Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim - Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym : Przewodniczący : SSR Robert Kłosowski

Protokolant : asystent sędziego Magdalena Purzycka-Wileńska

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2018 roku w Lidzbarku Warmińskim

na rozprawie sprawy z powództwa E. S.

przeciwko W. S.

o podwyższenie alimentów

oraz z powództwa wzajemnego W. S.

przeciwko pozwanej wzajemnej E. S.

o obniżenie alimentów

ORZEKA

I. oddala powództwo E. S. o podwyższenie alimentów,

II. obniża z dniem 23 stycznia 2018 r. alimenty od pozwanego (powoda wzajemnego) W. S. na rzecz powódki (pozwanej wzajemnej) E. S. ustalone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12 stycznia 2017 r. w sprawie I ACa 669/16 (VI RC 1673/15) na kwotę po 600 (sześćset) złotych miesięcznie do kwoty po 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych miesięcznie, płatnych do 10 dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami za opóźnienie określonymi w art. 481 § 2 kc na wypadek opóźnienia w płatności każdej z rat,

III. w pozostałym zakresie powództwo o obniżenie alimentów oddala,

III. koszty procesu między stronami wzajemnie znosi,

IV. zwalnia pozwanego W. S. od zapłaty kosztów postępowania od których zwolniona była powódka E. S. i przejmuje je na rachunek Skarbu Państwa

V. pozostawia pozwanego W. S. przy poniesionych kosztach sądowych wniesionego powództwa wzajemnego,

/-SSR Robert Kłosowski -/

Sygn. akt III RC 103/17

UZASADNIENIE

E. S. wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego W. S. wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12 stycznia 2017 r. w sprawie I A Ca 669/16 z kwoty po 600 złotych miesięcznie do kwoty po 1200 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 1 lipca 2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Wniosła również o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż wyrokiem z dnia 12 stycznia 2017 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku zasądził od pozwanego W. S. na jej rzecz alimenty w wysokości po 600 złotych miesięcznie. Po wydaniu wyroku w niniejszej sprawie nastąpiła istotna zmiana, gdyż były mąż „zastawił się” tym, że płaci alimenty, opłaca media i czynsz, przy czym płaci opłaty za mieszkanie nieregularnie. Ostatnio np. dopuścił do zadłużenia mieszkania na kwotę 900 złotych, przy czym zapłacił jedynie połowę z tej kwoty zmuszając powódkę do opłacenia drugiej połowy zaległości. Pozwany wyprowadził się ze wspólnego mieszkania w związku z wyrokiem sądu skazującego go za przestępstwo znęcania, rozwód orzeczony był z jego winy. W dalszej części uzasadnienia pozwu powódka wskazała, iż przeżyła z mężem wspólnie 33 lata i wychowała 4 dzieci, w tym jedno z porażeniem mózgowym. Poświęciła się mężowi i dzieciom, mąż pracował jako żołnierz zawodowy. Pozwany nadużywał alkoholu i wywoływał awantury, wychowaniem dzieci i utrzymaniem domu zajmowała się wyłącznie powódka. W 2009 r. E. S. przeszła udar niedokrwienny, 16 dni leżała w szpitalu. Jak dalej wskazała powódka w związku z tym, iż w czasie małżeństwa nie pracowała zajmując się dziećmi i domem nie będzie mogła uzyskać emerytury, gdyż nie ma odpowiedniej ilości lat pracy. Z drugiej strony pozwany jest jeszcze młodym człowiekiem i winien zamiast spożywać alkohol zacząć pracować.

