w S., podczas gdy powód na rozprawie oświadczył Sądowi, iż postępowanie egzekucyjne w sprawie sygn. akt BM (...)zostało umorzone w styczniu 2019 roku;

3.  sprzeczność istotnych ustaleń w sprawie z treścią zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności ustalenie, iż sytuacja życiowa, materialna i zdrowotna pozwanej uległa poprawie od czasu orzeczenia o obowiązku alimentacyjnym z powodu nabycia mieszkania o powierzchni 54,53 m2, podczas gdy przed orzeczeniem rozwodu była współwłaścicielem wraz z powodem domu jednorodzinnego.

Wskazując na powyższe pozwana wniosła o zmianę punktu II zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zakresie powództwa o zmianę orzeczenia alimentacyjnego. Domagała się również zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów procesu za obie instancje.

Zarówno powód jak i pozwana domagali się oddalenia apelacji wniesionych przez swoich przeciwników procesowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji zapadło na podstawie prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych, jak też i prawnych. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej analizy przedłożonego przez strony materiału dowodowego. Także wnioski powzięte przez Sąd ten na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów, zdaniem Sądu Okręgowego, są logiczne, spójne i konsekwentne, dokonane w oparciu o zasady doświadczenia życiowego. Z tych też przyczyn Sąd Okręgowy aprobuje i przyjmuje za własne ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, jak też wnioski wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego. Stąd też zarzut naruszenia art.233§k.p.c. Sąd Okręgowy uznał za chybiony.

Sąd Okręgowy nie podziela również zarzutów obu apelacji, iż Sąd I instancji dopuścił się naruszenia art.138 k.r.o. dokonując oceny zarówno roszczenia powoda o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego jak i jego zmianę.

Zgodzić się należy z Sądem I instancji, iż przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie określają terminu, po którego upływie wygasałby obowiązek alimentacyjny obciążający małżonka uznanego za winnego rozkładu pożycia. Obowiązek ten może obciążać takiego małżonka dożywotnio, jeżeli druga strona nie zawrze nowego małżeństwa.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej analizy sytuacji zawodowej, materialnej i rodzinnej stron od dnia 13 lutego 2018r., tj. ostatniego wyrokowania w sprawie o wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego toczącej się przed Sądem Rejonowym w Suwałkach i ostatecznie uznał, iż sytuacja powoda nie uległa pogorszeniu. Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy w dacie ostatniego wyrokowania powód pracował i osiągał dochód w wysokości około 1.500 - 2000 złotych miesięcznie. Nadto obciążony był z tytułu spłaty kredytów w łącznej kwocie 7634,92 złotych miesięcznie. W okresie od stycznia do października 2018 roku z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej osiągnął dochód w łącznej wysokości 28.394,42 złotych. Dodatkowo z tytułu świadczenia usług zdrowotnych na oddziale ginekologiczno- położniczym w O. w O. osiąga wynagrodzenie w wysokości 607,50 złotych netto miesięcznie. Ponadto spłacana przez powoda rata kredytu w łącznej wysokości 6264,19 złotych miesięcznie jest niższa o około 1.400 złotych, aniżeli w dacie ostatniego wyrokowania i w dalszym ciągu w jej spłacie pomaga mu małżonka. Przeciwko powodowi w dalszym ciągu prowadzone jest postępowanie egzekucyjne z wniosku Szpitala Wojewódzkiego w S. sygn. akt BM (...)jak też postępowanie egzekucyjne z wniosku D. M.. Także ponoszone przez niego miesięczne wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i utrzymaniem lokalu nie uległy zmianie. Wszystkie powyższe okoliczności były podnoszone przez powoda we wcześniejszym postępowaniu i zostały ocenione przez Sąd jako niewystarczające do orzeczenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej.

W zakresie wymagalnych zobowiązań powoda wobec Szpitala Wojewódzkiego w S. Sąd Okręgowy w dalszym ciągu stoi na stanowisku, iż dochodzone w postępowaniu egzekucyjnym wobec powoda roszczenie regresowe Szpitala Wojewódzkiego w S. winno być zrekompensowane przez ubezpieczyciela (...) S.A. w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, jaką wiąże powoda R. M. (1) z (...) S.A. Odpowiedzialność ubezpieczyciela został bowiem przesądzona prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowym w Białymstoku, w sprawie sygn. akt VII Ga 386/17. Stąd też okoliczność istnienia tych zobowiązań nie może wpływać na ocenę możliwości zarobkowych i majątkowych powoda w kontekście żądania uchylenia lub obniżenia obowiązku alimentacyjnego.