Pozwany W. S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenia powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż alimenty na powódkę ustalone zostały wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w 2017 r. Zarówno zasadność, jak i wysokość alimentów były przedmiotem rozważań Sądu Okręgowego w Olsztynie i Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. Z treści pozwu nie wynika, aby nastąpiła jakaś szczególna zmiana okoliczności, która warunkowałaby podwyższenie alimentów do kwoty dwukrotności dotychczas ustalonych. W ocenie pozwanego powództwo jawi się więc jako próba zmiany prawomocnego wyroku w oparciu o okoliczności analizowane przez sądy orzekające rozwód. W. S. podniósł dalej, iż kwota 1200 złotych miesięcznie tytułem alimentów z jednej strony przekracza jego możliwości finansowe, zaś z drugiej strony jest nieproporcjonalnie wysoka w stosunku do potrzeb powódki. Jako były małżonek uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego jest on zobowiązany jedynie przyczyniać się w odpowiednim zakresie do utrzymania powódki, nie zaś jej wyręczać w całkowitym utrzymaniu i zaspokajaniu jej usprawiedliwionych potrzeb. Pozwany wskazał również, iż obecnie w związku z brakiem możliwości mieszkania we wspólnym lokalu zmuszony był wynająć sobie inny lokal za który uiszcza czynsz w kwocie 350 złotych. Niezależnie od tego pozwany wskazał, iż nadal pokrywa połowę opłat za wspólne mieszkanie, albowiem trwa postępowanie o podział majątku wspólnego. Pozwany spłaca również kredyt w wysokości 872,32 złotych miesięcznie.

W dniu 3 listopada 2017 r. powódka E. S. wniosła pismo procesowe zatytułowane „sprostowanie do pozwu” w którym wskazała, iż otrzymała z dniem 1 listopada 2017 r. emeryturę w wysokości 963,74 netto.

W dniu 28 listopada 2017 r. W. S. wniósł w ustawowym terminie powództwo wzajemne przeciwko E. S. wnosząc o obniżenie zasądzonych wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku alimentów z kwoty po 600 złotych miesięcznie do kwoty po 300 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu powództwa wzajemnego wskazał, iż podstawa żądania pozwu wzajemnego jest okoliczność, iż powódka (pozwana wzajemna) E. S. otrzymała prawo do emerytury. Pozwany (powód wzajemny) podkreślił, iż w dacie orzekania o alimentach jego była żona deklarowała, że nie posiada żadnych dochodów, co było podstawa przyznania jej alimentów. W obecnej sytuacji wobec faktu uzyskania emerytury jest ona w stanie w większym stopniu zaspokajać swoje potrzeby.

Na pierwszej rozprawie w dniu 12 grudnia 2017 r. powódka (pozwana wzajemna) E. S. zmodyfikowała powództwo o podwyższenie alimentów wnoszą o podwyższenie zasądzonych alimentów do kwoty po 700 złotych miesięcznie. Wniosła również o oddalenie powództwa wzajemnego. Pozwany (powód wzajemny) W. S. na rozprawie wniósł o oddalenie zmodyfikowanego powództwa o podwyższenie alimentów i podtrzymał żądanie obniżenia alimentów wynikające z wniesionego powództwa wzajemnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (pozwana wzajemna) E. S. i pozwany (powód wzajemny) W. S. zawarli związek małżeński w dniu 2 lipca 1983 r. Ze związku małżeńskiego strony posiadają 4 dorosłych dzieci.

/dowód : odpis skrócony aktu małżeństwa k. 8 akt VI RC 1673/15/

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 19 maja 2016 r. w sprawie sygn. akt VI RC 1673/15 małżeństwo E. S. i W. S. zostało rozwiązane przez rozwód z winy W. S.. W wyroku tym Sąd zobowiązał pozwanego (powoda wzajemnego) W. S. do płacenia alimentów na rzecz powódki (pozwanej wzajemnej) E. S. w kwocie po 400 złotych miesięcznie. Na skutek apelacji wywiedzionej przez E. S. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 12 stycznia 2017 r. w sprawie I Aca 669/16 zmienił kwotę zasądzonych na rzecz wymienionej alimentów z kwoty po 400 złotych miesięcznie do kwoty po 600 złotych miesięcznie.

/ dowód : wyroki k. k. 148 i 188 akt sprawy VI RC 1673/15/

W chwili orzekania przez Sąd o wysokości alimentów strony zamieszkiwały razem w mieszkaniu stanowiącym przedmiot ich wspólności majątkowej. W mieszkaniu tym zamieszkiwał również jeden z synów stron, który pozostawał bezrobotny. W. S. utrzymywał się z emerytury w wysokości 2898,32 złotych netto. Opłacał wówczas w całości koszty utrzymania zajmowanego wspólnie mieszkania. E. S. w styczniu 2017 r. nie pracowała, nie posiadała również żadnych dochodów utrzymując się z pieniędzy uzyskiwanych z opieki społecznej w kwocie ok. 300 złotych miesięcznie oraz pieniędzy otrzymywanych przez pozwanego (powoda wzajemnego). Nie była również zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Stan zdrowia małżonków nie był dobry. W. S. przebył w 2015 r. udar, miał cukrzycę. Pomimo to nadużywał alkoholu. Z kolei powódka (pozwana wzajemna) oprócz udaru jaki przeszła w 2009 r. cierpiała na problemy ortopedyczne, pozostawała pod kontrolą neurologa. W utrzymaniu E. S. pomagali dorośli synowie stron.

/ dowód : kopia dokumentacji medycznej k. 27-28 akt VI RC 1673/15, kopie decyzji o waloryzacji emerytury k. 36, 41, 46, 57-59, 60, 65, 80 akt VI RC 1673/15 , dowód z przesłuchania stron 00.05.58 e-protokołu akt VI RC 1673/15 i 0037.46 e-protokołu akt VI RC 1673/15, kopia decyzji MOPS k. 22-25, /

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Lidzbarku Warmińskim II Wydział Karny z dnia 14 czerwca 2017 r. pozwany (powód wzajemny) W. S. został skazany m.in. za przestępstwo z art. 207 § 1 kk popełnione na szkodę powódki (pozwanej wzajemnej) na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat próby. Wobec W. S. orzeczono również środek karny w postaci obowiązku okresowego opuszczenia wspólnego lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną na okres 3 lat. Pozwany wyprowadził się ze wspólnego mieszkania i zamieszkał w wynajmowanym pokoju na terenie L.. Miesięczny koszt wynajmu pokoju to kwota 350 złotych miesięcznie. W okresie kilku miesięcy po wyroku rozwodowym pozwany (powód wzajemny) opłacał wszystkie koszty związane z utrzymaniem wspólnego mieszkania. Po tym okresie zaprzestał jednak tego. Co doprowadziło do powstania zaległości w uiszczaniu opłat w kwocie 946,50. Zaległości te obecnie strony spłacają po połowie. Również bieżące opłaty za czynsz byli małżonkowie płaca po połowie, opłaty za energię elektryczną, wodę czy gaz uiszcza samodzielnie E. S.. Średnia wysokość opłaty za energię elektryczną wynosi ok. 170 złotych na dwa miesiące, opłata za gaz 380 złotych również raz na dwa miesiące. Przed tutejszym Sądem trwa postępowanie o podział majątku wspólnego.

Od lipca 2017 r. powódka (pozwana wzajemna) E. S. zarejestrowała się jako osoba bezrobotna. Nie posiadała prawa do zasiłku dla osoby bezrobotnej. Z dniem 1 listopada 2017 r. otrzymała prawo do emerytury w wysokości 963,74 złotych netto. Nie posiada innych dochodów. Jej stan zdrowia pozostaje nadal zły, kontynuuje leczenie neurologiczne, leczenie związane z dolegliwościami kręgosłupa oraz dolegliwości wynikające z nadciśnienia. Wiosną 2017 r. powódka (pozwana wzajemna) rozpoczęła leczenie u psychiatry. Leczenie jest bezpłatne, koszt zapisywanych leków wynosi kwotę ok. 20 złotych miesięcznie. E. S. uczęszcza również na spotkania dla żon alkoholików.

W. S. utrzymuje się z emerytury w wysokości 2918 złotych netto. Innych dochodów nie posiada. Spłaca pożyczkę w kwocie 66 009,45 złotych (łącznie z odsetkami i innymi kosztami kwota 104 931,09 złotych) zaciągniętą w dniu 23 czerwca 2017 r. celem konsolidacji innych, wcześniejszych zobowiązań finansowych. Miesięczna rata pożyczki wynosi 872,35 złotych, termin spłaty pożyczki ustalono na dzień 7 lipca 2027 r.