Dokonując oceny alternatywnego żądania zgłoszonego przez powoda – obniżenia jego obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanej - Sąd I instancji był obowiązany ustalić, czy od czasu ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów (26.01.2011r.) zaistniała zmiana pomiędzy stronami stosunku alimentacyjnego, w rozumieniu art. 138 k.r.o. Przez zmianę stosunków należy rozumieć istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych. Ustalenie zmiany stosunków następuje natomiast poprzez porównanie stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu bądź obniżeniu.

W tym kontekście zauważyć trzeba, iż od czasu ustalenia ostatniej wysokości świadczenia alimentacyjnego upłynęło osiem lata, w którym to okresie, doszło do zmiany sytuacji zarówno po stronie powoda jak i pozwanej.

Powód zawarł związek małżeński i zmienił miejsce zamieszkania – wraz z żoną zamieszkuje w K., w domu stanowiącym własność jego żony. W dalszym ciągu utrzymuje się z pracy w zawodzie lekarza, przy czym z uwagi na brak możliwości świadczenia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy w Szpitalu Wojewódzkim w S., stosunek pracy z tą jednostką rozwiązał. Główne dochody zapewnia mu działalność gospodarcza w postaci prywatnego gabinetu ginekologicznego. Uzyskuje również dochody w wysokości około 600 zł miesięcznie w tytułu pracy w (...) Sp. z o.o. w O.. W związku z tym, iż jego centrum życiowe i rodzinne znajduje się aktualnie na Litwie powód ponosi dodatkowe koszty związane z dojazdem do miejsca świadczenia pracy, które zostały oszacowane przez niego na kwotę około 1500 zł miesięcznie. Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy - oceniając sytuację majątkową powoda - w dacie ustalania obowiązku alimentacyjnego nie posiadał o żadnych zobowiązań kredytowych natomiast aktualnie spłaca kredyt w łącznej wysokości 6264,19 zł miesięcznie.

Jak chodzi o sytuację życiową, materialną i zdrowotną pozwanej, to w świetle dowodów zgromadzonych w sprawie, za Sądem Rejonowym należy stwierdzić, iż ona również uległa zmianie.

Pozwana w dacie orzeczenia alimentów była osobą niepracującą, zajmującą się domem i wychowaniem dzieci, natomiast utrzymanie rodziny spoczywało na powodzie. Od czasu rozwodu pozwana usamodzielniła się i sukcesywnie podejmuje aktywność zawodową. Pozwana ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe albowiem jest właścicielką ok. 54 metrowego mieszkania, gdzie zamieszkuje sama. Posiada licencjat z języka niemieckiego, ponadto jest absolwentką dwuletniego studium medycznego, co umożliwia jej odnowienie uprawnień do wykonywania pracy w zawodzie pielęgniarki. Uprawnienia z języka niemieckiego pozwalają jej natomiast na nauczanie dzieci w szkole podstawowej. Schorzenia, na które cierpi pozwana nie czynią ją niezdolną do pracy, a wniosek taki wypływa z faktu, iż nie przedstawiła ona żadnego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o niezdolności do pracy bądź orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Od kilku lat pozwana przejawia pewną aktywność zawodową, dzięki czemu osiąga nieregularne dochody. W okresie zarejestrowania jako bezrobotna, od dnia 02 czerwca do dnia 30 listopada 2016 roku korzystała z półrocznego stażu i osiągała dochód w wysokości ok. 1.100 złotych miesięcznie. Natomiast w okresie od 22 października 2018r. do 30 marca 2019r. wykonywała pracę na umowę zlecenie przy realizacji projektu unijnego i osiągała dochód w wysokości około 1100 złotych miesięcznie.

W ocenie Sądu Okręgowego powyższe okoliczności pozwalają przyjąć, że pozwana przy dołożeniu należytej staranności jest w stanie osiągnąć dochód w wysokości przynajmniej około 1000 zł miesięcznie. Podkreślenia wymaga, iż większej aktywności zawodowej sprzyja również aktualny rynek pracy, który oferuje zdecydowanie więcej ofert zatrudnienia niż to miało miejsce jeszcze kilka lat temu.

Świadczenie alimentacyjne ustalone przez Sąd Rejonowy w wysokości 1000 zł miesięcznie odpowiada możliwościom zarobkowym powoda i uwzględnia jego aktualną sytuację życiową i zawodową. Uwzględnia również usprawiedliwione potrzeby pozwanej jak również możliwość podjęcia przez nią zatrudnienia i uzyskiwania stałego dochodu.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Okręgowy na zasadzie art.385 k.p.c. oddalił obie apelacje jako bezzasadne.

W przedmiocie kosztów procesu przed Sądem II instancji orzeczono na podstawie art.100 k.p.c. znosząc je wzajemnie między stronami.

SSO Alicja Wiśniewska SSO Cezary Olszewski SSO Mirosław Krzysztof Derda