/ dowód : kopia odpisu wyroku II K 356/16 k. 6-7, zaświadczenie lekarskie k. 16-19, 69-70, 93, zaświadczenie z Urzędu Pracy k. 26, wezwanie do zapłaty k. 29, kopie faktur vat k. 45-46, 66, kopia decyzji decyzja o waloryzacji emerytury k. 67, kopia harmonogramu spłaty pożyczki k. 55-59, kopia umowy najmu k. 60-61, kopia decyzji dotyczącej naliczania emerytury k. 78, zeznania stron k. 119-120/

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd oparł na zeznaniach stron postępowania oraz przedłożonych do akt dokumentach. Należy wskazać, iż zasadniczo stan faktyczny niniejszej sprawy : sytuacja materialna stron, uzyskiwane przez nich dochody oraz stan zdrowia nie była sporne. Strony nie kwestionowały również przedłożonych do akt dokumentów. Zarówno E. S. jak i W. S. zgadzali się co do treści orzeczenia rozwodowego, uzyskiwanych przez nich jak i obecnie dochodów, sposobu rozliczania należności wynikających z wspólnego mieszkania stron użytkowanego obecnie przez powódkę (pozwaną wzajemną) i ich syna.

Odnosząc się bezpośrednio do wzajemnych roszczeń stron o podwyższenie i obniżenie zasądzonych alimentów wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 60 § 1 krio małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczenia środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym zobowiązanego. Natomiast według art. 60 § 2 krio jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obwiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Zgodnie z kolei z treścią art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zdaniem Sądu poprzez zmianę stosunków należy rozumieć zmianę sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron lub ich zobowiązań finansowych, przesunięć w ich majątku; zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania; uzyskania nowych możliwości zarobkowania bądź też w przypadku utraty dotychczasowych etc. Z kolei zmiana sytuacji osobistej i rodzinnej będzie miała miejsce w szczególności w przypadku zmiany stanu zdrowia stron wpływającego na ich możliwości zarobkowe oraz wydatki, jak również w przypadku zwiększenia się bądź zmniejszenia liczby osób pozostających na ich utrzymaniu. Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego.

Brzmienie art. 138 krio jednoznacznie wskazuje, iż Sąd orzekający w niniejszej sprawie (w zakresie roszczeń o podwyższenie i obniżenie alimentów) nie jest uprawniony do ponownej analizy okoliczności jakie stanowiły podstawę do ustalenia istnienia i zakresu obowiązku alimentacyjnego ustalonego w wyroku rozwodowym. Okoliczności te były bowiem badane w toku postępowania rozwodowego – w przypadku małżonków S. przez sądy obu instancji. Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd bada zatem jedynie, czy po wydaniu prawomocnego orzeczenia ustalającego obowiązek alimentacyjny pozwanego (powoda wzajemnego) doszło do takiej zmiany stosunków, które uzasadniają ponowne ukształtowanie tego obowiązku w inny sposób zgodnie ze zgłoszonymi powództwami o podwyższenie i obniżenie alimentów.

Dokonując analizy zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego z uwzględnieniem powyższych wskazań Sąd uznał, iż doszło do zmiany wzajemnej sytuacji majątkowej stron niniejszego postępowania. Zmiany te uzasadniają obniżenie zasądzonych na rzecz E. S. alimentów.

Sytuacja materialna powódki (pozwanej wzajemnej) uległa w ocenie Sądu poprawie. W styczniu 2017 r., kiedy to orzekano o należnych jej alimentach pozostawała ona bez żadnego stałego źródła dochodu uzyskując jedynie świadczenie w wysokości ok. 300 złotych z opieki społecznej. Obecnie E. S. uzyskała stałe źródło dochodu w postaci emerytury w kwocie 963 złotych. Wymieniona nadal zamieszkuje w dotychczasowym mieszkaniu stanowiącym przedmiot ich współwłasności. W mieszkaniu tym nadal mieszka pełnoletni syn stron, który nie pracuje i nie przyczynia się do pokrywania kosztów utrzymania mieszkania. Obecnie z mieszkania wyprowadził się pozwany (powód wzajemny), opłaca jednak należności związane z czynszem w (1 / 2 ). Pozostałe opłaty związane z użyciem wody, gazu i energii elektrycznej pokrywa powódka (pozwana wzajemna). Stan zdrowia E. S. nadal jest zły, nową okolicznością jest korzystanie wymienionej z pomocy psychiatry, które to porady nie są płatne, zaś koszt zapisywanych leków wynosi ok. 20 złotych miesięcznie. Z kolei sytuacja pozwanego zdaniem Sądu nie uległa zasadniczej zmianie. Nadal dysponuje on dochodem z emerytury, którego wysokość wynosi obecnie 2918 złotych. Obecnie zamieszkuje w wynajmowanym pokoju. Koszt wynajmu wynosi kwotę 350 złotych. Z drugiej zaś strony nie ponosi już wszystkich kosztów związanych z utrzymaniem wspólnego mieszkania. Jego sytuacja zdrowia analogicznie jak byłej żony nie zmienił się zasadniczo w ciągu ostatniego roku.

Uwzględniając podniesione powyżej okoliczności stwierdzić więc należy, iż brak jest podstaw do podwyższenia zasądzonych od pozwanego (powoda wzajemnego) W. S. na rzecz powódki (pozwanej wzajemnej) E. S. alimentów. Jeszcze raz powtórzyć należy, iż w ciągu ostatniego roku sytuacja materialna powódki zdecydowanie i wydatnie się poprawiła w związku z uzyskaniem prawa do emerytury. Jest to stałe źródło dochodu którego obecna wysokość wynosi 963 złote. Pozostałe okoliczności dotyczące wzajemnych stosunków majątkowych byłych małżonków pozostały bez istotniejszych zmian. W szczególności konieczności pokrywania części kosztów zajmowanego mieszkania przez E. S. towarzyszy wzrost wydatków W. S. związanych z wynajmowaniem pokoju. Należy również wskazać, iż strony w tym zakresie powinny dążyć do tego aby część z opłat pokrywał dorosły syn stron zamieszkujący nadal w tym mieszkaniu. Zmiana wzajemnych stosunków majątkowych byłych małżonków jaka nastąpiła po wyroku rozwodowym uzasadnia z kolei, w ocenie Sądu, obniżenie zasądzonych alimentów do kwoty po 450 złotych miesięcznie. Zdaniem Sądu brak jest podstaw do obniżenia alimentów w dalszym zakresie. Należy bowiem wskazać, iż nadal pomimo uzyskania prawa do emerytury sytuacja majątkowa E. S. jest znacznie gorsza od sytuacji pozwanego W. S., jak również gorsza od hipotetycznej sytuacji, w której strony nadal tworzyłyby małżeństwo. Pozwany (powód wzajemny) dysponuje bowiem blisko 3 razy większym stałym dochodem, co uzasadnia zdaniem Sądu pozostawienie obowiązku alimentacyjnego w kwocie 450 złotych. Należy również zwrócić uwagę, iż zdaniem Sądu wobec trudnej sytuacji powódki (pozwanej wzajemnej) obniżenie alimentów winno nastąpić od daty orzeczenia Sądu. W innym bowiem przypadku, zwłaszcza konieczności zwrotu wcześniej uiszczonych alimentów, wymieniona narażona byłaby na poważne trudności w pokryciu niezbędnych kosztów swojego utrzymania, zwłaszcza związanych z leczeniem.

Stąd też Sąd orzekł jak w pkt I, II i III wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. 2002 r. Nr 9 poz. 88 z późn. zm.) w zw. z art. 102 kpc, pozostawiając jednocześnie pozwanego (powoda wzajemnego) przy poniesionych kosztach sądowych wynikających z wniesionego powództwa wzajemnego.

/SSR Robert Kłosowski/